Morgunblaðið - 30.06.1992, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚNÍ 1992
Alþýðubandalagið vill tví
hliða samning í stað EES
- samkvæmt niðurstöðu miðstjórnarfundar um helgina
MIÐSTJÓRN Alþýðubandalagsins staðfesti á fundi sínum um helg-
ina samþykkt framkvæmdastjómar og þingflokks um að íslending-
ar leiti eftir tvíhliða samningi við Evrópubandalagið í stað samn-
ingsins um Evrópska efnahagssvæðið. Samkvæmt samþykktinni
mun Alþýðubandalagið krefjast þess að efnt verði til þjóðarat-
kvæðagreiðslu um EES-samninginn áður en hann verður lagður
fyrir Alþingi til endanlegrar afgreiðslu og að stjórnarskránni
verði breytt til að koma í veg fyrir sljómlagabrot, sem gæti hlot-
ist af lögfestingu samningsins. Ólafur Ragnar Grímsson, formaður
Alþýðubandalagsins, segir að um þetta mál hafi náðst víðtækasta
samstaða, sem hann hafi séð innan flokksins. Aðeins þrír hafi
greitt atkvæði gegn staðfestingu greinargerðarinnar og í máli
þeirra hafi komið fram, að þeir teldu einnig nauðsynlegt að breyta
stjórnarskránni vegna EES-samningsins.
Fyrir miðstjómarfundinn var
lögð sérstök greinargerð frá þing-
flokki og framkvæmdastjóm Al-
þýðubandalagsins, þar sem íjallað
er um framtíðarskipan samskipta
íslands og Evrópubandalagsins.
Þar er meðal annars því lýst yfir,
að Alþýðubandalagið sé fylgjandi
þróun í átt að opnara hagkerfi á
Islandi og frjálsri skipan verslunar
og viðskipta í heiminum. Flokkur-
inn leggi áherslu á að samkomulag
náist innan ramma GATT og
mikilvægt sé að tryggja réttláta
skipan í samskiptum iðnríkja og
þróunarríkja, og koma í veg fyrir
að hagkerfí veraldarinnar ógni líf-
ríki og umhverfí jarðarinnar.
EB-aðild þjónar ekki
hagsmunum íslands
í greinargerðinni er síðan vikið
að Evrópubandalaginu og sagt,
að Alþýðubandalagið telji aðild að
því ekki þjóna hagsmunum lands
og þjóðar. Hagsmunir íslendinga
felist fyrst og fremst í víðtækri
fríverslun við ríki EB og hana
þurfí að tryggja með frekari samn-
ingum við bandalagið.
Þá segir að niðurstaða EES-við-
ræðnanna hafí orðið allt önnur en
að var stefnt í upphafi. Umsókn
flestra EFTA-ríkjanna um aðild
að EB staðfesti, að EES verði
aðeins við lýði í fáein ár, ef það
komist þá á um næstu áramót.
Önnur EFTA-ríki hafí dregið þá
ályktun að full aðild að EB sé
óhjákvæmilegt og rökrétt fram-
hald af EES-samningnum; hann
dugi ekki einn sér og sé í reynd
aukaaðild að EB. EES sé engin
framtíðarlausn á samskiptum Is-
lands og EB eins og ráðgert hafí
verið í upphafi og það sem kallað
hafí verið „Vegabréf inn í 21. öld-
ina“ muni renna út eftir fáein ár.
Síðar í greinargerðinni segir,
að þótt ýmsir efnahagslegir'ávinn-
ingar geti tengst EES-samningn-
um, þá sé hann í lokagerð sinni
tilraun sem mistókst. Þess vegna
sé óhjákvæmilegt að hafna þeirri
niðurstöðu EES-samninganna,
sem nú liggi fyrir, og þess í stað
verði hafnar nýjar viðræður við
EB með það að markmiði, að gera
sjálfstæðan tvíhliða viðskipta-
samning.
Höfuðatriði tvíhliða samnings
Þessi samningur á, samkvæmt
greinargerðinni, meðal annars að
byggja á viðskiptaþáttum EES-
samningsins, sérstökum sjávarút-
vegssamningi og bókun 6 í samn-
ingnum við EB, sem hafí verið í
gildi frá 1976. Framkvæmd hans
á að verða einfaldari í sniðum en
samkvæmt EES-samningnum.
Eingöngu verði sett á fót sam-
starfsnefnd um eftirlit og gerðar-
dómi verði beitt ef ekki reynist
unnt að útkljá deilumál um fram-
kvæmdina. Pólitísk vandamál
verði leyst í ráðherraviðræðum.
Þá vill Alþýðubandalagið að í
tvíhliða samningi við EB verði
byggt á hugmyndum um frjálsa
vöruflutninga, fólksflutninga,
þjónustustarfsemi, fjármagns-
flutninga og almenna samkeppni,
auk þess sem hafðar verði til hlið-
sjónar reglur Norðurlanda um
vinnumarkað og búseturétt og af-
dráttarlaus réttur íslendinga til
að skipa forræði og eignarhaldi á
auðlindum til lands og sjávar verði
tryggður með sérstökum lögum.
Fjallað verði í samningnum um
samvinnu íslands og EB á öðrum
sviðum, svo sem varðandi rann-
sóknir og þróun, umhverfísmál,
menntun og menningu. Þá segir
að lokum, að í samningnum eigi
engin ákvæði að vera, sem bijóti
í bága við stjómarskrá, eða taki
efnislegt og formlegt löggjafar-
vald á Islandi úr höndum Alþingis
og þjóðarinnar.
Kostirnir í raun aðeins tveir
Ólafur Ragnar Grímsson, sagði
á blaðamannafundi vegna mið-
stjómarfundarins, að Alþýðu-
bandalagið teldi að íslendingar
stæðu í raun frammi fyrir tveimur
valkostum. Annars vegar væri
full aðild að Evrópubandalaginu
og hins vegar sjálfstæður tvíhliða
samningur um viðskipti við ríki
EB. Það væri bamaskapur að
halda, að með Evrópska efnahags-
svæðinu væri samskiptum íslands
og EB skipað til frambúðar. Flokk-
urinn teldi EB-aðild ekki koma til
greina og því væri á það lögð
áhersla, að hefja viðræður um tví-
hliða samning strax í haust.
Ólafur segir að af þessum sök-
um hafí hann á sína eigin ábyrgð
fengið nokkra ónafngreinda sér-
fræðinga til að vinna drög að slík-
um samningi og í greinargerð
þingflokks og miðstjómar væri
byggt á sömu hugmyndum og
komið hefðu fram í þeirri vinnu.
Hann sagðist hafa í hyggju að
ræða við forystumenn ríkisstjórn-
arinnar og hinna stjómarand-
stöðuflokkanna vegna þessa máls
á næstunni og leggja samnings-
drögin fram í þeim viðræðum.
Skynsamlegast að samþykkja
Evrópska efnahagssvæðið
Mörður Ámason var einn þeirra,
sem greiddu atkvæði gegn stað-
festingu miðstjómarinnar á
greinargerð þingflökks og fram-
kvæmdastjómar. Hann segir að í
umræðum á fundinum hafí komið
fram, að menn hafí samþykkt
þessa afgreiðslu á afar margvís-
legum forsendum, sumum efnis-
legum en öðrum flokkslegum.
Umræðumar hafí þannig sýnt, að
innan flokksins séu mun fleiri sjón-
armið uppi en ráða megi af at-
kvæðagreiðslunni.
Hann segist vera tiltölulega
sáttur við EES-samninginn, sem
bráðabirgðasamkomulag um
tengsl íslands og EB og ef menn
Öm Smári Amaldsson, yfír-
læknir röntgendeildar Borgarspít-
alans og forseti ráðstefnunnar,
sagði að ráðstefnan hefði tekist
vel í alla staði. Öm kvað íslend-
inga í farabroddi á Norðurlöndun-
um með nýjasta myndgreiningar-
Morgunbiaðid/Ami Sæberg
Ólafur Ragnar Grímsson, for-
maður Alþýðubandalagsins,
kynnti niðurstöður miðstjórnar-
fundar flokksins um helgina á
blaðamannafundi í gær.
ætli að hafna þessum samningi
verði menn að skýra nákvæmlega,
hvað eigi að koma í staðinn. Ef
menn vilji reyna að ná tvíhliða
samningi við EB, sem sé á við-
skiptasviðinu sá sami að efni til
og EES-samningurinn, þá verði
menn að gera nákvæma grein fyr-
ir muninum á honum og EES,
hvað varðar eftirlit, úrskurði og
breytingar. Ef menn hins vegar
ætli sér aðeins að ná svipuðum
viðskiptasamningi við EB og ís-
lendingar hafi í dag, verði þeir
einnig að skýra muninn á þeim
samningum og EES, eða með öðr-
um orðum hvað það kosti að hafna
EES.
Mörður segist að öllu saman-
lögðu telja óskynsamlegt að hafna
EES eins og gert hafí verið á
miðstjórnarfundinum og hann
telji, að í þessu máli hafí pólitískar
ástæður ráðið meiru innan flokks-
ins heldur en málefnalegar for-
sendur.
búnaðinn nú er segulómunartæki
hefí verið tekið í notkun á
Landsspítalanum. Hérlendis er eitt
tæki fyrir 250.000 íbúa en í Sví-
þjóð er t.d. eitt segulómunartæki
fyrir hverja 500.000 íbúa.
Öm sagði að mikilvægi nýjustu
tækninnar við myndgreiningu,
segulómun, hefði verið staðfest,
sérstaklega hvað varðar að greina
sjúkdóma er illmögulegt hefði ver-
ið að greina áður. Öm nefndi sem
dæmi að í einum fyrirlestrinum
hefði verið fjallað um sjúkling er
kvartaði undan verk í hálsi. Við
hefðbundnar rannsóknir fannst
ekkert og var jafnvel talið að sjúkl-
ingurinn væri ímyndunnarveikur.
Þegar þessi sjúklingur var skoðað-
ur í segulómunartæki kom í ljós
að hann hafði æxli í beini í hálsi.
Að sögn Amars voru þátttak-
endur í ráðstefnunni mjög ánægð-
ir með gæði fyrirlestra. Einnig
vom þeir mjög ánægðir með allt
skipulag og töldu ráðstefnuna þá
bestu um árabil.
VZterkurog
k-J hagkvæmur
auglýsingamiðill!
Norðmenn ákveða að
hefja hrefnuveiðar:
Látum ekki
stjórnast af
tískuafstöðu
- segir Gro Harl-
em Brundtland
Glasgow, Osló. Frá Guðmundi Sv. Her-
mannssyni, blaðamanni Morgunblaðsins
og Jan Gunnar Furuly, fréttaritara.
GRO Harlem Brundtland, forsæt-
isráðherra Noregs, býst við mikl-
um mótmælum vegna ákvörðunar
norsku stjórnarinnar um að hefja
aftur hrefnuveiðar en kveðst ekki
hafa trú á, að gripið verði til al-
þjóðlegra_ refsiaðgerða af þeim
sökum. Ákvörðunin vakti mikla
athygli á ársfundi Alþjóðahval-
veiðiráðsins í í Glasgow í gær og
kom mjög á óvart.
„Við ætlum ekki að láta óábyrga
tískuafstöðu ráða því hvernig við
nýtum auðlindir hafsins. Gerðum við
það gætum við lagt niður byggð í
stórum hluta Noregs. Þess vegna er
ríkisstjómin staðráðin í að gefa
hvergi eftir,“ sagði Brundtland á
blaðamannafundi í Ósló í gær,
skömmu áður en fundur Alþjóðahval-
veiðiráðsins, IWC hófst í Glasgow í
Skotlandi. Hún lagði áherslu á, að
ákvörðunin hefði verið tekin á
vísindalegum gmnni og stríddi ekki
gegn Ríóyfirlýsingunni.
Norska sendinefndin mun beita sér
fyrir því, að IWC samþykki nýtingar-
reglur, sem heimili Norðmönnum
nægilegan hrefnukvóta á næsta ári,
en ella ætla Norðmenn að skammta
sér kvóta sjálfír. Þá má geta þess,
að vísindanefnd IWC hefur komist
að þeirri niðurstöðu, að hrefnustofn-
inn í Norðaustur-Atlantshafi sé
86.700 dýr.
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins töldu Norðmenn að þessi
ákvörðun gæti haft þau áhrif að
Hvalveiðiráðið breytti um afstöðu til
hvalveiðibannsins og samþykkti
veiðikvóta. Tilkynningin vakti hins
vegar hörð viðbrögð innan ráðsins.
John Knauss, formaður bandarísku
sendinefndarinnar, lýsti því yfir, að
það væru mikil vonbrigði að Norð-
menn hefðu ákveðið að taka upp
atvinnuveiðar hvað sem hvalveiðiráð-
ið segði. Hann lýsti undrun sinni á
að Norðmenn skyldu taka þessa
ákvörðun í ljósi þess að þeir væru í
fararbroddi þjóða heims í umhverfís-
málum.
Hörð viðbrögð
John Gummer, landbúnaðarráð-
herra Breta, tók í sama streng og
sagði að Norðmenn gætu ekki ætlast
til að kröfur þeirra til annarra þjóða
í umhverfismálum yrðu teknar alvar-
lega ef þeir gætu ekki sætt sig við
meirihlutaákvarðanir sem gengju
gegn þeirra hagsmunum.
Umhverfísvemdarsamtök brugð-
ust einnig hart við tilkynningu Norð-
manna. Grænfriðungar fordæmdu
Norðmenn og líktu þeim við sjóræn-
ingja. World Wild Life for Nature
sagði í yfirlýsingu að fyrirætlun
Norðmanna væri augljóslega brot á
reglum hvalveiðiráðsins og heimur-
inn yrði að bregðast hart við.
Norðmenn mótmæltu hvalveiði-
banninu á sínum tíma og geta því
stundað hvalveiðar án þess að bijóta
gegn reglum hvalveiðiráðsins. J Ar-
vesen, formaður norsku sendinefnd-
arinnar á ársfundinum, sagði við
Morgunblaðið að þótt hvalveiðiráðið
samþykkti ekki hrefnuveiðikvóta fyr-
ir Norðmenn á þessum fundi myndu
Norðmenn ekki ganga úr ráðinu að
sinni. „Við munum bíða og sjá til
hvað kemur út úr næsta ársfundi
ráðsins í Japan,“ sagði Arvesen.
Guðmundur Eiríksson, formaður
íslensku sendinefndarinnar í
Glasgow, sagði við Morgunblaðið, að
ákvörðun Norðmanna væri fullkom-
lega skiljanleg og íslendingar myndu
eiga samstarf við Norðmenn um
áframhaldið. Utanríkisráðherra
Norðmanna kynnti íslenskum ráð-
herrum ákvörðunina kvöldið áður en
hún var gerð opinber.
Frá og meö 1 júlí fær
Féfang hf
nýtt símanúmer
Hafnarstræti 7,101 Reykjavík, sími 61 45 00.
Ráðstefna norrænna röntgenlækna:
Island í fararbroddi
1 myndgreiningu
RÁÐSTEFNU norrænna röntgenlækna, hinni fimmtugastu í röð-
inni, lauk í gær. Fram kom m.a. á ráðstefnunni að ísland er í farar-
broddi á Norðurlöndunum hvað viðvíkkur nýjasta búnað til mynd-
greiningar. Á íslandi er eitt segulómunartæki fyrir 250.000 íbúa en
í Svíþjóð er t.d. eitt slíkt tæki fyrir hverja 500.000 íbúa.