Morgunblaðið - 17.08.1993, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 1993
35
Hörður Hjálmars-
son svifflugmaður
Fæddur 16. febrúar 1932
Dáinn 7. ágúst 1993
í dag kveðja vinir og félagar Hörð
Hjálmarsson hinstu kveðju. Kallið
kom óvænt. Eftir stendur minningin
um ljúfan mann og vandaðan, sem
sárt er saknað af öllum er hann
þekktu.
Hörður var fæddur 16. febrúar
1932, sonur Hjálmars Þorsteinssonar
húsgagnasmiðs og konu hans Mar-
grétar Halldórsdóttur.
Æskuheimili Harðar var í nágrenni
Reykjavíkurflugvallar, þar sem fyrstu
kynni hans af flugmálum hófust.
Eftir hefðbundið skólanám hóf
Hörður nám í húsgagnasmíði, sem
hann starfaði síðan við á eigin vegum,
ásamt kennslu í smíðum við Fjöl-
brautaskólann í Breiðholti. Hörður
var sérlega handlaginn, en þar sem
heilsan tók að gefa sig, varð Hörður
að hverfa frá þessu starfí fyrir um
það bil 15 árum. Hann starfaði síðan
um skeið hjá Rannsóknarstofnun
byggingariðnaðarins og Borgarskipu-
lagi Reykjavíkur.
Hörður kvæntist Önnu Sigmunds-
dóttur 15. nóvember 1952 og eign-
uðust þau.fjórar dætur, sem allar eru
kvæntar.
Mín fyrstu kynni af Herði urðu
árið 1954, er við urðum nágrannar,
en hann hafði þá reist sér myndarlegt
hús á Lynghaga 17.
Áhugi Harðar á flugi var mikill.
Hann lét síðan drauminn rætast er
hann gekk til liðs við Svifflugfélag
íslands. Hans fyrsta flug með kenn-
ara var 16. júlí 1967. Kennari hans
í fyrsta fluginu var Þorgeir Pálsson,
núverandi flugmálastjóri. Eftir það
flug varð ekki aftur snúið og 7. nóv-
ember sama ár gekk Hörður formlega
í félagið.
Okkur svifflugmönnum varð þá
fljótlega ljóst að í félagið Var genginn
frábær vinur og félagi. Hann bar hag
félagsins mjög fyrir bijósti, var frá
byq'un boðinn og búinn að rétta félag-
inu og félagsmönnum hendi, hvenær
sem var, enda þúsundþjalasmiður.
Hörður smíðaði svifflugu, „TF-
Fæddur 27. júlí 1925
Dáinn 1. ágúst 1993
Minn æskuvorsins visnar gróður.
Viðkvæmni ei tamt að bruðla.
Oft væri sæmra að sitja hljóður,
en setja fánýt orð í stuðla.
Minningar upp margar vakna
hjá manni er dauðans lúðrar gjalla.
Margir munu sárt þín sakna,
seint þú munt í gleymsku falla.
Þú varst sannur sómamaður,
samstarfsþýður, gott að vinna.
Alltaf heill og oftast glaður.
Þig allir virtu grannar þinna.
Fyrir margt ég má þér þakka,
mágur kæri, vinsemd alla.
í æðsta dómi ei mun skakka -
öll vor kynni Ijúf að kalla.
Kæri vinur, farðu í friði
á fegra sviðið æðri foldar.
Ég samhryggist með sifjaliði,
sem að ber þig hér til moldar.
Orð er segja alltaf nóg.
Ég á blaðið skrifa:
„Drottinn gefi dánum ró.
Hinum líkn sem lifa“.
Egill Helgason.
Líf og dauði. Hin eilífa hringrás.
Ekkert er náttúrulegra, öruggara, nú
vissara hér í heimi. Samt vonum við
alltaf að vorið verði hlýtt, sumarið
sólríkt og langt, haustið milt og end-
ist langt fram á vetur. En þetta bregst
tíðum til beggja vona og enginn mann-
legur máttur fær þar nokkru þokað.
Mannsævin lýtur einnig þessum
lögmálum, þó meðfæddar vöggugjafir
SON“, í samvinnu við Þorgeir Áma-
son, þáverandi formann Svifflugfé-
lagsins. Ber sú sviffluga vott um
vandvirkni Harðar og nákvæmni.
Þá smíðaði Hörður einnig litla
mótor-svifflugu, sem hann var á, er
hann fór í sína hinstu flugferð.
Handtök Harðar fyrir Svifflugfé-
lagið eru ómæld og ber þar hæst
smíði hans á Félagsheimili svifflug-
manna á Sandskeiði fyrir um 20
árum. Hefur skálinn æ síðan verið
kallaður „Harðarskáli". Með bygg-
ingu Harðarskála breyttist öll aðstaða
félagsmanna til hins betra. Ekki lét
Hörður þar við sitja því að hann
smíðaði einnig öll borð og stóla í
Harðarskála. Fyrir þetta framtak
Harðar minnast svifflugfélagar hans
með hlýhug, en fyrir nokkram áram
var Hörður gerður að heiðursfélaga
Svifflugfélags íslands.
Með störfum sínum fyrir Svifflug-
félagið, smíðinni á fiugtækjum sínum
og Harðarskála hefur Hörður lagt
dijúga hönd á plóginn til íslenskra
flugmála, ásamt því að eiga, þrátt
fyrir heilsuleysi, sem hijáði hann,
þátt í viðhaldi og viðgerðum á flug-
tækjum Svifflugfélagsins.
Hörður starfaði í nokkur ár fyrir
Flugmálafélag ísiands, sat nokkur
þing þess og sótti þing norrænna flug-
málafélaga. Hörður hafði mikinn
áhuga á flugmódelum, smíðaði nokk-
ur sjálfur og fylgdist vel með þvi sem
gerðist í félagsskap flugmódela-
manna.
íslandsmótin í svifflugi vora Herði
ætíð hugleikin, enda lét hann sig þar
aldrei vanta. Sat hann þá nokkram
sinnum í mótsstjóm og tók þátt í
keppnum. Hans verður sárt saknað á
næsta íslandsmóti á Hellu.
Að leiðarlokum þakka ég Herði
vináttuna í gegnum árin og samveru-
stundimar á Sandskeiði. Ég votta
þér, Anna, og fjölskyldunni allri, mína
innilegustu samúð. Guð blessi minn-
ingu Harðar Hjálmarssonar.
Magnús Sverrisson.
Sagt er að enginn fái ráðið hvar,
sem hlúð er að í uppeldi, geri oft
gæfumuninn um það, hvemig ævin
líður fram og stendur af sér utanað-
komandi ágjafír. Okkur, sem eftir lif-
um, er nákominn ættingi og vinur
hverfur yfír móðuna miklu, verða þessi
mál ofarlega í huga, ásamt þakklætinu
fyrir að hafa notið þeirrar gæfu að
fá að vera samtíða svo traustum, sam-
viskusömum, heiðarlegum og dreng-
lyndum manni, sem Magnús Jónsson
var.
Slík minning er huggun harmi gegn
og lifír með okkur, svo lengi sem okk-
ur endist aldur til og vonin um endur-
fundi er mörgum heilög trá.
Magnús Jónsson var fæddur á
Sauðárkróki 27. júlí 1925, sonur hjón-
anna Jóns Björnssonar og Unnar
Magnúsdóttur í Svangrund á Sauðár-
króki, nú nr. 17 við Aðalgötu og það-
an lagði hann af stað í sína hinstu för.
Magnús fékk í vöggugjöf óvenju-
lega heilsteypta persónugerð, sem
hlúð var að við hlýjan og taustan
heimilisarin vandaðra foreldra í miðj-
um hópi fimm systkina. Magnús varð
líka einstakur heimilisfaðir. Óþreyt-
andi að smíða, lagfæra og prýða og
búa allt í haginn fyrir bömin sín. En
fyrst og síðast fyrir konuna sína hana
Kiddu, Kristínu Helgadóttur frá
Tungu í Gönguskörðum. Kidda og
Maggi — þau vora alltaf nefnd í sömu
andránni, svo samrýnd og samhent
vora þau. Fram til hinstu stundar sat
Kidda við sængina hans Magga og
vakti.
Langvarandi veikindi og barátta við
erfiðan og ólæknandi sjúkdóm áram
saman. Stundum virtust öll sund vera
að lokast, en með viljastyrk og þraut-
seigju og hjálp góðra lækna náðist
afturhvarf og nokkur bati um sinn.
En nú varð ekki deilt við dómarann
hvenær og hvemig hann komi í þenn-
an heim, né heldur hvar, hvenær og
hvemig hann skilur við hann. Aðeins
einu fáum við einhveiju ráðið um, en
það er tíminn þar á milli. Hörður
Hjálmarsson var tvímælalaust einn
þeirra sem notaði þann tíma vel og
það skarð sem sviplegt fráfall hans
nú skilur eftir í raðir flugáhugamanna
verður seint fyllt.
Hörður var einhver athafnamestur
íslenskra flugáhugamanna seinni
tíma og kom þar víða við. Hann var
hvoratveggja flugmaður góður og
afbragðs flugvélasmiður, en auk
þessa starfaði hann dyggilega að fé-
lagsmálum flugáhugamanna og
fengu ijölmörg félög þeirra notið at-
orku hans og áhuga á því sviði. Skal
þar nefna Flugmódelfélagið Þyt, Svif-
.flugfélag íslands, Flugsmíð, félag
áhugamanna um flugvélasmíði og síð-
ast en ekki síst Flugmálafélag ís-
lands. Þar sat Hörður í stjórn um
langt árabil, auk þess sem hann ann-
aðist rekstur skrifstofu félagsins til
skamms tíma með miklum ágætum.
Fyrir það starf fékk Hörður ekki önn-
ur laun en ánægjuna. Annað fór hann
ekki fram á.
Hörður var völundarsmiður af guðs
náð, jafnvígur á tré sem málma. Auk
nýsmíði tveggja flugvéla (svifflugu
og mótorsvifflugu) og endursmíði ót-
alinna annarra, hannaði Hörður og
reisti félagsheimili svifflugmanna að
Sandskeiði sem nefnist Harðarskáli.
Mun það mannvirki varða minningu
Harðar og störf hans að íslenskum
flugmálum um ókomin ár.
Fjölskyldu Harðar og ástvinum
sendum við félagar í Flugmálafélagi
Islands okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Ragnar J. Ragnarsson.
Þegar ég nú kveð Hörð Hjálmars-
son verður mér fyrst fyrir að hugsa
um hugtakið vináttu. Hvað ræður
því, að sumar persónur verða vinir
manns, nánast við upphaf kynna?
En þannig var því einmitt farið
með Hörð, sem ég fyrst kynntist fyr-
ir réttum sex áram og að sjálfsögðu
á Sandskeiði. Fljótlega eftir að ég fór
að venja komur mínar upp á Sand-
skeið, í ágústmánuði 1987, tók ég
eftir, hvað samtöl við Hörð vora gef-
andi. íslendingar eru yfírleitt fremur
lokaðir og seinteknir og sá andi sveif
óneitanlega yfír vötnum hjá því vaska
liði, sem með mikilli elju hélt þá úti
lengur. Magnús andaðist að morgni
hins 1. ágúst síðastliðinn eftir stutta
en stranga sjúkrahúsvist í lokalot-
unni. Hann hafði fengið framlengingu
nokkram sinnum og stóð sig eins og
hetja til hinstu stundar, með dyggri
og ómetanlegri aðstoð síns lífsföra-
nautar í blíðu og stríðu. Hennar miss-
ir er mikill, en ég veit að máttur hinna
góðu afla, veitir henni áfram styrk
og þor.
Við kveðjum Magga með djúpum
söknuði, svo langt fyrir aldur fram,
með kveðju ritningarinnar: „Ég lifí
og þér munuð lifa“. Minnug þess að
aldur er afstætt hugtak, eins og margt
annað hér í heimi.
Manngildið felst í drenglyndi, heið-
arleika og samviskusemi, sem miðlað
er af hógværð, en mikilli rausn, öllum
til góðs og eftirbreytni og endist út
yfír gröf og dauða, lengur en lengsta
mannsævi spannar. Þannig geymum
við minningu Magnúsar Jónssonar.
Guðríður.
Hann andaðist í Borgarspítalanum
í Reykjavík 1. ágúst. Hann var jarð-
sunginn í Sauðárkrókskirkju 7. ágúst
að viðstöddu fjölmenni.
Það er margt sem kemur fram í
hugann er ég minnist hans. Fyrst og
síðast þakkir fyrir að hafa átt hann
að. Þennan trausta, drenglynda mann
sem alltaf reyndist mér sem besti
bróðir frá því er ég fyrst kynntist
honum. Þá ung að áram er hann gekk
að eiga systur mína Kristínu. Alltaf
gat ég leitað til þeirra ef ég þurfti
einhvers með.
Magnús var fæddur á Sauðárkróki
27. júlí 1925, sonur sæmdarhjónanna
Unnar Magnúsdóttur og Jóns Björns-
sonar deildarstjóra hjá KS áram sam-
an, er búsett vora að Svangrund, nú
Aðalgötu 17. Hann var þriðji í röð
fímm systkina, Auðar á Akureyri,
Bjöms á Sauðárkróki, Sigríðar í Kópa-
vogi og Kára heitins sem bjó á Krókn-
um eins og hinir bræðumir. Maggi,
eins og hann var alltaf kallaður, vann
hvers konar störf í skóla lífsins. Fram-
an af stundaði hann talsvert sjó-
Svifflugfélagi íslands, þessu elsta og
þá þegar rámlega hálfrar aldar flugá-
hugamannafélagi. Sérstaða Harðar
fólst m.a. í að gefa sér tíma til að
ræða við og kynnast þeim sem nýir
komu á svæðið.
Þegar við upphaf kynna var ljóst
að Hörður hafði af ýmsu að miðla.
Hann hafði ráðist í það stórvirki,
nokkram áram áður, að smíða sér
eigin mótorsvifflugu og var greinilega
ein af máttarstoðum félagsins, er að
smíðum og viðhaldi laut. En frá þeim
tíma að við Hörður hittumst í fáein
skipti, mína fyrstu daga á Sandskeið-
inu, var ævinlega síðar, sem ég hitti
gamlan og góðan vin. Langur tími
leið oftast milli þess að leiðir okkar
lægju saman. En þessir fundir með
Herði, þar sem hann lýsti af hóg-
værð, lítillæti og kímni jafnt sínu lík-
amlega ástandi, sem á stundum var
ekki sem best, svo og stöðu mála í
sviffluginu, varð mér ævinlega hvatn-
ing til að taka upp þráðinn að nýju
og kynnast betur dásemdum svif-
flugsins í hópi góðra félaga. Síðast
hitti ég Hörð, hressan að vanda, um
sl. verslunarmannahelgi á flugkomu
austur í Múlakoti. Flugið átti hug
okkar beggja.
Minningin um einstakan félaga lif-
ir.
Eiginkonu, dætrum og öðrum nán-
ustu ættingjum sendi ég mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Sveinn Aðalsteinsson.
Mig langar í fáum orðum að kveðja
vin minn Hörð Hjálmarsson, heiðurs-
félaga í Svifflugfélagi íslands, bæði
mennsku, sem höfðaði alltaf til hans.
Hann átti bát og réri til fískjar er
færi gafst. Hann giftist Kristínu
Helgadóttur 23. ágúst 1947, stofnuðu
þau heimili að Skógargötu 5 á Sauðár-
króki. Þar var alltaf „opið hús“ og
öllum jafnvel tekið. Oft var svo gest-
kvæmt að orð var á gert. Bömin urðu
fímm, Helgi, Jón Bjöm, Unnur, Hilm-
ar Bjami og Sigríður. Allt vel mennt-
að gott fólk og dugmikið. Öll systkin-
in eru búsett í Ástralíu nema Helgi,
sá elsti.
Magnús lagði hönd á ýmislegt um
dagana, enda fjölhæfur, einstaklega
verklaginn og afkastamaður svo af
bar. Hann var eftirsóttur til allra verka
eins og þeir vita vel sem til þekkja.
Það væri of langt mál ef allt væri upp
talið og ekki að hans skapi að mi-
klast af því sem hann fékkst við hveiju
sinni. Hann var práðmenni, góður
heimilisfaðir og heimakær. Kidda og
Maggi, eins og þau hjón vora oftast
kölluð, vora mjög samhent og um þau
alltaf talað sem eitt. Þau gátu alltaf
miðlað öðram — það var þeirra aðals-
merki.
Árið 1968 ákváðu þau að flytja til
Ástralíu. Mörgum var það óskiljanleg
staðreynd svo vinamörg sem þau vora
og era og ijárhagslega sjálfstæð alla
tíð. Ástæðumar verða ekki raktar
hér. Allt hefur sína orsök. Heilsan
hefur átt þar þátt í. Magnús var þá
slæmur af ofnæmi sem hlýrra loftslag
var taiið hafa góð áhrif á og á þessum
árum var talsvert um búferlaflutninga
héðan til þessarar ijarlægu heimsálfu.
Sem sagt, þangað drifu þau sig með
fjögur yngri börnin. Elsti sonurinn,
Helgi, var þá við nám í Stýrimanna-
skólanum, varð eftir og lauk sínu
námi og stofnaði til fjölskyldu í Kópa-
vogi. Það var mikill söknuður þegar
þessi uppáhaldsfjölskylda var kvödd,
kaldan og hvassan janúardag, á förum
til alókunnra heimkynna. Sú tilfínning
að þau væra horfín fyrir lífstíð sótti
fast á. Tómleiki og kvíði vegna óvis-
sunnar settist að. Ferðin tók heilan
mánuð með skipi. Fljótt fóra bréfín
að koma og fréttir af þeim strax á
leiðinni, og bréfin urðu mörg og kær.
Magnús Jónsson
frá Sauðárkróki
fyrir mína hönd og Svifflugfélagsins.
Kynni okkar hófust fyrir um það
bil 20 áram, báðir ólæknandi áhuga-
menn um flug. Við voram félagar í
Svifflugfélagi íslands og einnig
stunduðum við báðir talsvert módel-
flug. Hörður var listagóður smiður
og ótrálega hugmyndaríkur, enda
vitna um það margir hlutir, stórir og
smáir.
Einhveiju sinni á félagsfundi
kynnti Hörður það sem hann kallaði
fantasíu um Sandskeið, en það var
draumur hans um framtíðarskipulag
þar. í dag hafa mörg af þeim atriðum
ræst og er það ekki síst að þakka
dugnaði og útsjónarsemi Harðar
Hjálmarssonar, enda heitir félags-
heimili Svifflugfélagsins á Sandskeiði
Harðarskáli.
Hann var eins mikill listamaður
eins og hann var iðnaðarmaður, hann
sameinaði bæði notagildi og fallegt
útlit í hönnun sinni, eins og sést á
Harðarskála, sem hann teiknaði,
bæði hús og innanstokksmuni.
Um það leyti sem við vorum báðir
kosnir í stjóm Svifflugfélags íslands,
kom Hörður með þá hugmynd að við
smíðuðum saman svifflugu og varð
það úr.
Næstu fímm árin unnum við sam-
an þrisvar í viku yfir vetrarmánuðina
þangað til svifflugan TF-SON var
fullbúin og var Hörður allan tímann
meistarinn en ég lærlingurinn. Þegar
vandamál komu upp, leysti hann þau
öll í huganum áður en hafíst var
handa, enda voru mistök í smíði nán-
ast óþekkt.
SONurinn reyndist afbragðs vel
og hefur nú flogið í 12 ár áfallalaust.
Hörður, sem átti fjórar dætur,
sagði oft í gríni að hann ætti þó einn
SON með Ingunni, konu minni.
Svifflugmenn verða nú að endur-
skipuleggja ýmislegt í sinni starfsemi
þar sem Harðar nýtur ekki lengur
við, því æði oft reiddu þeir sig á úr-
ræði hans i viðhaldi og smíði svif-
flugna og annarra eigna Svifflugfé-
lagsins.
Ég vil að lokum þakka þér, Anna
mín, fyrir allan þann tíma sem þú
eftirlést okkur Herði. Einnig fyrir
allar samverastundimar með ykkur
hjónum bæði á Sandskeiði og á heim-
ili ykkar Harðar.
Innilegar samúðarkveðjur til þín
og fjölskyldu þinnar.
Þorgeir L. Árnason.
Þar var engin leti við bréfaskriftir svo
sambandið hélst órofið. Þessu dugm-
ikla fólki famaðist vel sem við var
að búast og era landi og þjóð til sóma
hvar sem þau koma.
Árin liðu; þau hjón komu í nokk-
urra vikna dvöl til æskustöðvanna.
Þá stóð sem hæst nýbygging á mínu
heimili og Magnús þessi einstaki
vinnuþjarkur og eljumaður gat ekki
horft á óunnin verk án þess að taka
til hendi. Hann kom og bauð sína hjálp
á þeim forsendum að honum leiddist
aðgerðaleysið. Og hann hófst handa
svo um munaði. Þau verk verða aldrei
fullþökkuð eða goldin. Það var sama
hvort hann hélt á skóflu, flísalagði eða
hvert verkfærið var, það lék allt í
höndúm hans. Hér er margt sem
minnir á hann.
Fyrst eftir að hann kom til Ástralíu
vann hann mest við smíðar, en er
þarna var komið hafði hann unnið
alla samverkamenn sína af sér og
orðinn sjálfstæður verktaki þar. Eftir
19 ára dvöl í Ástralíu komu Kidda
og Maggi aftur og fluttu inn á Aðal-
götu 17 sem fyrr var hús foreldra
hans. Þar lagaði Magnús og endur-
bætti innan sem utan þó hann væri
orðinn heilsuveill og síðast nú í vor
lagfærði hann þakið. Þrátt fyrir
ólæknandi sjúkdóm dreif hann sig
áfram og lét ekki undan þótt oft
væri hann lasinn.
Hugur þeirra leitaði oft til bamanna
sinna, tengdabama, bamabama og
vina í Ástralíu og þau fóru til þeirra
eftir eitt ár, komu til baka og hugðu
aftur á heimsókn nú um miðjan ágúst-
mánuð. En enginn ræður sínum næt-
urstað. Kallið kom snöggt og óvænt.
Elsku Kidda mín, ég bið guð að styrkja
þig og allt ykkar fólk. Ég veit að sorg
ykkar er mikil og söknuðurinn sár.
En minningarnar era dýrmætar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
María Helgadóttir.