Morgunblaðið - 06.04.1993, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993
35
Utandagskrárumræða um ráðningu nýs framkvæmdaslj óra Sjónvarpsins
Ráðherrar Sjálfstæðisflokks-
ins harkalega gagnrýndir
RÁÐNING Hrafns Gunn-
laugssonar í starf fram-
kvæmdastjóra Ríkissjón-
varpsins var rædd utan dag-
skrár í gær. Menntamálaráð-
herra og forsætisráðherra
voru harðlega gagnrýndir.
Þorsteinn Pálsson starfandi
menntamálaráðherra varð að
vísa þvílíkum málflutningi á
bug. Talað var um „vald-
níðslu“ og „sovéskt eðli“
Sjálfstæðisflokksins. Ossur
Skarphéðinsson formaður
þingflokks Alþýðuflokks
sagði að Ólafur G. Einarsson
menntamálaráðherra hefði
ekki borið þessa ákvörðun
sina undir samstarfsflokkinn.
„Valdníðsla"
Málshefjandi, Páll Pétursson
(F-Nv), sagði þessa aðgerð eða
mannaráðningu vera af hálfu Sjálf-
stæðisflokksins valdníðslu. Þessi
aðgerð væri óréttlætanleg pólitísk
íhlutun í sjálfstæði ríkisstofnunar
og vegið væri að atvinnuöryggi og
starfsmöguleikum opinberra
starfsmanna með siðlausum stjórn-
arháttum. Málshefjandi sagðist
hafa óskað eftir því að Davíð Odds-
son forsætisráðherra væri við-
staddur þessa umræðu því þetta
mál varðaði hans verksvið; stjórn-
arhætti í landinu. Páll sagði að
þótt Ólafur G. Einarsson bæri hina
formlegu ábyrð í málinu hefði ráð-
herrann lýst því yfir að þetta væri
pólitísk ákvörðun tekin í samráði
við formann Sjálfstæðisflokksins,
forsætisráðherrann, og með vitund
Þorsteins Pálssonar sjávarútvegs-
og dómsmálaráðherra. Páll sagði
alla geta séð handamark og fingra-
för forsætisráðherrans í þessari
ákvörðun.
Páll vildi meina að uppsagnir
annarra starfsmanna hjá Ríkis-
sjónvarpinu hefðu ekki valdið sjálf-
stæðismönnum sama uppnámi og
hugarvíli og sú ákvörðun Heimis
Steinssonar útvarpsstjóra að segja
Hrafni Gunnlaugssyni upp starfi
dagskrárstjóra. Páll Pétursson
sagði að í dagblöðunum DV og
Morgunblaðinu væri haldið fram
að Hrafni hefði verið sagt upp
störfum vegna ummæla sem hann
hefði látið falla í sjónvarpsþætti.
Af hálfu útvarpsins hefði það ekki
komið fram. Það mátti skilja að
Páll taldi að aðrar eða fleiri orsak-
ir væru fyrir starfslokum Hrafns
á dagskrárdeildinni. Menntamála-
ráðherrann léti framkvæmdastjóra
hverfa frá störfum í eitt ár og setti
Hrafn þess í stað.
Að lögum faríð
Þorsteinn Pálsson dómsmála-
ráðherra og starfandi mennta-
málaráðherra í fjarveru Ólafs G.
Einarssonar vildi vísa ásökun Páls
Péturssonar á bug. Valdníðsla
væri það þegar ráðherra misbeitti
valdi sínu til að koma fram órétti.
Staðgengli menntamálaráðherra
sýndist svo ekki vera í þessu til-
felli. Dómsmálaráðherra benti á
að samkvæmt útvarpslögum væri
kveðið á um að menntamálaráð-
herra skipaði framkvæmdastjóra
að fenginni umsögn útvarpsstjóra.
Þegar um væri að ræða setningu
tímabundið í embætti væri svo litið
á að ekki þyrfti að leita eftir um-
sögn eins og um væri að ræða
varanlega skipun í embætti. Þor-
steini Pálssyni dómsmálaráðherra
sýndist í fljótu bragði að ekki þyrfti
að vera vegið að atvinnuöryggi
starfsmanna. Hann benti á að út-
varpsstjóri réði alla almenna
starfsmenn aðra en þá sem
Morgunblaðið/Kristinn
Fullt á þingpöllunum
FJÖLMENNI var á þingpöllum á fimmta tímanum í gær er rætt var um ráðningu Hrafns
Gunnlaugssonar sem framkvæmdastjóra Sjónvarpsins.
menntamálaráðherra skipaði eða
setti. Útvarpsstjórinn skrifaði
einnig undir uppsagnarbréf. Þor-
steinn sagði að það væri svo annað
mál að menn gætu haft sínar skoð-
anir á því hveijir væru heppilegast-
ir í störf á þessu tagi. Á það ætl-
aði hann ekki að leggja mat. Varð-
andi það hvort ákvörðun mennta-
málaráðherra væri pólitísk, benti
hann á að ráðherra bæri pólitíska
ábyrgð á sínum ákvörðunum gagn-
vart Alþingi.
„Hagsmunatengsl“
Svavar Gestsson (Ab-Rv) bað
menn að hugleiða æskilega verð-
leika framkvæmdastjóra. Hann
spurði hvort ráða ætti mann sem
árum saman eða alltaf hefði farið
fram úr fjárhagsáætlunum á sömu
stofnun? Myndum við ráða mann
sem hefði fengið formlega áminn-
ingu frá sínum yfirboðara? Mynd-
um við ráða mann sem efndi stöð-
ugt til ófriðar við samstarfsmenn
sína? Myndum við ráða mann sem
hefði afhent vinum sínum utan
stofnunarinnar flestöll verkefni
hennar og gert starfsmenn hennar
verkefnalausa? Svavar virtist halda
að slíkan myndu fáir velja nema
Sjálfstæðisflokkurinn.
Þessu til viðbótar spurði Svavar
Gestsson eftir því hvort við mynd-
um ráða mann sem hefði bein
hagsmunatengsl við stofnunina,
hefði t.d. nýlega gert samning við
þessa stofun um hagstæðari
greiðslur til allra annarra fyrir
sömu þjónustu. Svavar hélt því
fram að þetta ætti við um Hrafn
Gunnlaugssson. Hrafn hefði 18.
september síðastliðinn gert samn-
ing um sýningarrétt á mynd sem
enn væri ólokið. Venja væri að
greiða þriðjung í upphafí fram-
leiðslu, þriðjung á miðju fram-
leiðslutímabili og þriðjung við af-
flokksins sagði að atburðir helgar-
innar hefðu hljómað ótrúlega.
Hefði við fyrstu heyrn mátt ætla
að hér væri sent út vinsælt dag-
skrárefni Ríkisútvarpsins; svo-
nefndar „Ekki fréttir". Svo hefði
því miður ekki verið. Veruleikinn
hefði verið lygilegri en nokkur
reyfari. Össur taldi að það hefði
átt að vera sjálfsögð kurteisi að
bera „umdeild morgunverk laug-
ardagsins" undir samstarfsaðil-
ann. Það hefði ekki verið gert.
Menntamálaráðherra hefði ekki
leitað álits nokkurs einasta for-
ystumanns Alþýðuflokksins um
það sem til stæði.
Björn Bjarnason (S-Rv) taldi
menn vera mjög stóryrða um ráðn-
ingu Hrafns Gunnlaugssonar tíma-
bundið í stöðu framkvæmdastjóra.
Bjöm taldi að ef menn vildu ræða
stöðu mannréttinda, lýðræðislegra
stjórnarhátta og siðferðiskenndar
hjá Sjónvarpinu á annað borð,
væri brottrekstur Hrafns úr starfi
dagskrárstjóra frekar umtalsefni.
Hrafn hefði verið kallaður í þátt
til að svara spurningum sem hann
hefði gert. Og verið sagt upp störf-
um fyrir þau svör. Vegið hefði
verið að rétti manna til að láta í
ljós skoðanir í sjónvarpi ríkisins.
Þórhildur Þorleifsdóttir (SK-
Rv) sagði að með þessari ráðningu
sendi forsætisráðherra skýr skila-
boð. Boðskapur Davíðs Oddssonar
væri: „Minn er mátturinn og dýrð-
in.“ En bæn Þórhildar var: „Von-
andi ekki að eilífu.“
Sjálfstæðisráðherra óskylt
Halldóri Blöndal samgöngu-
ráðherra komu hin hörðu viðbrögð
við ráðningu Hrafns Gunnlaugs-
sonar mjög að óvart. Samgöngu-
ráðherra sagði að þegar talað væri
um málefni menningar og lista og
útvarps, væri alkunnugt að uppi
hefðu verið mjög hörð átök milli
lýðræðislega þenkandi manna og
hins vegar þeirra sem lotið hefðu
„leiðsögn erfínga Kristins E. Aridr-
éssonar í menningarmálum“. Sam-
gönguráðherra taldi ekki hvíla
neina sérstaka skyldu á ráðherrum
Sjálfstæðisflokksins að bera tíma-
bundnar mannaráðningar undir
Alþýðuflokkinn. Halldór Blöndal
sagði gagnrýni Össurar Skarphéð-
inssonar formanns þingflokks Al-
þýðuflokks vera „hálfgerð ómaga-
orð“.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
(SK-Rv) taldi þetta mál hinn mesta
álitshnekki fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn, forsætisráðherrann, mennta-
málaráðherrann og fyrir Hrafn
Gunnlaugsson. „Flokkurinn með
stórum staf“ afhjúpaði sitt „sov-
éska eðli“. Nú hefði komið fram
þéttriðið „öryggisnet undir flokks-
broddunum"; menningarstofnanir
væru notaðar eins og félagsmála-
stofnanir fyrir menningarfrömuði
og hugmyndafræðinga flokksins.
Ingibjörg Sólrún taldi ekki að ráð-
ist hefði verið á málfrelsi Hrafns
Gunnlaugssonar með uppsögn
hans. Hrafn hefði haft meira at-
hafna- og tjáningarfrelsi en flesta
gæti dreymt um á sinni ævi. Út-
varpsstjóri hefði haft um það orð
að ummæli Hrafns í umræddum
sjónvarpsþætti hefðu verið kornið
sem fyllt hefði mælinn. Ingibjörg
Sólrún taldi að Hrafn hefði reynst
„gikkur í veiðistöð“.
Ríkisendurskoðun skoði
Páll Pétursson taldi nú fram
komið að Hrafn Gunnlaugsson
væri um flest vanhæfur og ítrek-
aði og tíundaði ýmsar ávirðingar
hins setta framkvæmdastjóra. Páll
krafðist þess að forseti Alþingis
beitti sér fyrir því að Ríkisendur-
skoðun færi yfír fjármálaleg sam-
skipti Hrafns Gunnlaugssonar við
Sjónvarpið.
Þorsteinn Pálsson starfandi
menntamálaráðherra varð að svara
nokkrum spumingum sem fram
höfðu komið. Þorsteinn var þess
fullviss að þingmenn myndu virða
sér það til betri vegar þótt hann
hefði ekki undir höndum alla samn-
inga Hrafns við menntamálaráðu-
neytið eða við Ríkissjónvarpið.
Þorsteinn taldi eðlilegt að veita
allar upplýsingar um þessa samn-
inga og einnig samninga svipaðs
eðlis svo menn gætu borið þá sam-
an. í þessari umræðu hafði Þor-
steinn Pálsson starfandi mennta-
málaráðherra verið inntur eftir því
hvort menntamálaráðuneytið
greiddi laun Péturs Guðfínnssonar
framkvæmdastjóra Sjónvarpsins í
ársleyfinu. Þorsteinn sagðist gera
ráð fyrir að Ríkisútvarpið greiddi
þau laun. En hann vildi þó ekki
fullyrða að svo væri.
sínar greiðslur fyrr og upphæðirn-
ar væru hærri en áður hefði tíðk-
ast. Þessi samningur hefði verið
með þeim hætti að Sveinn Einars-
son þáverandi dagskrárstjóri hefði
neitað að skrifa undir.
Ekki talað við Alþýðuflokk
Ossur Skarphéðinsson (Ab-
Rv) formaður þingflokks Alþýðu-
STUTTAR ÞINGFRETTIR
Lög frá Alþingi
í gær voru þijú frumvörp send
ríkisstjórn sem lög frá Alþingi.
Lög um stofnun hlutafélags um
Sementsverksmiðju ríkisins,
tollalög, um vörugjald af öku-
tækjum, og breyting á búvöru-
lögum.
I síðustu viku voru sex stjómar-
frumvörp samþykkt sem lög frá
Alþingi.
Á föstudaginn voru þrjú frum-
vörp samþykkt. Frumvarp um
breytingu á lögum nr. 37, 27.
maí 1992, um sérstakt gjald
vegna ólögmæts sjávarafla,
frumvarp um dýrasjúkdóma og
varnir gegn þeim, frumvarp um
neytendalán.
Síðasta fimmtudag var frum-
varp samþykkt og sent ríkisstjórn-
inni sem lög frá Alþingi um stofn-
un hlutafélags um Síldarverk-
smiðjur ríkisins. Við lokaat-
kvæðagreiðslu féllu atkvæði þann-
ig að 23 stjórnarliðar studdu fram-
varpið. 9 þingmenn úr liði fram-
sóknar og Samtaka um kvenna-
lista sátu hjá. 7 þingmenn sögðu
nei. Voru þar fjórir þingmenn Al-
þýðubandalags, einn þingmaður
Samtaka um kvennalista og tveir
framsóknarmenn.
Frumvarp til laga um breyting-
ar á lögum um fjarskipti var
hins vegar samþykkt með 42 sam-
hljóða atkvæðum í fyrradag. Og
á þriðjudegi síðustu viku var sam-
þykkt sem lög frá Alþingi fram-
varp til hjúskaparlaga.
Skipulag á miðhálendi
Stefnu- og starfsáætlun ríkis-
stjórnarinnar kveður m.a. á um
að „hálendið verði afmarkað og
settar reglur um skipulags- og
byggingarmál þar“. Á síðasta
þingi var lagt fram fruirivarp um
skipulags- og byggingarmál á
miðhálendinu. Það frumvarp
mætti verulegri andstöðu og
fékkst ekki afgreitt. Einkum var
andstaða við það ákvæði að setja
á fót sérstaka stjórnarnefnd skipu-
lags- og byggingarmála. Sveitar-
félög sem telja sig hafa lögsögu
á miðhálendinu settu fram kröftug
mótmæli og töldu á sinn rétt geng-
ið. Það varð sammælt að fyrr-
greint framvarp yrði ekki lagt
fram á þessu þingi heldur leitað
annarra lausna.
í fyrri viku var dreift framvarpi
umhverfisráðherra til laga um
breytingu á skipulagslögum nr.
19/1964, ásamt síðari breyting-
um. Frumvarpið gerir ráð fyrir
að bæta við lagagrein -sem kveði
á um að ráðherra geti ákveðið að
samvinnunefnd verði skipuð til að
gera tillögu að skipulagi miðhá-
lendis íslands. Svæðið afmarkist
í aðalatriðum af línu sem verði
dregin milli heimalanda og afrétta.