Morgunblaðið - 16.10.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1993
HARÐVIÐARVAL f
HARÐVIÐARVAL HF.
KRÓKHÁLSI 4 R. SÍMI 671010
Nýjar bækur
H Sólstafir er nafnið á nýjum
bókaflokki sem Almenna bókafé-
lagið mun gefa út. Tvær fyrstu
bækurnar í þessum flokki eru Hver
er sinnar gæfu smiður og Fer-
skeytlan.
í kynningu útgefanda segir m.a.:
911 91 97fl LARUS Þ. VALDIMARSSON framkvæmdastjori .
L I I JU't I0/U KRISTINNSIGURJONSSON,HRL.loggilturfasteignasau
Til sýnis og sölu - meðal annarra athyglisverðra eigna:
Jökulgróf - nýlegt steinhús
Húsið er hæð 132 fm með 5-6 herb. íbúð. Nýtt parket. Ný stór sóistofa
í smíðum. Kjallari 132 fm íbúðar- og/eða vinnuhúsnæði. Bílskúr 49 fm.
Langtímalán kr. 3 millj. Margskonar eignaskipti möguleg.
Góðar íbúðir við Hraunbæ
4ra herb. glæsileg íbúð á 1. hæð. Vel skipulögð, ekki stór. Nýtt park-
et. Nýtt gler o.f I. Stórt og gott eldhús. Vélaþvhús í kj. Ágæt sameign.
2ja herb. íb. á 1. hæð 59,1 fm. Vel með farin. Töluvert endurbætt.
Svalir. Góð endurn. sameign. Mjög gott verð.
í Laugardal - skammt frá sundlaugunum
Glæsileg 5 herb. efri hæð 124,2 fm. Nýtt parket, gler o.fl. Gott forst-
herb. með sérsnyrtingu. Góður bílsk. Langtímalán kr. 6,2 millj. Gott
verð. Nánari uppl. á skrifst.
Safamýri - endaíbúð - bílskúr
4ra herb. íbúð á 1. hæð, vel um gengin. Tvennar svalir. Geymsla í kj.
Nýlega endurbætt sameign. Vinsæll staður.
2ja herb. íbúðir við:
Dúfnahóla í lyftuhúsi. Góð innr. Fráb. útsýni yfir borgina.
Stelkshóla á 2. hæð. Suðuríb. Rúmg. sólsvalir. Endurbætur og máln.
fylgir á sameign utanhúss. Langtímalán kr. 2,4 millj. Góður bílsk.
Alfholt - Hf. á 3. hæð. Rúmgóð ný stór glæsil. með fráb. útsýni. Lang-
tímalán kr. 3 millj.
í lyftuhúsi - með húsverði
óskast rúmgóð 3ja herb. íb. Skipti koma til greina á glæsil. sérhæð.
Nánari uppl. á skrifst.
• • •
Opið f dag frá kl. 10-14.
Teikn. á skrifst.
Almenna fasteignasalan sf.
var stof nuð 12. júlí 1944.
AIMENNA
FASTEIGNASAIAN
LAUGÁvÉGnnÍMAníÍM^ZmÖ
KAUPMIÐLUN
„Handbók Epiktets, sem hlotið hef-
ur á íslensku heitið Hver er sinnar
gæfu smiður, er ekki stór í sniðum,
handbókin sjálf einungis 78. bls.
og eftirmáli dr. Brodda 25. bls. en
hún er eigi að síður ein af perlum
heimspekirita. Epiktet var hellen-
ískur heimspekingur fæddur um 50
árum e. Kr. austur í Litlu-Asíu og
hertekinn þar og fluttur ti! Rómar
sem þræll. Hann losnaði þó fljótt
úr þrældómi og endaði ævi sína sem
forstöðumaður virts og fjölsótts
skóla í Nikoplis í Epirus.
Ferskeytlan er safn 168 ís-
lenskra úrvalsvísna frá ýmsum tím-
um valið af skáldinu Kára
Tryggvasyni. Vísurnar eru valdar
með það fyrir augum að hver og
ein geti staðið ein sér án skýringa
á sama hátt og kvæði í bókum höf-
unda. Enginn veit höfund sumra
þessara vísna, þær hafa verið hús-
gangar almennings í áranna og ald-
anna rás, en meiri hlutinn er þó
merktur ákveðnum höfundum.“
í fréttatilkynningu segir: „Lausa-
vísnagerð var áður eins konar þjóð-
aríþrótt íslendinga. Minna hefur
borið á henni síðustu áratugi en
áður þó alltaf komi fram eitthvað
af góðum vísum. Er ekki vafi á því
að þessi ferskeytlubók verður mörg-
um kærkomin og hún ætti að auka
áhuga á lausavísnagerð fremur en
hið gagnstæða.
Bókin er prentuð hjá Odda hf.
og kostar 1.490 kr. Þessi útgáfa
er 2. prentun Ferskeytlunnar, 1.
prentun kom út 1988.
UM HELGINA
Tónlist
Gítarleikur í
Kringlunni
Slðustu tvo laugardaga hafa við-
skiptavinir Kringlunnar notið gítartón-
listar og í dag verður framhald á þess-
ari tónveislu og mun gítarleikarinn
Rúnar Þórisson leika úr gítarverkum
eftir Bach, Manuel de Falla, William
Walton og Heitor Villa Lobos. Tónleik-
arnir eru tvískiptir, þannig að fyrri
hluti hefst kl. 13 og síðari hluti kl. 14.
Á hveijum laugardegi október- og nóv-
embermánaða munu aðrir gítarleikarar
úr gítarvinafélaginu fylgja á eftir og
leika á þessum tímum í Kringlunni í
göngugötunni.
Gítarleikari dagsins í dag er Rúnar
Þórisson. Hann hóf nám í gítarleik í
Tónskóla Sigursveins D. Kristinssonar
árið 1981. Að ioknu námi þar stundaði
Rúnar framhaldsnám í Svíþjóð við
Tónlistarháskólann í Malmö og einnig
hefur Rúnar lokið phil.kand. námi frá
Tónvísindaskólanum í Lundi.
Leiklist
Dýrin í Hálsaskógi
Barnaleikritið Dýrin í Hálsaskógi
verður sýnt tvisvar sinnum n.k. sunnu-
dag 17. október og er fyrri sýningin
sú sextugasta í röðini. Aðeins fimm
sýningar eru nú eftir þar sem nýtt
barnaleikrit Skilaboðaskjóðan, verður
frumsýnt innan skamms.
Dýrin í Hálsaskógi voru frumsýnd á
síðasta leikári og var sýningin vinsæl-
asta verkefni Þjóðleikhússins það árið.
AIls munu taka þátt í sýningunni 25
leikarar, böm og fullprðnir. Sigurður
Sigutjónsson og Óm Ámason leika þá
Mikka ref og Lilia klifurmús, Flosi
Ólafsson er Hérastubbur bakari og
Hjálmar Hjálmarsson er í hlutverki
bakarasveinsins. Martein skógarmús
leikur Ólafla Hrönn Jónsdóttir. leik-
mynd gerði Messíana Tómasdóttir.
Leikstjóri er Sigrún Vaibergsdóttir og
hljómsveitarstjóri Jóhann G. Jóhanns-
son.____________________________________
Myndlist
Jón Óskar sýnir á
Sólon íslandus
Jón Óskar opnar sýningu á málverk-
um í Gallerí Sólon íslandus, Banka-
stræti 7, í dag laugardag kl. 4.
Sýningin stendur til 8. nóvember.
Síðasta sýningarhelgi
Hauks Dórs
Nú stendur yfir í Listmunahúsinu
sýning Hauks Dórs og um helgina er
síðasta sýningarhelgi. A sýningunni eru
25 verk, unnin á síðustu tveimur ámm.
Listmunahúsið er opið virka daga frá
kl. 10-18 og um helgar frá kl. 14-18.
Grafíkverkstæði í
Listasafninu
Grafíkverkstæði hefur verið sett upp
í kjallara Listasafns íslands í tengslum
við grafíksýningu Braga Ásgeirssonar
og á morgun, sunnudag, mun Sigrid
Valtingojer grafíklistamaður kynna
ætingu kl. 15-17.
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
714. þáttur
Bernharð Haraldsson skóla-
meistari er sem fyrr glögg-
skyggn og vandlátur á móður-
málið. Gef ég honum orðið um
sinn:
„Kæri Gísli!
Mig langar að fá álit þitt á
nokkrum atriðum í daglegu
máli okkar, en fyrst af öllu vil
ég geta þriggja atriða, sem mér
finnst horfa til betri vegar, því
ekki er rétt að hafa nöldrið eitt.
Þess er fyrst að geta, að ég
er mjög ánægður með notkun
staðarþágufallsins, sem nú heyr-
ist nær alltaf í veðurlýsingum
frá Veðurstofu íslands. Fyrst ég
er að nefna veðrið, þá vil ég
geta þess, að unglingarnir á
heimilinu eru afar ósáttir við
málfarið: „að taka skeytin“, sem
ég Iærði endur fyrir löngu. Þekk-
ir þú þetta orðalag og hvaðan
það er komið?
Þá heyrði ég fyrir skömmu
orðin „ból og biti“ um það er á
ensku kallast „Bed and break-
fast“.
Nýverið var verið að auglýsa
í útvarpi tæki það er sett er
framan á dráttarvélar og er not-
að til að lyfta rúlluböggunum
þungu. Þetta tæki var kallað
„baggagreipar“ og fínnst mér
það einkar vel til fundið, að
böggunum sé haldið í greipum
dráttarvélarinnar. [Umsjónar-
maður grípur hér fram í fyrir
bréfritara. Ég þekki vel orðalag-
ið „að taka skeytin". Ég var oft
látinn gera það, þegar þeir sem
eldri voru og að meiri störfum,
töldu sig ekki hafa tíma til þess.
„Skeytin“ voru náttúrlega veð-
urskeyti, komin frá Veðurstof-
unni.]
Þá kemur að nöldrinu.
Á sumum umslögum frá opin-
berum stofnunum er letrað, að
ef viðtakandi sé fluttur skuli
ekki senda póstinn á nýtt heimil-
isfang, „áframsendist ekki“.
í dagblaði einu má í dag sjá
mynd af tveim glösum sem ætl-
að er að sýna muninn á sykur-
innihaldi í kóladrykk og nýmjólk
og er auglýsingin ætluð til að
benda lesandanum á hollustu
mjólkur miðað við kóladrykki.
Neðan mjólkurglassins stendur:
„Viðbættur sykur í einu glasi
af rnjólk." E.t.v. eru þetta áhrif
frá enskri tungu, en engu að
síður finnast mér þau ekki góð.
Þá finnst mér ákaflega hvimleitt
þegar sagt er: „Hann fór eriend-
is“ í stað „hann fór utan/hann
fór út“, Snorri vildi út, þ.e.a.s.
frá Noregi til íslands, og í sátt-
mála frá því um 1300 stendur
m.a.: „Utanstefningar viljum vér
engar hafa ...“ Hins vegar hef-
ur margur maðurinn átt góða
daga erlendis, þ.e.a.s. í öðru
landi.
Enn er hugtak, sem ég er
ósáttur við. Þar á ég við orð-
skrípið ferðamannaiðnaður. Það
stangast á við skilning minn á
hugtakinu iðnaður, a.m.k. ef ég
lít til fiskiðnaðar.
í alfræðiorðabók Arnar og
Örlygs er iðnaður skýrður á
þennan veg: „iðnaður: full-
vinnsla hráefnis eða hálfunninn-
ar vöru; fyrrum í höndum hand-
verksmanna en eftir iðnbylting-
una fóru vélvæddar verksmiðjur
og fjöldaframleiðsla að ryðja sér
til _rúms.“
í hinni stóru Ensk-íslensku
orðabók sama útgefanda er
enska orðið „tourism", sem hef-
ur margskonar merkingu, þýtt
m.a. sem „ferðaútvegur". Er
ekki tilvalið að veita þessu orði
athygli og þá má tala um að
þjóðarhagur batni með eflingu
ferðaútvegs í stað ferðamanna-
iðnaðar? Þá getur fólk haft af-
komu sína af ferðaútvegi og
þeir sem annast þjónustu við
ferðamenn þá verið ferðaútvegs-
menn ef mönnum sýnist svo.
[Hér fellir umsjónarmaður smá-
grein úr, þar sem hann hefur
skrifað um það af öðru tilefni
fyrir skömmu.]
í útvarpsfréttum nýverið var
sagt frá stormi miklum á Nýja-
Sjálandi og að feijur milli eyja
hefðu ekki gengið sökum óveð-
ursins. Lét þulur þess getið, að
margir hefðu þá orðið stranda-
glópar. Samkvæmt málvenju
minni er strandaglópur sá, sem
kemur of seint til farartækis,
missir t.d. af skipi og stendur á
strönd (bryggju) með sárt ennið.
Orðabók Menningarsjóðs gefur
einnig merkinguna: „2. sá sem
er stöðvaður á ferð sinni og
kemst ekki lengra.“ Þetta er
nýtt fyrir mér.
Skipaútgerð ríkisins gerði á
árum áður út tvö lítil flutninga-
skip, sem hétu Herðubreið og
Skjaldbreið. Tvö fjöll, annað í
grennd við Þingvöll, hitt norðan
Vatnajökuls, heita Skjaldbreiður
og Herðubreið. Hvers vegna
hafa þau ekki bæði sömu end-
inguna?
Bestu kveðjur og þakkir.“
★
Umsjónarmaður þarf ekki að
bæta miklu við þetta. Þó get ég
þessa:
1) Ekki mæli ég með orðalag-
inu „að fara erlendis“, nema síð-
ur sé. En ég hef áður, sannleik-
ans vegna, getið þess hér í pistl-
unum, að þetta orðaiag er þó í
eldri og betri textum en margan
grunar.
2) Þá hef ég ítrekað, ekki
síst að frumkvæði Birnu G.
Bjarnleifsdóttur, andmælt orð-
inu „ferðamannaiðnaður", en
mælt með ferðaþjónusta.
Ferðaútvegur kemur auðvitað
til greina, enda orðfæð ekki góð.
3) Spurningunni um ending-
ar fjallheitanna treysti ég mér
ekki til að svara. Bið um aðstoð
lesenda. Að svo mæltu kveð ég
bréfritara með bestu þökkum.
★
Slátrið mitt er mikið súrt,
mér þykir það of súrt.
Önundur vili það æði súrt,
en ekki vill hann það gallsúrt.
Ókunnur höfundur; þama er
leikin sú list sem hjá lærðum
mönnum heitir epiphora, en
einhver íslendingur nefndi
bakklifun (bak-klifun, ekki
bakk-lifuni).
P.s. Hér í blaðinu mátti um
daginn lesa þessa fyrirsögn:
„Japanska þjóðin elskar hval-
kjöt“. Fram kom í greininni að
þessi tilfínning er svo heit, að
fyrrnefnd þjóð étur ástvin sinn.
Pps. Umsjónarmaður þakkar
fengnar athugasemdir vegna
vísu í síðasta þætti. Meira um
hana síðar.