Morgunblaðið - 17.08.1993, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 1993
Farþegaþoturnar tvær sem flugu of nærri hvor annarri
Ný sjálfvirk ratsjá varaði
flugstjóra SAS við hættunni
NÝ sjálfvirk ratsjá, sem sett hefur verið í stærstu vélar flugfélags-
ins SAS kom í veg fyrir að farþegaþotur frá SAS og Air Canada,
sem flugu mjög nærri hvor annarri yfir íslensku flugumferðarsvæði
sl. miðvikudag, lentu í mikilli hættu. Ratsjáin lét flugstjóra SAS-vél-
arinnar vita af flugvél Air Canada áður en hann gat séð hana með
berum augum. Þannig gat hann afstýrt hættuástandi með því að
hækka flugið um 3.000 fet í tíma. 209 farþegar voru í SAS-vélinni
en ekki fengust upplýsingar um málið frá Air Canada. Þetta er í
a.m.k. þriðja skipti á átta árum, sem leiðir tveggja þotna skerast í
nánast sömu hæð yfir íslensku flugumferðarsvæði.
Flugstjóri SAS-vélarinnar, sem
er af gerðinni Boeing 767, taldi að
hin flugvélin hefði farið a.m.k.
1.000 fetum fyrir neðan sig þegar
leiðir þeirra skárust. Farþegar vél-
anna urðu því aldrei varir við hætt-
una né að nokkuð væri að. Jack
Herbert talsmaður SAS sagði í sam-
Norrænir þingmenn þinga um umhverfismál
JAN P. Syse, forseti Norðurlandaráðs, setti í gær ráðstefnu þing-
manna ríkja sem land eiga að norðurpólssvæðinu. Auk þingmann-
anna tekur þátt fjöldi fulltrúa stofnana og ráða. Frú Vigdís Finnboga-
dóttir, forseti íslands, er sérlegur gestur ráðstefnunnar. ---
Forseti Norðurlandaráðs um máiefni ríkja á norðurhjara
Víðtæk samvimm
landanna er brýn
Á RÁÐSTEFNU um málefni ríkja á norðurhjara, sem nú stendur yfir
í Reykjavík á vegum Norðurlandaráðs, er lögð áhersla á að aðgerðir
í umverfismálum á norðurhveli jarðar þoli ekki bið. Jan P. Syse,
forseti Norðurlandaráðs, þingmaður norska hægriflokksins og fyrr-
verandi forsætisráðherra, sagði við opnun ráðstefnunnar að mörg
vandamál steðjuðu að sameiginlegri stjórnun auðlinda og náttúru á
pólsvæðinu. Því væri brýnt að koma á sem víðtækastri samvinnu
ríkjanna sem hlut eiga að máli á sem flestum sviðum.
Tæp 15 þús-
und hafa séð
Júragarðinn
KVIKMYNDIN Jurassic Park, eða
Júragarðurinn, virðist ætla að slá
flest aðsóknarmet, sem hægt er
að slá hér á landi, en hún var
frumsýnd í þremur bíósölum í
BíóhöUinni, Bíóborginni og Há-
skólabíói á föstudaginn.
Tæplega 13 þúsund manns sáu
myndina fyrstu sýningarhelgina,
sem Þorvaldur Ámason hjá Sambíó-
unum segir vera met. Um 2 þúsund
manns höfðu ennfremur tekið for-
skot á sæluna á forsýningum bíó-
anna.
Þorvaldur segir að allt stefni í það
að yfir tuttugu þúsund hafi séð
myndina í lok fyrstu sýningarvik-
unnar, sem yrði enn eitt metið. Til
viðmiðunar hafi vikumetið hjá Sam-
bíóunum áður verið um 16 þúsund
á sýningar á borð við Home Alone
og Leathal Weapon.
Syse nefndi sem dæmi hættuna
á kjamorkuslysum, sem gætu vald-
ið stórfelldum umhverfísspjöllum á
svæðinu, svo og hættuna á mengun
frá geislavirkum úrgangi sem sökkt
hafí verið í Barents- og Karahöfin.
Gróðurhúsaárifin yrðu
margföld á norðurhjara
í framsöguræðu sinni um stjóm-
un náttúruauðlinda, umhverfís og
iðnþróunar, sagði dr. E. Fred Ro-
ots, formaður kanadísku alþjóða-
norðurhjaravísindanefndarinnar, að
norræn náttúra væri sérlega við-
kvæm fyrir öllum utanaðkomandi
áhrifum — til dæmis gæti ein teg-
und lirfa haft mikil áhrif á afkomu
skóglendis á stórum svæðum og ein
tegund þorskfiska haft hlutfallslega
mikil áhrif á fæðukeðjunna. Stjóm-
un náttúruauðlindanna væri því
erfíðleikum bundin.
Varðandi gróðurhúsaáhrifín kvað
dr. Roots flest benda til þess að
áhrif þeirra á norðurhjara yrðu
frekar með þeim hætti að vetur
yrðu mildari en að sumrin yrðu
hlýrri — en einnig hér yrðu áhrifín
hlutfallslega meiri í norðrinu en
Þing SUS
dag
Guðlaugur Þór Þórðarson var kos-
inn formaður Sambands ungra
sjálfstæðismanna 18-19
Prófessorsstaða Ólafs Rqgnars
Ólafur Ragnar Grímsson hefur sagt
prófessorsstöðu sinni við Háskóla
íslands lausri 5
HM í hestaíþróttum______________
íslendingar taka í tólfta sinn þátt
í heimsmeistaramótinu í hesta-
íþróttum 2
Leiöari ________________________
Réttur til veiða á fjarlægum miðum
24
Fasteignir
► Stórframkvæmdir á Akranesi
- Innan veggja heimilisins -
Lagnafréttir - Rimla- og rúllug-
ardínur - Nýtt húsnæði lækna-
samtakanna
íþróttir
► íslenska U-21s árs landsliðið í
handknattleik Norðurlandameist-
ari - Framarar náðu jafntefli á
Skiþaskaga - Heimsmeistaramót-
ið í frjálsíþróttum
tali við Morgunblaðið að erfitt væri
að meta fyrr en að rannsókn lok-
inni hvort stórslys hefði orðið ef
nýju ratsjárinnar hefði ekki notið
við.
Ekki í fyrsta sinn
Tveir flugumferðarstjórar voru
árið 1990 sakfelldir af sakadómi
Reykjavíkur fyrir að hafa ekki sýnt
nægjanlega árvekni og aðgæslu við
starfa sinn þann 2. júní 1986 þegar
leiðir DC-8 vélar frá SAS með 186
farþega innanborðs og Boeing 747
frá British Airways með 375 far-
þega skárust í svipaðri hæð.
I miðjum febrúar árið 1990 lá
einnig við stórslysi þegar ratsjár-
merki frá Boeing 747, vél ísraelska
flugfélagsins E1 Al, kom ekki fram
á ratsjárskjám flugumferðarstjóm-
ar. Aðeins nokkur hundruð metrar
skildu þær þotur að þegar leiðir
þeirra skárust í 33 þúsund feta hæð
en breska flugstjóranum hafði tek-
ist að beygja af leið þegar hann sá
þotuna frá E1 Al.
annars staðar. Einnar gráðu hitnun
að meðaltali á jörðinni ylli sénnilega
um 4-5 gráða hærri hita á pólsvæð-
inu.
Þungmálmar, DDT og PCB
Heikki Sisula, yfírmaður fínnska
norðurhjaraverkefnisins, bætti því
við að mengun af völdum þung-
málma væri líka veruleg — til dæm-
is væri það athyglisvert hversu
nikkelmengun frá borginni Nikkel
á Kólaskaga næði að breiðast til
nágrannalandanna í vestri, þrátt
fyrir að ríkjandi vindátt væri að
vestan. Ef flokka ætti umhverfís-
vandann mætti nefna lífræn efni
eins og PCB og DDT, olíumengun,
þungmálma, geislun og súra úr-
komu. Nægar upplýsingar lægju
fyrir um vandann til að hefíast
handa við lausn hans nú þegar.
Sjávarspendýr éta meiri fisk
en veiddur er
Jakob Jakobsson, forstjóri Haf-
rannsóknastofnunar, flutti erindi
um nýtingu sjávar, sem hann sagði
mikilvægara atriði á þessum slóðum
en annars staðar, því hér nyti land-
gæða minna við. Hann benti á að
í Barentshafí og Noregshluta Atl-
antshafsins ætu sjávarspendýr mun
meiri físk en veiddur væri af mönn-
um. Það væri því bjargföst skoðun
sín að nýta þyrfti stofna rándýra í
norðurhöfum jafnframt því sem
komast bæri hjá ofveiði á hverjum
og einum stofni.
Pizzusendill
Morgunblaoio/RAX
SENDLAR munu standa í ströngu næstu daga því forráðamenn
Domino’s lofa viðskiptavinum að pizzur komi til þeirra, sem búa í
austurbæ Reykjavíkur milli Lækjargötu og Ártúnshöfða, innan 30
mínútna.
Gáfu um 100 pizzur
MIKIL ásókn var í Domino’s pizzur á opnunardegi matsölustaðar-
ins í Reykjavík í gær og sökum þess fóru oft sjálfskipuð tímamörk
á afhendingu úr böndunum. Þurfti fyrirtækið af þeim sökum að
gefa um 100 pizzur. Birgir Bieltvedt framkvæmdastjóri Domino’s
pizza segir að þeir hafi þurft að loka um þremur timum fyrr en
áætlað var í gærkvöldi þar sem hráefni gekk til þurrðar.
höfði er grunnverð 650 og 750
krónur. Fyrir hvert kjöt- og físká-
legg eru greiddar 200/300 krónur
en fyrir grænmetisálegg 100/200
krónur.
Samkvæmt matseðli Domino’s
pizza kosta algengar miðlungs-
stórar pizzur 950-1450 krónur og
stórar 1.250-1.950 krónur. Ef
sett er saman pizza eftir eigin
Deilur um sölu-
átak á dilkakjöti
LAMBAKJÖT býðst nú öllum verslunum á sömu kjörum og Hagkaup
fékk á kjötinu sem verslunin seldi fyrir síðustu helgi. Þetta segir Arn-
ór Karlsson formaður samstarfshóps um sölu á lambakjöti og segir
það hafa verið fljótræði að gefa Hagkaupum kost á kjöti með afslætti
á undan öðrum. Kaupmenn telja hins vegar vinnubrögð samstarfshóps-
ins óviðunandi og hafa krafist þess skriflega að fá fulltrúa í hópinn.
Magnús E. Finnsson, formaður Kaupmannasamtakanna, segir að versl-
anir muni fara sér hægt við að nýta sér sölutilboð samstarfshópsins
og biði viðbragða við bréfinu.
Magnús E. Finnsson sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að vinnubrögð
samstarfshópsins væru óviðunandi.
Hinn 30. júlí hefí verið undirritað
samkomulag um átak í sölu dilka-
kjöts sem hefði átt að hefjast í gær.
Þar hefðu kaupmenn sæst á að lækka
álagningu úr rúmlega 13% niður í
rúmlega 11%. Síðan hefði Samstarfs-
hópurinn heimilað einum aðila að
hefja söluátakið á undan öðrum og
að því er virtist með öðrum kjörum
en kaupmönnum voru boðin á fyr-
nefndum fundi.
Magnús sagði að með þessu hefði
viðskiptavinum verslana verið stór-
lega mismunað og fólki út á landi
alls ekki gefíst kostur á að nýta sér
tilboðið. Fulltrúar Félags dagvöru-
verslana, sem er sameiginlegt félag
matvöru- og kjötkaupmanna, hefði
fundað um málið í gaer og sent sam-
starfshópnum bréf þar sem krafíst
er að kaupmenn fái fulltrúa í hóp-
inn. Magnús sagði að kaupmenn
myndu fara sér hægt við að hefja
söluátakið. Hann sagði að samstarfs-
hópurinn hefði boðið fulltrúum Fé-
lags dagvöruverslana á fund í morg-
un en þeir ákveðið að sitja ekki fund-
inn eða ræða við Samstarfshópinn
fyrr en viðbrögð fengjust við bréfínu.
Fljótræði
Amór Karlsson, formaður Sam-
starfshópsins, sagði að það væru
aðalfundir Landssamtaka sauðfjár-
bænda og Stéttarfélags bænda sem
hefðu frumkvæði að myndun hópsins
og yrðu þau að taka afstöðu til þess
hvort kaupmenn ættu að eiga sæti
í honum eins og krafíst er í bréfinu.
Hann sagði það hafa verið fljótræði
af Samstafshópnum að heimila Hag-
kaupum að byija á undan öðrum.