Morgunblaðið - 14.05.1992, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ PIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1992
41
mestu (að ýmsu menningarlegu
frátöldu) skilyrt samstarf auð-
hringa og ríkisvalds sem gætir
hagsmuna þeirra við að búa til
olnbogarými svo hringarnir geti
keppt innbyrðis.
Islendingar hafa oft tekið þátt
í alþjóðlegri samvinnu fullvalda
ríkja og gert tvíhliða eða fleirhliða
samninga við önnur ríki á fjöl-
mörgum sviðum. Það er alveg
óljóst að endurtekningar EB-sinna
um yfirvofandi einangrun og erfið-
leika í alþjóðlegri samvinnu eru
staðlausar. Þeir hafa ekki útskýrt
hvernig ísland mun einangrast eða
missir af samvinnu við aðra.
Kreppan á íslandi
Kreppan á íslandi er innbyggð
í efnahagskerfið. Offjárfestingar,
skeytingarleysi I nafni samkeppni
og algjört tillitsleysi hvað snertir
umfang framleiðslu eða þjónustu
og þörf fólks fyrir slíkt eru meðal
orsakanna. Ekki skal ég segja orð
um leiðir til að leysa hnútinn en
hitt er ljóst; æ fleiri íslenskir valds-
menn og atvinnurekendur sjá þá
lausn eina að ganga í EB. Erlent
íjármagn og aukin umsvif útlend-
inga hér kynnu þá að bjarga miklu
uns sömu lögmál og stýra krepp-
unni hér bera evrópsku kreppurnar
hingað. Af umsvifum EB hér
hrykkju margir molar á borð inn-
lendra aðila um hríð og tugþúsund-
ir íslendinga, er ella væru atvinnu-
lausir, hyrfu til starfa erlendis.
Margt ungt fólk á íslandi horfir
vonaraugum til þessa nú. Margir
íslenskir stjórnmálamenn og at-
vinnurekendur, jafnvel verkalýðs-
foringjar, hafa ávallt verið slíkir
hentistefnumenn að þeir bregðast
við svona vanda á þann eina máta
er tryggir þeim þægilegan meðbyr.
Nú með inngöngu í EB, hvað sem
hún kostar.
EES er ekki skárri kostur að
því marki að það teljist fýsilegt.
EB er gamaldags
Framtíð EB byggir á því að
þvinga fram síaukinn hagvöxt.
Vegna vaxandi tilkostnaðar við
það, hráefnisskorts, orkuskorts og
með glans. Aðrir hins vegar gefast
upp og hætta námi. Þessir óákveðnu
nemar hafa efláust kostað þjóðar-
búið milljónir á milljónir ofan. Þótt
þeir hafi hangið að þarflausu innan
veggja skólans, hafa þeir ekki verið
þar skattborgurum að kostnaðar-
lausu. En vegna þess að þeir bera
engan kostnað sjálfir telja þeir sig
ekki ábyrga fyrir sóun á fjármunum
hins opinbera.
Komast mætti hjá þessari glóru-
lausu eyðslu með þvi að láta nem-
endur borga brot af þeim kostnaði
sem fylgir menntun þeirra. Fólk
hugsar sig tvisvar um áður en það
byrjar á deildarflakki ef það þarf
að borga u.þ.b. 17.000 krónur á ári
úr eigin vasa fyrir vikið. Mun lík-
legra er að flakk þetta leggist að
mestu leyti niður. Þá munu allir
nemendur reyna að spara sér út-
gjöld með því að hætta öllu slóri,
og brautskrást sem fyrst.
Afleiðingin verður ódýrara
menntakerfi. Því fylgja nokkrir
kostir. Nota mætti sparnaðinn til
að lækka skatta, bæta menntakerfið
eða borga af erlendum skuldum
landsins, og kannski allt í senn. I
þessu felast hagsmunir stúdenta
bæði til skamms tíma og langframa.
Lokaorð
Mörgum stúdentinum þykir það
lítið réttlæti að kynslóðin á undan
okkur, sem slapp við vexti, verð-
tryggingu, skólagjöld og lét verð-
bólguna brenna skuldbindingar sín-
ar, skuli nú leggja þessar byrðar á
okkar axlir. Slík viðhorf eru skiljan-
leg. En einhvern tímann verðum við
að hætta að ganga þessa blindgötu
eilífrar skuldasöfnunar, dáleidd af
goðsögninni um að allir geti lifað á
kostnað annarra. Þessi hugsunar-
háttur hefur leitt okkur í þau vand-
ræði sem við glímum nú við. Hann
hefur einnig gert okkur að velja
milli tveggja kosta. Annars vegar
getum við lokað augunum, lofað
lygina og arfleitt börn okkar að ívið
mengunar er slíkt feigðarflan.
Ríku hagkerfi heimsins eru að
nálgast vaxtarmörk sín. Vænleg
stefna byggir á því að minnka
hagvöxt, dreifa atvinnustarfsemi
og færa hagnað til hinna fátækari
svæða. Framtíð EB byggir á enn
aukinni samkeppni og auknu at-
vinnuleysi. í stað þess á að draga
almenning inn í skipulagningu at-
vinnustarfemi og færa fé frá arð-
bærum störfum til óarðbærra
starfa um tíma. Framtíð EB krefst
þess að aðeins ákveðið hlutfall af
tekjum fýrirtækja fari til baráttu
gegn mengun. Ella takmarkast
hagvöxturinn um of. í stað þessa
á að koma á sjálfbærum atvinnu-
greinum og margfaldri endurnýt-
ingu allra hráefna. Slíkt mun
skerða lífskjör efnafólks en um
leið bæta hag fjöldans. EB leiðir
af sér auknar þjóðernisværingar
og margvísleg þróun utan EB ger-
ir það einnig. Eina nothæfa and-
svarið er að varðveita og efla
sjálfsákvörðunarrétt þjóða og full-
veldi ríkja, am.k. um alllanga hríð.
Af þessu sést að EB er eiginlega
„gamaldags skrifræðis- og gróða-
klúbbur“ eins og sagt var í norskri
revíu fyrir 20 árum.
3 af 500 fulltrúum
Uffe Elleman segir sem svo að
íslendingar ættu að nota fullveldi
sitt til þess að hafa áhrif á hið
evrópska umhverfi og framtíð.
Hann á þá m.a. væntanlega við
að fyrst þurfi að skerða það til
þess að fá aðgöngumiða handa
þremur fulltrúum á 500 manna
samkundu. Síðan telur hann að
smáríkið sem kom að nærri full-
mótuðu samveldi dundi sér við að
beita því sem það ekki á lengur
til þess að breyta því er ekki verð-
ur breytt nema t.d. með samþykki
251 fulltrúa á Evrópuþinginu og
tilvísunum í 15.000 blaðsíðna laga-
og reglugerðabunka, svo eitthvað
sé nefnt. Þetta er stofn í góða af-
mælisgjöf á bráðum 50 ára afmli
íslenska lýðveldisins (sem Jón
Baldvin segir að sé á 4. áratugi
ferilsins, sbr. nýja utanríkismála-
skýrslu!).
meiri skuldum og ranglæti en við
tókum við. Það væri skólabókar-
dæmi um skammtímalausn sem
væri í raun engin lausn.
Hins vegar getum við valið þá
leið að gera hvern og einn ábyrgan
fyrir eigin athöfnum og ákvörðun-
um. Það er öllu heillavænlegri kost-
ur. Hann er sá eini sem gerir okkur
kleift að grynnka á skuldum okkar
og kemur í veg fyrir að einhver einn
hópur geti látið aðra borga reikning-
ana sína. Þá er höfuðkosturinn ótal-
inn. Með því að snúa óheillaþróun
þessari við geta komandi kynslóðir
notað launin sín í annað en að borga
vextina af föllnum víxlum frá okk-
ur. Fjölmargir stúdentar eiga e.t.v.
erfitt með að velja á milli, enda fastir
í þankagangi þröngra sérhagsmuna.
Ef við hefðum hinsvegar kost á að
spyija afkomendur okkar sæjum við
strax hvers þeir væntu af okkur.
Það er skuldlaust land, en ekki þræl-
dómur til að borga þau lífskjör sem
við tókum að láni.
Höfundur er heimspekinemi.
Dreifinguraðili
eða heildsali
Óskum eftir að komast í samband
við starfandi dreifingaraðila eða
heildsala sem þjónar bensínsstöðvum
og matvöruverslunum um allt land.
Söluvaran er lykteyðandi efni ón
keppinauta ó markaðnum. Efnið er
lífrænt, mjög óhrifamikið en samt
umhverfisvænt.
Hafið samband við:
HPA Miljötienester
Postboks 4
1392 Vettre, NORGE
„ Fax: 47 2 791010.
Reykhólahreppur:
Dvalarheimilið fær
eignir sparisjóðsins
Miðhúsum.
DVALARHEIMILIÐ Barmahlíð fékk nýlega góða gjöf frá fyrrum
Sparisjóði Reykhólahrepps að upphæð um ein og hálf milljón króna.
Sparisjóðurinn var lagður niður og gengu eignir hans til Dvalarheimil-
isins. Peningarnir verða notaðir til þess að ljúka við neðri hæð húss-
ins og verður nýtt eldliús væntanlega tekið í notkun fyrir júnílok.
Siðasti sparisjóðsstjóri var Jens Guðmundsson og var hann jafnframt
formaður stjórnar.
Samfylking óskast
Aldamótakynslóðin og 19. aldar
hugsjónamennirnir hófu_ ekki sín
störf að fullu sjálfræði íslands til
þess að ganga af sporinu áður en
verkinu lyki. Verkið felst í því að
tryggja öllum þegnum landsins góð
lífskjör og viðvarandi völd til þess
að ráðstafa samfélaginu og land-
inu. Auðvitað eru þjóðríki ekki ei-
líf. ísland á eflaust eftir að renna
saman við stærri heild. En sá samr-
uni má aðeins verða á forsendum
jafnréttis og velsældar handa öll-
um. Meirihluti Islendinga þarf að
ljúka verki hinna gömlu sjálfstæð-
ismanna. Fyrsta skrefið er að
tryggja þjóðaratkvæðagreiðslu um
EES-samninginn og líklega inn-
göngu í EB og fella hvoru tveggja.
Til þess þarf m.a. að efla vísinn
að skipulagðri EB-andstöðu; hin
óflokksbundnu samtök Samstöðu.
Úr öllum flokkum, úr öllum hags-
munasamtökum og úr öllum kjör-
dæmum verða menn að ganga
fram og láta hug sinn til EES og
EB skýrt í ljós. Taka afstöðu og
vinna saman.
Stjórnmálaflokkar verða líka að
setja fram skýra afstöðu sína til
málsins. Þeir flokkanna sem velja
réttan kost, Samstaða og hlutar
eða heildir hagsmunasamtakanna
verða að ná saman og hryggja
hann Uffe Elleman, og fleiri gam-
aldags skriffinna.
Höfundur erjarðfræðingur og
varamaður í sijóm
kjördæmafélags Samstöðu í
Reykjavík.
Bjarni P. Magnússon sveitarstjóri
segir í Nýju fréttabréfi til sveitunga
sinna að nú hilli loks undir lausn á
fjárhagsörðugleikum í málefnum
Barmahlíðar. Ráðherrarnir Sighvat-
ur Björgvinsson og Jóhanna Sigurð-
ardóttir hafi unnið með hreppsnefnd
Reykhólahrepps að farsælli lausn á
fjárhagsvanda dvalarheimilisins.
í Nýju fréttabréfi bar Bjarni P.
Magnússon saman rekstur húsa á
Reykhólum, Akureyri, í Stykkis-
hólmi og Reykjavík. Sé tekinn saman
fasteignaskattur, sorphirðugjald og
vatnsskattur kemur- í ljós að rekstur
378 fermetra húss í Stykkishólmi
kostar þar 49.784 krónur en á Reyk-
hólum 45.327 og er þá miðað við
heilt ár.
Nú á Stykkishólmur ekki því láni
að fagna að hafa hitaveitu, var því
sama hússtærð tekin og nú*var mið-
að við að umrætt hús stæði á Reyk-
hólum, Akureyri og í Reykjavík, og
var þá tekið tillit til fasteignagjalda,
sorphirðugjalds, vatnsskatts og
heildarvatnsgjalds og reiknað með
að í kyndingu færu 2,5 rúmmetrar
vatns á hv<jrn rúmmetra hússins og
kom þá eftirfarandi í ljós. Kostnaður
við rekstur hússins á Akureyri er
153.754 á ári. í Reykjavík var kostn-
aðurinn 84.915 á ári og á Reykhólum
var sami kostnaður 73.677 krónur
á ári. Það er því 63.839 krónum
ódýrara að búa í 378 fermetra húsi
á Reykhólum en á Akureyri ef miðað
er við eitt ár.
Starfsmenn Reykhólahrepps eru
nú að jafnaði 35 til 40. Reykhóla-
hreppur mun í sumar verða með
unglingavinnu og er öllum börnum
sem eiga lögheimili í hreppnum og
fædd 1978 og fyrr heimilt að fá
atvinnu í sumar sé þess óskað.
Ákveðið er að stofna búsetadeild
á svæðinu og verður stofnfundur
haldinn 1. maí í Tjamarlundi í
Saurbæ í Dalasýslu.
- Sveinn
Frumsýning á (slandi
OS/2
Kynning á OS/2 og LOTUS hugbúnaði í ráðstefnusal
Verslunarskóla íslands þriðjudaginn 19. maí.
Nú er OS/2 stjórnkerfið komið til landsins og af því tilefni verður
Nýherji með kynningu á því og nokkrum vinsælum
hugbúnaðarpökkum frá LOTUS í ráðstefnusal Verslunarkskóla
íslands þriðjudaginn 19. maí. Meðal þeirra sem flytja fyrirlestra eru
þau Flemming Schmidt og Jonna Kielström hjá IBM í Danmörku.
Miðvikudaginn 19. maí verður svo opið hús hjá Nýherja, Skaftahlíð
24, þar sem sýndar verða ýmsar lausnir sem keyra undir OS/2
stýrikerfinu.
Dagskrá, þriðjudaginn 19. maí:
Kl. 13 -13.50 Kynning á OS/2 2.0 Flemming Schmidt, deildarstjóri
hjá IBM í Danmörku
Sýning á OS/2 2.0 Helgi Pétursson, kerfisfræðingur
hjá Nýherja
Kl. 14 -14.50 Kynning á LOTUS hugbúnaði-Notes, cc:Mail,
AmiPro
Jonna Kielström, kerfisfræðingur hjá IBM í
Danmörku
Kl. 15 -15.50 Framtíðarþróun OS/2 hjá IBM, Flemming Schmidt
Verð, afgreiðsla o.fl. Guðmundur Hannesson,
markaðsfulltrúi hjá Nýjherja
Kl. 16 -16.30 Sýning á LOTUS hugbúnaði
Freelance Jonna Kielström
Misstu ekki af þessu einstaka
tækifæri til að kynnast því
nýjasta í stjórnkerfum og
hugbúnaði.
Aðgangur ókeypis.
NYHERJI
SKAFTAHLlÐ 24 • SÍMI 69 77 00
Alltaf skrefi á undan