Morgunblaðið - 29.04.1993, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. APRÍL 1993
Morðið á íslendingnum í Jóhannesarborg
Varð fyrir kúlu er
ræningjar skutu í
allar áttir á flótta
„VIÐ göngum út frá því að Gunnar hafi orðið fórnarlamb tauga-
veiklaðra ræningja sem voru að forða sér út úr bensínstöðinni eftir
fremur misheppnaða ránstilraun,“ sagði J. Tiedt, fulltrúi í rannsókn-
ardeild lögreglunnar í Jóhannesarborg í Suður-Afríku, er Morgun-
blaðið leitaði upplýsinga um morðið á Gunnari Péturssyni á bensin-
stöð í Jóhannesarborg sl. mánudag. Lögreglunni hefur ekki tekist
að upplýsa morðið en hefur ákveðinn hóp manna undir smásjánni.
„Við höfum þó ekki getað sannað neitt á þá,“ sagði Tiedt.
Samkvæmt upplýsingum lögregl-
unnar rændu fjórir þeldökkir menn
vopnaðir skammbyssum og hnífum
bensínstöð í úthverfinu Bryanston
í norðurhluta Jóhahnesarborgar.
Einu peningarnir sem þeir höfðu
upp úr krafsinu voru tekjurnar af
nætursölunni því stöðvarstjórinn
hafði ekki Iykla að öryggishólfi
stöðvarinnar.
Skýrt er frá ránstilrauninni og
morðinu í The Star, stærsta blaði
Jóhannesarborgar, á þriðjudag og
þar auglýst eftir vitnum að atburð-
inum. „Enn sem komið er hefur
enginn gefið sig fram,“ sagði Tiedt
í samtalinu við Morgunblaðið. Hann
sagði að rannsókn málsins yrði
haldið áfram og reynt yrði að upp-
lýsa það.
Morðið átti sér stað um klukkan
6.40 að morgni en að sögn F. de
Plessis lögreglufulltrúa í upplýs-
ingadeild lögreglunnar búa þar
fyrst og fremst efnaðir hvítir menn.
Hann sagði að Gunnar hefði verið
á leið til vinnu sinnar í hverfinu.
„Eg geri ráð fyrir að hann hefði
aldrei ekið inn á stöðina hefði hann
vitað að þar væri verið að fremja
vopnað rán. Hann ekur hvítri Isuzu-
pallbifreið sinni að bensíndælu í
sama mund sem ræningjarnir flýja
af vettvangi. Þeir skjóta á allt sem
fyrir er á flóttanum og hæfði ein
kúla Gunnar í síðuna. Hann situr
enn í bíl sínum þegar hann verður
fyrir skotinu og mun hafa látist
samstundis," sagði du Plessis.
Samkvæmt upplýsingum lögregl-
unnar eru myndavélar í bensínstöð-
inni og til myndbandsupptökur af
ráninu. Vélarnar námu þó ekki
sjálft morðið á Gunnari en það síð-
asta sem á þeim sést er þegar
morðingjar hans flýja af vettvangi
á tveimur bifreiðum af gerðunum
Peugeot 404 og Fiat 128.
Myntkarfa Seðlabanka
ekki óbrigðul viðmiðun
í GREIN minni um greiðslur
úr Verðjöfnunarsjóði sjávarút-
vegsins, sem birtist hér í Morg-
unblaðinu í gær, leitaðist ég við
að reikna út hver erlend skulda-
staða nokkurra sjávarútvegs-
fyrirtækja væri, með því að
styðjast við uppgefnar tölur um
gengistap síðastliðins árs og
nota við útreikninginn myntk-
örfu Seðlabanka Islands. Það
var rækilega tiundað í greininni
að hér væri aðeins um nálgun
að ræða, sem gæti gefið vís-
bendingu um hveijar erlendu
skuldirnar væru, þar sem ljóst
er að samsetning skulda í er-
lendum myntum er mismunandi
eftir fyrirtækjum og hvemig
þau hafa til skuldanna stofnað.
Engu að síður er rétt að greina
frá því að HB á Akranesi, sem
gaf upp gengistap á síðastliðnu
ári að upphæð 152,5 milljónir
króna, skuldar ekki 2,4 millj-
arða í erlendum myntum, held-
ur 1,4 milljarða króna, auk
rekstrarlána í bönkum að upp-
hæð 135 milljónir króna. Alls
nema skuldir fyrirtækisins tæp-
um 2,2 milljörðum króna.
Ástæður þess að að gengistap
fyrirtækisins var gefið upp þetta
hátt eru þær að 28 milljónir króna
af 152,5 milljónum króna eru
skýrðar á þann veg að verðlags-
breytingar erlendis hafi orðið meiri
en innanlands, þannig að gengis-
munurinn umfram verðlagsbrey-
itngar var 128 milljónir króna.
Viðbúið er að svipaðar skýring-
ar séu að hluta til á háum geng-
istöpum annarra fyrirtækja sem
ég áætlaði erlenda skuldastöðu hjá
í grein minni, og því má allt eins
vænta þess að erlend skuldastaða
fyrirtækjanna sé ekki jafn há og
tölumar gáfu til kynna í grein-
inni, a.m.k. ekki í ákveðnum tilvik-
um.
Agnes Bragadóttir
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Námustyrkir afhentir
FRÁ AFHENDINGU Námustyrkja Landsbankans. Á myndinni
eru, talið frá vinstri: Dr. Gylfi Þ. Gíslason, Bergljót Jónsdóttir,
sem veitti styrknum viðtöku f.h. Æsu Bjarkar Þorsteinsdóttur,
Jóhann Tómas Sigurðsson, Þórdís Hadda Yngvadóttir, sem veitti
styrknum viðtöku f.h. Ketils Sigurjónssonar, Páll Matthíasson,
Dóra Heiða Halldórsdóttir, Jóna Valdís Olafsdóttir og Sverrir
Hermannsson.
Námsmannaþjónustu Landsbankans
Sjö námsmenn
fá Námustyrki
NÁMUSTYRKIR Landsbankans voru afhentir í fjórða sinn á
þriðjudag, en allir námsmenn sem eru félagar í Námunni,
námsmannaþjónustu Landsbankans, eiga rétt á að sækja um
þessa styrki. Tæplega 500 umsóknir bárust að þessu sinni, en
félagar í Námunni eru um tíu þúsund.
Veittir voru sjö Námu-styrkir
og þeir sem hlutu þá eru: Brynj-
ar Skúlason, sem er í skógrækt-
amámi við Landbúnaðarháskól-
ann í Ási í Noregi, KetiII Sigur-
jónsson, sem er í mastersnámi í
Evrópurétti og þjóðarrétti við
London School of Economics,
Dóra Heiða Halldórsdóttir, nem-
andi á öðru ári við Þroskaþjálfa-
skóla íslands, Páll Matthíasson,
nemandi á fimmta ári í læknis-
fræði við Háskóla íslands, Jó-
hann Tómas Sigurðsson, nem-
andi á öðru ári við Menntaskól-
ann á Akureyri og jafnframt í
múraranámi við Verkmennta-
skólann á Akureyri, Jóna Valdís
Ólafsdóttir, nemandi við Fjöl-
brautaskóla Suðurlands og Æsa
Björk Þorsteinsdóttir, glerlistar-
nemi við Myndlistarskólann I
Edinborg.
I dómnefndinni sem sá um val
á styrkþegum voru þau dr. Gylfi
Þ. Gíslason, fyrrverandi ráð-
herra, Almar Eiríksson, formað-
ur BÍSN, Sverrir Hermannsson,
bankastjóri, Kjartan Gunnars-
son, starfandi formaður bankar-
áðs og Kristín Rafnar, útibús-
stjóri Vesturbæjarútibús Lands-
bankans.
Frakkar
fjölmenna
á golfmót á
Jónsmessu
VÆNTANLEG er full flugvél
af Frökkum til Akureyrar um
Jónsmessuna, m.a. til þátttöku
á Arctic Open-golfmótinu.
Að sögn Andra M. Ingólfssonar
hjá Heimsferðum stendur ferða-
skrifstofan fyrir leiguflugi frá Par-
ís til Akureyrar 23. til 25. júní í
samvinnu við frönsku ferðaskrif-
stofuna Nouvelle Liberte. Sam-
kvæmt auglýsingum frönsku skrif-
stofunnar er verð ferðarinnar, flug
og tveggja nátta gisting í tveggja
manna herbergi, 2.650 frankareða
jafnvirði 31 þúsund króna. Þar við
bætast 100 franka skyldugjöld eða
1.200 krónur.
í auglýsingunni eru möguleikum
til margs konar skoðanaferða á
Norðausturlandi lýst, svo sem til
Grímseyjar, Mývatnssvæðisins,
Dettifoss o.fl.
♦ ♦ ♦
Beðið úr-
skurðar rík-
islögmanns
RÍKISLÖGMAÐUR hefur verið
fenginn til að skera úr í deilu
Byggingarnefndar Reykjavíkur
og Vegagerðar ríkisins vegna
brúarsmíði yfir EUiðaár.
Magnús Jóhannsson, ráðuneytis-
stjóri í umhverfismálaráðuneytinu,
segir að á þeim tíma sem bygging-
armál féllu undir félagsmálaráðu-
neytið hafi samskonar ágreiningur
komið upp við samgönguráðuneytið
um gildi vegalaga og byggingalaga
þegar brúarsmíði ætti í hlut. „Eftir
viðræður við samgönguráðuneytið
nú hefur orðið að samkomulagi milli
ráðuneytanna að leita eftir umsögn
ríkislögmanns," sagði hann.
Landssamband smábátaeigenda hafnar tillögum um kvóta
Tillögur um barni-
dagakerfí ítrekaðar
SMÁBÁTAEIGENDUR eru óánægðir með þau drög að frumvarpi
til laga um stjórnun fiskveiða sem Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráð-
herra kynnti þingflokkum stjórnarflokkanna í fyrrakvöld. „Við erum
afar ósáttir við þær hugmyndir sem þarna eru fram komnar. Við
höfum lagft til að fremur verði gerðar breytingar á banndagakerfinu
í þeim tilgangi að draga úr sókn krókabáta,“ sagði Örn Pálsson
framkvæmdasljóri Landsambands smábátaeigenda í samtali við
Morgunblaðið.
'0
INNLENT
Öm sagði að á síðasta fiskiþingi
hefðu smábátaeigendur greitt at-
kvæði með tillögu í þessa veru.
„Kerfið á að vera þannig upp byggt
að sóknardagar verði 180 yfir árið,
þar af 92 dagar í maí, júní og júlí,
en síðan geti menn valið 88 daga
þar fyrir utan, nema hvað ekki verði
farið á sjó í janúar og desember.
Þetta myndi takmarka aflann eitt-
hvað en felur ekki í sér kvóta. Við
höfnum kvóta algerlega, erum ekki
til viðræðu um hann.
Þessi málamiðlum, sem Þorsteinn
nefnir svo, felur í sér kvóta því
sett er heildaraflahámark. Við höf-
um búið við svona kerfi áður, það
var sett á 1984 og 1985 en reynd-
ist algerlega ónothæft. Helstu gall-
arnir voru þeir að þegar menn í
ákveðnum landshlutum komust loks
á sjó eftir ótíðarkafla voru menn í
öðrum landshluta búnir að veiða
það sem I pottinum var á viðkom-
andi tímabili. Þetta kerfi tekur held-
ur ekki tillit til óvæntra aðstæðna
I upphafi veiðitímabils, eins og til
dæmis veikinda sjómanns eða bilun-
ar í bát. Ég sé það fyrir mér að
þetta kalli á gífurlegt kapp. Það er
eins og að flautað sé til leiks 1.
september, 1.139 krókabátar geys-
ast á miðin. Hveijum bát er heim-
ilt að taka að meðaltali, miðað við
úthlutaðan afla á þessu fískveiði-
ári, 2,4 tonn á fyrstu þremur mán-
uðunum. Þegar aflinn er búinn,
kannski í septemberlok, verða menn
atvinnulausir til janúarloka að
næsta tímabil hefst. Á öðru tímabil-
inu, febrúar til maí, mega menn
síðan veiða að meðaltali 3 tonn á
bát og loks 6,7 tonn í júní til ág-
úst, allt miðað við úthlutaðan kvóta
á núverandi fiskveiðitímabili en
hann gæti lækkað með kvótaskerð-
ingu á næsta fiskveiðiári," sagði
Örn.
Krókaleyfisbátar veiddu um 20
þúsund tonn á síðasta ári og fá á
næsta ári að veiða 70% af því eða
14 þúsund tonn, samkvæmt tillög-
um sjávarútvegsráðherra. Ef út-
hlutaður heildarkvóti eykst frá því
sem nú er hækkar heildarafli smá-
bátanna samsvarandi, eða þar til
hann nær 20 þúsund tonnum sem
svarar til hlutdeildar þeirra í 335
þúsund tonna heildarkvóta í þorsk-
ígildum reiknað. Verði heimiluð
veiði umfram það fá smábátarnir
ekki hlutdeild í aukningunni. Örn
sagði að með ólíkindum væri að
slíkar tillögur kæmu fram í ljósi
þess að ekki væri hægt að saka
smábátana um ofveiðina.
Skerðingin ekki jöfnuð
Hann sagði að í frumvarpinu
væri ekki tekið tillit til mikillar
skerðingar aflaheimilda þeirra
skipa sem hefðu svo til allar veiði-
heimildir sínar í þorski. „Forsætis-
ráðherra hefur sýnt skilning á þessu
máli og talið nauðsynlegt að bæta
þessum útgerðum upp þá skerðingu
sem menn urðu fyrir á þessu fisk-
veiðiári og var allt að 28%, á meðan
sum stærri skip fengu aukningu í
þorskígildum. Þetta er gífurlegt
óréttlæti og lýsti hann því yfir að
ekkert skip ætti að þurfa að þola
meiri verðmætaskerðingu en 5%
milli ára og sýndi með því skilning
á því að þarna þyrfti að jafna til í
kerfínu. Við sjáum hins vegar ekk-
ert ákvæði í frumvarpinu sem tekur
á þessum ójöfnuði.
Ekki er heldur tekið tillit til þess
sjónarmiðs að ódýrast er að sækja
fiskinn á smábátum, jafnframt því
sem gæðin eru ótvíræð. I samningn-
um um Evrópska efnahagssvæðið
eru það einmitt ákvæði um dag-
róðraaflann sem eru mikilvægust
fyrir okkur þar sem niður falla toll-
ar á ferskum flökum. Þarna er
hægt að auka verðmætin og skýtur
það því skökku við að haldið er
uppi gegndarlausum árásum á
minnstu útgerðirnar,“ sagði Örn
Pálsson.