Morgunblaðið - 12.01.1993, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1993
■H-■!■ ■ - !-—-----•-"i'-H-:-:-----f-
Hætt við lækkun
endurgreiðslna vsk.
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra hefur í samráði við aðra ráðherra
ákveðið að falla frá iækkun endurgreiðsina virðisaukaskatts af vinnu
iðnaðarmanna við íbúðarhúsnæði úr 100% í 60% en Davíð gegnir nú
embætti fjármálaráðherra í fjarveru Friðriks Sophussonar, sem er
staddur erlendis. Þessi lækkun átti að spara rikissjóði 400 millj. kr.
á árinu samkvæmt fjárlögum. Verður tillagan afgreidd formlega á
ríkisstjórnarfundi í dag og verður samtímis tekin fyrir í efnahags-
og viðskiptanefnd Alþingis. Breytingin á virðisaukaskattinum var
ákveðin með afgreiðslu skattalagafrumvarps rikisstjórnarinnar
skömmu fyrir jól en hefur að undanförnu sætt harðri gagnrýni aðila
vinnumarkaðarins þar sem hún leiðir til hækkunar á vísitölum og
átti stóran þátt i hækkun vaxta um áramótin. Þurfa ráðherrar og
þingmenn að ganga hratt frá þessari breytingu á lagabreytingunni
en Hagstofan birtir framfærsluvísitöluna á morgun og byggingarvísi-
tölu og lánskjaravísitölu, sem gilda í febrúar, 20. janúar. Er líklegast
að breytingin verði gerð við afgreiðslu lánsfjárlagafrumvarpsins sem
liggur enn óafgreitt fyrir Alþingi.
flhpif skertnar endurgreiðslu VSK
af víimu iönaðarmanna vifl íbúðarhúsnæði úr 100% í 60%
samkvæmt mati Itagdeilda ASÍ eg VSÍ
650 millj. kr.
Aukin greiðslu-
byrð) iántakenda
Hækkun
3j20% vísitalna

1,07% fe
0,10%
Áhrif á tekjur og
gjöld ríkissjóðs 1993
k 1 1 jmimil '
! -14 -13 -10 -8
Persónuafsláttur
-221
Aætaður sparnaður ríkissjóðs
af lægri endurgreiðslu VSK
400 millj. kr.
480
a 5 1 1 Y— co -4
i 1 3 1 42 co § g 1 s
CQ I & -266
1994
-530
Önnur áhrif af aðgerðunum
• Launakostnaður í byggingariðnaði hækkar um 10%
• Kostnaður vegna viðhalds og viðgerða hækkar um 6-7%
• Húshitunarkostnaður landsmanna hækkar um 175 millj. kr.
• Húshitunarkostnaður hins opinbera hækkar um 15-20 m
• Fjármagnskostnaður ríkisins eykst um 145 milj. kr.
• Færri félagslegar íbúðir verða byggðar
• Framlag og vextir kaupenda félagslegra íbúða hækka
• Aukið atvinnuleysi
'• Aukið umfang „svartrar atvinriustarfsemi'1 og skattsvika
kr.
Mat hagdeilda VSÍ og ASI á áhrifum breytinganna.
Davíð sagði að lækkun endur-
greiðslnanna hefði haft of mikil áhrif
á lánamarkaðinn, atvinnulífið, vexti
og svokallaða „svarta vinnu“ auk
margvíslegra annarra áhrifa miðað
við þann ávinning sem ríkið hefði
notið af breytingunni. „Eftir að ann-
ir og þvarg síðustu fjárlagadaganna
er liðið hjá geta menn metið þetta
í réttu samhengi á ný og að fengnum
viðbótarupplýsingum er niðurstaðan
sú.að skynsamlegt sé að falla frá
þessu. Það er betra að láta skynsem-
ina ráða í því efni en eitthvert mis-
skilið pólitískt stolt,“ sagði Davíð.
Aðspurður um hvort lögð yrði
fram tillaga um hvernig ríkið hygð-
ist afia þessara 400 milljóna sem
átti að halda eftir með þessum að-
gerðum sagði Davíð að þótt deila
mætti um útreikninga aðila vinnu-
markaðarins léki enginn vafí á að
fjárhagslegt tap ríkissjóðs af því að
falla frá þessari breytingu á virð-
isaukaskattinum væri mun minna
en þessari upphæð næmi.
„í raun sýnist fráleitt að fram-
kalla milljarða tilflutning á lána-
markaði með aðgerð sem ætlað er
að spara ríkissjóði 400 m.kr.,“ sögðu
Benedikt Davíðsson, forseti ASÍ, og
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, í bréfi sínu til
forsætisráðherra síðastliðinn föstu-
dag. Ákvörðun forsætisráðherra í
gær kom á óvart. Hann kallaði emb-
ættismenn fjármálaráðuneytisisins
til sín í gærdag og kynnti ákvörðun-
ina en þá voru sérfræðingar ráðu-
neytisins að vinna að sérstakri grein-
argerð til að svaca gagnrýni aðila
vinnumarkaðarins.
Bréfi forystumanna ASÍ og VSÍ
til forsætisráðherra fylgdi mat hag-
deilda þessara samtaka á víðtækum
áhrifum aðgerðarinnar á vísitölur,
verðlag, fjármagnsmarkað, fram-
kvæmdir og stöðu ríkissjóðs.
Reiknuðu hagfræðingarnir út að
lánskjaravísitala febrúarmánaðar
hækki um 1,07% vegna áhrifa af
minni endurgreiðslu virðisauka-
skatts á vísitölur. Það hefði leitt til
þess að heildarskuldir lántakenda
aukist um 4 milljarða og greiðslu-
byrði skuldara vaxi um nálega 1.250
millj, kr. á öllu árinu. Þar af falli
um 250 millj. kr. á opinhera aðila,
350 millj. kr. á heimilin og um 650
millj. kr. á atvinnuvegina.
Hærrl kostnaður við
Vestfjarðagöng
Lækkun endurgreiðslnanna átti
að spara ríkissjóði 400 milljónir kr.
á þessi ári og 480 millj. á hveiju
ári eftir það. Hagdeildir ASÍ og VSÍ
komust að þeirri niðurstöðu að vísi-
tala byggingarkostnaðar fyrir febr-
úar rriyndi hækka um 3,2% vegna
þessarar breytingar. Þar við bætist
hækkunaráhrif framfærsluvísitölu
um tæplega 0,1% þar sem kostnaður
við viðhald íbúða í húsnæðislið vísi-
tölunnar er framreiknaður með
byggingarvísitölu. Þar sem vægi
þessara vísitalna hvorrar um sig er
þriðjungur í lánskjaravísitölu hefði
hún hækkað um 1,07% af þessum
sökum.
Að sögn Bolla Þórs Bollasonar,
skrifstofustjóra í fjármálaráðuneyt-
inu, var ekki ágreiningur á milli
ráðuneytisins og aðila vinnumark-
aðarins um þessi áhrif á hækkun
vísitalnanna. Hins vegar hefði verið
ágreiningur um áhrifin á fjárhag
ríkissjóðs.
Lækkun endurgreiðslna vegna
vinnu iðnaðarmanna við íbúðarhús-
næði hefði haft mjög víðtæk áhrif
vegna þess hversu stór þáttur þessi
kostnaður er í samsetningu vísi-
tölunnar. Grunnur byggingarvísi-
tölunnar er miðaður við tiltekna
gerð íbúðarhúsnæðis og í greinar-
gerð ASÍ og VSÍ segir um þetta
atriði: „Þótt bygging íbúðarhús-
næðis sé aðeins hluti af mannvirkja-
gerð í heild, eða um þriðjungur, er
notkun hennar mun víðtækari og eru
verksamningar í annarri mann-
virkjagerð oftast tengdir við breyt-
ingar á vísitölunni. Þannig mun
lækkun endurgreiðslunnar valda
hækkun á verði því sem verkkaupar
hafa samið um við verktaka óháð
því hvort tilkostnaður þeirra hafí
aukist að sama skapi. Dæmi um
þetta er t.d. samningar vegagerðar-
innar við verktaka um byggingu
Vestíjarðaganga og mun kostnaður
við byggingu þeirra aukast af þess-
um sökum.“
1.250 millj. aukin greiðslubyrði
skuldara
Seðlabankinn tók tillit til verð-
lagsáhrifa af lækkun endurgreiðslna
virðisaukaskatts í verðbólguspá
sinni í síðasta mánuði og tóku bank-
amir mið af þeim þegar þeir ákváðu
hækkun vaxta á óverðtryggðum lán-
um um 1,5-2,75% frá 1. janúar.
Að sögn Hannesar Sigurðssonar,
aðstoðarframkvæmdastjóra VSÍ, má
ætla að 1-1,5% vaxtahækkunarinn-
ar séu beinlínis til komin vegna þess-
arar lækkunar á endurgreiðslu virð-
isaukaskattsins.
Um seinustu áramót námu verð-
tryggðar skuldir lánakerfisins um
375 milljónum króna samkvæmt
mati Seðlabankans. Þannig var áætl-
að að skuldirnar myndu aukast um
4 milljarða vegna hækkunar lán-
skjaravísitölunnar og greiðslubyrði
verðtryggðra lána um 400 milljónir
á þessu ári. ASÍ og VSI mátu það
svo, að vaxtabyrði af óverðtryggðum
lánum hækkaði um 850 millj. kr.
ASI og VSI töldu í greinargerð
sinni að lækkun endurgreiðslunnar
hefði einnig í för með sér að launa-
kostnaður í byggingarstarfsemi
hækkaði um tæplega 10% og kostn-
aður vegna viðhalds- og viðgerðar-
verkefna um 6-7%. Hætt sé við að
þessi breyting auki hlut svartrar
vinnu, sem muni svo aftur leiða til
tekjutaps fyrir ríkissjóð. Þá verði
bygging félagslegra íbúða dýrari og
því muni draga úr byggingu þeirra.
Eigið framlag kaupenda félagslegra
íbúða aukist svo og vaxtabyrði vegna
hærra verðs og lána. Draga muni
úr umsvifum í byggingariðnaði og
atvinnuleysi í greininni aukast.
Margar gjaldskrár eru miðaðar
við vísitölur og töldu hagfræðingar
ASÍ og VSÍ að húshitunarkostnaður
landsmanna myndi hækka um 175
milljónir króna þar sem hitavpitur
miði verðskrárbreytingar sínar við
hækkun byggingarvísitölu. Þá eigi
opinberir aðilar um 9% af rúmtaki
alls húsnæðis í landinu og því myndi
hitareikningur þeirra hækka um
15-20 milljónir kr.
Þessi aðgerð hefði ennfremur leitt
til þess að tekjur ríkissjóðs af tekju-
skatti minnkuðu um 266 millj. kr.
þar sem persónuafsláttur, barna- og
vaxtabætur hækka í júlí til samræm-
is við hækkun lánskjaravísitölunnar
frá desember til júní. Þannig hefði
persónuafsláttur hækkað um 221
millj., sjómannaafsláttur um 8 millj.,
barnabætur um 14 millj., barnabóta-
auki um 10 millj. og vaxta- og hús-
næðisbætur um 13 millj. Aðeins
stæðu eftir 134 milljónir af áformuð-
um 400 millj. kr. sparnaði. Á næsta
ári kæmi þessi hækkun fram að
fullu, að upphæð 530 millj. kr.
Loks bentu samtökin á að þessi
aðgerð leiddi af sér hærri fjármagns-
kostnað ríkisins. Töldu hagfræðing-
amir að vaxtagjöld ríkisins myndu
aukast um 275 millj. kr. vegna
hækkunar vísitölunnar en vaxtatekj-
ur um 130 millj. kr. Hrein áhrif á
greiðslustöðu ríkissjóðs yrðu því nei-
kvæð um 145_ millj. kr. á árinu.
Ómar Friðriksson.
Viðtalstímar borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokks
Færðir út í borgarhverfin
VIÐTALSTÍMAR borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins hefj-
ast á ný næstkomandi laugar-
dag, og verður nú sú breyting
á að viðtalstímarnir verða
færðir út í hverfi borgarinnar.
Viðtalstímarnir verða á laugar-
dögum kl. 10-12, og verða
þátttakendur allir aðal- og
varaborgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins hafa mörg undanfar-
in ár verið með viðtalstíma fyr-
ir Reykvíkinga, og hafa þeir
hingað til alltaf verið í Valhöll.
Að sögn Hilmars Guðlaugsson-
ar, starfsmanns Sjálfstæðisflokks-
ins, eu allir borgarbúar velkomnir
í viðtalstíma borgarfulltrúanna en
þar er tekið við hverskyns ábend-
ingum og fyrirspurnum um mál-
efni borgarinnar. „Viðtalstímarnir
eru nú færðir út í hverfín til þess
að gera borgarbúum auðveldara
að notfæra sér þessa þjónustu, en
hverfafélög Sjáifstæðisflokksins,
sem eru 13 að tölu, munu sjá um
framkvæmdina á viðkomandi stöð-
um. Þó viðtalstímamir séu færðir
á þennan hátt út í hverfin eru all-
ir borgarbúar velkomnir óháð því
hvort þeir búa í hverfínu, t.d. ef
viðkomandi þarf að ná tali af ein-
hveijum ákveðnum borgarfull-
trúa,“ sagði hann.
Hér á eftii- fer listi yfír viðtals-
tíma borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins:
Nes- og Melahverfi og
Vestur- og Miðbæjarhverfí
Viðtalstími laugardaginn 16.
janúar kl 10-12, Lækjargötu 6b,
2. hæð. Borgarfulltrúi: Magnús L.
Sveinsson, forseti borgarstjórnar
og formaður stjórnar Innkaupa-
stofnunar Reykjavíkurborgar.
Varaborgarfulltrúi: Jóna Gróa Sig-
urðardóttir, formaður atvinnu-
málanefndar, í stjórn heilsugæslu
miðbæjarumdæmis, menningar-
málanefnd og byggingarnefnd
aldraðra.
Austurbær og Norðurmýri
og Hlíða- og Holtahverfí
Viðtalstími laugardaginn 23.
janúar kl. 10-12 í Valhöll, Háaleit-
isbraut 1. Borgarfuiltrúi: Katrín
Fjeldsted, 2. varaforseti borgar-
stjórnar, í borgarráði, formaður
heilbrigðisnefndar og í umhverfis-
málaráði. Varaborgarfulltrúi:
Hilmar Guðlaugsson, formaður
byggingarnefndar, formaður hús-
næðisnefndar Reykjavíkur og í
íþrótta- og tómstundaráði.
Laugarneshverfi
og Langholtshverfi
Viðtalstími laugardaginn 30.
janúar kl. 10-12 í Hrafnistu,
DAS. Borgarfulltrúi: Vilhjálmur
Þ. Vilhjálmsson, formaður skipu-
lagsnefndar, í borgarráði, í hafn-
arstjórn, í stjóm sjúkrastofnana, í
stjóm Sorpeyðingar höfuðborg-
arsvæðisins og í byggingamefnd
aldraðra. Varaborgarfulltrúi:
Hulda Valtýsdóttir, formaður
menningarmálanefndar.
Háaleitishverfi
Viðtalstími laugardaginn 6.
febrúar í Valhöll, Háaleitisbraut
1. Borgarfulltrúi: Anna K. Jóns-
dóttir, formaður Dagvistar barna,
í hafnarstjórn, skipulagsnefnd,
stjórn heilsugæslu vesturbæjarum-
dæmis, heilbrigðisnefnd og Inn-
k aupastofnun Reykj avíkurborgar.
Varaborgarfulltrúi: Guðmundur
Hallvarðsson, formaður hafnar-
stjórnar og í byggingarnefnd aldr-
aðra.
Smáíbúða-, Bústaða-
og Fossvogshverfi
Viðtalstími laugardaginn 13.
febrúar kl. 10-12 í safnaðarheim-
ili Bústaðakirkju. Borgarfulltrúi:
Árni Sigfússon, í borgarráði, for-
maður stjórnar sjúkrastofnana, í
atvinnumálanefnd og formaður
fræðslu- og skólamálaráðs. Vara-
borgarfulltrúi: Haraldur Blöndal,
formaður umferðamefndar.
Árbæjar- og
Seláshverfi
Viðtalstími laugardaginn 20.
febrúar kl. 10-12 í Hraunbæ 102b.
Borgarfulltrúi: Júlíus Hafstein, í
borgarráði, formaður umhverfís-
málaráðs, formaður íþrótta- og
tómstundaráðs, formaður ferða-
málanefndar og í menningarmála-
nefnd. Varaborgarfulltrúi: Mar-
grét Theodórsdóttir, í fræðslu- og
skólamálaráði og ferðamálanefnd.
Breiðholtshverfin
Viðtalstími laugardaginn 27.
febrúar kl. 10-12 í Menningarmið-
stöðinni Gerðubergi. Borgarfull-
trúar: Guðrún Zoéga, formaður
félagsmálaráðs og í stjórn veitu-
stofnana, og Páll Gíslason, 1.
varaforseti borgarstjórnar, for-
maður stjórnar veitustofnana og
formaður byggingarnefndar aldr-
aðra. Varaborgarfulltrúar: Ólafur
F. Magnússon, í stjórn Heilsu-
verndarstöðvar Reykjavíkur og
heilsugæsluumdæmis vesturbæjar,
og Sigríður Sigurðardóttir, í stjóm
dagvistar barna og skólamálaráði.
Grafarvogshverfi
Viðtalstími laugardaginn 6.
mars kl. 10-12 í Hverafold 1-3.
Borgarfulltrúi: Sveinn Andri
Sveinsson, formaður stjórnar SVR,
í umferðarnefnd, íþrótta- og
tómstundaráði og stjórn Dagvistar
barna. Varaborgarfulltrúar:
Ingólfur Sveinsson, í stjórn heilsu-
gæsluumdæmis austurbæjar
nyrðra og heilbrigðisnefnd, og
Katrín Gunnarsdóttir, i heilbrigð-
isnefnd, íþrótta- og tómstundaráði
og ferðamálanefnd.