Morgunblaðið - 06.04.1993, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993
Minning
Laufey Eiríksdóttír
fyrrv. prófastsfrú
Fædd 10. október 1904
Dáin 30. mars 1993
HÚM
Hve hljótt
flögra þau fiðrildin
fegurstu nótt í sumri
(Stefán Hörður Grimsson).
Laufey Eiríksdóttir fæddist í
Reykjavík 10. október 1904, dóttir
hjónanna Margrétar Ólafsdóttur fá
Selsundi á Rangárvöllum og Eiríks
Eiríkssonar frá Minni-Völlum á
Landi.
Laufey missti föður sinn ung, en
var með móður sinni þar til hún
féll frá. Laufey ólst upp í hjarta
Reykjavíkur. Þær mæðgur bjuggu
lengi beint á móti Dómkirkjunni og
þar leið æskan í sambýli við gott
fólk, en Laufey sagði, að hún hefði
aldrei kynnst nema góðu fólki á lífs-
leiðinni.
Laufey gekk í Kvennaskólann og
síðar fór hún að vinna f Haraldar-
búð, sem var fín fatabúð í Reykja-
vfk og þótti eftirsóknarvert að vinna
þar. Laufey hélt vinfengi við sam-
starfsfólkið í Haraldarbúð löngu
eftir að hún var komin til annarra
starfa á öðrum vettvangi. Hún var
ekki fljót að kynnast, en svo virtist
að þeir sem áunnu sér vináttu henn-
ar mættu treysta því að sú vinátta
entist og væri af heilum hug.
Laufey kynntist Jóni Þorvarðar-
syni um svipað leyti og hún missti
mömmu sína. Þau giftust 22. októ-
ber 1932, hann hafði hlotið prest-
vígslu um vorið og gerst aðstoðar-
prestur föður síns í Mýrdalsþinga-
prestakalli. Um haustið 1932 var
hann settur sóknarprestur í Garða-
prestakalli á Akranesi og þangað
fóru þau saman, Laufey og hann.
Þau voru þar til 1933, en þá varð
sr. Jón aftur aðstoðarprestur föður
síns í Vík. Hann fékk veitingu fýrir
Mýrdalsþingaprestakalli 15. júní
1934 og sat í Vík. Síðar varð hann
prófastur í Vestur-Skaftafellspróf-
astsdæmi og gegndi því embætti
þar til honum var veitt Háteigs-
prestakall í Reykjavík haustið 1952.
Hann gegndi því starfí þar til hann
lét af prestsembætti fyrir aldurs
sakir árið 1976.
Það fór ekki framhjá neinum
hvílíkan kærleika þau Laufey og
sr. Jón báru hvort til annars og
bamanna. Ekkert var of gott fyrir
þessa ástvini og Laufey var vakin
og sofin í að fylgjast með þeim,
vemda þau og vaka yfir þeim.
Bömin urðu þrjú: Sigurgeir, hag-
fræðingur, forstjóri Lánasýslu ríkis-
ins, er kvæntur Ingibjörgu Gísla-
dóttur. Þau eiga þrjú böm. Ólafur,
yfirlæknir á Borgarspítalanum, er
kvæntur Báru Þorgrímsdóttur. Þau
eiga þijá syni. Margrét, MA í fé-
lagsfræði og kennari, er gift Jakob
Löve. Þau eiga þijú böm.
Ég hef séð myndir af fjöiskyld-
unni á meðan þau voru í Víkinni.
Þau eru úti í garði. Það er sólskin
og sunnanvindur og það er eins og
heyra megi blíðan þyt í laufi reyni-
tijánna. Þetta voru góð ár, prests-
hjónin glöð og hamingjusöm með
hvort annað og bömin, sem öll vom
efnileg og væn. Sr. Jón tók við starfi
af föður sínum í gamalgrónu presta-
kalli, þar sem hann þekkti hvert
mannsbarn. Tengslin við fortíðina
voru sterk. Faðir sr. Jóns, sr. Þor-
varður Þorvarðarson, var á heimili
sonar síns og tengdadóttur þar til
hann lést í hárri elli. Afí er mikil-
vægur í minningu bama Laufeyjar
og sr. Jóns.
Það var tekist á við nýja hluti
þegar þau fluttust til Reykjavíkur.
Bömin orðnir unglingar og engin
kirkja, aðeins upprennandi söfnuð-
ur og Sjómannaskóli til að messa
í. Laufey vildi allt fyrir manninn
sinn gera og hún varð fyrsti formað-
ur Kvenfélags Háteigssóknar. Hún
vann ósleitilega að því að koma upp
kirkju- og safnaðarstarfi, þótt mig
gmni, að hún hefði helst viljað vera
heima á fallega heimilinu þeirra og
vinna sín verk í kyrrþey.
Á heimilinu var ekki slegið slöku
við. Þar var farið vel með ailt,
bæði muni og manneskjur. Það sér
ekki ennþá á rauða silkisófasettinu,
sem ferðast hefur yfír ár og sanda,
og Borgundarhólmsklukkan gengur
að vísu ekki, en hún stendur fyrir
sínu og hefur lítt látið á sjá, þótt
hún hafí lent í ferðalögum á hestum
yfír stórfljótin fyrir austan. Lauf-
eyju var mikið í mun að vemda
þetta allt eins og það sem lífsanda
dregur.
Laufey var smávaxin kona og
fíngerð, ljúf í framkomu og elsku-
leg. Hún talaði alltaf með virðingu
og hógværð um menn og málefni,
hafði yndi af ljóðum og öllu því sem
fagurt var. Hún unni æskustöðvum
móður sinnar á Rangárvöllum og
Hekla var íjallið hennar. Mynd af
Heklu var á heiðursstað á veggnum
hjá henni til hinstu stundar.
Enginn, sem kynnst hefur sönn-
um vini, vanmetur vináttuna. Mar-
grét þýðir perla. Mig langar til að
kveðja mömmu hennar Möggu með
innilegu þakklæti. Ég bið þess af
hjarta að dauðinn sé aðeins ferðalag
yfír fljót, hinum megin bíði árbakki
í björtum, fögrum heimi.
Sumarið er í nánd. Ég bið þess
að blíður blær leiki ljúf lög á lauf
reynitijánna í garðinum þar sem
hún hvílir, eins og hann lék forðum
daga í garðinum við prestshúsið í
Víkinni.
Sr. Jóni og fjölskyldunni allri
votta ég einlæga samúð.
Hólmfríður Gunnarsdóttir.
Hinn 30. mars sl. lést í Reykja-
vík frú Laufey Eiríksdóttir, eigin-
kona séra Jóns Þorvarðarsonar
fyrsta sóknarprests við Háteigs-
kirkju í Reykjavík. Þessarar mætu
konu langar mig til að minnast
nokkrum orðum.
Frú Laufey fæddist í Reykjavík
10. október 1904, dóttir Eiríks Ei-
ríkssonar málara og konu hans,
Margrétar Ólafsdóttur. Hún var við
nám í Kvennaskólanum í Reykjavík
árin 1921-23. Stundaði síðan versl-
unarstörf í Reykjavík þar til hún
giftist séra Jóni Þorvarðarsyni 22.
október 1932. Séra Jón var þá sett-
ur prestur í Garðaprestakalli á
Akranesi, en fljótlega fluttust þau
hjón austur í Vík í Mýrdal þar sem
séra Jón var lengst af prófastur í
Vestur-Skaftafellsprófastsdæmi,
eða þar til honum var veitt Háteigs-
prestakall í Reykjavík 20. október
1952, frá 1. nóvember sama ár.
Þau hjón eignuðust þrjú böm sem
öll hafa reynst hinir nýtustu þjóðfé-
lagsþegnar. Þau eru Sigurgeir, hag-
fræðingur, ráðuneytisstjóri í fjár-
málaráðuneytinu, kvæntur Ingi-
björgu Júnínu Gísladóttur, hún
starfar á Orkustofnun, þau eiga
þijú börn. Ólafur, læknir á Borgar-
spítala í Reykjavík, kvæntur Dóru
Þorgrímsdóttur, hjúkmnarfræð-
ingi, þeirra börn eru þijú. Margrét,
kennari, gift Jakobi Löve, stórkaup-
manni í Reykjavík, og eru börn
þeirra þijú.
Fljótlega eftir stofnun Háteigs-
prestakalls 1. nóvember 1952 var
farið að undirbúa stofnun Kvenfé-
lags Háteigssóknar og var stofn-
fundur haldinn 17. febrúar 1953.
Stofnendur voru 84. Var frú Laufey
einróma kosin formaður og gegndi
því starfí með miklum sóma sam-
fleytt til ársins 1971 að hún baðst
undan endurkosningu. Kynni okkar
frú Laufeyjar hófust er ég gekk í
félagið á öðru ári eftir stofnun þess.
Ég fann strax að þar fór mjög sér-
stök kona að allri gerð og millum
okkar mynduðust sterk vináttubönd
sem aldrei slitnuðu, þó samfundir
okkar yrðu færri hin síðari ár.
Þegar Kvenfélag Háteigssóknar
var stofnað var safnaðarstarfsemin
mjög erfíð. Við höfðum engan
samastað til fundahalda og enga
kirkju, þá var gott að eiga hauk í
homi þar sem Sjómannaskólinn var
og hans ráðamenn. Þar fengum við
lánaðar kennslustofur til funda-
halda, og í hátíðarsal skólans sem
þá var ófullgerður vom haldnar
guðsþjónustur, eftir að við félags-
konur höfðum af fremsta megni
reynt að gera hann þannig úr garði
að mögulegt væri að messa þar.
Verkefnin vom mörg, en flestar
vomm við félagskonur á góðum
aldri, og undir sterkri en þó svo
hlýrri stjóm frú Laufeyjar gekk
þetta allt dásamlega vel. Við kon-
urnar undruðumst oft hve þessi fín-
lega kona var sterk og hvað hún
var lagin við að koma skoðunum
sínum á framfæri og fylgja þeim
fast eftir, hún hugsaði fyrst og síð-
ast um framgang og heiður félags-
ins og lagði ávallt gott til líknar-
mála.
Á félagsfundi stuttu eftir stofnun
félagsins var samþykkt eftir tillögu
einnar stjómarkonunnar að halda
skemmtun fyrir aldraða í sókninni,
einnig að senda þeim úr sókninni
sem dvöldu á elliheimilum borgar-
innar jólaglaðning. Ég held ég fari
ekki með rangt mál þó ég segi að
Kvenfélag Háteigssóknar hafí verið
fyrsta kvenfélagið í Reykjavík sem
kom með þessa nýbreytni. Þetta var
svo síðar tekið upp hjá öðmm félög-
um. Allt þetta studdi frú Laufey
og lagði gjörva hönd á, með félags-
konum. Því nefni ég þetta hér að
mér er minnisstætt atvik frá einni
skemmtun sem við héldum fyrir
aldraða. Ég hafði boðið með mér
aldraðri vinkonu minni, og er við
komum á staðinn tók frú Laufey á
móti okkur og bauð okkur velkomn-
ar, sérstaklega gest minn. Vinkona
mín sagði við mig á eftir: Alveg er
hún einstök prestfrúin, hún tók á
móti mér eins og besta dóttir, hreint
umvafði mig hlýju. Þetta er óvenju-
legt, bætti hún við. Þannig var
framkoma hennar við okkur félags-
konumar og þess vegna var svo
gaman að vinna félagsstörfin sem
gerði það að verkum að okkur varð
svo vel ágegnt í starfí. Flestir
stjórnarfundir voru haldnir hjá
presthjónunum og sjálf hlakkaði ég
alltaf til þeirra. Á hinu fallega heim-
ili þeirra var alveg sérstakt and-
rúmsloft, þessi virðulegu hjón höfðu
svo einstakt lag á að láta okkur
líða vel. Þama var rætt um félags-
starfíð og hvemig við gætum best
unnið að því að styrkja kirkjulegt
starf í sókninni og leggja kirkju-
byggingunni lið.
Háteigskirkja var vígð 19. des-
ember 1965. Það var stór stund
fyrir söfnuðinn og ánægjulegum
áfanga náð. Á tíu ára afmæli kirkj-
unnar gaf Kvenfélagið vandaðan
skírnarfont. Hann er unninn úr ís-
lensku grágrýti, skírnarskálin úr
silfri og skreytt íslenskum jaspis-
steinum. Á hlið hans er festur silfur-
skjöldur þar sem segir að skírnar-
fonturinn sé tileinkaður fyrstu
presthjónum safnaðarins, frú Lauf-
eyju Eiríksdóttur og séra Jóni Þor-
varðarsyni, með virðingu og þakk-
læti frá Kvenféiagi Háteigssóknar.
Frú Laufey var fínleg og falleg
kona með alveg sérstaklega fágaða
framkomu og mikinn þokka, sann-
kölluð hefðarkona. Hún var einlæg
trúkona og studdi mann sinn heils-
hugar í prestsstarfínu. Að eðlisfari
var hún hlédræg og ekki fyrir að
Iáta mikið á sér bera, en hún var
einstaklega viljasterk. Þar sem fé-
lagið okkar var annars vegar spar-
aði hún hvorki tíma né heilsu. Við
félagskonur eigum henni svo óend-
anlega mikið að þakka, hún mótaði
félag okkar með kærleik sínum og
dugnaði. Að öllum þeim formönnum
ólöstuðum, sem við höfum haft síð-
an frú Laufey lét af störfum og
allar hafa verið frábærar, fínnst
mér eins og hinn góði andi hennar
sé okkur félagskonum nálægur og
haldi áfram að móta störf okkar.
Frú Laufeyju var sýndur marg-
háttaður sómi. Árið 1974, er hún
varð sjötíu ára, var hún gerð heið-
ursfélagi Kvenfélags Háteigssókn-
ar, og síðar var hún sæmd riddara-
krossi hinnar íslensku fálkaorðu
fyrir félagsstörf.
Fyrir nokkrum arum er heilsu
þeirra hjóna tók að hnigna, skiptu
þau um húsnæði og fluttust í vist-
lega íbúð á Droplaugarstöðum. Þar
leið þeim vel. Síðastliðið ár var frú
Laufey að mestu rúmliggjandi, en
hún naut umhyggju síns góða eigin-
manns fram til hins síðasta. Hinn
30. mars sl. var þrek hennar búið
og hún fékk kærkomna hvíld.
Við félagskonur þökkum henni
af alhug öll hennar miklu störf og
minnumst hennar með virðingu.
Góður guð leiði hana á nýjum veg-
um. Séra Jóni, börnum og fjölskyld-
um þeirra vottum við innilega sam-
úð.
Blessuð sé minning frú Laufeyjar
Eiríksdóttur.
F.h. Kvenfélags Háteigssóknar,
Sigríður Benónýsdóttir.
Vendu þig frá æsku á
í sem flestu gott að srjá
farsæld innra færðu þá.
(Br.J.)
Er frú Laufey Eiríksdóttir er
kvödd hinstu kveðju, koma í huga
minn þessar Ijóðlínur. Þessi hóg-
væra, fágaða kona bjó yfir miklu
atgervi og útsjónarsemi, er hún
þurfti að takast á við margvísleg
ábyrgðarstörf, sem henni voru ætl-
uð í lífínu.
Að vinna skylduverkin alla daga
að vaka og biðja, þín var ævisaga,
að missa aldrei af þeim auði,
sem eilíf fegurð miðlar lífsins brauði.
(H.)
Eiginmaður Laufeyjar var séra
Jón Þorvarðarson, og voru þau
fyrstujDrestshjónin í Háteigspresta-
kalli. Áður hafði sr. Jón verið prest-
ur í Vík í Mýrdal og síðar prófastur
í Mýrdalsþingsprófastsdæmi. Einn-
ig var hann skólastjóri Unglinga-
skóla V-Skaftafellssýslu og þótti
frábær kennari. Auk þess starfaði
hann mikið að ýmsum öðrum fé-
lagsmálum fyrir héraðið, en það
verður ekki talið hér. Þau hjónin
eignuðust þijú börn, sem öll hafa
skapað sér góðan og virðulegan
sess meðal þjóðar sinnar.
Af kynnum mínum við frú Lauf-
eýju veit ég, að hún stóð ötullega
við hlið manns síns í kirkjustarfinu
og var veitandi húsmóðir á gest-
kvæmu heimili þeirra, hvar sem það
stóð fyrr og síðar. Þau áttu miklum
vinsældum að fagna þar eystra, en
hér beið þeirra lika gæfuríkt starf
í Háteigssöfnuði.
Frú Laufey var ein af stofnend-
um Kvenfélags Háteigssóknar og
fyrsti formaður þess og gegndi því
í 18 ár. Hún hafði sérstakt lag á
því að fá konur til þátttöku í félags-
starfinu og að koma því inn hjá
okkur hinum, að allar hefðum við
mikilvægu hlutverki að gegna. Hún
eignaðist vináttu og traust okkar
allra og átti sinn þátt í að skapa
samhug og góð kynni meðal félags-
kvennanna.
Með okkur frú Laufeyju myndað-
ist einlæg vinátta og við áttum
mikið saman að sælda í löngu starfí.
Ég dáðist að því hve vel hún sinnti
þeim athöfnum, sem fram fóru í
kirkjunni okkar. Þau hjónin voru
mjög samtaka um allan undirbún-
ing, svo að kirkjuathöfnin sjálf
væri það, sem ég vil segja, guðdóm-
leg samverustund.
Við Haukur áttum því láni að
fagna að eignast þessi mætu hjón
að einlægum vinum. Það var gleði-
ríkt að fá þau í heimsókn eða koma
til þeirra. Heimili þeirra og viðmót
fjölskyldunnar allrar bar með sér
þetta einlæga trúfesti, sem eftir-
sóknarverðast er að fínna í sam-
fylgd, og mikið þakkarefni.
Séra Jóni, og fjölskyldunni allri,
vottum við Haukur innilega samúð.
Lára Böðvarsdóttir.
Við systkinin minnumst elskulegrar
ömmu okkar, Laufeyjar Eiríksdótt-
ur, nú þegar kveðjustundin er runn-
in upp. Amma Laufey var góð, gjaf-
mild og réttsýn kona. Hún bjó yfír
mannlegu innsæi og virðingu fyrir
öðrum, sem ekki er öllum gefín.
Hún spurði aldrei ágengra eða
óþægilegra spuminga, hún skynjaði
hvenær hlutimir vom betur látnir
ósagðir. Hún var viljasterk og
greind og þar var ekkert frá henni
tekið allt þar til yfír lauk, þrátt
fyrir langa og erfíða legu síðustu
misseri. Amma var fáguð kona sem
kenndi okkur systkinunum sitt af
hveiju, ekki síst góða siði, enda var
hún sönn Reykjavíkurdama af
gamla skólanum.
Laufey Eiríksdóttir fæddist í
Reykjavík 10. október 1904, dóttir
hjónanna Margrétar Ólafsdóttur frá
Selsundi á Rangárvöllum og Eiríks
Eiríkssonar fá Minni-Völlum á
Landi. Hún missti ung föður sinn,
en ólst upp hjá móður sinni í
Reykjavík auk þess sem hún dvaldi
hjá ættmennum sínum á Rangár-
völlum á summm. Henni þótti afar
vænt um Rangárvelli og sagði okk-
ur systkinunum oft frá ljúfum minn-
ingum þaðan.
Hún gekk í Kvennaskólann í
Reykjavík og réðst að námi loknu
til vinnu í herradeild Haraldarbúð-
ar, einnar virðulegustu verslunar
höfuðstaðarins í þá daga. Þar nutu
sín vel nákvæmni hennar, smekk-
vísi og háttprýði. Hún giftist afa
okkar, séra Jóni Þorvarðssyni, nýút-
skrifuðum guðfræðingi, fyrsta vetr-
ardag árið 1932. Fyrsta prestakall
hinna ungu presthjóna var á Akra-
nesi. Þar hófu þau sextíu ára far-
sælt hjónaband. Þau voru hvort
öðm góðir samferðamenn gegnum
lífíð, samstíga, trú, blíð og ástrík.
Þau eru okkur barnabörnunum holl
og góð fyrirmynd. Það auðveldar
kveðjustund þegar eftir standa jafn
hlýjar og góðar minningar og við
eigum um ömmu okkar. Við þökk-
um fyrir 'að hafa fengið að njóta
þess að eiga góða ömmu og kveðj-
um hana með þeim orðum sem hún
kvaddi okkur ætíð með — Guð blessi
þ>g-
Laufey Elísabet,
Karl Jakob,
Þorvarður Jón.