Morgunblaðið - 20.11.1992, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 20. NOVEMBER 1992
Barbara Marteins
dóttír - Minning
Fædd 20. október 1942
Dáin 14. nóvember 1992
Við andlát systur minnar, Bar-
böru eða Bárbel, langar mig til að
birta nokkur dagbókarbrot sem
sýna ef til vill best tilfinningar
mínar til hennar og hve mikið líf
hennar, veikindi og andlát hafa
gefið mér.
23. ágúst 1989
Þetta hefur með sanni verið ör-
lagaríkt sumar í mínu lífi og minna
nánustu. Bárbel liggur á spítala í
Keflavík þessa stundina með
krabbamein á alvarlegu stigi.
Bárbel!!! Hún á að fara frá okkur,
systir mín sem ég elska svo mikið.
í bæn hef ég beðið að hún þurfi
ekki að þjást meira en hún hefur
þegar gert. Bænin hefur veitt mér
frið og fullvissu um að hún sé í
Guðs hendi. Ég veit að þegar fólk
deyr er Drottinn að kalla það heim
til sín.
Elsku Bárbel, ég finn smæð
mína og auðmýkt í návist þinni
því þú verður drottning í himnaríki
og sái þín fullkomin eins og trú
þín á Jesú í þessu lífi.
9. sept. 1989
Á Landspítalanum í Reykjavík:
Ég hafði ekki úthald í það um
daginn að skrifa meira. Það er svo
margt að minnast á. Bárbel líður
mjög illa og við Unnur erum hjá
henni núna. Það sem ég upplifi nú
líkist mjög því sem ég gekk í gegn-
um eftir nauðgunina. Orðið
krabbamein eins og orðið nauðgun
vekur ótta. Að sumu leyti er ég
sterkari núna en að öðru leyti
þreytt andlega og stundum næst-
um tilbúin að gefast upp. Samt
hef ég ekki hugsað mér að gefast
upp. Rétt áðan, meðan ég sat hér
hjá systur minni, fékk ég skilning
á því að Guð vill að ég feli honum
hana — fullkomlega. Til þess þarf
trú — mikla trú. Helst langar mig
til þess að taka utan um hana og
bera hana héðan út, búrt frá öllu,
en ég sé og skil að aðeins Guð
getur það. Hann elskar hana og
kannski sleppti hann henni með
trega í okkar umsjá um tíma.
Hann hlýtur að hafa vitað hve
óréttlátlega ég og aðrir ættum eft-
ir að koma fram við hana. Guð er
réttlátur og fer ekki illa með bam
sem hann elskar. í hjarta mínu hef
ég sagt honum að ég sé tilbúin að
Ljós lifnar, Ijós deyr út.
Öll lýsum við en misjafnlega
skært. Ljósið hennar Tótu var
skært, oftast. Einu sinni eða tvisvar
virtist sem það ætlaði að deyja út
en það gerðist ekki og skein þá enn
skærar en áður. Börnin hænast að
ljósi, þar er birtan og hlýjan og í
ljósið hennar Tótu leituðum við. Það
umvafði okkur og veitti okkur ör-
yggi og kærleika.
Bergþóra Þórðardóttir eða Tóta
eins og við kölluðum hana alltaf
fæddist á Patreksfirði, dóttir hjón-
anna Guðlaugar Jónsdóttur og
Þórðar Jónassonar, bæði ættuð frá
Breiðafjarðareyjum. Hún var fjórða
elst af átta systkinum og eru tvö á
lífi, þeir Magnús og Einar.
Eftir venjulega skólagöngu á
þeirra tíma mælikvarða réðst hún
í vist eins og títt var um ungar
stúlkur í þá daga. Þann 20. nóvem-
ber 1943 giftist hún móðurbróður
okkar, Kristni Guðmundssyni út-
gerðarmanni. Þetta var systkina-
brúðkaup því sama dag gengu for-
eldrar okkar í hjónaband. Bæði
sleppa henni, sorgmædd yfir öllu
óréttlæti mínu og ýmsu því sem
Bárbel hefur mátt ganga í gegn-
um, en jafnframt þakklát fyrir
hana og fýrir það sem hún hefur
kennt mér. Ég elska þig Bárbel.
Ég bið Guð að leiða mig í mínu
hlutverki svo ég geri það sem ég
get fyrir þig en taki jafnframt
ekki fram fyrir hendur þínar eða
föður okkar á himnum. Ég gleðst
yfír því að einhvern daginn munum
við systurnar faðmast á ný, þegar
hún er heil á líkama og sál.
21. sept. 1989
Bárbel líður betur þessa dagana.
Hún byijaði í geislameðferð í
morgun. Það er ömurlegt að horfa
upp á þetta allt, vitandi hversu
takmörkuð hjálp þetta er því von-
leysið í sambandi við meðferðina
sjálfa virðist svo mikið. Trú mín
og von er þó sú að Bárbel og aðr-
ir með krabbamein geti læknast.
Ég hef falið Bárbel í Guðs hendur
og lært hvað það er að sleppa því
áþreifanlega í hendur hins ósýni-
lega Guðs, sem ég hef þó vitnis-
burð um að sé til. Líðan Bárbel
er betri en ég fínn meiri frið og
reyni að vera undir framtíðina
búin en kvíða henni ekki.
Jólin 1989
Á þessum jólum er ég mest
þakklát fyrir að Bárbel gat verið
heima en ekki fárveik á spítala.
Við söknum bræðra okkar sem búa
erlendis.
16. jan. 1990
Bárbel útskrifaðist af spítalan-
um 15. des. og við tók flutningur
hennar á sitt nýja heimili að Kletta-
hrauni 17 í Hafnarfírði. Þar er
sambýii og búa 7 manns þar sam-
an. Bárbel líður mjög vel, er glöð
og hress, enda heimilið huggulegur
og góður staður.
17. febr. 1990
í dag skírðist systir mín, Bar-
bara Marteinsdóttir, inn í Kirkju
Jesú Krists hinna Síðari daga heil-
ögu. Ólafur framkvæmdi athöfn-
ina. Þetta var mjög andleg stund.
Við glöddumst báðar innilega.
Barbara er virkilega bara hún sjálf,
mjög einlæg, góð, hress og glöð
með lífið sitt. Hún flutti lokabæn
á Líknarfélagsfundi á sunnudag-
inn. Ég táraðist og það gerðu fleiri.
1. apríl 1990
Áður en ég loka bókinni í dag
langar mig að segja örlítið frá því
brúðhjónin áttu fyrst heima í sama
húsi en síðan fluttu Kristinn og
Tóta, en aðeins yfir götuna.
Þeim varð ekki barna auðið en
tóku þess í stað ástfóstri við okkur
frændsystkinin. Og mikið nutum
við þess. Við bjuggum reyndar við
tvöfalt öryggi, alltaf einhver heima
á öðrum hvorum staðnum til að
seðja svanga munna eða þerra tár
af kinn. Oft um helgar var smalað
inn í fína fólksbílinn þeirra og keyrt
með okkur börnin eitthvað út í
buskann á vit ævintýranna. En það
voru ekki eingöngu við sem nutum
þess að eiga þau að heldur einnig
systkinabörn þeirra að sunnan sem
komu þar oft til lengri eða skemmri
dvalar.
En 1963 dró ský fyrir sólu en
þá andaðist Kristinn langt um aldur
fram. Fljótlega eftir það áfall
ákveður Tóta að flytja til Reykjavík-
ur og um svipað leyti flytjum við
systkinin líka suður og lífsmynstrið
heldur áfram, við eigum hjá henni
athvarf meðan við erum að fóta
okkur í stórborginni. Tóta aðlagast
breyttum aðstæðum furðu vel en
það er trúlega ekki síst að þakka
systkinum hennar, Ingibjörgu og
hvemig Bárbel gengur. Hún tekur
orðið þátt í öllu kirkjustarfi og líð-
ur mjög vel. Fyrir utan kirkju fer
hún á allskonar sýningar og gerir
allt sem hana langar til og er
skemmtilegt. Hún virkilega nýtur
lífsins. í síðasta mánuði notaði hún
hvert tækifæri sem gafst til þess
að baka og svo sendi hún Ólafi
rúsínuþétta og volga jólaköku, því
hún veit hvað honum þykir hún
góð. Sl. föstusunnudag spurði hún
mig hvort hún mætti fara Upp í
ræðustól og bera vitnisburð sinn.
Ég jánkaði því þótt ég vissi að hún
gæti sagt hvað sem var vegna fötl-
unar sinnar. Þegar hún svo stóð
auglitis til auglitis við söfnuðinn
lét hún fyrst í ljós feimni sína, en
síðan bar hún þess vitni að fyrir
prestdæmisblessun liði henni betur
af veikindum sínum. Þegar hún lá
á spítalanum sagðist hún hafa
ákveðið að ganga í þessa kirkju.
Hún bætti því við að þessi kirkja
væri sönn og lauk svo í nafni frels-
araps.
Ég hágrét. Hún sagði mér
seinna að sig hefði fyrst langað til
þess að skírast þegar Sóley var
skírð. Mér finnst það sérstakt að
hafa systur mína í kirkjunni með
mér. Á afmælishófi Líknarfélags-
ins 17. mars dansaði Barbara,
þessi sama manneskja og lá að
mestu hreyfingarlaus í sjúkrarúmi
fyrir áramót. Ég er svo þakklát
og þá ekki síst fyrir sambýlið sem
hún býr á hérna í 5 mín. fjarlægð
frá mér.
18. nóv. 1992
Það er búið. Bárbel er fann. Ég
veit ekki hvað á að segja. Ég get
aldrei sett það allt í orð hér. Hún
hefur átt tæp þijú góð ár sem við
höfum fengið að njóta með henni.
Einari, sem létu sér mjög annt um
hagi hennar.
Milli Einars og Tótu hafa ætíð
verið mjög náin tengsl og skal Ein-
ari, Jensínu konu hans og börnum
þakkað fyrir alla tryggðina og hjál-
pina sem þau auðsýndu henni gegn-
um árin. Tóta eignaðist íbúð I
Reykjavík og starfaði lengst af við
matseld í Hafnarbúðum og hjá
Siippfélaginu. Hún undi hag sínum
hið besta og eftir að hún kynntist
Sigurði Kr. Sigurðssyni eignaðist
hún góðan vin. Vinátta þeirra hefur
haldist í hartnær tvo áratugi og
verið þeim báðum mikils virði. Eftir
að Tóta veiktist fyrir u.þ.b. 2 árum
hefur Sigurður sýnt og sannað í
verki hvern mann hann hefur að
geyma. Tóta mat mikils nærveru
hans og hjálp á þessum erfiðu
stundum.
Útför Tótu fer fram frá Patreks-
fjarðarkirkju að eigin ósk. Það duld-
ist engum að þar lágu hennar ræt-
ur. Þar átti hún sín bernsku- og
manndómsár og þar eignaðist hún
sinn lífsförunaut sem hún ávallt
unni heitt. Það kom aldrei annað
til greina en að leita aftur til fjarð-
arins sem fóstraði hana og hvíla
hjá sínu fólki í faðmi vestfirsku fjall-
anna.
Hafi kær frænka þökk fyrir alla
þá umhyggju, gleði og kærleika sem
hún veitti okkur svo ríkulega.
Guð varðveiti sálu hennar.
Aldís og Leiknir.
Fyrir það erum við þakklát. Ég
hef lítinn tíma fengið til þess að
átta mig á því sem gerst hefur
undanfarna daga. Bárbel, þú ert
bara farin. Tómleikinn, sorgin og
söknuðurinn virðast yfirþyrmandi
á köflum og ég leyfi mér að gráta.
Þá koma þau bömin mín og taka
utan um mig, því þau vita hvað
það veitir mér mikla huggun.
Hvernig þakkar maður Guði fyrir
að hafa sýnt manni það versta en
gefið manni það besta? Ég er svo
þakklát fyrir afmælisdaginn henn-
ar Bárbel 20. okt. sl. Það var góð-
ur dagur og gott að eiga minning-
una um hann núna. Ég er þakklát
þeim sem gerðu hann svona sér-
stakan. Ég er þakklát þeim sem
önnuðust Bárbel á Landspítalanum
og einnig og sérstaklega starfs-
fólki og vistmönnum í Klettahraun-
inu, einkum Siggu. Þolinmæðin,
kærleikurinn og skilningurinn sem
í þeirri konu býr gaf ekki bara
Bárbel ljós og löngun til að halda
áfram, heldur mér líka.
Ég kveð systur mína með þeim
orðum sem móðir okkar færði
henni á síðasta afmælisdegi hennar
og geri það fyrir hönd foreldra,
systkina og systkinabama: „Elsku
Bárbel! Hafðu þakkir fyrir þann
tíma sem við gátum verið saman,
ökk fyrir hjálpina sem þú veittir.
dag sakna ég hennar.“
Björg Marteinsdóttir.
Við í sambýlinu kynntumst Bar-
böra fyrst í nóvember 1989 en þá
lá hún í Landspítalanum og til stóð
að hún flyttist í sambýlið. Hún
fluttist svo 15. desember það ár.
Miklar breytingar urðu í lífi Bar-
böru við það að flytjast í sambýlið
og ekki allar að hennar skapi, en
með tímanum lærði hún að meta
það sem sambýlið hafði upp á að
bjóða, óneitanlega hefði það hentað
henni betur að búa í fámennara
sambýli, því var þó ekki að fagna
Barbara var þá haldin þeim sjúk-
dómi sem að lokum dró hana til
dauða.
Barbara var þýsk í báðar ættir
og fluttist til Islands 12 ára gömul
ásamt móður sinni og bræðrum
sínum, Pétri og Reyni. Barbara
varð fyrir heilaskaða í heimsstytj-
öldinni síðari þegar sprengjur féllu
á loftvarnabyrgi sem þær mæðgur
vora í. Barböra var margt til lista
lagt og hún talaði þijú tungumál,
þýsku, íslensku og ensku sem hún
lærði sjálf af sjónvarpinu eins og
hún var vön að segja. Hún var
bæði læs og skrifandi, ekki einung-
is á sínu móðurmáli, þýskunni,
heldur einnig á íslensku. Barbara
var mikill húmoristi enda ekki
langt að sækja það til móður
sinnar, hún var mjög barngóð og
nutu systkinabörn hennar þeirrar
gæsku auk bama í kirkju mormóna
sem hún tilheyrði, en hún hafði
um tíma umsjón með bömunum í
kirkjunni á sunnudögum.
Móðir Barböra giftist aftur, ís-
lenskum manni, Marteini Jónssyni,
sem ættleiddi Barböra og bræður
hennar. Þau eignuðust tvö böm,
soninn Tómas og dótturina Björgu,
sem reyndist Barböru sú besta
systir sem hægt er að hugsa sér
og gætti hagsmuna systur sinnar
í hvívetna. Björg var óþreytandi
að aðstoða og styðja systur sína í
veikindunum og var öllum mögu-
legum stundum við sjúkrarúm
Barböru þessar síðustu vikur.
Á íslandi bjó Barbara með fjöl-
skyldu sinni alla tíð í Keflavík að
undanskildum þessum þremur
árum að Klettahrauni 17 í Hafnar-
firði. í Keflavík eignaðist hún
marga góða vini og er óhætt að
segja að þar hafi Ragnheiður vin-
kona hennar og Einar Júlíusson
söngvari verið efstir í huga henn-
ar. Einar sýndi henni vináttu sína
með því að syngja ásamt dóttur
sinni í fimmtugsafmæli Barböru
fyrir nokkrum dögum sem haldið
var á Landspítalanum og kunnum
við honum sérstakar þakkir fyrir,
því gleðin og þær taugar sem hann
hrærði í brjósti Barböru eru þær
minningar sem era okkur efstar í
huga þessa dagana, þetta var ein
Bergþóra Þórðar
dóttir - Minning
Fædd 6. ágúst 1915
Dáin 15. nóvember 1992
37
sú yndislegasta afmælisveisla sem
við höfum upplifað.
Barbara var mjög tónelsk og
átti rokkið mest dálæti hennar.
Eitt af því skemmtilegasta sem við
gerðum með henni var að taka
létta sveiflu undir söng Elvis Pres-
ley og hennar en hún átti allar
plötur hans og var meðlimur í
aðdáendaklúbbi Elvis.
Sambýlisbúsetan hafði upp á
ýmislegt að bjóða sem Barbara
kunni vel að meta, m.a. ferðalögin
bæði innanlands og utan. Barbara
fór til Kaupmannahafnar sumarið
1991. Þegar hún hafði fengið
smjörþefinn af útlöndum, fæddist
sú hugmynd að fara til Þýskalands
og hófst hún strax handa við að
leggja fyrir, safna sér fyrir ferð-
inni með því að kaupa ríkisskulda-
bréf, hún gekk ávallt úr skugga
um að við væram búnar að borga
gíróseðilinn fyrir sig, því hún var
ákveðin í að láta drauminn rætast.
Fimmtánda maí var síðan lagt upp
í draumaferðina til Þýskalands en
þangað hafði hún ekki komið frá
því að hún fluttist tólf ára gömul
til íslands. Áfangastaðurinn var
Halle Saale, í gamla Austur-Þýska-
landi. í borginni Halle búa yfir 300
þúsund manns, má því segja að
það hafi verið undarleg tilviljun
þegar við fengum gistingu í gisti-
húsi sem lá við görníu götuna henn-
ar. Þegar hún leit út um gluggann
á þriðju hæð gistihússins og virti
fyrir sér húsin andspænis þá marg-
endurtók hún við sjálfa sig „ég
þekki þetta hús nr. 25“ en talið
var að það gæti ekki staðist, það
var ekki heimilisfang sem hún
hafði í fóram sínum frá fjölskyld-
unni heima. Það kom síðar á dag-
inn þegar ferðafélagarnir hittu
Peter frænda hennar, að Barbara
hafði rétt fyrir sér. í þessu húsi
hafði hún búið sem lítil stúlka. Hún
átti ógleymanlega daga í Halle og
stundir með Peter, Birgit og
Andreas, eina skyldfólkinu sem
hún átti eftir í Þýskalandi. Mesta
tilhlökkunin hafði verið að hitta
„Tante Nessý“ móður Peters en
hún lést áður en fundum þeirra
bar saman. Barbara var ákveðin í
að láta veikindi sín ekki hafa áhrif
á ferðina og harkaði allt af sér.
Lokaáfangastaðurinn var Berlín
og fannst henni mikið til koma að
dveljast í heimsborginni.
Barbara átti marga góða að,
samhenta íjölskyldu sem hefur
ekki farið varhluta af gæfu og
gjörvileika þessa lífs. Móðir Bar-
böra, Elísabet, hefur lifað margt
og sér nú á eftir framburði sínum
sem elskaði móður sína mikið og
leit upp til hennar. Það var ósjald-
an sem við í sambýlinu fengum
að heyra það að mamma gerði
þetta svona og svona, hún væri
miklu flinkari en við. Við vorum
aldrei nema annars flokks, ef ekki
þriðja, samanburðurinn var okkur
svo sannarlega ekki hagstæður,
mamma gat allt, hún var fullkom-
in í augum Barböru.
Við vottum þér, Elísabet, okkar
dýpstu samúð og vonum að lífið
fari öllu mýkri höndum um þig
framvegis. Marteini, Björgu, Ólafí,
Sóleyju, Unni Ernu, Brynjólfí,
Matthíasi og bræðram Barböru
vottum við samúð okkar. Spack-
manhjónunum þökkum við allt sem
þau gerðu fyrir Barböru og okkur
með því að létta henni þessa erfiðu
tíma. Þau áttu stóran þátt í að
gera afmælisveisluna jafn veglega
og eftirminnilega og raun varð á.
Starfsfólki deildar 11E á Land-
spítalanum þökkum við fyrir veitt-
an stuðning og góða aðhlynningu
Barböru. Jette, við vitum að Bar-
bara hefði viljað að við færðum
þér sérstakar þakkir en þú og þinn
húmor höfðuðuð sérstaklega til
hennar. Barbara hafði þau orð við
að þú værir eins góð og ein okkar.
í spaugsemi var hún spurð að því
hvort það gæti verið, hvort það
væri hægt, þá svaraði Barbara í
einlægni „kannski pínulítið betri“.
Fyrir hönd starfsfólksins í
Klettahrauninu.
Sigríður Kristjánsdóttir
og Hrönn Harðardóttir.