Morgunblaðið - 17.08.1993, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. AGUST 1993
37
Pétur Haraldsson
kaupmaður - Minning
Fæddur 3. júlí 1925
Dáinn 28. júlí 1993
Tengdafaðir minn Pétur Haralds-
son, kaupmaður og fræðimaður, and-
aðist á gjörgæsludeild Landspítalans
28. júlí síðastliðinn rúmlega 68 ára
að aldri, og var jarðsunginn í Dóm-
kirkjunni 9. ágúst. Með honum er
genginn góður drengur og gegn, sem
ég bar gæfu til að kynnast fyrir rúm-
um áratug. Reyndist hann mér ætíð
sem hinn besti faðir og góð fyrir-
mynd. Skal hans nú minnst í nokkrum
orðum.
Hann fæddist í Reykjavík 3. júlí
1925, sonur hjónanna Haralds safn-
húsvarðar og fræðimanns, Pétursson-
ar skólastjóra á Eyrarbakka Guð-
mundssonar og konu hans Margrétar
Þormóðsdóttur bónda að Holtakotum
í Biskupstungum Þormóðssonar.
Bæði eru þau látin.
Pétur var elstur þriggja barna
þeirra hjóna er upp komust en frum-
burð sinn, Pétur Þóri, misstu þau 3
misseris gamlan. Systkinin tvö sem
eftir lifa eru Guðbjörg og Þormóður.
Foreldrum þeirra systkina tókst með
seiglu og hagsýni samfara bjartsýni
að ná fótfestu í höfuðstaðnum á tím-
um kreppu og fátæktar. Faðir hans
stundaði alla almenna verkamanna-
vinnu sem fékkst og gekk að hveiju
verki með kostgæfni og kappi og
sinnti auk þess ýmsum opinberum
trúnaðarstörfum. Lengst af vann
hann sem húsvörður í Safnahúsinu
við Hverfísgötu. Hann var kunnur
maður fyrir ættfræðistörf sín og er
ættfræðiritið Kjósarmenn, sem hann
tók saman, óbrotgjarn minnisvarði
um metnaðarfullar ættfræðirann-
sóknir.
Pétur ólst upp í Reykjavík en var
í tíu sumur frá 5 ára aldri í sveit hjá
móðurömmu sinni Vigdísi á Kjarans-
stöðum í Biskupstungum og hefur sú
vist efunarlaust vakið áhuga hans á
náttúru landsins, því hann var vel
fróður um hana. Hann var eðlis-
greindur að upplagi, bókhneigður og
námgjarn. Honum gekk enda með
ágætum í skóla. Áhugi hans rann
snemma í þann farveg sem hann jafn-
an síðar hélt sig að mestu við: holla
útivist og heilbrigða hugsun, íþróttir,
ferðalög, ættfræði, íslenska sögu og
tungu - og ræktun lands. Ættfræðin
skipaði snemma sérstakan sess hjá
honum; hann var einn af stofnendum
Ættfræðifélagsins 1946, þá rúmlega
tvítugur að aldri og sat síðar í stjórn
þess í ein tíu ár. Hann gekk á fjöll
sem ungur maður ásamt vinum sín-
um, en það var nokkuð sérstakt á
þeim tímum að ungir menn úr höfuð-
staðnum legðu slíkt fýrir sig.
Pétur hóf nám í prentiðn 1942 og
lauk sveinsprófi með miklum ágætum
1946 og varð strax eftirsóttur setjari
sakir traustrar íslenskukunnáttu, ná-
kvæmni og vandvirkni. Þjóðkunnur
fræðimaður við Árnastofnun sagði
við mig í vetur: Ef ég vildi fá prent-
ara sem vann verkið eins vel og unnt
var þá bað ég um Pétur. Hann vann
við iðn sína í prentsmiðjunni Hólum
frá því hann lauk námi og allt til
ársloka 1962. Hann var dyggur fé-
lagsmaður í Hinu íslenska prentara-
félagi og var ritari þess um tveggja
ára skeið.
Árið 1963 gerðist hann ritstjóri
Islenskra samtíðarmanna ásamt séra
Jóni Guðnasyni. Það var mikið verk
og vandasamt og stóð yfír í ein fjög-
ur ár, frá 1963-1967: kom út í tveim-
ur bindum, traust rit og gott. í þess-
ari vinnu kom honum vel að liði rót-
gróinn áhugi á ættfræði og sögu,
ásamt'næmni ogeftirtekt. Nákvæmni
Péturs - meðfædd liggur við borð að
segja - naut sin vel í þessu verki og
síðar. í tómstundum sínum hin síðari
ár fékkst hann við umfangsmiklar
ættfræðirannsóknir, sem beindust að
ættum fólks á Kjalamesi og ná-
grannabyggðum. Verk þetta veitti
honum margar ánægjustundir og er
náma fyrir alla þá er ættfræði unna.
Handbragð allt er hið besta á þessu
verki og til fyrirmyndar, í smáu sem
stóru.
En ritstörf voru honum ekki með
öllu ókunn þegar hann hóf starf sitt
við íslenska samtíðarmenn því bæði
hafði hann verið ritstjóri Prentarans
1958-1961 og eins hafði hann samið
vandaða bók um Ólympíuleikana og
gefið sjálfur út 1957. Þótti öllum
unnendum íþrótta hún mikill fengur
þar sem íslenskum lesendum_ var í
fyrsta sinni sögð ítarleg sama Ólymp-
íuleikanna 1896-1956. Á yngri árum
hafði hann mikinn áhuga á þessum
víðfrægu leikum og sjálfur var hann
viðstaddur Ólympíuleikana í London
1948 og í Helsinki 1952. Er bók þessi
hið traustasta rit, sem víða fór.
Þegar vinnu var lokið við íslenska
samtíðarmenn hóf Pétur störf í
Safnahúsinu við Hverfísgötu og fet-
aði þar í fótspor föður síns og sinnti
húsvörslu um fimm ára skeið af
skyldurækni og prýði.
Hann var maður sjálfstæður í
hugsun og verki; kunni því vel að
vera sinn eigin húsbóndi og af þeim
sökum og öðrum festi hann kaup á
verslun Björns Kristjánssonar árið
1969 og rak hana með myndarbrag
og dugnaði ásamt eiginkonu sinni.
Þau hættu verslunarrekstri um síð-
ustu áramót og kom þar einkum til
heilsubrestur Péturs. Verslunin var
honum og konu hans alla tíð kær.
Þar ilmaði allt af liðinni tíð — og
honum kappsmál að halda henni sem
næst upprunalegastri mynd. Sem
kaupmaður var hann hagsýnn, skila-
góður og ráðvandur — vildi engum
skulda og það sem hann sagði stóð
sem stafur á bók. Þeir voru margir
sem söknuðu verslunarinnar þegar
hún lokaði; traustum viðskiptavinum
og öðrum er áttu leið um miðbæinn
og komu við í ritfangaversluninni
VBK var hann ætíð þakklátur fyrir
ræktarsemi.
Pétur gekk að eiga Halldóru Her-
mannsdóttur frá Siglufirði hinn 16.
maí 1953 og lifir hún mann sinn.
Þeim var fjögurra barna auðið og eru
þijú þeirra á lífi. Þau eru: Sigríður,
kennari, fædd 1953, gift séra Hreini
S. Hákonarsyni; Margeir, fæddur
1960, héraðsdómslögmaður og stór-
meistari í skák, kvæntur Sigríði Indr-
iðadóttur, kennara; Vigdís, fædd
1962, læknir í gautaborg, gift Ævari
Aðalsteinssyni, múrara; soninn Har-
ald, sem fæddur var 14. janúar 1955,
misstu þau þann 2. desember 1972.
Blessuð veri minning hans. Barna-
bömin eru sjö talsins.
Þau hjón voru samhent í orði og
verki, árin 40 í hjónabandi einkennd-
ust af hlýju og ástúð, gagnkvæmri
virðingu og samheldni í hveiju því
er þau tóku sér fyrir hendur. Pétur
var mikill fjölskyldumaður og vildi
bömum sínum allt hið besta. Fræddi
þau sjálfur um margt og fylgdist vel
með þeim og studdi. Tengdamóðir
hans bjó hjá þeim hjónum í rúm tíu
ár og bar aldrei skugga á þá sam-
búð. Hag foreldra sinna bar hann
mjög fyrir bijósti og byggðu þeir
feðgar í félagi reisulegt hús í Sól-
heimum. Metnað sinn lagði hann í
að sjá fjölskyldu sinni farborða á
sómasamlegan hátt og vann hörðum
höndum að því að afla henni alls
þess besta sem hægt var að bjóða
og það gerði hann með sæmd eins
og annað er hann tók sér fyrir hend-
ur. Hann hélt öllu vel til haga, sér í
lagi ráðdeildarsamur og fyrirhyggju-
samur. Höfðingi í lund og stórhuga
þegar ástæða var til. Maður hógvær,
fremur hlédrægur og dulur, traustur
og vinafastur, raungóður, hinn prúð-
asti og vandaðist maður. Skylduræk-
inn og vanafastur, hljóp ekki eftir
nýjungum meira en þörf gerðist.
Undi illa hégómaskap og tildri öllu,
samviskusamur og orðheldinn. Fór
sínar eigin leiðir ef hugur sagði hon-
um svo, sá hluti skjótt í hendi sér
og hveiju gegndi um framhaldið.
Sjálfs er höndin hollust, gat verið
kjörorð hans. Hafði vel ræktaða dóm-
greind og mótaði sér heilsteyptar
skoðanir. Fastur fyrir ef því var að
skipta, þó ekki einsýnn. Vildi læra
af öðrum sem hann.vissi að höfðu
af einhveiju að miðla, og margur
aflaði sér upplýsinga hjá honum í
ýmsu hvort heldur það laut að sögu,
ættfræði eða skógrækt, eða öðru því
sem menn vissu að hann gæti svarað
af öryggi. Var hann ætíð hinn fús-
asti að miðla af þekkingu sinni.
Árið 1966 keyptu þau Pétur og
Halldóra nokkra hektara ,úr landi
Skrauthóla á Kjalarnesi. Dýjahlíð
nefndu þau staðinn, sem átti eftir að
verða unaðsreitur þeirra og enginn
staður var Pétri kærari. Þau hjón
reistu vandað hús í Dýjahlíð fyrir
hartnær tíu árum og fluttu þangað.
í Dýjahlíð nýtti hann hveija lausa
stund sem gafst til verka: land var
ræst fram, brú smíðuð og aðrar
hlaðnar, tijárækt stunduð af kappi.
Allt með eigin höndum gjört enda
þær verkfúsar. Fumlaus iðni hans
naut þar sín hið besta.
Barnabömin löðuðust að honum.
Þegar þroski og vit sótti þau heim
þá var fyrsta tækifæri nýtt til að
virkja þennan þroska og bent á stafi
og önnur undratákn veraldar - bent
á það sem til heilla horfði fyrir böm-
in smáu. Hann var óþreytandi í því
að kenna þeim, tala við þau, ekki
ónytjuhjal heldur þáð sem gaf í góðan
sjóð til lífsgöngunnar. Börnin áttu
að læra góða siðu og holla; virða land
og þjóð, tala vandað mál og gott. Þau
undu hag sínum hið besta í Dýjahlíð
hjá afa og ömmu, enda ekki setið
auðum höndum. Skemmtilegast þótti
þeim að fara út með afa ýmist til að
huga að tjánum, hreinsa skurði, aka
hjólbörum eða öðra er til féll og fékk
þar hver verk við sitt hæfí og aldur.
Síðan var slegið á létta strengi - leik-
ið við þau svo gáskinn skein úr hveiju
andliti.
Minningarnar era margar sem
sækja á hugann þegar góður maður
er genginn, og þær era okkur hollt
og gott veganesti á lífsins vegi. Góð-
ar minningar era gulli betri og byggja
upp gott og farsælt líf. Þær eru okk-
ur huggun í sorginni ásamt þeirri
trúarvissu að þeim sem guð elska
samverkar allt til góðs. Blessuð veri
minning Péturs Haraldssonar.
Hreinn S. Hákonarson.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og
útför móður okkar og systur,
MARGRÉTAR EIRÍKSDÓTTUR,
Vallarbraut 2,
Njarðvfk.
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarfólks á deild 6 A
Borgarspítalanum.
Eðvald Bóasson,
Valdór Bóasson,
Eiríkur Bóasson,
Ragnhildur Eiriksdóttir
og fjölskyidur.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát
og útför eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður, ömmu
og langömmu,
ÁSTU BÖÐVARSDÓTTUR,
Sæfelli,
Eyrarbakka.
Sérstakar þakkir til starfsfólks gjörgæsludeildar Borgarspítalans
og Magnúsar Sigurðssonar, læknis, Selfossi.
Halldór Guðmundsson,
Böðvar Halldórsson, Halla Jónsdóttir,
Asta Halldórsdóttir, Kristinn Þórarinsson,
Ólafi'a Halldórsdóttir,
Ingveldur Halldórsdóttir, Guðmundur Stefánsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Faðir okkar,
ÁSGEIR GUNNARSSON,
Silfurbraut 10,
Höfn,
lést i Landspítalanum sunnudaginn 15 ágúst.
Fyrir hönd aðstandenda.
Erla Ásgeirsdóttir,
Gunnar Ásgeirsson,
Ingvaldur Ásgeirsson,
Ásta Ásgeirsdóttir.
+
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengda-
móðir og amma,
FRIÐRIKKA JAKOBSDÓTTIR,
Hvammshlíð 4,
Akureyri,
lést í Landspítalanum þann 10. ágúst.
Útför hennar verður gerð frá Akureyrar-
kirkju fimmtudaginn 19. ágúst kl. 13.30.
Jón Karlsson,
Jakobína Káradóttir, Haukur Jónsson,
Karl Jónsson, Sigriður Margrét Jónsdóttir,
Fanney Margrét Karlsdóttir.
+
Þökkum innilega samúð og vinarhug við andlát og útför
LOVÍSU ÞÓRÐARDÓTTUR,
Suðurbraut 14,
Hafnarfirði,
áður Ártúni 3, Selfossi.
Sérstakar þakkir eru færðar starfsfólki 2. hæðar Sólvangs fyrir
hlýlega umönnun.
Ásta Lúðvíksdóttir, Geir Gunnarsson,
Sesselja Lúðvfksdóttir, Hjörvar Valdemarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát og útför móður okkar, tendamóður, ömmu og langömmu,
SIGRÚNAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
Viðimel 30.
Sérstakar þakkirfærum við hjúkrunarfólki á deild 1-A, Landakots-
spítala, fyrir sérlega góða umönnun.
Torfi Þ. Ólafsson, Guðrún E. Kristinsdóttir,
Axel Ingólfsson,
Eli'sabet Dinsmore, Reed Dinsmore,
Helga Guðrún Ingólfsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir færum við öllum þeim,
sem sýndu okkur samúð og vináttu við
andlát og jarðarför eiginkonu minnar,
móður okkar, dóttur, tengdamóður,
ömmu og systir,
ANIKU SJAFNAR BERNDSEN,
Hraunbæ 88.
Aslaug H. Berndsen,
Þórunn Egilsdóttir,
Egill G. Egilsson,
Rúna Egilsdóttir,
Gerður Berndsen,
Sólveig Berndsen,
Leif Hansen,
Jennyfer K. Hansen,
Áslaug Pálsdóttir,
Þrúður Pálsdóttir,
Margrét Berndsen,
Jóhanna S. Berndsen.
I
1
+
Innilegar þakkir færum við öllum þeim,
sem sýndu okkur samúð og vinarhug
við andlát og útför elskulegrar eigin-
konu minnar, dóttur, móður okkar,
tengdamóður og ömmu,
FJÓLU STEINGRÍMSDÓTTUR,
Norðurvangi 21,
Hafnarfirði.
Kristinn Jónsson,
Helga Jónsdóttir,
Helgi Sigurðsson, Jóna Dís Bragadóttir,
Helga Steingerður Sigurðardóttir, Haraldur Stefánsson,
Jón Bergþór Kristinsson, Katelijne Beerten,
Brynhildur Kristinsdóttir, Snævarr Guðmundsson,
Sigþór R. Kristinsson
og barnabörn.