Morgunblaðið - 21.09.1993, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. SEPTEMBER 1993
15
A að eyða 15,6 millj-
ónum króna í tilgangs-
lausar kosningar?
eftir Harald Blöndal
Lögð hefur verið fram tillaga
umdæmanefndar Sambands sveit-
arfélaga á höfuðborgarsvæðinu um
nýja skiptingu höfuðborgarsvæðis-
ins í sveitarfélög, sbr. 1. tl. 1. gr.
laga nr. 75, 19. maí 1993. Ég ef-
ast stórlega um, að tillagan sé í
samræmi við lögin eða sveitar-
stjórnarlögin nr. 8, 18. apríl 1986.
1.
11. tl. 1. gr. sameiningarlaganna
segir, að umdæmanefndir eigi að
gera „tillögur 'að nýrri skiptingu
hvers landshluta í sveitarfélag í
samráði við viðkomandi sveitar-
stjórnir". í greininni felst, að hafa
á samráð við viðkomandi sveitar-
stjómir, og sameiningin skal vera
innan hvers landshluta. Mér vitan-
lega hefur ekkert samráð verið
haft við borgarstjórn Reykjavíkur
um tillögur nefndarinnar. Hefur
nefndin að þessu leyti ekki farið
eftir lögunum.
Ekki kemur fram í lögum
75/1993 hvað átt er við með orðinu
„landshluti". Orðið er ekki heldur
skýrt í sveitarstjórnarlögunum frá
1985. í frv. með lögum 75/1993
er tekið fram, að ekki sé verið að
fella úr gildi X. kafla sveitarstjórn-
arlaganna, en sá kafli fjallar al-
mennt um sameiningu sveitarfé-
laga og ber heitið: „Stækkun sveit-
arfélaga." í þeim kafla er 110. gr.
laganna, svohljóðandi: „Saméining
sveitarfélaga yfir mörk kjördæma
verður ekki ákveðin nema með lög-
um.“
Með því að þessi lagagrein stend-
ur óbreytt, er skynsamlegasti skýr-
ingarkosturinn sá að „landshluti“
geti ekki náð yfir mörk kjördæma.
Samkvæmt því skortir lagaheimild
til þess að láta kosningu fara fram
um sameiningu Reykjavíkur og
nágrannabyggðanna.
2.
Nú er rétt að gera ráð fyrir þeim
möguleika að atkvæðagreiðsla fari
fram og tillaga umdæmanefndar
verði samþykkt. Samkvæmt lögum
75/1993 á slík samþykkt að leiða
til sameiningar. En með því að
lagabreytingu þarf til að sameina
sveitarfélög yfir kjördæmamörk,
hefði samþykktin ekki slíkt í för
með sér. Gerum samt sem áður ráð
fyrir að Alþingi samþykki samein-
ingu. Þá er búið að stofna nýtt
sveitarfélag sem nær yfir tvö kjör-
dæmi. Og hvað gerist þá? Munu
sumir kjósenda eiga atkvæðisrétt
í Reykjavíkurkjördæmi, en aðrir í
Reykjaneskjördæmi? Mun hluti af
núverandi kjósendum Reykjaness
verða kjósendur í Reykjavík, eða í
þriðja lagi: Rennur Reykjavík inn
í Reykjaneskjördæmi?
Eðlilegast sýnist að landfræðileg
mörk Reykjaneskjördæmis og
Reykjavíkurkjördæmis raskist
ekki, þótt sveitarfélögin sameinist.
Þá munu sumir „Reykvíkingar"
kjósa með Suðrnesjamönnum, en
aðrir ekki.
Ef menn telja hins vegar, að
Piwm QamL^ flísár
wm

Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 67 48 44
Haraldur Blöndal
„Mér þykir því eðlileg-
ast að borg-arstjórn
Reykjavíkur hafni því
að taka þátt í þessum
kosningum og greiða
kostnað vegna þeirra.
Að öðrum kosti er
nauðsynlegt fyrir
Reykvíkinga að samein-
ast gegn þessari til-
lögu.“
smærri sveitarfélögin renni inn í
hið stærsta, verður afleiðingin sú,
að íbúum í Reykjaneskjördæmi
fækkar um 9.493, og fjölgar að
sama skapi í Reykjavík. Þing-
mannafjöldinn helzt hins vegar
óbreyttur.
Þriðji kosturinn stangast á við
stjórnarskrána, því að þar er gert
ráð_ fyrir Reykjavík sem kjördæmi.
Ég veit ekki til þess, að komið
hafi fram raunverulegar óskir um
sameiningu Reykjavíkur við önnur
sveitarfélög. Borgarstjórn Reykja-
víkur hefur aldrei sett fram óskir
í þessa átt og mér er ókunnug um
að aðrar sveitarstjórnir hafi óskað
þess. Auk þess þarf til atbeina Al-
þingis, eins og að framan segir.
3.
í lögum 75/1993 segir að það
sé hlutverk umdæmanefndar að
„hafa yfirumsjón með kynningu á
sameiningartillögum og að sjá um
almenna atkvæðagreiðslu um
þær“. Sameiningarkosningarnar
skulu fara fram skv. III. kafla sveit-
arstjórnarlaga, þ.e. eins og venju-
legar sveitarstjórnarkosningar. Þá
er tekið fram, að viðkomandi sveit-
arstjórn greiði kostnað vegna at-
kvæðagreiðslunnar.
í reikningum Reykjavikurborgar
fyrir árið 1990 kemur fram að
borgarstjórnarkosningar .1990
kostuðu 15,598 milljónir kr. Er
varhugavert að gera ráð fyrir minni
kostnaði en í venjulegum sveitar-
stjómarkosningum. Á tímum sam-
dráttar fínnst mér fjarstætt að eyða
svo miklu fé til kosninga, sem hafa
enga þýðingu að lögum.
Ef menn telja nauðsynlegt að
afla upplýsinga um hug Reykvík-
inga hefði mátt gera það í ein-
faldri skoðanakönnun, sem kostar
innan við eina millj. kr.
4.
Skv. lögunum ber sveitarstjórn-
um að ræða tillögur umdæma-
nefnda í tveimur umræðum „án
atkvæðagreiðslu". Samkvæmt
þessu er sveitarstjórnum óheimilt
að álykta, þ.e. segja skoðun sína á
tillögunum. Ég fæ ekki séð að Al-
þingi geti bundið sveitarstjórnir
með þessum hætti. Þetta er brot á
76. gr. stjórnarskrárinnar um sjálf-
stæði sveitarfélaga og þetta er brot
á 72. gr. stjórnarskrárinnar um
skoðanafrelsi.
Mér þykir því eðlilegast að borg-
arstjóm Reykjavíkur hafni því að
taka þátt í þessum kosningum og
greiða kostnað vegna þeirra. Að
öðmm kosti er nauðsynlegt fyrir
Reykvíkinga að sameinast gegn
þessari tillögu. Mun það nánar rök-
stutt síðar, ef nauðsynlegt er.
Höfundur er vara borgarfulltrúi
fyrir Sj&lfstæðisflokkinn.
Loftnet og
rafhlöður
fyrir
þráðlausa
síma
Hverfisgötu 18,
gegnt Þjóðleikhúsinu,
101 Reykjavík, sími: 28636.
SÆTRE FYRIR SÆLKERANN
KORNMO heilhveitikexið
sómir sér jafnt á veislu- sem
morgunverðarborðinu
vildir þú vera dn þess?
ISLENSKIR BÆNDUR

ÖRKIN1012-12