Morgunblaðið - 26.02.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1993
21
Reynt að snið-
ganga alþjóðalög
um losun eiturs
Tekið harðar á slíkum málum fram-
vegis, segir Siglingamálastofnun
SIGLINGAMÁLASTOFNUN telur nokkur brögð að því að farið
sé í kringum lög um losun mengandi efna í hafið hér við land og
er ætlunin að taka harðar á slikum málum framvegis. að sögn
Helga Jenssonar á Siglingamálastofnun. Fyrir rúmlega tveimur
árum losaði spænskt skip sig við rúmlega 78 tonn af ammoníaki
á siglingu frá landinu með því að láta farminn gufa upp og fór
þannig í kringum alþjóðalög.
„Ammoníakið sem þama var iosað
hefur rignt niður í hafíð á skömm-
um tíma, við viljum því flokka þetta
undir varp í hafið og teljum málið
alvariegt miðað við hversu magnið
var mikið,“ sagði Helgi Jensson
fulltrúi mengunarvamadeild Sigl-
ingamálastofnunar ríkisins. „Við
munum taka harðar á svona málum
í framtíðinni og mengunarvama-
deildin vinnur að því að ekki verði
hægt að fara í kringum alþjóða-
samninga um losun með þessum
hætti framvegis.“
78 tonn af ammoníaki
f fréttatilkynningu frá Sigiinga-
málastofnun segir að flutningaskip-
ið Beequer, sem er í eigu spænska
skipafélagsins Casanaval SA, hafí
komið með tæp 1047 tonn af amm-
óníaki til Áburðarverksmiðju ríkis-
ins í desember 1990 á vegum Norsk
Hydro. Birgðarými verksmiðjunnar
reyndist 968,317 tonn og því urðu
78,601 tonn eftir um borð í skipinu.
Samkvæmt upplýsingum frá
Áburðarverksmiðju rikisins sam-
þykkti Norsk Hydro að taka við
afganginum en gaf skipstjóra
Becquer fyrirmæli um að losa af-
ganginn af farmi skipsins í and-
rúmsloftið á leiðinni tH Belgíu. .
Þegar þessar upplýsingar iágu
fyrir í janúar 1992 var send eftir-
spum tál spænskra stjómvalda. Eft-
ir ítrekaðar fyrirspumir fékkst upp-
lýst að næstum allt ammoníakið
hefði verið iátið gufa upp á siglingu
síðan vora tankar skipsins þvegnir
með sjó, þannig að einungis fóru 3
tonn af ammoníaki í hafíð með
þvottinum, en það er það magn sem
má losa í sjóinn samkvæmt alþjóða-
samningum.
f alþjóðsamningum er ekkert sem
bannar slíka „loftun“ ef hún er
framkvæmd í meira en 12 sjómílna
fjarlægð frá landi og sjávardýpi er
meira en 25 metrar. Engu að síður
lítur Sigiingamálastofíiun málið al-
variegum augum, þar sem umrætt
magn barst út í umhverfið og mun
beita sér fyrir því að tekið verði á
þessum málum á alþjóðavettvangi
annaðhvort innan núgildandi reglna
um flutning á hættulegum efnum
eða í viðauka um ioftmengun frá
skipum sem verið er að semja.
Menningarverðlaun DV afhent
MENNINGARVERÐLAUN DV voru í gær afhent í fimmtánda sinn.
Að þessu sinni hlaut Linda Vilhjálmsdóttir bókmenntaverðlaunin fyrir
Ijóðabókina Klakaböm, Kolbrún Björgúlfsdóttir hlaut verðlaun fyrir
listhönnun, Ólafur Haukur Símonarson fékk verðlaun fyrir Ieikritið
Hafið, Margrét Harðardóttir og Steve Christer fyrir Ráðhús Reykjavik-
ur, Pétur Arason fyrir listmiðlun og stuðning við framsækna mynd-
list, Petri Sakari fyrir tónlist og tók Runólfur Birgir Leifsson við verð-
laununum fyrir bans hönd, og Snorri Þórisson hlaut verðlaun fyrir
kvikmyndatöku á kvikmyndinni Svo á jörðu sem á himnL Á myndinni
eru verðlaunahafamir.
Bræla tefur
loðnuveiðar
BRÆLA hefur verið á loðnnmið-
imiun út af Snæfellsnesi að und-
anförnu og iítid veiðst. Nokkrir
bátar fengu loðnu austur af Vest-
mannaeyjum í gær. Hrognataka
mun hefjast eftir nokkra daga.
Mesta loðnugangan var í gær út
af Öndverðamesi en lítið hefur veiðst
undanfama þijá sólarhringa að sögn
Lárusar Grímssonar, skipstjóra á
Júpíter RE. Hann sagði mikið af
loðnu á miðunum og taldi mokveiði
vísa ef veðrið skánaði. Spáð var batn-
andi veðri á miðunum í nótL Láms
sagði að hluti loðnunnar væri farinn
að hrygna og óðum styttist í hrogna-
töku.
Reitingsloðnuveiði var austan við
Vestmannaeyjar í gær. Að sögn
Helga Valdimarssonar, skipstjóra á
Berki NK, voru nokkrir bátar þar á
veiðum. Löndunarbið er enn á öllum
höfnum sunnanlands.
Heildarveiði á Ioðnuvertíðinni er
um 490 þúsund tonn en eftir er að
veiða um 330 þúsund tonn.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
Ragnhildur Sverrisdóttir
Uppruni sjávarafurða ávaltt
háður flaggi veiðiskipsiiis
í fríverslunarsamningi íslands og EB er kveðið á um uppruna-
reglur, sem gilda um sjávarafurðir. TQ þess að útflutt vara njóti
tollfriðinda þarf hún að vera frá EB-ríki eða Islandi að uppruna,
eða frá lögsögum samningsaðilanna. Skip sem stunda úthafsveið-
ar á vegum ríkjanna njóta sömu réttinda. Þó er vert að benda á,
að regla nm svokallaða bókhaldslega aðgreiningu gerir fyrirtækj-
um kleift að blanda saman í vinnsiu til dæmis loðnu, veiddri af
færeyskum skipum hér við land úr grænlenskum kvóta, við loðnn
sem íslensk skip veiða.
Uppfylla þarf ákveðin skilyrði
til að varan teljist upprunavara.
Þau skilyrði era eftirfarandi og
verður að uppfylla ölk
• Fiskiskip þarf að vera skráð
hér á landi eða innan EB.
• Fiskiskip þarf að sigla undir
íslenskum fána eða fána EB.
• Útgerðin þarf að vera a.m.k.
50% í eigu ríkisborgara aðildar-
rikja EB eða íslands, eða í eigu
fyrirtækis sem hefur aðalstöðvar
í einu ríkjanna og framkvæmda-
stjórar og meirihluti stjómar-
manna ero ríkisborgarar í aðildar-
ríkjunum. Ef um sameignarfélög
eða hlutafélög er að ræða þarf
a.m.k. helmingur höfuðstóls á
vera í eigu þessara ríkja eða opin-
berra stofnana eða einstaklinga.
• Skipstjóri og yfírmenn verða
að vera ríkisborgara á íslandi eða
innan EB.
• Sama regia gildir um 75%
áhafnarinnar.
Bókhaldsleg aðgreínlng
Amdís Steinþórsdóttir, deildar-
stjóri í sjávarútvegsráðuneytinu,
sagði að upprunareglan gerði það
að verkum, að ef íslenskt fisk-
vinnslufyrirtæki keypti fisk af
rússneskum togara, þá teldist
fiskurmn rússneskur. Ef íslenskt
skip veiddi þennan fisk í Barents-
hafi, þá myndi hann hins vegar
teljast íslenskur, þó svo að hann
væri veiddur innan norskrar lög-
sögu. Það væri því ávallt miðað
við þann fána, sem skipið sígidi
undir.
Þar með er þó ekki sagt, að
tollfrelsið geti ekki náð tfl rúss-
neska físksins, sem íslenska fyrir-
tækið kaupir. Þar kemur til reglan
um bókhaldlega aðgreiningu, sem
hefur verið í gildi frá árinu 1983.
Ef fiskurinn, sem Rússinn landar
hér, er nákvæmlega sams konar
og sá fiskur, sem íslensk fiskiskip
landa, þá er erfitt að aðgreina
fískinn í vinnslunnL Sá fískur
getur ekki farið á EB-markað sem
íslensk vara, nema til komi bók-
haldsleg aðgreining. Fyrirtæki,
sem kaupir 85% af fískinum af
íslenskum fískiskipum og 15% af
rússneskum, getur notið tollfrelsis
á 85% framleiðslu sinnar á EB-
markaði. 15% af framleiðslunni
telst hins vegar ekki islensk vara
og þar með fæst ekki niðurfelling
tolla. Þann hluta verður þvf að
selja annað, til dæmis á Banda-
ríkjamarkað.
Loðna er ágætt dæmi um bók-
haldslega aðgreiningu. Hér við
land veiða Færeyingar Ld. ioðnu
úr kvóta Grænlendinga. Þetta er
að g'álfeögðu nákvæmiega sama
loðna og ísiensku skipin eru að
veiða og ómögulegt, eða að
minnsta kosti afar óhagkvæmt,
að aðgreina hana í vinnslu, ef
henni er landað hér.
Uppruni innan EES
Ýmsar nákvæmari regiur eru
um þau skflyrði, sem verður að
uppfyila tfl að fá heimfld til bók-
haldslegar aðgreiningu. Fyrirtæki
þurfa að sæiga sérstaklega um
slíka heimild og hefur lftt reynt á
það hér.
Þegar samningurinn um EES
tekur gíldi verða sömu regiur
áfram, nema hvað þá ná þær tii
EFTA-ríkjanna allra í stað Islands
nú. íslendingar geta þá til dæmis
keypt fisk af norskum skipum og
unnið hér. Varan er þá upprunnin
innan EES og sætir því sömu
tollameðferð og íslenski fískurinn
nú, þ.e. toilfrelsi.
Mjög náið er fylgst með inn-
flutningi sjávarafurða af hálfu
EB, þ.e. framkvæmdastjóra
bandalagsins, tollayfirvöldum og
fyrirtækjum innan EB.
1984-1992
i miHjánumla.áverð!agn991 2335
2.600
3J14
Uu
!984 >85 '86 ’87 '88 '99 '90 '91 ’92 1991 1992
Árangur aðgerða heilbngðisráðuneytisms tð lækkunar á tyflakostnaði nemur,
á þessu eina og hálfa ári, jafn hárri fjárhæð og samanlögð ársútojöld æðstu
annarra
aðrir fjáriagaiiðir hefur sýnt sömu
þróun, þá væri fjárlagahallinn
enginn. Það væri frétt.
Eftir stendur, að spamaður í
lyíjakostnaði á þessu tímabili hef-
ur verið stórkostlegur og auk þess
að langminnstum hluta á kostnað
neytenda.
Höfundur erformaður lyfjahóps
heííbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins.
RAFKNUNAR DÆLUR
0,5 til 3,0 hp.
Hringrásardælur, brunndælur,
sjódælur úr kopar, neyslu-
vatnsdælur með jöfnunarkút,
djúpvatnsdælur og fleiri
útfærslur.
□æmi um verö, 1 eða 3 fasa, verö meö VSK:
PK alhliöa dælur 40 1/mín 40 m.v.s.
PK , 70 " 70
JSW neysluvatnsdælur 160 ” 60
SV brunndæiur meö flotrofa 460 " 10,5 ~
kr. 6.391.
kr. 20.154,-
kr. 25.460,-
kr. 42.600.
Úrvalsvara á ótrúlega
lágu veröi.
VÉLASALAN HF.
ÁNANAUST 1, REYKJAVÍK. SÍMI 91-26122.