Morgunblaðið - 01.05.1993, Qupperneq 42

42
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1993
Rekstur ríkissjóðs fyrstu 3 mánuðina samkvæmt áætlun
Afkoman mun versna veru-
STUTTAR
ÞINGFRÉTTIR
Úttekt á brunavörnum
ríkissafna
lega það sem eftir er árs
ÚTKOMA á rekstri ríkissjóðs fyrstu þrjá mánuði þessa árs er nánast Tekjur minnka
sú sama og í fyrra. Er þessi niðurstaða í samræmi við áætlanir en
horfur eru á að afkoman versni verulega það sem eftir er ársins og
halli ríkissjóðs verði að minnsta kosti 10,5 milljarðar króna eða rúm-
um 4 milljörðum meiri en gert var ráð fyrir í fjárlögum. Þá stefnir
lánsfjárþörf ríkissjóðs í 13-14 milljarða króna á árinu, sem er nærri
tvöfalt hærri fjárhæð en á síðasta ári.
Fjármálaráðherra kynnti afkomu
ríkissjóðs á ríkisstjórnarfundi í gær.
Fram kom, að innheimtar tekjur
ríkissjóðs námu 23 milljörðum króna
fyrstu þijá mánuði ársins, sem er
svipað og áætlað var og sama upp-
hæð og fyrstu þijá mánuði í fyrra.
Hins vegar hafa tekjur lækkað
nokkuð að raungildi þar sem verðlag
hefur hækkað um 2-3% á þessum
tíma. Tekju- og eignarskattar hafa
skilað nokkru minni tekjum en áætl-
að var, sem aðallega er rakið til
aukins atvinnuleysis, en tekjur ríkis-
sjóðs af óbeinum sköttum hafa
nokkurn veginn staðist áætlanir.
í greinargerð um afkomu ríkis-
sjóðs gerir fjármálaráðuneytið ráð
fyrir því, að tekjur ríkisins á þessu
ári verði 2,5 milljörðum króna minni
en ijárlög gerðu ráð fyrir. Stafar
það í fyrsta lagi af því að tekjur af
sölu eigna verða væntanlega millj-
arði lægri en áætlað var. í öðru lagi
var fallið frá lækkun á endurgreiðsl-
um virðisaukaskatts af vinnu iðnað-
armanna við íbúðarhúsnæði, sem
skerðir tekjur ríkisins um 400 millj-
ónir. í þriðja lagi skerða ýmsar
breytingar á vörugjaldi tekjurnar um
400 milljónir og í fjórða lagi eru
horfur í þjóðarbúskapnum dekkri en
miðað var við í forsendum' fjárlaga
sem dregur úr tekjum ríkissjóðs.
Gjöld aukast um 2 milljarða
Heiidarútgjöld ríkissjóðs fyrstu
þijá mánuðina urðu 27,6 milljarðar
króna, sem er svipuð fjárhæð og í
fyrra en 200 milljónum króna lægri
upphæð en greiðsluáætlun sagði til
um. Á föstu verðlagi hafa gjöldin
þó lækkað um rúmiega 700 milljón-
ir milli ára.
Áætlað er að útgjöld ríkissjóðs
verði um 2 milljörðum hærri á árinu
en gert er ráð fyrir í fjárlögum. Staf-
ar það af hærri framlögum til At-
vinnuleysistryggingasjóðs um allt að
1,3 milljörðum króna. Kjarasamn-
ingar við BHMR leiða til 200 millj-
óna hærri útgjalda. Þá hefur flýting
uppgjörs vegna mjólkurbirgða o.fl.
valdið 300 milljóna útgjaldaauka.
Aukin lánsfjárþörf
Aukinn halli á ríkissjóði eykur
lánsfjárþörf ríkissjóðs. Samkvæmt
áætlun fjárlaga var miðað við að
innlendar lántökur ríkissjóðs kæmu
ekki í veg fyrir vaxtalækkun, en nú
telur Ijármálaráðuneytið, að versn-
andi horfur í ríkisfjármálum þrengi
svigrúmið til lækkunar vaxta á inn-
lendum markaði eða kalli á stórfellda
aukningu í erlendum lántökum.
í gær var utandagskrárumræða
um varðveislu þjóðminja og örygg-
ismál safna. Tilefni þessarar um-
ræðu var bruni á bátum í varðveislu
Þjóðminjasafnsins. í umræðinni
greindi Olafur G. Einarsson mennta-
málaráðherra m.a. frá því að hann
hefði ritað Brunamálastofnun ríkis-
ins bréf þar sem farið væri fram á
að Brunamálastofnun hlutaðist til
um úttekt á brunavörnum í Þjóð-
minjasafni íslands og sérsöfnum
þess, geymslum Þjóðminjasafnsins
°g byggðasöfnum um allt land.
Einnig hefði verið leitað eftir úttekt
á ríkissöfnum í samráði við forstöðu-
menn. Menntamálaráðherra til-
greindi Landsbókasafn íslands,
Þjóðskjalasafn íslands, Listasafn ís-
lands, Listasafn Einars Jónssonar
og Blindrabókasafn íslands.
Eldhúsdagsumræða
Almenn stjómmálaumræða, svo-
nefnd eldhúsdagsumræða, verður á
Alþingi næsta mánudagskvöld. Um-
ræðan hefst kl. 20.30 og lýkur
nokkru eftir kl. 23.00. Hver þing-
flokkur hefur 30 mínútur til ræðu-
flutnings. Ræður verða fluttar í
þremur umferðum. Útvarpað verður
frá þessari umræðu í Ríkisútvarpinu
og einnig geta landsmenn hlýtt og
horft á umræðuna í Ríkissjónvarpinu.
Rekstur ríkissjóðs á fyrsta ársfjórðungi
Útgjöld til heil-
brig’ðismála 111
millj. yfir áætlun
ÚTGJÖLD tll heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis fóru 111 millj-
ónum króna fram úr áætlun fyrstu þrjá mánuði ársins og útgjöld fjár-
málaráðuneytis fóru 56 milljónum króna fram úr áætlun. Þá eru út-
gjöld menntamálaráðuneytis 23 miiyónir umfram áætlanir, útgjöld
iðnaðarráðuneytis 18 milljónir umfram áætlanir og útgjöld Hagstofu
og umhverfisráðuneytið eru lítillega umfram áætlanir. Þá eru rekstr-
argjöld æðstu stjórnar ríkisins 15 milljónum króna hærri en áætlað
var, einkum vegna launagreiðslna Hæstaréttar umfram forsendur fjár-
laga.
Önnur umræða um breytingu á lögnm um Húsnæðisstofnun ríkisins
Umdeilt siálfstæði Hús-
næðisstofnunar ríkisins
RANNVEIG Guðmundsdóttir (A-Rn) formaður félagsmálanefndar
mælti í gær fyrir meirihlutaáliti á frumvarpi til breytinga á lögum
um Húsnæðisstofnun ríkisins. Formaðurinn sagði stærstu breyting-
una vera þá að stofnunin mun heyra beint undir félagsmálaráðuneyt-
ið. Húsnæðismálin væru hagsmunamál fjölskyldnanna og félagsmála-
ráðherrann mætti jafnan þola átölur ef þeim málum miðaði hægar
en vænst hefði verið. Stjórnarandstæðingum þótti það nokkuð afrek
hjá Rannveigu að fá sjálfstæðismenn til að kyngja þessu „miðstýring-
arfrumvarpi" sem færði allt undir ráðherravald.
Útgjöld annarra ráðuneyta eru
ýmist í samræmi við, eða lægri en
áætlanir gerðu ráð fyrir. Þannig eru
útgjöld dómsmálaráðuneytis 46
milljónum minni en áætlanir gerðu
ráð fyrir, útgjöld félagsmálaráðu-
neytis eru 40 milljónum minni og
sjávarútvegsráðuneytis 13 milljón-
um minni en áætlað var.
í greinargerð fjármálaráðuneyt-
isins um afkomu ríkissjóðs fyrstu
þijá mánuði ársins kemur fram, að
útgjöld heilbrigðisráðuneytis vegna
Ríkisspítalanna og Borgarspítala
hafi sameiginlega farið 75 milljónir
fram úr áætlun og rekstur Trygg-
ingastofnunar hafi farið 26 milljónir
fram úr áætlun.
Útgjöld fjármálaráðuneytis fara
einkum fram úr áætlun vegna auk-
ins kostnaðar við innheimtu. Segir
í greinargerðinni, að ráðuneytið sé
að skoða hvemig tryggja megi að
forsendur fjárlaga standist á þessum
liðum.
Útgjöld menntamálaráðuneytisins
umfram áætlanir stafa einkum af
meiri greiðslum til framhaldsskóla
og grunnskóla, en í greinargerðinni
segir að ekki sé ástæða til að ætla
annað en þessi útgjöld verði innan
íjárlaga í árslok.
í iðnaðarráðuneyti eru útgjöld
hærri en áætlað var vegna þess að
Rafmagnseftirlit ríkisins hefur ekki
skilað innheimtum tekjum í sam-
ræmi við greiðsluáætlun. Aukin út-
gjöld Hagstofunnar stafa af því að
sértekjur skila sér síðar en áætlað
var. Þá eru umframgreiðslur stofn-
ana umhverfisráðuneytisins mestar
hjá Náttúruverndarráði, 6 milljónir,
sem að hluta til er tilfærsla milli
mánaða.
Minni útgjöld sjávarútvegsráðu-
neytisins en-áætlað var stafa af því
að nær allar stofnanir ráðuneytisins
eru innan greiðsluáætlunar.
Frumvarp Jóhönnu Sigurðardótt-
ur félagsmálaráðherra um breytingu
á lögum um Húsnæðisstofnun ríkis-
ins, nr. 86/1988, sbr. lög nr.
76/1989, 70/1990, 130/1990,
24/1991, 47/1991 og 10.-12. gr.
laga nr. 1/1992. var til 2. umræðu
í gær.
Frumvarp félagsmálaráðherra má
greina í þijá meginþætti. Stjórn-
sýsluleg staða Húsnæðistofnunar og
tengsl við félagsmálaráðherra breyt-
ist verulega. Frumvarpið kveður
einnig á um að tækni- og hönnunar-
deild Húsnæðisstofnunar verði lögð
niður. Ennfremur gerir frumvarpið
ráð fyrir að skyldugur sparnaður
ungmenna verði aflagður.
Ábyrgur ráðherra
Formaður félagsmálanefndar,
Rannveig Guðmundsdóttir
(A-Rn), gerði grein fyrir nefndará-
liti meirihluta sem er skipaður full-
trúum stjórnarflokkanna í nefndinni.
Meirihlutinn mælir með samþykkt
frumvarpsins með nokkrum breyt-
ingartillögum. Framsögumaður
sagði m.a. að með þessu frumvarpi
væri stjómsýsluleg staða Húsnæðis-
stofnunar ákvörðuð. Henni væri
ætlað að vera sérstök ríkisstofnun
sem heyrði beint undir ráðuneyti en
ekki að vera í hópi þeirra ríkisstofn-
ana sem væru flokkaðar sem sjálf-
stæðar ríkisstofnanir eins og t.d. rík-
isbankarnir. Rannveig sagði Hús-
næðisstofnun ríkisins vera mjög
mikilvæga fyrir hagsmuni fjöl-
skyldnanna í landinu og ekki sama
eðlis og t.d. bankastofnun og því
eðlilegast að hún væri sérstök ríkis-
stofnun sem heyrði beint undir ráðu-
neyti.
Rannveig Guðmundsdóttir benti
á: „Við höfum oft viljað kalla ráð-
herra til ábyrgðar í málefnum stofn-
unarinnar og það er ráðherra sem
liggur undir ámæli hveiju sinni ef
málum miðar ekki fram eins og
vænst er. Það þekkjum við öll.“
Miðstýring
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
(SK-Rn) hafði framsögu fyrir áliti
minnihluta sem fulltrúar þingflokka
stjórnarandstöðunnar standa að.
Framsögumaður sagði meginbreyt-
inguna sem frumvarpið fæli í sér
vera þá að Húsnæðistofnun skyldi
ekki lengur vera sjálfstæð ríkisstofn-
un heldur lúta beint boðvaldi ráð-
herra. Hún taldi þetta vitna um til-
hneigingu ríkisstjórnarinnar að auka
miðstýringu og draga sem mest úr
sjálfstæði ríkistofnana og ríkisfyrir-
tækja. Hún taldi alþýðuflokksmenn
vera jafnvel öðrum fremur sérstak-
lega þjakaðir af þessari áráttu.
Ingibjörg Sólrún sagði minnihlut-
ann ekki vera andvígan breytingum
á innra skipulagi Húsnæðisstofnun-
ar en það væri eðlilegra að stofnun-
in sjálf tæki ákvarðanir þar um frek-
ar en að ráðherra skipaði fyrir. Hún
átaldi mjög hvernig hönnunadeildin
hefði í raun nú þegar verið lögð nið-
ur að undirlagi ráðherra áður en
Alþingi hefði lokið umfjöllun um
málið.
Jón Kristjánsson (F-Al) sagði
„lagasetningaráráttu" mjög hafa
spillt fyrir húsnæðismálum í þessu
landi og þetta frumvarp miðaði að
því að styrkja pólitísk áhrif yfir
Húsnæðisstofnuninni. Jón grunaði
sterklega að sjálfstæðismenn hefðu
átt í vissum erfíðleikum með að
kyngja þessu „miðstýringarfrum-
varpi“ sem gengi þvert á boðaða
stefnu Sjálfstæðisflokksins. Stein-
grímur J. Sigfússon (Ab-Ne) taldi
þetta frumvarp vera skref eftir þeirri
stefnu ríkisstjórnarinnar að draga
úr öllu sem mætti kalla almenna
fyrirgreiðslu og ætla Húsnæðis-
stofnun ekki annað en að sinna fé-
lagslega húsnæðiskerfínu eftir fjár-
veitingu og geðþótta ráðherra hveiju
sinni.
Ræðumaður lagði áherslu á að
þokkaleg sátt yrði að vera um hús-
næðismálin í þjóðfélaginu. Hann
taldi það ekki þjóna þessum tilgangi
vel að svipta aðila vinnumarkaðarins
setu í stjórn stofnunarinnar. Stein-
grímur J. Sigfússon sagði það lengi
hafa verið baráttumál sjálfstæðis-
manna að leggja tæknideild Hús-
næðisstofnunar niður. Steingrímur
sagði tæknideildina hafa annast
þjónustu við mörg minni sveitarfélög
og vissi hann ekki annað en að sú
þjónusta hefði verið fullkomlega
frambærileg og á sanngjörnu verði.
Honum var spurn eftir því hvaða
aðilar vildu komast í þessu viðskipti.
Auk ofangreindra töluðu Ingi-
björg Pálmadóttir (F-Vl), Halldór
Asgrímsson (F-Al) og Kristinn H.
Gunnarsson (Ab-Vf). Þessari um-
ræðu var frestað og þingfundi slitið
kl. 19.