Morgunblaðið - 18.12.1992, Qupperneq 50

50
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. DESEMBER 1992
1990
Neyðartilvik
9.9%
129
Vélarbilanir
36.3%
104 Háskieða
yfirvofandi
háski 29.3%
9 Hafvillur
2.5%
Læknisaðstoð
22.0%
SAMTALS 355 TILVIK.
með frönskum og sósu
=99 -
uw
Mrlinn
Neyðar- og öryggisþj ónusta
strandstöðva Pósts og síma
eftirLárus
Jóhannsson
SKIPTING NEYÐARTILVIKA OG HJÁLPARBEEÐNA.
AFGREITT UM STRANDARSTÖÐVAR PÓSTS OG SÍMA 1990 OG 1991.
Skipaþjónusta.
. Jóla-
prennan
Skemmtileg í SKÓINN
kjörin með JÓLAKORTINU
og gerir JÓLAPAKKANN
ennþá meira spennandi.
Allir landsmenn kannast við til-
kynningar í Ríkisútvarpinu til báta
og skipa, sem láðst hefur að til-
kynna sig á tilskyldum tíma, um
að tilkynna sig til næstu strand-
stöðvar Landsíma íslands strax“.
Strandstöðvar Pósts og síma eru:
Reykjavík Radio/TFA, ísafjörður
Radio/TFZ, Siglufjörður Rad-
io/TFX, Nes Radio/TFM (fjarstýrt
frá Reykjavík Radio), Hornafjörður
Radio/TFT og Vestmannaeyjar
Radio/TFV.
Strandstöðin kemur slíkum til-
kynningum um ferðir skipa og báta
til aðalstöðva Tilkynningaskyld-
unnar, sem staðsett er í annarri
björgunarmiðstöð landsins (RCC)
og rekin er af SVFÍ. Hin björgun-
armiðstöðin er rekin af Landhelgis-
gæslunni og eru þær báðar með
þjónustutíma allan sólarhringinn,
eins og strandstöðvarnar.
Ekki er víst að allir landsmenn,
fyrir utan sjófarendur, geri sér
grein fyrir að öðru leyti en að ofan
greinir, hvert er hlutverk eða hvaða
starfsemi fer fram á strandstöðvum
Pósts og síma.
Forgangsverksvið hjá strand-
stöðvum Pósts og síma auk al-
mennrar símtala- og skeytaaf-
greiðslu við sæfarendur er örygg-
is-, háska- og neyðarþjónusta í
formi hlustvörslu allan sólarhring-
inn á kall- og neyðartíðnum, auk
aðailjarskiptarása stöðvanna. Komi
til neyðar- og háskafjarskipta við
skip stjómar viðkomandi strand-
stöð þeim fjarskiptum og verða all-
ir þeir aðilar, sem taka þátt í þeim
að lúta fyrirmælum strandstöðvar-
innar varðandi fjarskipin. Eftir að
beiðni um aðstoð berst stöðinni, er
henni komið eins fljótt og auðið er
til viðkomandi björgunarmiðstöðv-
ar. Öll fjarskipti við skip, til og frá
björgunarmiðstöðinni fara síðan um
viðkomandi strandstöð, nema í ein-
staka tilfellum þegar björgunar-
sveit er komin á vettvang.
Auk þeirra atriða, sem að ofan
er getið sinna strandstöðvarnar
margvíslegri annarri öryggisþjón-
ustu, eins og fram kemur hér á
eftir.
Reykjavík Radio sendir út veður-
spár til skipa um talsenda bæði á
íslensku og ensku, fjórum sinnum
á sólarhring. Auk þess eru veður-
fregnir lesnar frá Veðurstofu um
sendi stöðvarinnar á 1650 kHz á
hverri nóttu kl. 4.30. Veðurspár eru
einnig lesnar frá hinum strand-
stöðvunum tvisvar til fjórum sinn-
um á sólarhring. Þar fyrir utan eru
sendar út stormaðvaranir frá stöðv-
unum um leið og þær berast. Allar
stöðvarnar senda þar að auki út
viðvaranir (Securité) til skipa um
hættuleg fyrirbæri í sjónum, t.d.
skipsflök, reköld, bilaða vita, bauj-
ur, sem hafa færst úr stað, bilun í
Loran-sendingum, borgarísjaka
o.s.frv.
Auk framangreinds annast
Reykjavík Radio svonefndar NAV-
TEX útsendingar. Um er að ræða
reglubundnar útsendingar á veð-
urspám og ýmsum viðvörunum og
tilkynningum til skipa. Um borð í
skipunum er viðtaka á útsendingum
þessum sjálfvirk, með sambyggðu
viðtæki og prentara, sem ekki er
stærra en lítið símtæki. Notuð er
tíðnin 518 kHz og eru útsendingar
á ensku. Reykjavík Radio er hluti
af keðju strandstöðva við Atlants-
haf, sem senda út NAVTEX aðvar-
anir. Flest skip eiga að geta tekið
við NAVTEX sendingum frá og
með ágúst á næsta ári. NAVTEX
útsendingar verða einnig heimilaðar
á þjóðtungum viðkomandi landa.
Einn ónefndur en mikilvægur
þáttur strandstöðvanna (Reykjavík
Radio) er viðtaka og dreifing til
björgunarmiðstöðva innanlands og
„Þótt farsíminn geti
verið þægilegnr innan
síns útbreiðslusvæðis er
farsíminn „bara sími“,
sem gefur samband á
milli tveggja aðila, án
þess að aðrar farstöðv-
ar nær eða fjser hafi
nokkra vitneskju þar
um.“
skipa, á svonefndum COSPAS/
SARSAT skeytum, en það eru upp-
lýsingar frá neyðar-radíóbaujum,
sem senda um gervihnetti á pólferl-
um til fýrirfram ákveðinna jarð-
stöðva, sem svo dreifa þeim til ann-
arra eftir því sem við á, með tilliti
til staðsetningar viðkomandi neyð-
arbauja. Hér er tekið við COSP-
AS/SARSAT skeytum frá jarðstöð
í Noregi.
Reykjavík Radio er eina strand-
stöðin hér á landi, sem heldur uppi
vaktþjónustu og annast fjarskipti á
morse, en vegna aukinnar tækni
og fullkomnari tækjabúnaðar, hefur
dregið mjög úr morse-fjarskiptum.
Þetta er þróun, sem hefur átt sér
stað á undanförnum árum um allan
heim. Gert er ráð fýrir að morse-
fjarskipti leggist af um næstu alda-
mót þegar nýtt alheims neyðar- og
öryggiskerfi hefur að fullu verið
tekið í notkun.
Þegar langbylgjuloftnet Ríkisút-
varpsins á Vatnsendahæð féll niður
fýrir tveimur árum, gerði fólk sér
ljóst, hvílíkur öryggisþáttur Útvarp
Reykjavík á 207 kHz er fyrir þjóð-
Reykhólar
Einangruð
byggð í fjötr-
um vetrar
Midhúsum.
SÍÐASTA rúta kom í Reykhóla
á föstudagskvöld og er hér enn
því að samgöngulaust er við
byggðina. Hægt er að komast inn
á Króksfjarðarnes en Gilsfjörð-
urinn er ófær.
Öll læknisþjónusta kemur frá
Búðardal en það hefur ekki komið
að sök ennþá því starfandi eru á
Reykhólum tveir hjúkrunarfræðing-
ar, annar er héraðshjúkrunarfræð-
ingur og hinn starfar á Dvalarheim-
ili aldraðra á Reykhólum sem jafn-
framt er hjúkrunarheimili. Hins
vegar getur margt komið upp á þar
sem þörf yrði á lækni.
- Sveinn.
ina, því að FM-stöðvar RÚV ná
ekki yfir nema hluta af útbreiðslu-
sviði langbylgjusendisins. Dagskrá
RÚV var því send út allan sólar-
hringinn með þremur stuttbylgju-
sendum Reykjavíkur Radios á með-
an langbylgjusendingamar lágu
niðri. Tókst þannig að viðhalda að
mestu þeim öryggisþætti, sem Rík-
isútvarpið er sjófarendum.
Um árabil hefur fjarskiptaþjón-
ustan við bifreiðar verið starfrækt
hjá Reykjavikur Radio undir kall-
heitinu „Gufunesradio“. Þessi þjón-
usta hefur farið fram á millibylgju,
en með tilkomu sjálfvirka farsímans
hefur eðlilega dregið mjög úr henni.
Bílaradíóið, eins og það er kallað,
er þó enn mikilvægur hlekkur í fjar-
skiptakerfi landsins, því það þjónar
bílum um allt landið, eins og komið
hefur í ljós við leitar- og björgunar-
störf á landi. Notaður er fjarstýri-
búnaður senda- og viðtækjabúnaðar
á alls sjö stöðum, vítt og breitt um
landið. Mikilvægi þessarar þjónustu
fer þó hratt minnkandi með stöð-
ugri fjölgun móðurstöðva far-
símans.
Það skal áréttað til sjófarenda
o.fl. að þótt farsíminn geti verið
þægilegur innan síns útbreiðslu-
svæðis er farsíminn „bara sími“,
sem gefur samband á milli tveggja
aðila, án þess að aðrar farstöðvar
nær eða fjær hafi nokkra vitneskju
þar um. Farsíminn getur því aldrei
orðið aðalöryggistæki skipa og
báta. Þar gegnir talstöðin því hlut-
verki og er tíð notkun hennar því
mikilvæg skipstjórnarmönnum, til
að tryggja fumlausa notkun hennar
þegar á reynir, eins og í öryggis-,
háska- og neyðartilfellum. I þessu
sambandi er sérstaklega áríðandi
að skipin temji sér notkun talstöðv-
arinnar til að tilkynna sig til Til-
kynningarskyldunnar, enda til þess
ætlast af björgunaraðilum.
Með þessari grein fylgir skífurit
og tafla yfir fjölda og skiptingu
neyðartilvika og hjálparbeiðna á
árunum 1990 og 1991, sem af-
greiddar voru um strandstövarnar.
Skipting tilvika:
Árið 1990 1991
Neyðartilvik 35 31
Háski/yfirv.háski 104 75
Læknisaðstoð 78 69
Hafvillur 9 7
Vélarbilanir 129 117
Samtals 355 299
Af framanrituðu sést, að hlusta-
varsla og fjarskipti strandstöðv-
anna er mikilvægur þáttur í örygg-
ismálum landsmanna. Þeirra er þó
sjaldan getið þegar fjallað er um
þessi mál í fjölmiðlum.
Höfundur er eftirlitsmnður við
fjarskiptastöðina í Gufunesi.
1991
31
Neyöartilvik
10.4%
SAMTALS 299 TILVIK.
117
Vélarbilanir
39.1%
75 Háski eða
yfirvofandi
háski 25.1%
7 Hafvillur
2.3%
Læknisaðstoð
23.1%
...alltafþegar
það er betra