Morgunblaðið - 06.04.1993, Blaðsíða 52

52
mmnn
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993
„ FrsencJi þinn, féU á, fallhli-forStökks -
prófinju•"
Ef þú þarft að vita það, er
ég að grafa rafmagnsgítar-
inn minn og hátalara ...
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
Landnýting á Islandi
Frá Gísla Júlíussyni:
Spumingunni um það, hvemig
eigi að nýta landið okkar til sem
mestrar hagsældar fyrir þjóðina,
og samtímis að bæta fyrir skemmd-
ir á því, er vandsvarað. Landvemd
hélt ráðstefnu um landnýtingu á
íslandi dagana 6. og 7. apríl 1973,
í samvinnu við Búnaðarfélag ís-
lands, Landgræðslu- og landnýting-
amefnd, Náttúruverndarráð,
Skipulags'stjórn ríkisins og Sam-
band íslenskra sveitarfélaga. Til-
gangur ráðstefnunnar var að leiða
saman þá aðila, sem með starfsemi
sinni gera á einhvern hátt tilkall til
landsins og gæða þess, og jafnframt
að skapa nýjum sjónarmiðum um
ráðstöfun lands heppilegan um-
ræðuvettvang.
I ávarpi, sem þáverandi formaður
Landvemdar, Hákon Guðmunds-
son, hélt, sagði hann meðal annars:
„Stefnt er að því að fá yfirlit um
hin ýmsu sjónarmið, er varða nýt-
ingu landsins, og þá jafnframt, að
ræddir verði þeir möguleikar sem á
þvf em að þessi sjónarmið verði
samræmd.
Þá er tilgangurinn með þessu
ráðstefnuhaldi einnig sá að koma
Frábær grein
um lettnesk
málefni
Velvakandi hefur verið beðinn
að koma á framfæri þakklæti til
Ivetu Geidane, lettneskrar málvís-
indakonu, um þróun mála í Lett-
landi fyrir og eftir heimsstyrjöldina
síðari, og þvingaða og pólitískt
skipulagða fólksflutninga til og frá
iandinu meðan það laut sovézkum
yfirráðum (Morgunblaðið 1. apríl,
bls. 18). Norðlenzkur menntamað-
ur, sem hringdi í Velvakanda, sagði
greinina sérstaklega athyglisverða,
fróðlega og vel skrifaða. Ástæða
væri væri til að vekja athygli les-
enda á þessari frábæm grein.
af stað umræðum um nauðsyn
skipulagslegrá og félagslegra ráð-
stafana til að:
1. Tryggja skynsamlega nýtingu
landsins.
2. Koma í veg fyrir spjöll á landi
fýrir sakir mannlegrar starfsemi og
3. græða þau sár, sem hlotist
hafa af völdum óblíðrar náttúm eða
vegna búsetu í landinu.
Notkun eða nýtingu landsins má
flokka á margvíslegan hátt eftir því
hvers eðlis samskipti þjóðarinnar
við landið era.“
Erindin, sem vom mörg og
merkileg, vom gefin út sem Rit
Landvemdar 3, í röð rita Land-
vemdar um ýmisleg efni, sem lúta
að náttúm lands og sjávar, en þau
em orðin alls 9 og það tíunda er á
leiðinni.
Þrátt fyrir þessa yfirgripsmiklu
ráðstefnu og útgáfu allra erindanna
strax á sama ári, urðu það mikil
vonbrigði að ekkert raunhæft gerð-
ist í að áætla nýtingu landsins. Það
var ekki fyrr en 22. maí 1984 að
Alþingi samþykkti þingsályktunart:
illögu um landnýtingaráætlun. í
þingsályktuninni segir:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjóminni að hlutast nú þegar til
um að undirbúningi og vinnu við
landnýtingaráætlun verði hraðað.
Við gerð slíkrar áætlunar verði lögð
áhersla á sem hagkvæmasta nýt-
ingu og varðveislu landgæða.
Gerð verði kostnaðaráætlun um
landnýtingarskipulag sem taki tillit
til allra meginþátta landnýtingar.
Áætlunin verði lögð fyrir Alþingi
og á gmndvelli hennar verði tekin
ákvörðun um framkvæmdahraða."
í framhaldi af þessi var sett á
laggimar nefnd, skipuð fulltrúum
þeirra stofnana sem taldar voru
hafa mesta þýðingu á þessu sviði.
Nefndin skilaði skýrslu til land-
búnaðarráðherra í maí 1986 eftir
mjög mikið starf. Skýrslan ber heit-
ið: Landnýting á íslandi og forsend-
ur fyrir landnýtingaráætlun.
Nefndarmenn urðu fljótlega sam-
mála um að ekki væru tök á að
semja raunverulega landnýtingar-
áætlun að svo komnu máli. I skýrsl-
unni var því stöðu landnýtingar-
mála lýst og gefnar ábendingar um
forsendur fyrir gerð landnýtingar-
áætlunar, þar á meðal kostnað.
Þarna var safnað saman miklum
upplýsingum, sem ekki hafa áður
legið fyrir á einum stað, og settar
fram ábendingar, sem vonast var
til, að myndu auðvelda stjórnmála-
lega umræðu og nauðsynlega
stefnumótun á þessu sviði.
Landnýtingarmál eru fjölþætt og
viðhorf þeirra, sem sækjast eftir
afnotum af landinu, mjög breytileg.
Það er þess vegna ekki óeðlilegt,
að upp rísi ágreiningur um hvernig
landið skuli notað. Það verður að
hafa í hUga, að viðhorf breytast
með tímanum, en þó hljóta allir að
verða sammála um, að nauðsynlegt
er að fara eins vel með landið og
kostur er; og helst að skila því betra
en tekið var við því. Taka ber upp
stefnuna um sjálfbæra þróun.
Margir munu eflaust segja að
breytingar séu svo örar hér á landi
og viðhorfín alltaf að breytast að
það sé sóun á tíma og Ijármunum
að semja landnýtingaráætlun. Við
því er það að segja að ráðstefnan
um landnýtingu 1973 og útgáfa
ritsins ásamt skýrslunni um Land-
nýtingu frá 1986 hafa þegar skilað
árangri að því leyti að t.d. skólar
hafa mikið notað þessi gögn og
nemendur notað við verkefni. Fjöl-
margir nemendur hafa komið á
skrifstofu Landverndar, m.a. til að
fá fræðslu úr þessum ritum.
Landnýtingaráætlun, sem flestir
væm sammála um, myndi koma að
miklu gagni, þó að gera þyrfti
breytingar á henni við og við. Um
þetta getur gilt alveg það sama og
um aðalskipulag bæja og sveita,
sem er endurskoðað á 5 ára fresti
og oftar, ef þörf þykir. Nauðsynlegt
er að heija þessa vinnu sem fyrst,
þar sem hún hlýtur að taka langan
tíma, þó að búið sé að vinna ýmsa
forvinnu svo sem með áðurnefndri
skýrslu frá .nefndinni um landnýt-
ingaráætlun og aðalskipulagi hinna
ýmsu byggðarlaga.
GÍSU JÚLÍUSSON,
verkfræðingur og varaformaður
Landvemdar.
HÖGNI HREKKVÍSI
„VIP HÖFU/n EKXJ „ SVNT 06 5A6T F«Á" H3A
FORELPRAFÉLAGINU/ *'
Víkyerji skrifar
slenzkir ráðamenn hafa jafnan
gert lítið úr því, að aðhald í
ýmis konar fríðindum og hlunnind-
um stjórnmálamanna og embættis-
manna skipti máli, þegar um er að
ræða niðurskurð á útgjöldum hins
opinbera. Gildir þá einu í hvaða
flokki menn eru. Starfsbræður
þeirra í öðrum löndum eru ekki
sama sinnis. Morgunblaðið hefur
áður sagt frá hörðum aðgerðum
Clintons Bandaríkjaforseta í þess-
um efnum, þegar hann tók við völd-
um, svo og John Majors, forsætis-
ráðherra Breta.
Fýrir nokkrum dögum tók ný rík-
isstjórn við völdum í Frakklandi.
Eitt fyrsta verk forsætisráðherra
hennar, Balladur, var að skera nið-
ur flugvélaflota franskra ráðherra
og skipa þeim að ferðast með áætl-
unarflugvélum, jafnan þegar þess
er kostur. Þá bannaði hann samráð-
hermm sínum að kaupa nýja bíla
og sagði að þeir yrðu að notast við
bíla forvera sinna, þ.e. ráðherra í
fráfarandi ríkisstjórn sósíalista.
Loks tilkynnti hann, að risnukostn-
aður forsætisráðuneytis yrði lækk-
aður um 20% og annarra ráðuneyti
um 10%.
íslenzkir ráðamenn ættu að huga
að afstöðu erlendra starfsbræðra
þeirra. 1 því sambandi skal þó tekið
fram, að óneitanlega er aldurinn
farinn að sjást á þeirri bifreið, sem
utanríkisráðherrann ekur í!
xxx
að er mikið umhugsunarefni,
að mengunarmælingar í höf-
uðborginni benda til þess að mati
Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur, að
ástæða sé til að loka Austurstræti
fyrir bílaumferð í logni og að meng-
un geti verið vandamál í bíla-
geymslu verzlunarmiðstöðvarinnar
í Kringlunni.
Sannleikurinn er sá, að það þarf
ekki mengunarmælingar til. Veg-
farendur í Austurstræti og Aðal-
stræti finna þessa mengun í logni
að ekki sé talað um þá, sem leið
eiga um verzlunarmiðstöðina í
Kringlunni. Það er ekki hægt að
yppta öxlum yfir þessu heldur þarf
að fínna leiðir til að ráða bót á
vandanum. Aðkeyrslan að verzlun-
armiðstöðinni í Kringlunni hefur
alltaf verið lokuð og leiðinleg og
ekki bætir úr skák, þegar mengun
er svo mikil, sem raun ber vitni.
xxx
rír Islendingar á þessari öld
hafa náð og eru að ná því
marki að komast í fremstu röð, sem
listamenn, hver á sínu sviði. Halldór
Laxness hlaut Nóbelsverðlaunin,
mestu viðurkenningu, sem rithöf-
undur getur hlotið. Helgi Tómasson
komst í fremstu röð, sem ballet-
dansari og nú sem ballethöfundur
og stjómandi. Kristján Jóhannsson
er á hraðferð í óperuheiminum að
komast á toppinn, þótt hann hafi
ekki náð honum endanlega, enn sem
komið er. Hann hefur hins vegar
alla burði til þess að mati fróðra
manna. Þetta er ekki lítið afrek hjá
örþjóð.