Morgunblaðið - 12.01.1993, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1993
\
í.
&
4
¥
fc
I
■fi
w»
C-
Sí
f
Islenskur háhyrningur í dýragarðinum í Barcelona á Spáni
Kannaðir möguleikar á að
sleppa honum í Reyðarfírði
Ódysseifur er 6 metra langnr háhyrningur sem fæddist við strendur íslands fyrir rúmum 15 árum.
Barcelona, frá Hólmfríði Mattíasdóttur
YFIRVÖLD dýragarðsins í
Barcelona hafa falið nefnd
erlendra sérfræðinga að
kanna möguleika þess að
sleppa háhyrningi dýra-
garðsins í Reyðarfirði. Sér-
fræðingar telja að geðheilsu
háhyrningsins Ódysseifs sé
hætta búin verði hann ekki
fluttur fljótlega úr dýragarð-
inum í Barcelona, þar sem
aðbúnaður þykir ekki viðun-
andi, sökum skorts á rými og
félagsskap.
Ódysseifur er 6 metra langur
háhyrningur sem fæddist við
strendur íslands fyrir rúmum 15
árum. Árið 1980 var hann veiddur
og fluttur til Rioleón Safari,
skemmtigarðs í nágrenni Alicante
á Spáni, en þremur árum síðar var
hann vaxinn þeim yfír höfuð og
því fluttur til dýragarðsins í Barc-
elona. Þar er hann orðinn að aðal-
tekjulind safnsins og hefur þar
með tekist að skjóta hvítingjagór-
illunni frægu Copito de Nieve
(Snjóflögu) ref fyrir rass.
Ódysseifur étur um 40 kg af
ufsa og síld á degi hveijum og
getur náð því að verða um 9,5 m
langur þegar hann hefur tekið út
allan sinn vöxt. Strax árið 1989
vöruðu líffræðingar dýragarðsins
við afleiðingum þess að ala dýrið
í laug sem byggð er með þarfír
höfrunga í huga og því alls ekki
hæf fyrir svo stóra skepnu. Yfir-
menn dýragarðsins hugðust þá
selja Ódysseif í amerískan dýra-
garð, en urðu frá að hverfa vegna
neikvæðra viðbragða fjölmiðla
jafnt sem almennings. Nú er svo
komið að orðið hefur að fella niður
hluta þeirra sýningaratriða Ódys-
seifs sem mesta hættu hafa í för
með sér, svo sem þegar þjálfari
háhymingsins stingur höfði sínu
kjaft dýrsins, _ sökum árásargimi
og geðstífni Ódysseifs. Yfirmenn
garðsins álíta þó ekki ráðlegt að
fella niður með öllu sýningaratriðin
þar sem það yrði einungis til þess
að einangra skepnuna enn frekar.
Stjórn dýragarðsins heldur uppi
samningaviðræðum vð bandaríska
sædýrasafnið Seaworld í San
Diego í Kalifomíu um það að lána
þeim Ódysseif endurgjaldslaust í
þijú ár, en að þeim tíma liðnum
telja borgaryfírvöld í Barcelona að
tilbúið verði fyrirhugað sædýra-
safn borgarinnar. Hyggst Sea-
world flytja háhyrninginn til
Bandaríkjanna innan þriggja mán-
aða. Breskir líffræðingar og með-
limir samtaka til verndar hvölum
og höfrungum hafa mótmælt þess-
arri fyrirætlun safnsins. Þeir telja
að sædýrasafnið í Bandaríkjunum
vilji eingöngu fá Ódysseif til und-
aneldis, þar sem skortur sé á karl-
dýmm í dýragörðum. Þeir Eric
Hoyt og Sean Whyte, sérfræðingur
samtakanna, halda því fram að það
yrði tiltölulega auðvelt að kenna
Ódysseifí að veiða sér til matar
og hvað aldur og séreinkenni varð-
ar sé tilvalið að skila honum aftur
í hafið við austurströnd íslands.
Við þetta bætist mikill þrýstingur
frá ýmsum umhverfis- og dýra-
verndarsamtökum víða um heim
sem biðja um að háhyrningurinn
verði látinn laus við ísland, í þeirri
von að honum auðnist að finna
aftur fjölskyldu sína.
í framhaldi af beiðni þessara
samtaka hefur borgarstjóm Barce-
lona ákveðið í samráði við yfir-
menn dýragarðsins að skipa nefnd
sérfræðinga til að kanna mögu-
leika þess að sleppa Ódysseifí í
Reyðarfirði, en það yrði í fyrsta
sinn sem að gerð yrði tilraun af
þessu tagi. Háhyrningur veiða í
hópum og halda tryggð við sama
fjölskyldukjamann alla ævi. Innan
hverrar fjölskyldu tjá þeir sig með
mismunandi „mállýskum“, þannig
að ekki er óhugsandi að Ódysseifur
gæti fundið fjölskyldu sína aftur.
Samkvæmt Ferran Costa, líf-
fræðingi og umsjónarmanni sæ-
dýrasafnsins sl. 6 ár er allsendis
óvíst að hópurinn myndi taka við
Ódysseifí aftur, þar sem að hann
var aðeins rúmlega tveggja ára
þegar hann veiddist og því ekki
vanur að tjá sig með hátíðnihljóð-
um, hann gæti „stamað". Costa
telur áhættusamt að sleppa há-
Ódysseifur sýnir listir sínar.
hyrningnum við strendur íslands.
Háhyrningurinn gæti flutt með sér
vírusa og sýkla sem ekki fyrirfinn-
ast meðal sjávardýra, auk þess sem
að hann er ekki með mótstöðuefni
gegn þeim sýklum og bakteríum
sem eru í Norður-Atlantshafinu.
Af þessum ástæðum telur Costa
að nauðsynlegt sé að hópur sér-
fróðra manna meti það hvort til-
raun þessi væri framkvæmanleg
bæði frá fjárhagslegu jafnt sem
líffræðilegu sjónarmiði. Niðurstaða
verði að liggja fyrir innan skamms,
þar sem að Ódysseifur geti ekki
búið við sömu aðstæður í meira
en þijá til fjóra mánuði til viðbót-
ar. Leggist nefndin á móti því að
senda háhyrninginn aftur til ís-
lands mun dýragarðurinn halda
upphaflegri hugmynd sinni til
streitu og senda Ódysseif til Sea-
world-sædýrasafnsins í Kaliforníu.
„Heimsins
bestujeppar“
Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson
Econoline-jeppatröll sem notað verður til að kynna íslenskar
hálendis- og jöklaferðir í Amsterdam en þar verða Amgrímur
Hermannsson og Benedikt Eyjólfsson með sýningarbás á stómm
ferðakaupstefnum. Þeir félagar standa við bílinn.
Útivera að vetri
Gunnlaugur Rögnvaldsson
ÍSLENSKU risajepparnir eða
breyttu jeppamir sem sjást víða
um land hafa vakið mikla at-
hygli erlendis og erlend tímarit
hafa rómað smíði þeirra og
hönnun, en erlendis þekkist
ekki að útbúa jeppa á sama
hátt og hérlendis. Um næstu
helgi er stór ferðakaupstefna í
Amsterdam og þar hyggst fyr-
irtækið Addís reyna að laða að
erlenda ferðamenn og nota til
þess sérútbúið Ford-ferðatröll,
sem smíðað var hérlendis upp-
úr veiyulegum Econoline Van.
Amgrímur Hermannsson sem
rekur fyrirtækið Addís skipulagði
hátt í 90 jeppaferðir fyrir útlend-
inga hingað til lands í fyrra og í
mörgum tilfellum var um gesti
erlendra stórfyrirtækja að ræða,
m.a. frá Coca Cola, IBM og fjöl-
mörgum bílaframieiðendum. „Er-
lend fyrirtæki vilja gjarnan bjóða
gestum í óvenjulegar ferðir á fram-
andi slóðir og ísland hefur yfír sér
ævintýralegan blæ. Sífellt fleiri
verða spenntir fyrir vetrarríkiniu
og þeim óvenjulegu aðstæðum,
sem við bjóðum upp á utan venju-
legs ferðamannatíma," sagði Am-
grímur Hermannsson í samtali við
Morgunblaðið.
Evrópubúar gáttaðir
„Farartækin sem við bjóðum
fólki að ferðast í eru sérútbúnir
og vel innréttaðir jeppar, þannig
að jafnvel fólk á gamals aldri get-
ur ferðast á hálendið án þess að
finna til verulegrar þreytu. Það að
renna inn í Landmannalaugar í
snjó, fá fyrsta flokks máltíð og
geta farið í heitt bað í náttúru-
legri laug er ævintýri líkast fyrir
útlendinga. Svo kemst það beint í
heita koju. Það grípur fólk óskap-
leg gleði og værð í svona ferðum,“
sagði Amgrímur. Hann hyggst
kynna hálendisferðirnar á tveimur
stórum sýningum í Amsterdam,
fyrst þar sem tugþúsundir aðila í
ferðamannaiðnaði leita eftir nýst-
árlegum ferðum og síðan á sýningu
sem er bæði opin ferðaskrifstofum
og almenningi og laðar að sér hátt
í 140.000 gesti árlega. Er þetta í
fyrsta skipti sem farið er sérstak-
lega með sérútbúinn jeppa á slíka
sýningu, en farartækið er breyttur
Econoline Benedikts Eyjólfssonar
sem, ásamt Flugleiðum og Eim-
skipj aðstoðar Amgrím í ferðinni.
„Eg er sannfærður um að gest-
irnir verða gáttaðir yfír jeppanum,
Evrópubúar þekkja ekki slík tæki,“
sagði Benedikt. „Ég hef farið í
margar ferðir með erlenda blaða-
menn og í Bandaríkjunum, þar sem
flestir jeppar eru seldir, hafa blaða-
menn vart haldið vatni yfír því sem
íslenskir jeppamenn em að gera.
Stærsta jeppablað Bandaríkjanna,
Four Wheeler sagði í sinni fyrstu
grein að bestu jeppar heims væru
á íslandi. Bandaríkjamenn breyta
jeppum sínum meira til að gera
þá glæsilega, en við breytum þeim
til að nota til ferðamennsku. I tví-
gang hafa íslenskir jeppar verið á
forsíðu tímaritsins sem selt er í
rúmlega 300.000 eintökum víða
um heim og fjöldi greina hefur
birst um jeppana og landið."
Hótelin hálftóm yfir
vetrartímann
„Ég held að ferðamennska að
vetrarlagi geti orðið verulega stór
þáttur í ferðamannaiðnaðinum í
framtíðinni ef rétt er haldið á spöð-
unum, þó mér fínnist vanta meiri
áhuga þeirra sem stjóma á þessu
landi. Við erum með sérstakar
aðstæður sem við eigum að hamra
á fullum fetum og framtak Arn-
gríms er fyrsta skrefið í þá ver-
una. Við eigum að kynna áevin-
týri, svipað og hefur verið gert
með ferðir til Afríku og Hawaii.
Við höfum hreint og fallegt land,
sem vel má selja yfír vetrartímann
eins og á sumrin. Það eru öll hótel
hálftóm á vetuma og ferðamanna-
iðnaðurinn í biðstöðu.
Þeir útlendingar sem ég hef
kynnst hafa ekki átt orð yfir þá
tilfinningu að vera staddir á jökli,
á mörg hundruð metra ísklump.
Sumir hafa jafnvel aldrei séð snjó
fyrr. Þetta er svipað og fyrir land-
ann að fara utan og sjá skýjakljúf
í fyrsta skipti. Áhuginn á jeppun-
um er ekki eingöngu vegna ferða-
mennskunnar, heldur eru erlendir
aðilar farnir að sýna því áhuga að
kaupa þá þekkingu sem við höfum
yfír að ráða varðandi smíði á jepp-
um. Við eigum því að nýta meðbyr-
inn sem við höfum og ég held að
þessi sýning sé góð byijun. Það
verður að hamra jámið á meðan
það er heitt," sagði Benedikt.
Míkið siing1-
ið um jól og
og áramót í
Skagafirði
Hofsósi. C"5
EINS OG oft áður sungu Skagfirð-
ingar mikið um jól og áramót.
Þijár söngskemmtanir voru í Mið-
garði. Á annan i jólum var Rökk-
urkórinn með skemmtun, stjórn-
andi var Sveinn Árnason og undir-
leikari Tom Higgins. Fimm ein-
söngvarar komu fram með kórn-
um, þau Valgeir Þorvaldsson, Ás-
geir Eiríksson, Svana Berglind
Karlsdóttir, Siguijón Jóhannesson
og Margrét Stefánsdóttir.
Þriðjudaginn 29. des. efndi flokkur
ungra og efnilegra Skagfirðinga,
sem allir eru eitthvað við söngnám
syðra, til söngskemmtunar. Á efnis-
skránni voru eingöngu lög eftir Ska-
fírðingana Eyþór Stefánsson, Jón
Björnsson og Pétur Sigurðsson.
Söngvarar vom Ásgeir Eiríksson,
Gísli Sveinsson, Helga Rós Indriða-
dóttir, Margrét S. Stefánsdóttir,
Ólafur Sveinsson, Siguijón Jóhanns-
son og Þórarinn G. Sverrisson. Und-
irleikari var Ólafur Vignir Alberts-
son. Síðan var Karlakórinn Heimir
með áramótaskemmtun laugard. 2.
jan. Söngstjóri er Sólveig S. Einars-
dóttir og undirleikari Tómas Higg-
ins. 4 einsöngvarar komu fram með
kómum, þau Einar Halldórsson, Sig-
fús Pétursson, Pétur Pétursson og
Gísli Pétursson.
Góð aðsókn var á þessar skemmt-
anir og var auðséð að Skagfirðingar
kunna að meta góðan söng. Sérstak-
lega ber að þakka aðkomufólkinu
sem lagði á sig að koma og leyfa
Skagfírðingum að heyra hvaða
árangri það hefur náð í söngnáminu.
- Einar.