Morgunblaðið - 06.04.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993
Styrktarsjóður Úlf-
ljótsvatns stofnaður
í TILEFNI 85 ára afmælis Jónasar B. Jónssonar, fyrrverandi
fræðslustjóra í Reykjavík og skátaliöfðingja íslands, 8. apríl
nk. hefur verið ákveðið að setja á stofn sérstakan sjóð til
styrktar uppbyggpngu Skátaskólans á Ulfljótsvatni. Sjóðurinn
mun bera nafn Jónasar og heita Styrktarsjóður Úlfljótsvatns
Jónas B. Jónsson.
Heimdallur
Fundur
um fiski-
hagfræði
Sjávarútvegsnefnd Heimdall-
ar, félags ungra sjálfstæðis-
manna í Reykjavík, heldur opinn
fund um sjávarútvegsmál og
fiskihagfræði í kvöld kl. 20.30 í
Valhöll, Háaleitisbraut 1. Fram-
sögumaður verður Dr. Ragnar
Arnason, prófessor í fiskihag-
fræði við Háskóla Islands.
I fréttatilkynningu frá Heimdalli
segir að fundurinn í kvöld sé hluti
af áætlun um málefnavinnu um
sjávarútvegsmál, sem ungt sjálf-
stæðisfólk í Reykjavík ætlar að
vinna fyrir þing Sambands ungra
sjálfstæðismanna á Selfossi í ágúst
og landsfund Sjálfstæðisflokksins i
október. Ætlunin er að fá menn
með ólíkar skoðanir á sjávarútvegs-
málum á opna kynningarfundi til
þess að fá fram sem flestar skoðan-
ir á þessum málum og tillögur til
úrbóta. Að loknu erindi Ragnars
verður efnt til umræðna um kenn-
ingar hans og gefst þá fundarmönn-
um kostur á að koma með fyrir-
spumir og athugasemdir.
í sjóðsstjóm
munu sitja hveiju
sinni Skátahöfð-
ingi Islands, for-
maður Skátásam-
bands Reykjavíkur
og formaður Úlf-
ljótsvatnsráðs.
Jafnframt mun
Jónas B. Jónsson
eiga sæti í StjÓm Jónas B. Jónsson
sjóðsins meðan hann lifir. Formaður
ÚVR mun gegna formennsku í
sjóðsstjóm, en Jónas gegnir nú
stöðu formanns og hefur gert í ára-
raðir.
Jónas B. Jónsson hefur gegnt
formennsku í Úlfljótsvatnsráði í ára-
tugi og að öllum öðmm ólöstuðum
er hann sá einstaklingur sem þakka
ber mest þá uppbyggingu sem orðið
hefur á Skátaskólanum á Úlfljóts-
vatni. í tilefni 85 ára afmælis Jónas-
ar 8. apríl nk. vill Bandalag ís-
lenskra skáta vekja athygli á ofan-
greindum sjóði sem mun styrkja það
hugðarefni sem honum hefur verið
kærast í fjölda ára, Skátaskólanum
á Úlfljótsvatni. Gjafabréf í sjóðinn
til heiðurs Jónasi B. Jónssyni 85 ára
liggja frammi á skrifstofu Banda-
lags íslenskra skáta, Skátahúsinu
við Snorrabraut og er hægt að
hringja þangað á skrifstofutíma.
Skátahreyfingin mun halda Jón-
asi samsæti í Skátahúsinu við
Snorrabraut á afmælisdaginn milli
kl. 15 og 18 og em þeir skátar sem
starfað hafa með Jónasi í gegnum
árin og vilja heiðra hann með nær-
vem sinni velkomnir.
(Fréttatilkynning)
Morgunblaðiö/Porkell
Á bókamarkaði
5

tlf ' t 1 zwmkm."
UNGIR og aldnir Iögðu leið sína á bókamarkað Félags íslenskra bókaútgefenda i Faxafeni 10 í gær,
en framboð á bókum er þar meira nú en nokkru sinni fyrr.
Þúsundir bóka á lækkuðu
verði á bókamarkaðnum
BÓKAMARKAÐUR Félags íslenskra bókaútgef-
anda var opnaður um síðustu helgi að Faxafeni
10 og er hann opinn frá kl. 10 til kl. 19. Á markað-
inum eru rúmlega 8.000 titlar auk bóka á forn-
bókasölu sem opin er á markaðinum. Öll íslensk
forlög taka þátti í markaðinum sem er á 1.200
fermetra gólfi og hefur aldrei verið rýmra um
markaðinn en nú.
Elstu bækurnar á markaðinum em frá því um 1940
en mest er þó af nýlegum bókum allt fram til ársins
1991. Á markaðinum má sjá ýmis verð, allt frá 10
krónum og mikið af tilboðum er í gangi.
Verðdæmi
TH dæmis um verðið á nýlegum bókum mætti nefna
bókina Ástandið, sem var á 4.400 krónur en er seld
á 500 krónur. Veraldarsaga Fjölva var á 18.240 en
kostar 5.500 á markaðinum. Forsetar lýðveldisins kost-
aði 4.200 áður en kosta 990 krónur á markaðinum.
Vestur-íslenskar æviskrár, sex bindi, kosta 4.920 og
Lönd og þjóðir, fimm bækur, kosta 2.490. Þá má nefna
orðabókartilboð, fjórar orðabækur á 9.980 en þar er
um takmarkað magn að ræða.
Mikið er af barna og unglingabókum á markaðinum.
Unglingasagan Goði og Garpur er seld á 300 krónur
en takmarkað er eftir af upplaginu. Aðdáendur teikni-
mynda hetja fínna þama margt á niðursettu verði,
Tinni og Lukku Láki em mættir til leiks ásamt Tarz-
an apamanni auk annars.
Bókamarkaðurinn verður opinn alla daga frá 10-19
til 18. apríl, nema á föstudaginn langa og páskadag
en þá er lokað.
Islenskur jardvegsfræðingnr veitir Norræna genabankanum í Allnarp í Svíþjóð forstöðu
Fræ norrænna njija-
plantna geymd í námu
norður á Svalbarða
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgoinblaðsins.
TVEIMUR norrænum stofnunum á sviði ræktunar og varð-
veislu erfðaauðlegðar hefur nýlega verið slegið saman í
eina stofnun, Norræna genabankann, sem fjármagnaður
er af Norrænu ráðherranefndinni. Forstjóri bankans er
Sigfús Bjarnason jarðvegsfræðingur. Bankinn hefur aðsetur
í Alnarp, sem er skammt fyrir utan Málmey í Svíþjóð.
Marmiðið með starfseminni er að varðveita erfðaauðlegð
norrænna, ræktaðra nytjaplantna.
Norræni genabankinn er nokk-
uð einstakur í norrænu samstarfi
að því leyti að enginn stofnun hlið-
stæð honum er til á neinu Norður-
landanna, heldur sameinast þau
um rekstur þessa eina norræna
genabanka. Norðurlöndin eru aðili
að alþjóðasamningi um varðveislu
upprunalegra tegunda hvers lands
o g Norræni genabankinn er rekinn
með það í huga. Í honum eru varð-
veitt um 25 þúsund afbrigði nytja-
tegunda, villtra skyldtegunda og
iækningajurta. Annars vegár
safnar bankinn fræjum, en hins
vegar heyra undir hann ávaxata-
tré víðs vegar um Norðurlöndin
og eru þau í umsjón aðila á rækt-
unarstað. Kartöfluafbrigði eru
geymd í næringarvökva, þar sem
ekki er hægt að geyma þau sem
fræ.
Grunnforði
Hvert afbrigði í genabankanum
í Alnarp er geymt á þrennan hátt.
Þeir sem hafa áhuga á að rækta
ákveðin afbrigði eða leita afbrigða
með ákveðna eiginleika geta feng-
ið fræ frá bankanum sér að kostn-
aðarlausu og komið sér upp stofni.
Því er hluti sýnishornanna að-
gengilegur. Annar hluti þeirra er
geymdur í merktum flöskum í 150
frystikistum í kjallara bankans og
í þær bætist vikulega. Ekki er
gert ráð fyrir að taka úr þeim
flöskum, heldur eru þær geymdar
sem grunnforði. Reglulega er
fylgst með honum og skipt um
sýni reglulega, svo ræktunareig-
inleikar séu sem bestir. Á þennan
hátt eiga fræin að geta geymst
um aldir. En komi eitthvað fyrir
forðann er eintak til af öllum fræj-
um bankans í geymslu á norsku
eyjunni Svalbarða. Hver tegund í
innsigluðu glerhylki, sem geymd
eru 300 m inni í ijalli í gamalli
námu. Hitinn er jafn árið um
kring, nokkrar gráður undir frost-
marki.
í samtali við Sigfús Bjarnason
sagði hann að auk þess að varð-
veita nytjajurtir safnaði bankinn
einnig upplýsingum og efni er
snerti þær, styddi rannsóknir ann-
arra stofnana og tæki þátt í al-
þjóðasamstarfí. Bankinn er í sam-
starfi með 30-40 öðrum gena-
bönkum um allan heim og getur
því víða leitað fanga varðandi
upplýsingar. Tíu manns starfa hjá
bankanum, sem er í samstarfi við
um 200 aðila víðs vegar á Norður-
löndunum. Bankinn tekur einnig
þátt í norrænu þróunarverkefni
sem felst í að styðja þróunarlönd-
in í varðveislu erfðaeiginleika
plantna þar.
Fáar íslenskar tegundir
Sigfús sagði að frá íslandi
kæmu aðeins fáar tegundir því
íslenskar nytjajurtir væru flestar
erlendar. Fyrir um tíu árum hefði
verið safnað saman íslenskum
kartöflutegundum og þær rækt-
aðar og greindar í Alnarp. Niður-
staðan var að þrátt fyrir íslensk
nöfn væru aðeins tvö afbrigði sem
telja mætti séríslensk og væru
geymd í bankanum. Það eru rauð-
ar og gular íslenskar frá Vest-
fjörðum.
Markmið með genabanka eins
og þeim norræna er að geyma þá
erfðaauðlegð sem til er í náttúr-
unni. í nútímaræktun er tilhneig-
ing til að rækta aðeins fá af-
brigði. Ef ekkert er að gert fara
önnur forgörðum. Sigfús sagði að
um leið væri hætta á að mikilvæg-
ir eiginleikar til ræktunar við sér-
stök skilyrði og mótstaða gegn
sjúkdómum glötuðust. Menn vissu
hvað hentaði best sem stæði, en
ómögulegt væri að segja til um
hvað seinna gæti komið að góðu.
Þá væri hægt að rækta upp fræ
frá genabankanum og fá ný af-
brigði eftir hentugleikum.
Sigfús Bjarnason er sonur
Bjama Benediktssonar rithöfund-
ar frá Hofteigi og Öddu Báru Sig-
fúsdóttur veðurfræðings. Hann
útskrifaðist sem Iíffræðingur frá
Háskóla íslands 1980. Að námi
loknu starfaði whann á Rann-
sóknastofnun landbúndÖllaðarins,
en lauk síðan doktorsprófi í jarð-
vegsfræði frá Landbúnaðarháskó-
lanum í Uppsölum 1988 og hefur
unnið á Álnarp síðan. í stjórn
mlisNorræna genabankans eru
tveir fulltrúar frá hverju landi.
Fulltrúar íslands eru Þorsteinn
Tómasson og Sigurgeir Ólafsson,
sem báðir starfa á Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins.
Genabankaslj órinn
SIGFÚS Bjarnason, forstjóri Norræna genabankans, stendur hér við
eina af frystikistunum í hjarta bankans. Hann heldur á flösku eins
og þeirri sem fræin eru geymd í og eiga að endast um ókomnar aldir.