Morgunblaðið - 16.10.1993, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTOBER 1993
23
Yfirburðastaða norskra fiskeldismanna talin í hættu
Óttast að EB setji inn-
flutningshömlur á lax
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
NORSKIR fiskeldismenn óttast að kröfur Breta og íra um
innflutningshömlur leiði til þess að Norðmenn verði að draga
úr sölu á markaði Evrópubandalagsins, EB. Fiskeldismenn í
þessum tveim EB-ríkjum saka norska starfsbræður sína um
að hafa eyðilagt EB-markaði með gríðarlegu offramboði á
laxi að undanförnu. Niðurstaðan sé að verð hafi hríðfallið.
Stefna Clintons forseta varð ofan á
Þingið samþykk-
ir fjárveitingar til
herliðs í Sómalíu
Washington, Mogadishu. Reuter.
ÖLDUNGADEILD Bandaríkjaþings staðfesti í gærmorgun þá áætlun
Bills Clintons forseta að kalla bandarískt friðargæslulið heim frá
Sómalíu 31. mars næstkomandi. Deildu þingmenn hart í tvo daga
um málið og vildu fjölmargir þeirra að herliðið yrði kallað þegar í
stað heim.
Öldungadeildin
samþykkti fjár-
veitingar til hers-
veitanna í Sómalíu
með 76 atkvæðum
gegn 23. Atkvæði
féllu ekki eftir
flokkslínum. Felld
var tillaga frá
þingmönnum
repúblikanaflokksins um að veita
einvörðungu fé til að kalla sveitirn-
ar heim þegar í stað með 61 at-
kvæði gegn 38.
Deildin setti það skilyrði fyrir
fjárveitingunni að umsvif hersins í
Sómalíu miðuðust einvörðungu við
að verja starfsmenn og stöðvar
hersins þar og aðstoða við að hjálp-
argögn kæmust til skila. Ennfremur
að allt bandarískt herlið í Sómalíu
lyti yfírstjóm bandarískra foringja
sem hlýddu skipunum Bandaríkja-
forseta. Með þessu er yfirstjórn
bandarískra sveita sem tilheyrt hafa
herliði Sameinuðu þjóðanna (SÞ) í
Sómalíu færð undan yfírstjórn
sveita SÞ.
Bandarískur þyrluflugmaður,
Michael Durant, sem sveitir Mo-
hameds Farah Aideeds stríðsherra
tóku til fanga eftir skotbardaga í
Mogadishu um fyrri helgi en slepptu
í fyrradag, var lagður inn á banda-
rískan herspítala í Þýskalandi í gær.
Samkvæmt útreikningum Sam-
bands norskra fiskframieiðenda
gera norskir fiskeldismenn ráð fyrir
að slátra um 170.000 tonnum af
laxi á árinu sem er nýtt met. Milli
80 og 90% af framleiðslunni eru
ætlað kaupendum á Evrópumörkuð-
um. Norsk sendinefnd átti nýlega
fund með sérfræðingum fram-
kvæmdastjórnar EB í Brussel á
þessu sviði og reyndu Norðmennirn-
ir eftir bestu getu að sannfæra þá
um að betra væri að fara samninga-
leiðina en koma á innflutningshöml-
um.
„Ástandið á mörkuðunum er
ískyggilegt," sagði Paul Birger
Torgnes, framkvæmdastjóri Sam-
taka norskra fískeldisfyrirtækja, í
samtali við TVTB-fréttastofuna eftir
fundinn. „En við lögðum á það
áherslu gagnvart fulltrúum EB að
Norðmenn vildu nú einhliða minnka
framleiðslu sína um um 10%. Hvorki
Skotar, írar né Færeyingar hafa
lagt fram samsvarandi tilboð".
Yfirburðastaða
Norðmenn hafa sem stendur yfír-
burðastöðu í fískeldi álfunnar, eru
taldir framleiða um tvo þriðju hluta
af öllum eldislaxi. Andvirði útflutn-
ingsins var í fyrra um 50 milljarðar
ísl. króna; á þessu ári er gert ráð
fyrir að það verði um 70 milljarðar.
Norskir fiskeldismenn hafa marg-
sinnis orðið fyrir gagnrýni vegna
meintrar offramleiðslu og undir-
boða, stundum hefur verið beitt inn-
flutningshömlum gegn þeim. Á ár-
unum 1991-1992 setti EB lág-
marksverð á norskan físk og Banda-
ríkjamenn hafa notað refsitolla. „Ef
beitt verður innflutningstakmörkun-
um mun það verða miklu afdrifarík-
ara fyrir norska eldismenn og út-
flytjendur en lágmarksverð," segir
Paul Birger Torgnes.
Haitiforseti biður Bandaríkjamenn um hervernd
Hert siglingabann til um-
ræðu í öryggisráði SÞ
Samcinudu þjóðunum, Washington. Reutcr.
JEAN-BERTRAND Aristide, útlægur forseti Haiti, bað í gær
stjórn Bills Clintons Bandaríkjaforseta um að fjölga í liði land-
gönguliða flotans sem gæta sendiráðs Bandaríkjanna í Port-
au-Prince, höfuðborg Haiti, svo að þeir gætu einnig verndað
ráðherra landsins. Oþekktir menn réðu dómsmálaráðherra
Haiti og tvo aðstoðarmenn hans af dögum í fyrradag en ráð-
herrann var stuðningsmaður Aristide í deilum hans við herfor-
ingja sem neita að láta völdin af hendi.
Bandaríkin reyna að nú að fá
samþykkt hert viðskiptabann á
landið í öryggisráði Sameinuðu
þjóðanna. Öryggisráðið hefur þegar
samþykkt að setja á ný viðskipta-
bann á Haiti en það var afnumið í
ágúst eftir að herforingjarnir, sem
ráða í reynd yfir landinu, sam-
þykktu á fundi í New York að af-
sala sér völdum í hendur Aristide.
Madeleine Albright, sendiherra
Bandaríkjanna hjá SÞ, hefur þegar
tiyggt sér stuðning fulltrúa Ámer-
íkulanda við þá tillögu að framveg-
is megi Bandaríkjamenn stöðva
skip á leið til og frá Haiti án þess
að ráðgast við ríkin þar sem þau
eru skráð. Einkum er talið að reynt
verði að smygla eldsneyti til Haiti.
Bandarískur embættismaður, sem
ræddi við fréttamenn, vildi ekki við-
urkenna að stefnt væri að því að
setja Haiti í herkví; slíkt væri að-
eins gert á styijaldartímum.
Reuter
Götulíf í Sarajevo
OFBELDI á götum úti hefur færst í aukana í Sarajevo eftir að átök-
um stríðandi fylkinga linnti í sjálfri borginni. Augnabliki eftir að
mynd þessi var tekin í gær hleypti byssumaðurinn af og særði unga
manninn skotsári. Hné hann niður en hvorki fylgdi fréttum hversu
alvarlega hann særðist né hveijar ástæður verknaðarins voru.
Finnskir hægri-
menn takast á
Helsinki. Frá Jan-Erik Andelin, fréttaritara Morgiinblaösins.
HÖRÐ átök eiga sér nú stað í finnska Hægriflokknum og hefur
Raimo Ilaskivi, frambjóðandi flokksins við forsetakosningarnar í
janúar nk., ítrekað gagnrýnt flokksforystuna opinberlega og krafist
þess að flokkurinn yfirgefi ríkisstjórnina. í vikunni hafa þingmenn
flokksins einnig krafist þess að skipta yrði um menn í ráðherrastól-
um flokksins.
Ilaskivi hefur byggt kosningabar-
áttu sína einkum á því að gagnrýna
efnahagsstefnu ríkisstjórnar mið- og
hægriflokkanna. Hefur hann haldið
því fram að stjórnin hefði fyrst og
fremst átt að styðja við þá atvinnu-
starfsemi sem beið hnekki eftir hrun
sovétviðskiptanna. Hann hefur beint
spjótum sínum að ijármálaráðherr-
anum og flokksbróður sínum, Iiro
Viinanen sem, sem þykir fremur
óvinsæll.
Fylgi við Hægriflokkinn hefur
minnkað um fjórðung á fjórum árum
samkvæmt mælingum Gallup á fylgi
stjórnmálaflokka, úr 24% í 17%.
Flokkurinn á aðild að ríkisstjórninni
sem virðist þess ekki megnug að
ráða bót á efnahagskreppunni. Á
sama tíma og Hægriflokkurinn tapar
fylgi eykst fylgi stjórnarandstöðu-
flokks jafnaðarmanna og hefur það
aldrei verið meira eða 32% sam-
kvæmt nýjustu könnun Gallup.
Þingmenn Hægriflokksins hafa
margir krafist mannabreytinga í
ráðherraliði flokksins. í því sam-
bandi hefur sérstaklega verið lagt
til að þingforsetinn Ilkka Suominen,
fyrrum viðskipta- og iðnaðarráð-
herra, taki við ráðherradómi en hann
hefur sjálfur lagst gegn því.
Meðaí ráðherra Hægriflokksins
sem sæta gagnrýni eigin flokks-
manna eru Ilkka Kaerva atvinnu-
málaráðherra og Sirpa Pietikainen
umhverfísráðherra. Hún er aðeins
34 ára og hefur sætt gagnrýni fyrir
að greiða atkvæði gegn byggingu
nýs kjarnorkuvers í Finnlandi.
Formaður Hægriflokksins, Pertti
Salolainen utanríkisviðskiptaráð-
herra, hefur einnig sætt gagnrýni
fyrir meint pólitískt litleysi og þver-
girðingshátt. Á fimmtudag fjallaði
vinsælasta vikurit landsins háðulega
um hann og útnefndi hann nafnbót-
inni „John Major Finnlands.“
NOTUM GROFMYNSTRUÐ VETRARDEKK.
HÖGUM AKSTRI EFTIR AÐSTÆÐUM
GATNAMALASTJORI