Morgunblaðið - 16.10.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1993
17
Til varnar meðferð
áfengissjúklinga
> # • • *
I tilefni greinar Arna Johnsen í Morgunblaðinu 6. október
eftir Óttar
Guðmundsson dr.
med. og Tómas
Helgason prófessor
Á síðustu áratugum hefur verið
brugðist vel við aldagömlum áfeng-
isvanda íslenskrar þjóðar. Meðferð-
arstofnunum hefur vaxið fiskur um
hrygg og fjölmargir íslendingar hafa
eignast nýtt líf án áfengis. Starfsemi
og stefna íslendinga í meðferðarmál-
um hefur vakið verðskuldaða at-
hygli. Islenskir áfengisráðgjafar eru
starfandi víða um heim og fjölmarg-
ar sendinefndir hafa lagt leið sína
til íslands til að kynna sér meðferð-
arstöðvar, starfsemi AA-samtak-
anna og afstöðu íslenskra stjórn-
valda til þessara mála.
Meðferð á Vífilsstöðum
En þrátt fyrir mikið meðferðar-
átak er drukkið ótæpilega sem fyrr.
Vínveitingastöðum fer fjölgandi og
áfengislöggjöfin hefur linast.
Gegndarlaust ofbeldisfyllerí geisar í
miðbæ Reykjavíkur um hvetja helgi.
Nokkur hópur alkóhólista fer að
drekka aftur að lokinni ágætri með-
ferð. Ástæður þessa eru fjölmargar.
í Iok síðasta árs birtust í Læknablað-
inu niðurstöður rannsóknar á alkó-
hólistum sem voru í meðferð á ís-
lenskum meðferðarstofnunum. Þær
sýna, að alkóhólismi er mun flókn-
ara ástand en áður var talið. Liðlega
75% þeirra sjúklinga sem rannsakað-
„Þessi þróun er skelfi-
leg og gæti haft geig-
vænlegar afleiðingar í
för með sér fyrir fólkið
í landinu. Sparnaðarað-
gerðir geta og snúist
upp í andhverfu sína
þegar fórnað er þekk-
ingu og starfsreynslu
margra ára með lokun
rótgróinna meðferðar-
stofnana."
ir voru bæði hjá SÁÁ og á Landspít-
alanum höfðu aðra geðkvilla en alkó-
hólismann einan. Þeir voru þung-
lyndir, þjáðust af fælni, taugaveikl-
un eða ýmiss konar persónuleika-
truflunum. Sumir þessara kvilla eru
afleiðingar drykkjunnar en aðrir
undanfari hennar og fylginautar.
Þessi athyglisverða niðurstaða bend-
ir til þess að margir alkóhólistar
þurfi á sérhæfðri meðferð að halda,
þar sem öðrum geðkvillum er meiri
gaumur gefinn.
Ein áfengisdeild Landspítalans er
að Vífilsstöðum. Hún er rekin með
þennan sjúklingahóp í huga. Á deild-
inni er bæði afeitrun og svokölluð
eftirmeðferð fyrir alkóhólista þar
sem beitt er hefðbundnum aðferðum
geðlæknisfræðinnar ásamt tólf
spora meðferð AA-samtakanna. Sér-
fræðingar í geðlækningum, sálfræð-
Guðmundur Þorsteinsson
prófastur
dóm- Dr. Sigurjón Árni Eyjólfsson hér-
aðsprestur
Kírkia í sókn
eftír Guðmund
Þorsteinsson
Á þessum síðasta áratug aldar-
innar, og áður en 1000 ára afmæli
kristnitökunnar verður hátíðlegt
haldið árið 2000, vinnur kirkjan
markvisst að safnaðareflingu er
miðar að aukinni þátttöku leik-
manna í safnaðarstarfinu. Þar er
fullorðinsfræðsla sett í nokkurt fyr-
irrúm.
í vetur mun Reykjavíkurpró-
fastsdæmi eystra hefja skipulega
fræðslustarfsemi fyrir fullorðna í
söfnuðum prófastsdæmisins til við-
bótar því starfi sem til staðar er. í
vor fékk prófastsdæmið héraðsprest
í fullu stöðu, dr. Siguijón Árna
Eyjólfsson, og hefur honum verið
falið fyrrgreint verkefni. Hefjast
fræðslustundirnar í söfnuðum
Kópavogs, verða síðan í söfnuðum
Breiðholtshverfis og fyrirlestraröð-
inni lýkur síðan í Árbæjar- og Graf-
arvogssöfnuðum. Hér er um mjög
margþætta fræðslu að ræða, á hin-
um ýmsu sviðum guðfræði, trúar
og siðgæðis.
Hér er því um einstakt tækifæri
ingar og geðhjúkrunarfræðingar
starfa við deildina auk áfengisráð-
gjafa sem oft eru sjálfir óvirkir alkó-
hólistar. Á þennan hátt er reynt að
þróa meðferðina og nálgast vanda-
mál sjúklingsins frá sem flestum
hliðum en staðna ekki í staðhæfing-
um um eigið ágæti. Fjölskyldumál-
um sjúklingsins er sinnt sérstaklega
með hjónaviðtölum eðá stórum fjöl-
skyldusamtölum. Auk þess eru tekn-
ir til meðferðar aðrir fíklar s.s. spil-
afíklar, átfíklar og tilfinningafíklar
sem misst hafa stjórn á eigin lífi.
Þessi starfsemi hefur vakið athygli
annars staðar á Norðurlöndum enda
óvíða sem reynt er að nýta samtím-
is það besta úr heimi geðlæknisfræð-
innar og hugmyndafræði AA-sam-
takanna. Á deildinni fá læknanemar
kennslu í meðferð áfengissýki og
kynnast þar helstu meðferðarstefn-
um sem við lýði eru í landinu. Það
gefur augaleið, að kostnaður við
þessa sérhæfðu deild er nokkru
hærri en við sumar vistunardeildir,
eins og t.d. Vistheimilið að Gunnars-
holti.
Hættulegur niðurskurður
Á tímum versnandi þjóðarhags
hafa menn neyðst til að spara og
draga úr útgjöldum á mörgum svið-
um. Heilbrigðisgeirinn hefur ekki
farið varhluta af þessari þróun. Sum-
ar spítaladeildir hafa lokað og víða
hefur starfsemi verið endurskipu-
lögð. En beittasta brandinum hefur
þó verið brugðið á áfengismeðferð-
ina. Pjárveitingar til SÁA og áfeng-
isdeilda Landspítalans hafa verið
minnkaðar mjög á síðustu árum og
í nýjum fjárlögum er boðaður enn
frekari niðurskurður. Ráðamenn
vilja draga verulega úr ijárveitingum
til þessara mála, leggja niður Gunn-
arsholtshælið, draga úr starfsemi
annarra deilda áfengisskorar Land-
spítalans og minnka starfsemi ann-
arra meðferðarstofnana. Ennfremur
eiga alkóhólistar einir sjúklinga að
fara að greiða fyrir sjúkrahúsmeð-
ferð. Þessi þróun er skelfdeg og
gæti haft geigvænlegar afleiðingar
í för með sér fyrir fólkið í landinu.
Sparnaðaraðgerðir geta og snúist
upp í andhverfu sína þegar fórnað
Dr. med. Ottar Guðmundsson. Tómas Helgason prófessor.
er þekkingu og starfsreynslu margra
ára með lokun rótgróinna meðferð-
arstofnana. Vistmenn í Gunnarsholti
munu verða áfram á framfæri
sjúkrastofnana sem oft eru mun
dýrari en sú þjónusta sem nú er lát-
in í té.
Árni Johnsen þingmaður skrifaði
grein í Morgunblaðið á dögunum til
að mótmæla lokun Gunnarsholts. Á
sama tíma hnýtti hann í starfsemi
áfengismeðferðardeildarinnar á Víf-
ilsstöðum og sá ofsjónum yfír þeim
fjármunum sem þangað rynnu.
Rangfærslur og metingur um nota-
gildi og kostnað einstakra meðferð-
ardeilda er næsta barnalegur. Árni
hefur um langt skeið verið einlægur
stuðningsmaður áfengismeðferða
svo að hér heggur sá er hlífa skyldi.
Eins og rakið hefur verið hér að
ofan gegnir Vífilsstaðadeildin mjög
þýðingarmiklu hlutverki fyrir sér-
hæfða áfengismeðferð í landinu. Það
skiptir sköpum fyrir íslenska alkó-
hólista að áfram verði boðið upp á
sem fjölbreytilegasta meðferð hjá
Landspítalanum og SÁÁ. Ástæða
er til að beina þeim tilmælum til
Árna og annarra velunnara Gunn-
arsholts að stefna atlögum sínum
að raunverulegum íjandmönnum
áfengismeðferðar í landinu, en efla
ekki óvinafagnað með því að hnýta
í aðrar deildir, sem þjóna alkóhólist-
um og koma í veg fyrir að þeir þurfí
á langtímavist að halda.
Dr. med. Óttar Guðmundsson er
sérfræðingvr í geðlækningum á
geðdeild Landspítalans og starfar
m.a. á Vífilsstöðum. Dr. med.
Tómas Helgason er prófessor í
geðlækningum við Háskóla
Islands og forstöðulæknir
geðdeildar Landspítalans.
Risaeðlur á íslandi?
Á HÁTÍÐ sem haldin er í til-
efni 50 ára afmælis Sambands
íslenskra Rafveitna í Háskóla-
bíó, laugardaginn 18. október,
mun Oz hf. lífga við tölvulíkan
af risaeðlu þeirri sem hræddu
bíógesti hvað mest við sýningar
á myndinni Jurassic Park. Á
sýningunni munu starfsmenn
Oz hf. einnig halda fyrirlestur
um notkun tölva við gerð bíó-
mynda.
Oz hf. hefur tekið í notkun
samskonar tæki og notuð voru
við gerð myndarinnar og verða
þau til sýnis í Háskólabíói. Einnig
verður almennt útskýrt hvemig
stafrænar tæknibrellur í bíómynd-
um eru unnar. Viðstaddir verða
erlendir umboðsmenn tækjanna
og munu þeir fylgjast með hversu
langt þessi grein myndvinnslu
hefur náð á íslandi.
Fyrirlesturinn mun fara fram í
Sal 1 og mun fyrirtækið setja upp
tölvubúnað á aðalsviði þar sem
mynd af tölvuskjá verður varpað
á tjaldið. Starfsmenn Oz hf. sýna
þá gestum sýningarinnar raunhæf
dæmi um vinnslu tæknibrellna og
hvernig þeir geta hreyft 80 tonna
risaeðlu á aðalsviðinu.
„Hér er um einstakt
tækifæri að ræða fyrir
fólk að auka þekkingu
sína á sviðum kristin-
dómsins með því að
sækja fræðslufundi
þessa...“
að ræða fyrir fólk að auka þekkingu
sína á sviðum kristindómsins með
því að sækja fræðslufundi þessa,
og beina fyrirspurnum til dr. Sigur-
jóns Árna að fyrirlestrum loknum.
Öllum er heimill ókeypis aðgang-
ur að fræðslustundum þessum.
Nánari upplýsingar eru gefnar í
kirkjum safnaðanna.
Sú er von mín og bæn, að marg-
ir megi njóta þessarar fræðsiu og
hún verði til þess að efla kirkju og
safnaðarstarf í Reykjavíkurpró-
fastsdæmi eystra.
Megi Guð vaka yfir þessu starfi
og gefa því vöxtinn.
Höfundur er dómprófastur í
Reykjavíkurprófastsdæmi eystra.
LAUGARDAGUR TIL LUKKU
Hjólbarðastöðin (Skeifunni 5) opnar á morgun nýtt og glæsilegt hjólbarðaverkstæði í
eigin húsnæði að Bíldshöfða 8.
(Það verður einnig opið í Skeifunni 5 til áramóta, sími 689660.)

11 '&s&sk-: '
Ágætu viðskiptavinir!
í tilefni þessara merku tímamóta bjóðum við ykkur að þiggja veitingar í nýja húsinu
okkar laugardaginn 16. okt. milli kl. 2 og 5. Verið öll hjartanlega velkomin.
HJómmröM h/f
Bíldshöfða 8, sími 68 38 88
Snyrtilegt verkstæði - fyrir snyrtilegt fólk!