Morgunblaðið - 30.06.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JUNI
'j"rTrrrc":<M‘ b
A
eftir Sigrúnu
Magnúsdóttur
í Morgunblaðinu 20. júní segir frá
umræðum um ársreikninga borgar-
sjóðs fyrir árið 1991. Þar er stutt-
lega greint frá bókun sem ég lagði
fram í borgarstjórn 18. júní og vitn-
að til ummæla borgarstjóra Markús-
ar Arnars Antonssonar um fjárhags-
stöðu borgarinnar. Þar sem í um-
mælum borgarstjóra kemur fram
ótrúlegur ruglandi vil ég fara um
málið nokkrum orðum.
Bókun mín var svohljóðandi:
„Ársreikningur borgarsjóðs fýrir
árið 1991 sýnir enn versnandi stöðu
Reykjavíkurborgar. Peningaleg
staða borgarsjóðs hefur versnað um
einn og hálfan milljarð á árinu þrátt
fyrir greiðslu rikissjóðs á þjóðvega-
fé, sem 772 millj. kr. fengust fyrir.
Þó að eignastaða borgarinnar sé
mjög sterk er lausafjárstaða hennar
orðin neikvæð um rúmar 300 millj.
Þetta er mjög alvarlegt þar sem
þetta er í fyrsta skipti sem borgar-
sjóður er rekinn með tapi (halla)
a.m.k. í tugi ára, þ.e.a.s. hreint
veltufé í árslok er neikvætt og
veltufjárhlutfallið er 0,90, en var
t.d. 1,85 árið 1988. Þessi slæma fjár-
hagsstaða er ekki vegna tapaðs
áhættufjár borgarsjóðs í atvinnu-
rekstri eins og hjá mörgum sveitar-
félögum heldur fyrst og fremst
vegna bruðls og offjárfestinga í
byggingum og fasteignakaupum. Á
síðustu þremur árum hafa fjárfest-
ingar farið um 3 milljarða fram úr
áætlun.
Þá er athygli vert að skoða í sam-
hengi reikninga Hitaveitu Reykja-
víkur og borgarsjóðs, en á báðum
stöðum og á sama tíma var farið út
í dýrar musterisbyggingar. Afleið-
ingin er að bæði fyrirtækin eru rek-
in með tapi. Því miður veldur þessi
fortíðarvandi því að erfiðara mun
reynast að fjármagna atvinnuupp-
byggingu til að sporna gegn frekara
atvinnuleysi, en að finna leiðir út
úr atvinnuleysinu er brýnasta verk-
efnið á borðum Borgarstjórnar
Reykjavíkur.“
Ruglandi borgarstjóri
Vörn borgarstjóra við þeirri gagn-
rýni sem ég setti fram í bókuninni
felst einkum í því að hann fer að
ræða um eignastöðu borgarinnar og
tekur öll borgarfyrirtækin og relístur
þeirra inn í dæmið. Þetta kemur
málinu bara ekkert við. Það sem um
er að ræða er rekstur borgarsjóðs á
árinu 1991 og hann var eins og ég
lýsti í bókuninni. Auðvitað er bók-
færð eignastaða borgarinnar og
borgarfyrirtækja sterk og flest af
borgarfyrirtækjunum búa við góðan
rekstur og greiða tæpar 600 millj.
kr. í afgjald til borgarsjóðs árið
1991.
Það er ekki sanngjarnt gagnvart
borgarbúum að reyna að slá ryki í
augu þeirra um stöðu sveitarfélags-
ins. Menn eru af meiri að horfast í
augu við vandamálið og koma með
tillögur til úrbóta. Það er óbreytan-
leg staðreynd að á árinu 1991 hefur
„flarað verulegan undan borgar-
sjóði“, eins og einn af æðstu embætt-
ismönnum borgarinnar orðaði það í
borgarráði.
Hallinn á borgarsjóði 1991
var 1.574 millj. kr.
í ársreikningnum stendur orðrétt:
„Niðurstaðan er því sú, að útgjöld
ársins voru 1.574 míllj. kr. umfram
skatttekjur í stað kr. 341 millj. sam-
kvæmt fjárhagsáætlun.“
Þessi útgjöld umfram tekjur voru
brúuð með nýjum langtímalánum,
lækkun á hreinu veltufé og skulda-
bréfinu fræga að upphæð 1.025
millj. kr., en sem aðeins 772 millj.
kr. fengust fyrir.
Það gefur augaleið að ef skulda-
bréfið hefði ekki komið til væri pen-
ingaleg staða borgarsjóðs enn verri.
Það er hin peningalega staða sveitar-
félags sem skiptir máli, þegar rætt
er um stöðu þeirra. Eignastaðan er
ekki sami mælikvarðinn, vegna þess
að sveitarfélag selur ekki skóla, dag-
vistarheimili, menningarmiðstöðvar,
söfn, félagsmiðstöðvar, íþrótta-
mannvirki og stofnanir aldraðra.
Viðvaranir hafðar að engu
Við fjárhagsáætlanir undanfar-
inna ára hef ég hvað eftir annað
bent á hvert stefndi. Frá árinu 1988
hefur stöðugt sigið á ógæfuhlið. Við
framlagningu ársreikningsins í fyrra
lagði ég einnig fram bókun, þar sem
ég benti á að á árinu 1990 hefði
hreint veltufé lækkað um helming,
yfirdráttur á hlr. í Landsbankanum
nánast tvöfaldast og veltufjárhlut-
fallið hrapað.
Öllum aðvörunum mínum hefur
verið vísað á bug með útúrsnúning-
Œrfi GíEðí*
■ M eUhúS'
innréttingg
HARÐVIÐARVAL HF.
KRÓKHÁLSI 4 R. SÍMI 671010
Laugardaginn 27.06.1992 Flokkur: E
pm Vinmngsupphæö' Fjöldi:
Nr. 128220 Kr. 424.520,- 1

Nr. 3214 Kr. 42.452,- 0
lÍllMlgllllllllllili ;
Nr. 61 Nr. 74 Nr. 82 I Nr. 82 j Kr. 516,- Kr. 516,- Kr. 1.032,- 97 .102 106
Sigrún Magnúsdóttir
„Við fjárhagsáætlanir
undanfarinna ára hef
ég hvað eftir annað
bent á hvert stefndi.
Frá árinu 1988 hefur
stöðugt sigið á ógæfu-
hlið.“
um og stundum ósvífni af borgar-
stjórnaríhaldinu. Ekki er ég þó í
vafa um að fyrrverandi borgarstjóri,
Davíð Oddsson, var farinn að gera
sér grein fyrir því hvert stefndi áður
en hann flúði borgarstjórastólinn.
Honum var í fyrravor mest í mun
að breiða yfir hve staðan var orðin
aumleg og að sópa vandanum undir
teppið svo að hann kæmist í burtu
áður en allir sæju hvernig komið var.
Þrautaráð Davíðs var að kné-
kijúpa fyrir þáverandi fjármálaráð-
-herra;-Ólafr •Rr'Grímssynt, og-betla "
út úr ráðherranum skuldabréf vegna
framkvæmda borgarinnar við þjóð-
vegi í þéttbýli. Ólafur Ragnar aumk-
aði sig yfir borgarstjórann og undir-
ritaði skuldabréf upp á rúman millj-
arð. Með þessum gjörningi taldi
Ó.R.G. sig skapa gott veður hjá
nýkjörnum formanni Sjálfstæðis-
flokksins og eygði möguleika á
stjórnarsamstarfi flokka þeirra að
Alþingiskosningum loknum.
Hvað varð um skuldabréfið?
Davíð fór með skuldabréfið frá
ríkinu upp á 1.024 millj. og lét það
með stórkostlegum afföllum eða fyr-
ir 772 millj. kr. í Landsbankann. Það
er verðtryggt miðað við lánskjara-
vísitölu í jan. 1991, en án vaxta.
Andvirði bréfsins gekk til þess að
slá á yfirdrátt borgarinnar hjá bank-
anum, sem var orðinn óskaplega
hár. Manni detta okurlánaviðskipti
í hug þegar svona er farið með fjár-
muni borgarbúa. Síðan flúði Davíð
úr borgarstjórastól og settist í stól
forsætisráðherra. Þar talar hann
digurbarkalega um fortíðarvanda í
ríkisfjármálum og ofíjárfestingar
þótt enginn einn maður hafí búið til
eins mikinn fortíðarvanda og hann
á jafn stuttum tíma.
Ríkissjóður og borgarsjóður
Fróðlegt er að bera saman rekstur
ríkissjóðs og borgarsjóðs árið 1991,
en sjálfstæðismenn básúna ríkis-
sjóðshalla og slæma stjórn á ríkis-
fjármálum undanfarin ár.
Árið 1991 voru tekjur (skattar)
ríkissjóðs um það bil tífaldar á við
borgarsjóð. Halli á ríkissjóði hafði
verið áætlaður um 4 milíjarðar en
varð um 12 milljarðar, eða 12% af
skatttekjum og það meira en nóg.
Árið 1991 voru skatttekjur borgar-
sjóðs tæpir 10 milljarðar. Halli var
áætlaður 341 milljón kr. en varð
1.574 millj. kr. eða 16% af skatttekj-
um. Ef skuldabréfið hefði ekki feng-
ist hefði hallinn orðið 2.400 millj.
kr., eða sem sagt tvöfaldur hlutfalls-
lega á við halla ríkissjóðs. Svo þykj-
ast sjálfstæðismenn hafa efni á að
tala um slæma stjórn ríkisins á und-
anförnum árum.
Ég vil enn ítreka að hér erum við
að tala um sambærilega hluti. Þegar
13
-St
-verið-er-að-talainrrTlfiíssjóð-srskki
verið að tala um fyrirtæki ríkisins,
svo sem Póst og síma, ÁTVR eða
Sementsverksmiðjuna svo dæmi séu
tekin. Sama með borgarsjóð, fyrir-
tæki hans eru ekki með, svo sem
veitustofnanir, Reykjavíkurhöfn og
Malbikunarstöð.
Musterisbyggingar
Hvað skapaði svo þennan fortíð-
arvanda Reykjavíkurborgar? Það
voru musterisbyggingar sem Davíð
reisti sér til dýrðar, svo sem ráðhús-
ið, sem í ljós kemur að hefur allt
verið byggt á yfirdrætti og umfra-
meyðslu.
Liðurinn byggingar og fjárfest-
ingar hjá borgarsjóði árin 1989-
1991 fer því næst nákvæmlega
framúr áætlun um sömu tölu og
ráðhúsbyggingin kostaði.
Nú talar Markús Örn um að þetta
hafí verið „afgangsfé sem tekið var
úr rekstrinum". Hið rétta er að þetta
er umframeyðsla og hlutina ber að
kalla sínum réttu nöfnum.
Það er e.t.v. mannlegt hjá Mark-
úsi Erni að vilja breiða yfir vesælt
ástand borgarsjóðs. Ég vil ekki trúa
því að hann fari vísvitandi með
blekkingar, ef til vill er skýringin
að hann er ekki næmur á tölur. Ella
mundi hann ekki rugla svo saman
staðreyndum og grípa til svo billegra
útskýringa þegar hann talar um
reikninga borgarsjóðs.
Höfundur er borgnrfulltrúi
Framsóknarflokksins.

• 'l ' >r
V--V.T

SÍlÉl8 L ‘ •:•■;• <- ? •:« •;••' vfy; -Jvr ■ f'r,-.;: .-. V- r v\-v .

LOFTA
PLÖTUR
OG LÍM
Nýkomin sending
EINKAUMBOÐ
£8 Þ.ÞORGRÍMSSON & C0
Ármúla 29 - Reykjavík - sími 38640
AUGLYSING
UM INNLAUSNARVERÐ
VERÐTRYGGÐRA
SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS
FLOKKUR
1977- 2.fl.
1978- 2.fl.
1979- 2.fl.
FLOKKUR
1985-1
1985- 1
1986- 1
1986-1
1986-1
1986-1
1986-2
1986- 2
1987- 1
1987-1
.fl.A
.fl.B
.fl.A 3 ár
.fl.A4 ár
.fl.A 6 ár
.fl.B
.fl.A 4 ár
.fl.A6ár
.fl.A2 ár
.fl.A 4 ár
INNLAUSNARTIMABIL
10.09.92-10.09.93
10.09.92-10.09.93
15.09.92-15.09.93
INNLAUSNARTIMABIL
10.07.92-
10.07.92-
10.07.92-
10.07.92-
10.07.92-
10.07.92-
01.07.92-
01.07.92-
10.07.92-
10.07.92-
10.01.93
10.01.93
10.01.93
10.01.93
10.01.93
10.01.93
01.01.93
01.01.93
10.01.93
10.01.93
INNLAUSNARVERÐ *)
Á KR. 10.000,00
kr. 937.526,82
kr. 598.913,00
kr. 390.445,45
INNLAUSNARVERÐ *)
Á KR. 10.000,00
kr. 53.331,38
kr. 32.107,36**)
kr. 36.760,62
kr. 40.242,18
kr. 41.462,97
kr. 23.680,35**)
kr. 34.072,90
kr. 35.034,79
kr. 29.181,74
kr. 29.181,74
*)lnnlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbót.
**)Við innlausn fylgi ógjaldfallnir vaxtamiðar spariskírteinis.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu
Séðlabanka íslands, Kalkofnsvegi 1 og liggja þar jafnframt frammi
nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, júní 1992.
SEÐLABANKI ÍSLANDS