Morgunblaðið - 30.06.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚNÍ 1992
Stækkað
LANDSKJALFTAR
I KALIFORNIU
Israel:
Palestínumönnum
sleppt eftír yfírheyrslu
Jeríkó. Reuter.
ÍSRAELSK sljórnvöld yfir-
heyrðu í gær sautján nefndar-
menn í sendinefnd Palestínu-
manna í viðræðum um frið í Mið-
austurlöndum en leyfðu þeim svo
að snúa til síns heima.
Ástæðan fyrir afskiptum þessum
var sú að nefndarmenn höfðu fyrir
rúmri viku átt opinberan fund með
Yasser Arafat leiðtoga PLO, Frels-
Suður-Afríka:
Fjöldamót-
mæli segi
forsetinn
ekki af sér
LEIÐTOGI stærstu verkalýðs-
samtaka Suður-Afríku krafðist
þess í gær að F.W. de Klerk segði
af sér sem forseti landsins vegna
fjöldamorðsins í Boipatong þann
17. júní, að öðrum kosti myndu
fjöldamótmæli milljóna manna
neyða hann til afsagnar. Um
40.000 manns fylgdu 37 fórn-
arlömbum fjöldamorðsins til
grafar í gær, en það hefur stefnt
umbótaþróun síðustu tveggja ára
í bráða hættu.
Cyril Ramaphosa, framkvæmda-
stjóri Afríska þjóðarráðsins (ANC),
stærstu samtaka blökkumanna í
Suður-Afríku, sagði við útförina að
de Klerk hefði viðurkennt í viðtali
við Nelson Mandela, leiðtoga ANC,
að hann hefði litla stjórn á lögreglu
landsins. Hann sagði að ANC hefði
ekki gefið upp von um að hægt
væri að helja hinar svonefndu Cod-
esa-viðræður um lýðræði og jafn-
rétti kynþátta að nýju, en fyrst
þyrfti de Klerk að grípa til aðgerða
til að koma í veg fyrir ofbeldi í
byggðum blökkumanna, sem héfur
kostað 5.000 manns lífið á síðustu
tveimur árum.
Ramaphosa sagði skilyrði ANC
fyrir áframhaldandi viðræðum vera
þau að sérstakar öryggissveitir
stjórnvalda yrðu leystar upp, þeir
sem hefðu gerst sekir um pólitísk
morð yrðu sóttir til saka, vopna-
burður yrði bannaður og búðum
farandverkamanna, sem Inkatha
stjómi, verði lokað.
issamtaka Palestínumanna, í Jórd-
aníu.
Nefndarmennirnir eru frá her-
numdu svæðunum og voru teknir
til yfirheyrslu við komuna til ísra-
els í gær en þar í landi varðar við
lög að hafa nokkurt samband við
PLO. Myndir af nokkrum nefndar-
manna faðma og kyssa Arafat í
Jórdaníu vöktu mikla reiði í ísrael
og var óttast að þær kynnu að
stefna friðarviðræðunum í hættu.
Faisal al-Husseini, formaður
nefndarinnar, var meðal þeirra sem
voru yfirheyrðir. Hanan Ashrawi,
talsmaður sendinefndarinnar, og
Haider Abdel-Shafi, aðalsamninga-
maður hennar, voru ekki á meðal
þeirra, sem sneru heim til Israels í
gær.
Joshua Tree. Reuter.
TVEIR öflugir landskjálftar, annar þeirra sá mesti i Bandaríkjunum
í 40 ár, riðu yfir suðurhluta Kaliforníu á sunnudag. Sex mánaða
barn lést af völdum höfuðmeiðsla eftir að reykháfur hrundi á það
og að minnsta kosti 115 manns slösuðust. 20 íbúðarhús og tíu fyrir-
tækjabyggingar gjöreyðilögðust í skjálftunum og eignatjónið er
metið á 16 milljónir dala, um 960 milljónir ÍSK.
Fyrri skjálftinn mældist 7,4 stig
á Richters-kvarða og er sá þriðji
öflugasti í Bandaríkjunum á öld-
inni. Skjálftamiðjan var í grennd
við eyðimerkurbæinn Joshua Tree,
um 160 km austur af Los Angeles.
Skjálftans varð vart frá Los Angel-
es og austur til Salt Lake City,
1.120 km frá skjálftamiðjunni.
Skjálftinn varð klukkan 4.58 um
morguninn að staðartíma, 11.58 að
íslenskum tíma. Sofandi fólk datt
úr rúmum sínum, að minnsta kosti
þrír menn fengu hjartaáfall og fjár-
hættuspilarar urðu skelfingu lostnir
í spilavítum Las Vegas.
Um þremur klukkustundum síðar
varð annar jarðskjálfti sem mældist
6,5 stig á Richter og olli skriðuföll-
um og sprungum á þjóðvegum.
Skjálftamiðjan var skammt frá
eyðimerkurbænum Big Bear Lake,
vestur af Joshua Tree.
Fyrri skjálftinn stóð í mínútu og
á stóru svæði líktist hann helst öldu-
gangi. „Ég hélt að þessu myndi
aldrei linna,“ sagði kona í Yucca
Valley, um 32 km frá skjálftamiðj-
unni. „Ég er bara ánægð með að
húsið skuli enn standa.“
Þjóðvarliðar voru í viðbragsstöðu
vegna skálftanná og mælst var til
þess að fólk æki ekki á hraðbraut-
unum.
Eignatjónið var aðallega á eyði-
merkursvæðinu í Joshua Tree og
Yucca Valley og nágrenni. Um
25.000 manns búa á svæðinu, en
þar eru meðal annars herstöðvar
og sumarbúðir fyrir börn. Raf-
magnslaust varð á stóru svæði í
suðurhluta Kalifomíu, með um
hálfa milljón íbúa, og viðgerðirnar
tóku nokkrar klukkustundir.
Skemmdir urðu á 1.000 íbúðarhús-
um og 33 fyrirtækjabyggingum,
þar af gjöreyðilögðust 20 íbúðarhús
og 10 byggingar.
Reuter
Slökkviliðsmenn kanna hús sem brann til kaldra kola er öflugur landskjálfti reið yfir suðurhluta Kali-
forníu á sunnudag.
nágrenni. Þrír menn slösuðust al-
varlega.
Kate Hutton, jarðskjálftafræð-
ingur í Tæknistofnun Kaliforníu í
Pasadena, sagði að sérfræðingar
teldu það áhyggjuefni að skjálftarn-
ir skyldu báðir hafa orðið í grennd
við San Andreas-misgengið, sem
hefur valdið mörgum af verstu
skálftum Kaliforníu á öldinni. „Þeg-
ar skjálftarnir eru svona nálægt
misgenginu hljóta menn að hafa
áhyggjur," sagði annar skjálfta-
fræðingur, Lucy Jones.
Skjálftarnir ollu miklum ótta á
meðal íbúa Los Angeles, enda hefur
þeim verið sagt að vera viðbúnir
„stóra skjálftanum", sem gæti kost-
að þúsundir manna lífið og valdið
gífurlegu tjóni. Fyrri skjálftinn á
sunnudag var mun öflugri en sá sem
reið yfir San Francisco árið 1989,
en hann kostaði 70 manns lífið og
olli tjóni sem metið var á milljarða
dala.
Öflugasti jarðskjálftinn, sem orð-
ið hefur í Bandaríkjunum á öldinni,
varð í San Francisco árið 1906 og
mældist 8,6 stig á Richter. Sá næst
öflugasti varð í grennd við Los
Angeles árið 1952, 7,7 stig á Richt-
er.
Flestir þeirra sem slösuðust í
skjálftunum voru í Joshua Tree og
Tveir öflugir skjálftar
ríða yfir suður- t
/' hluta Kalifornfu /
0 km 150
NEVADA
\\ KALIFORNÍA
San Francisco
svæði
Skjalftamiðja
fyrri skjálftans,
sem mældist
7,4 stig á Richter
Skjálftans^
varð vart í
Los Angeles
SamAndreasjnisjengiö
Tengd misgengi
Öflugasti landskjálfti í
Bandaríkjunum í 40 ár
Forseti Alsírs myrtur:
Var í útlegð í 27 ár
vegna dauðadóms
Algeirsborg. Reuter.
Arabalöndin:
Morð á stjórnmála-
leiðtogum algeng
Níkósíu. Reuter.
MORÐIÐ á Mohamed Boudiaf, forseta Alsírs, er hið síðasta í röð
fjölmargra morða á arabískum stjórnmála- og embættismönnum
á undanförnum árum. Hér verða taldir upp helstu arabísku stjórn-
málamennirnir, sem hafa fallið fyrir morðingjahendi frá 1971.
• 28. september 1971. Jórdanski sósíalistastjórninni í Suður-Jemen
forsætis- og varnarmálaráðherr- um morðið.
MOHAMED Boudiaf, sem var
myrtur í gær, var skipaður for-
seti Alsírs í kjölfar valdaráns
hersins í janúar eftir að hafa
verið í útlegð í 27 ár.
Boudiaf var einn af helstu hetj-
um frelsisstríðsins við Frakka á
árunum 1954-62 og einn af 22
stofnendum Þjóðfrelsisfylkingar-
innar (FLN) árið 1954. Hann var
þá kjörinn leiðtogi fímm manna
forystusveitar flokksins og síðan
varaforseti bráðabirgðastjórnar,
sem var mynduð í frelsisstríðinu.
Eftir að Alsír öðlaðist sjálfstæði
beitti hann sér fyrir lýðræðisleg-
um umbótum en í forsetatíð
Ahmeds Bens Bella voru raun-
veruleg völd fyrst og fremst í
höndum embættismanna og hers-
ins. Boudiaf vildi innleiða fjöl-
flokkakerfí og stofnaði Flokk sós-
íalískrar byltingar (PSR) en lenti
í útistöðum við forsetann, sem var
hlynntur einræði Þjóðfrelsisfylk-
ingarinnar. Forsetinn dæmdi Bou-
diaf til dauða að honum fjarstödd-
um. Boudiaf fór þá í útlegð og
dvaldi um tíma í Frakklandi og
síðan Marokkó.
Boudiaf var orðinn 72 ára að
aldri þegar tekið var á móti honum
sem þjóðhöfðingja á flugvellinum
í Algeirsborg 16. janúar sl. Nokkr-
um dögum áður hafði Chadli
Benjedid sagt af sér embætti for-
seta.
Boudiaf tók við af ráði sem tók
völdin í sínar hendur með stuðn-
ingi hersins og aflýsti fyrstu
frjálsu þingkosningunum í landinu
til að koma í veg fyrir að hreyfing
heittrúaðra múslima, íslamska
hjálpræðisfylkingin (FIS), færi
með sigur af hólmi og stofnaði
íslamskt ríki.
Hann sór embættiseiðinn við
Kóraninn, helga bók múslima.
Hann lofaði hollustu við hugsjónir
alsírsku byltingarinnar, íslam og
herinn, „Alsírska þjóðin hefur
staðist margar þolraunir," sagði
hann. „Ég er fullviss um að hún
þraukar þessa stjórnmálakreppu
af og að kraftaverk gerist."
ann Wasfi at-tal drepinn af félög-
um úr palestínska hryðjuverka-
hópnum Svarta september eftir að
jórdanski herinn hafði upprætt
starfsemi palestínskra skæruliða í
Jórdaníu.
• 25. mars 1975. Faisal, konung-
ur Sádí-Arabíu, veginn af náf-
rænda sínum. Orsakir vígsins eru
ókunnar en getum er leitt að því
að þær megi rekja til þeirrar stjórn-
arstefnu konungsins að breyta lífs-
háttum landsmanna að vestrænni
fyrirmynd.
• 24. júní 1978. Norður-jemenski
forsetinn, Ahmad bin Hussein al
Ghasmi, lætur lífið í sprengingu.
Norður-jemensk stjórnvöld kenndu
• 6. október 1981. Anwar Sadat
Egyptalandsforseti skotinn til bana
á hersýningu í Kaíró. Ódæðismenn-
irnir voru herforingjar og félagar
í samtökunum Heilögu stríði (Ji-
had), sem eru bönnuð.
• 14. september 1982. Forseti
Líbanons, Bashir Gemayel, fórst í
sprengingu þremur vikum eftir að
hafa verið kjörinn til forseta.
• 1. júní 1987. Forsætisráðherra
Líbanons, Rashid Karami, fórst í
sprengingu um borð í þyrlu. Hann
hafði verið þrjú ár í embætti.
• 22. nóvember 1989. Forseti
Líbanons, Rene Muawad, fórst í
sprengingu.