Morgunblaðið - 14.05.1992, Side 32

32
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MAI 1992
Frumvarp um Lánasjóð íslenskra námsmanna;
Sljómarandstæðingar vilja að
lánaðar verði 800 millj. í haust
Stjórnarandstæðing’ar vilja að óráðstöfuðum fjárlagaheimildum Lána-
sjóðs íslenskra námsmanna, LIN, að upphæð 800 milljónir króna verði
varið til að greiða út námslán í haust. Þeir reyna enn að fá frumvarp-
inu um LÍN breytt. Ólafur G. Einarsson segist í engu hafa breytt sinni
skoðun.
Hjörleifur Guttormsson (Ab-Al),
fulltrúi Alþýðubandalagsins í mennt-
amálanefnd, greindi frá því að Ólafur
G. Einarsson menntamálaráðherra
hefði í fyrrakvöld átt fund með
nefndinni og þar hefði ráðherrann
skýrt ýmis atriði eftir bestu getu.
En margt yrði samt að ræða og vekja
athygli á. Meðal þeirra atriða sem
Hjörleifur gerði að umtalsefni voru
ábendingar sem fram kæmu á minn-
isblaði um áhrif þess að afnema
ákvæði 1. málsgreinar 6. greinar,
þess efnis að námslán verði ekki
veitt fyrr en námsmaður hafi skilað
upplýsingum um árangur í námi,
svonefnt eftiráákvæði, þar segir
m.a.: „í ár hefur ofangreint ákvæði
í för með sér að lán vegna haustmiss-
eris sem áætluð eru 1.270 milljónir
að óbreyttum reglum greiddust á
næsta ári. Þess ber þó að geta að í
lok vormisseris verða einungis eftir
’ 800 milljónir króna á flárlögum bæði
af framlagi og lántökuheimildum til
þes að mæta þessum útgjöldum. Um
2.000 milljónir hafa þegar verið
greiddar til LIN af ríkisframlagi, sem
er 2.220 milljónir. Framlagið er því
þegar að mestu greitt. A þessu sviði
ríkisfjármála þýðir ákvæði með öðr-
um orðum fyrst og fremst að hægt
er að fresta því að nýta lántökuheim-
ildir þar til á næsta ári. Ef ákvæðið
yrði fellt úr gildi þyrfti að óbreyttum
reglum LIN að afla fjár sem nemur
'470 milljónum króna til að ná endum
saman eða lækka haustlán um þá
Ijárhæð, ef fylgja á forsendum fjár-
laga. Þetta jafgildir lækkun haust-
lána um 37%“
Hjörleifur sagði ljóst af fyrr-
greindu að þama væru fyrir hendi
' 800 milljónir sem heimildir væru
fyrir og unnt væri að borga út til
námsmanna í haust 63% af því sem
sjóðurinn skyldi greiða út af óbreyt-
um reglum. Hjörleifur boðaði breyt-
ingartillögu sem miðaði að því að
þessar 800 milljónir yrðu greiddar
út í haust.
Hjörleifur tilgreindi fleiri atriði
sem menntamálaráðherra hefði verið
spurður um, m.a. hefði komið fram
við 2. umræðu að ætlunin væri að
greiða hærri námslán vegna vaxta-
kostnaðar sem námsmenn yrðu að
greiða þegar þeir leituðu fyrir-
greiðslu bankakerfísins til að brúa
bilið fram að afgreiðslu námslánsins.
Ráðherra hefði upplýst að þessi
hækkun yrði ekki metin einstaklings-
bundið heldur yrði einhvers konar
meðaltalsregla notuð sem myndi
leiða til almennrar hækkunar náms-
lána. Hins vegar hefði ráðherra ekki
getað upplýst hvaða áhrif þetta hefði
á hag Lánasjóðsins. Hjörleifí þótti
óvissa um þetta og fjölmörg fleiri
atriði næsta gagnrýnisverð. Stjóm-
armeirihlutinn teldi sig ekki umkom-
inn að svara spurningum um hag
Lánasjóðsins eða væntanlegar útl-
ánareglur fyrr en þetta frumvarp
hefði verið samþykkt.
Hjörleifur sagði margt enn óupp-
lýst um fyrirgreiðslu bankakerfísins,
hann greindi einnig frá því að for-
ráðamenn lánastofnana munu vænt-
anlega vilja fá upplýsingar frá LÍN
um námsframvindu námsmanna. Það
sem lægi örugglega fyrir væri það
að námsmenn myndu lenda í miklum
hrakningum og óhagræði. Það væru
aðrar aðferðir til þess að veita að-
hald ef stjómarmeirihlutanum væri
svo umhugsanum að „aga“ náms-
menn. Það væri deginum ljósara að
stjórnarmeirihlutinn stefndi að
meiru; því að gera kerfísbreytingu,
minnka fjárþörf LÍN með því að
fækka námsmönnum. Alþýðuflokks-
menn máttu sitja undir nokkurri
gagnrýni ræðumanns fyrir meint
þýðlyndi við Sjálfstæðisflokkinn og
hans stefnu en því til viðbótar vitn-
aði Hjörleifur til ályktunar og áskor-
unar Sambands ungra jafnaðar-
manna þar sem fram kom sterkur
vilji til að fallið yrði frá eftirágreiðsl-
um. Hjörleifur hvatti stjórnarmeiri-
hlutann sterklega til þess að hugsa
sinn gang og lagfæra þetta frum-
varp.
Kristín Einardóttir (SK-Rv)
sagði að þótt stjórnarmeirihlutinn
hefði kvartað undan löngum umræð-
um, m.a. um þetta mál, þá væri
margt órætt um þetta frumvarp,
túlkun á lagagreinum þess og út-
færslu og ekki ekki síður hvað þess-
ar breytingar þýddu. Það væri dæmi-
gert fyrir íslensk stjórnvöld að vaða
út í lagabreytingar án þess að gera
sér nokkra grein fyrir afleiðingunum.
Kristin taldi sig geta leitt líkur að
sumum þeirra, misrétti, fækkun
námsmanna, og menntunarleysi í
þjóðfélaginu. Og einnig væri ljóst að
með þessu frumvarpi væri vegið að
þeim sem verst hefðu kjörin. Finnur
Ingólfsson (F-Rv) sagði ríkisstjórn-
ina vera að búa til „framtíðar-
vanda". Ætlaði menntamálaráðherra
en að halda þessu óráði, frumvarp-
inu, til streitu? Finnur vonaði að enn
tækist að afstýra skaða og fá fram
einhveijar leiðréttingar og batt hann
nokkrar vonir við að Sigbjörn Gunn-
arsson (A-Ne) hefði greint frá því í
viðtali við DV að enn væri unnið að
því að fá „eftiráákvæðinu“ breytt.
Til þeirra sem skila árangri
Olafur G. Einarsson mennta-
málaráðherra taldi nokkurs misskiln-
ings gæta með þessar margumræddu
800 milljónir. Það sem gerðist væri
það að haustlánin færðust yfir ára-
mótin og greiddust út í febrúar. En
ráðherra varð einnig að benda á það
að menn áætluðu að vegna sumarl-
ána yrðu 100 milljónir greiddar út í
haust.
Ráðherra vildi reyna að svara þeim
spurningum sem til hans hefði verið
beint, þótt enn lægju ekki fyrir niður-
stöður um öTl efnisatriði, t.d. hvernig
reikna ætti bankavexti vegna „eftirá-
ákvæðanna". Það myndi væntanlega
gerast með þeim hætti að Lánasjóð-
urinn kynnti sér vaxtakostnað í
bankakerfinu og reiknaði álag ofan
á lánin. Það væri mjög erfitt að
áætla hvað þetta þýddi í auknum
útgjöldum sjóðsins en sjóðstjórn
mæti það svo, útfrá reynslu af lán-
veitingum til 1. árs nema, að það
gæti þýdd 1-2% hækkun, til peninga
metið 35-70 milljónir króna.
Það væri ekki heldur mögulegt að
greina nákvæmlega frá væntanleg-
um úthlutunarreglum, sjóðstjórn
hefði eðlilega hafið undirbúning með
hliðsjón af frumvarpinu en skiljan-
lega væri ekki hægt að ganga frá
þeim endanlega fyrr en frumvarpið
hefði verið samþykkt. Ráðherra lagði
áherslu á að þessar tafir væri slæm-
ar fyrir Lánasjóðinn en þær væru
sérstaklega slæmar fyrir námsmenn.
Menntamálaráðherra taidi að agi
myndi nú sem hingað til verða verk-
efni skólastjórnenda. Væri það eðli-
legt, en það væri líka eðlilegt að
hafa námslánakerfí sem gerði ráð
fyrir því að menn skiluðu árangri.
Þegar við hefðum úr takmörkuðu
fjármagni að spila hlytum við að
beina því til þeirra nemenda sem
sýndu eðlilega námsframvindu.
Sem svar við fyrirspurn Finns Ing-
ólfssonar um hvort hann héldi þessu
frumvarpi til streitu kvaðst Olafur
G. Einarsson menntamálaráðherra í
engu hafa breytt sinni skoðun og
kvaðst ekki heldur hafa orðið var við
neinn þrýsting frá stjórnarliði til þess
að breyta frumvarpinu.
Laust fyrir kl. 19 í gærkvöldi var
dreift breytingartillögum frá stjórn-
arandstæðingum. M.a. er gerð tillaga
um ákvæði til bráðabirgða þess efnis
að þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 6. gr.
skuli haustið 1992 veita lán er nema
a.m.k. % hlutum áætlaðra námslána
á haustmisseri. Einnig er gerð tillaga
um að þessi lög verði endurskoðuð
fyrir lok þessa árs og nýtt frumvarp
lagt fyrir næsta þing.
Kl. 20.30 var þessari umræðu slit-
ið þar eð samkomlag var um að
greiða fyrir því að frumvörp um at-
vinnuleystryggingar kæmust til
nefndar. En 3. umræðu um frumvarp
til laga um Lánasjóð íslenskra náms-
manna verður fram haldið og lokið
á 145. fundi Alþingis sem hefst síð-
degis í dag.
Davíð Oddsson forsætisráðherra:
Umræður á Alþingi aukist um 70-80%
Harkaleg þingskapaumræða
UMRÆÐUHLUTI Alþingistíðinda er að verða 70-80% umfangsmeiri
heldur enn á fyrri þingum. Davíð Oddsson forsætisráðherra telur
þetta benda til þess að ummæli sín um málæði einstakra þingmanna
séu ekki úr lausu lofti gripin.
vandlifað fyrir þá þingmenn sem
reyndu að taka þátt í þingstörfum
með eðlilegum og venjulegum
hætti. Hvað gengi forsætisráðherra
til? Vildi hann stefna þinginu í upp-
nám? Koma málum í óefni? Hindra
afgreiðslu mála? Væri hann vísvit-
andi að niðurlægja alþingismenn
og Alþingi? Forsætisráðherrann
hefði veist að þingmönnum í út-
varpsumræðum og kallað ræður
þeirra „langhunda og málæði“ sem
engu breyttu. Hann færi „hrakyrð-
um“ um Alþingi íslendinga."
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra kvaðst ekki hafa tamið sér
orðbragð Svavars Gestssonar. For-
sætisráðherra sagði að deildir Al-
þingis hefðu verið sameinaðar í eina
deild og hefði sú breyting átt að
minnka almenna umræðu, gera
hana skapfellda og skipulegri. Sam-
Harkaleg skoðanaskipti urðu um
„mælgi" eða „málæði" þingmanna
undir liðnum „gæsla þingskapa".
Að loknum atkvæðagreiðslum í gær
urðu nokkrar umræður um óaf-
greidd mál og skýrslur, m.a. um
skýrslu Byggðastofnunar en um-
ræðu um hana var frestað í nóvem-
ber. Var bent á þá raun sem Ólafur
Þ. Þórðarson (F-Vf) hefði af því að
hafa orðið að gera hlé eftir að hafa
flutt „fyrri hluta sinnar ræðu“.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
benti hins vegar á að umræður um
þessa tilteknu skýrslu hefðu verið
alllangar fyrr í vetur og að fyrri
hluti af ræðu Ólafs Þ. Þórðarsonar
hefði verið tvær klukkustundir. Það
kom einnig fram að Ólafur Þ. Þórð-
arson ætti ótrúlega erfitt með að
ljúka sinni ræðu.
Svavar Gestsson (Ab-Rv) taldi
kvæmt þeim tölum sem nú lægju
fyrir stefndi í það að umræðuþátt-
urinn í þingtíðindum ykist um
70-80% á þessu eina ári. Hann benti
einnig á það að stjórnarandstæðing-
ar hefðu haft á orði og kvartað
yfir að hann kæmi í veg fyrir að
stjórnarsinnar töluðu í málum nema
í undantekningartilfellum. Þrátt
fyrir þetta kæmi á daginn að um-
ræðuþátturinn hefði næstum tvö-
faldast.
Steingrímur J. Sigfússson
(Ab-Ne) sagði að þetta þing hefði
um margt verið afbrigðilegt. Til
umfjöllunar hefðu verið mörg átak-
amál og stjórnarnefnd þingsins
hefði af „vissum ástæðum“; kjörs
í nefndina, farið í upplausn. Stein-
grímur átaldi það að forsætisráð-
herra teldi sig þess umkominn að
gerast siðameistari og háyfirdómari
um störf og ræður alþingismanna.
Steingrímur vildi að forseti Alþing-
is skapaði svigrúm fyrir sérstaka
umræðu um þessar „uppákomur",
vinnubrögð og samskipti við forsæt-
isráðherra. Fleiri stjórnarandstæð-
ingar tóku til máls og gagnrýndu
Davíð Oddsson fyrir að vera ósýnt
um lýðræðislega umræðu og vilja
skerða málfrelsi þingmanna.
Stjórnarandstaðan hefði fyllsta rétt
til andmæla og ræða mál innan
ramma þingskapa.
STUTTAR
ÞINGFRÉTTIR
Lög frá Alþingi
I gær voru þijú lagafrumvörp
samþykkt sem lög frá Alþingi.
Frumvarp um jarðasjóð. Frumvai-p
um brottfall laga nr. 2/1917 sem
kváðu á um bann við sölu og leigu
skipa úr landi. Einnig var samþykkt
frumvarp um lax og silungsveiði.
Ennfremur voru tvær þingsálykt-
unartillögur samþykktar í gær.
Heimild til að fullgilda samning
um réttindi barna. Og samþykkt
um að skora á Alþingi að hrinda í
framkvæmd ályktunum Vestnor-
ræna þingmannaráðsins 1991.
Tennishöllin hf. reisir sex
valla höll í Kópavogsdal
BÆJARSTJÓRN Kópavogs hefur samþykkt að veita Tennishöll-
inni hf. fyrirheit um lóð í Kópavogsdal. Um er að ræða lóð
fyrir tvö hús með sex völlum og tengibyggingu auk þriggja
útivalla. Áætlaður kostnaður við framkvæmdina er um 100
milljónir króna. Stefnt er að opnun hússins kl. 10 að morgni
16. ágúst næstkomandi, að sögn Garðars I. Jónssonar, forstjóra
Tennishallarinnar hf.
Ákveðið hefur verið að reisa sex valla tennishöll ásamt þremur
útivöllum við Knattspyrnuvöll Kópavogs í Kópavogsdal.
Tennishöllin verður í Kópavogs-
dal, rétt við Knattspymuvöll Kópa-
vogs. Húsið samanstendur úr
tveimur stálgrindarhúsum, sem
keypt eru tilbúin frá Bandaríkjun-
um og tekur 6 vikur að framleiða
þau en 45 daga að reisa húsin.
Þrír vellir eru í hvoru húsi og mið-
ast annað þeirra við að rúma
stærstu „Davis Cup“ tennismót.
Milli húsanna er tengibygging, að
mestu úr gleri, þar sem gert er ráð
fyrir kaffístofu, verslun með tenn-
isvörur, gufuböðum og barna-
gæslu, en á efri hæð verður veit-
ingaaðstaða. í stjórn hlutafélags-
ins eru auk Garðars, Símon Kjær-
nested, Bragi Einarsson og Stein-
dór Ólafsson.
„Við munum stefna að alþjóleg-
um tennismólum öldunga tvisvar
á ári í húsinu. Áætlað er að Smá-
ólympíuleikarnir í tennis verði jafn-
vel á íslandi 1997 og þá verður
þetta hús tilbúið," sagði Garðar.
„Það hefur þegar farið fram kynn-
ing á Tennishöllinni í Evrópu og
Bandaríkjunum og erum við að
vonast til að hingað komi menn
til að leika tennis þegar of heitt er
í veðri til dæmis í Florida. Það er
með tennis rétt eins og golf, að
margir hafa atvinnu af að ferðast
og leika tennis og vonandi verður
nú loksins farið að leika tennis hér
af alvöru með tilkomu Tennishall-
arinnar."
í tengslum við Tennishöllina
verður stofnaður tennisklúbbur,
Forskots-Tennisklúbburinn. Boðið
verður upp á kennslu og þjálfun
og er stofnendum klúbbsins, sem
láta skrá sig fyrir 1. júní, gefinn
kostur á hagstæðari áskrift að
völlunum og þeim tryggðir fastir
timar í hverri viku. Sérgjöld verða
fyrir íþrótta- og starfsmannafélög,
námsmenn, fyrirtæki, stofnanir,
hótel og sendiráð. Vellirnir og hús-
ið allt verður tölvustýrt og opnið
allan sólarhringinn.
„Það er langt síðan ég fór að
láta mig dreyma um að hægt væri
að leika tennis innan dyra hér á
landi en ég hef búið erlendis og
leikið tennis í mörg ár,“ sagði
Garðar. „Ég snéri mér í fyrstu til
Reykjavíkurborgar en þegar áhugi
þeirra vaknaði var það um seinan.
Þá höfðum við fengið vilyrði fyrir
lóð í Kópavogi og úthlutun í
Garðabæ, sem ég hef trú á að við
nýtum fljótlega. Kópavogur,
Garðabær og Mosfellssveit hafa
stutt okkur dyggilega og eiga
þakkir skilið."