Morgunblaðið - 16.10.1993, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1993
Marta Guðjónsdóttír
Beijanesi - Minning
Fædd 3. ágúst 1912
Dáin 9. október 1993
í dag verður jarðsungin frá Ey-
vindarhólakirkju tengdamóðir mín,
Marta Guðjónsdóttir, sem lengst af
ævi sinnar bjó ásamt eiginmanni
sínum, Andrési Andréssyni, í Beija-
nesi undir Eyjafjöllum.
Eg kynntist þeim hjónum fyrst
sumarið 1976, þegar ég dvaldist
hjá þeim við landbúnaðarstörf.
Kynni mín af Andrési heitnum urðu
skemmri en ég hefði óskað, en hann
fékk heilablóðfall í árslok 1976, og
lést nokkrum árum síðar.
Kjmnin af Mörtu heitinni urðu
lengri. Hún var nánast nágranni
okkar frá því að bömin mín og
Katrínar, yngstu dóttur hennar,
fæddust. Þar áttu þau ætíð víst og
öruggt athvarf, ef við þurftum á
bamagæslu að halda og seint verð-
ur saman talið allt það pijónles er
okkur barst frá henni. Og þess
nutu fleiri. Þegar hún kvaddi þenn-
an heim var hún með plögg á pijón-
unum sem ætluð vom yngsta barna-
barninu. Hún var ætíð boðin og
búin til að rétta hjálparhönd, ef
henni bauð í grun að slíks væri þörf.
Hvað ungur nemur, gamall tem-
ur. Marta var ólöt við áð kenna
barnabömum sínum fyrri tíðar fróð-
leik, sem gjaman var í bundnu
máli og festist því betur í minni. í
vísum þessum felast jafnan heilræði
til handa hveijum þeim sem með
þær fer.
Líkt og margt samferðafólk
Mörtu kynntist hún tímunum tvenn-
um á lífsleiðinni og oftar en ekki
mun leiðin hafa verið þymum stráð.
Ég leyfi mér að ætla að hún hafí
líka fagnað leiðarlokum, enda naut
hún þeirrar náðar að halda and-
legri og líkamlégri heilsu fram í
andlátið, þótt hjartað væri raunar
farið að gefa sig.
Fyrir hönd konu minnar og barna
vil ég þakka samverustundimar og
hjálpfysina á liðnum ámm. Hvíl þú
í friði.
Ingis Ingason.
Fyrstu minningar okkar um
ömm'u Mörtu tengjast sveitinni þar
sem hún bjó lengst af ævi sinnar í
Beijanesi undir Eyjafjöllum ásamt
Andrési afa okkar. Þó nokkuð langt
sé um liðið minnumst við með hlýju
ánægjustundanna sem við áttum í
sveitinni hjá ömmu og afa. Þær
stundir veittu okkur einnig góða
innsýn inn í líf bóndans.
Amma var góðhjörtuð manneskja
sem vildi öllum vel og mátti ekkert
aumt sjá. Veikindi afa okkar á sín-
um tíma vom ömmu erfíður tími.
Andrés afí okkar dó hinn 14. maí
1984 á Sjúkrahúsi Suðurlands á
Selfossi, en amma hafði flust á sel-
foss skömmu áður þar sem hún bjó
til dauðadags. Amma var gestrisin
kona, sem hafði ánægju af því að
fá til sín vini og ættingja og bar
því ávallt fram það besta þegar
gesti bar að garði. Auk þess var
amma góð matreiðslukona og er
ómælt sem hún bakaði og sendi
okkur og minnumst við Ijúffengu
kleinanna og flatkakanna hennar í
því sambandi. Árni Björn, yngstur
okkar, var ólatur við að heimsækja
hana á Selfoss og gisti hjá henni
ófáar næturnar.
Amma var af aldamótakynslóð-
inni og það mátti greina á tungu-
taki hennar, t.d. varðandi veðrið.
Amma upplifði miklar breytingar á
kjörum og lifnaðarháttum íslensku
þjóðarinnar. Ekki þótti henni allar
breytingamar vera til góðs, því
henni fannst tíminn sem gafst til
samverustunda fjölskyldunnar vera
of lítill.
Amma Marta var heilsuhraust
svo til alla sína ævi og það var ein-
ungis allra síðustu ár sem hún þurfti
að glíma við lasleika. Amma heim-
sótti okkur þremur vikum fyrir and-
lát sitt og vissulega var hægt að
sjá þess merki að hún hafði ekki
fulla heilsu.
Amma hafði það oft á orði síð-
ustu mánuðina að hún óskaði sér
að fá að fara skjótt, en þurfa ekki
að liggja á spítala og kveljast lengi.
Sigurður Markús Sig-
urðsson — Minning
Fæddur 22. júlí 1961
Dáinn 3. október 1993
Ég á erfitt með að sætta mig við
það að eiga ekki eftir að sjá stóra
bróður aftur. Ég bíð alltaf eftir því
að mamma segi mér að þetta hafí
verið einhver misskilningur, Sonny
sé lifandi, því hann hafi meiri lífs-
kraft en nokkur annar. Ég stríddi
honum með því að segja að hann
hefði fleiri líf en kötturinn.
Sonny hafði sína galla eins og
allir aðrir, en góðhjartaðri manni
hef ég ekki kynnst. Hann var gjaf-
mildur og í ófá skipti birtist hann
með eitthvað til að gleðja mig og
Brögu dóttur mína. Reglulega sendi
hann kort eða blóm og ef hann kom
ekki á afmælisdögum sendi hann
skeyti. Samskiptin voru þó ekki allt-
af dans á rósum og þar sem við
vorum svo lík í skapi var stundum
erfitt fyrir okkur að vera saman.
Ég man varla eftir því að við höfum
spilað saman án þess að allt færi í
háaloft. Stundum endaði það með
því að annað hvort okkar rauk út
og skellti hurð. Hvorugt okkar tók
þessu þó alvarlega og aldrei vorum
við lengi reið. Hann vissi alltaf
hvaða sess hann skipaði í hjarta
mínu.
Ég var svo heppin að fá að vera
mikið með Sonna hans síðustu daga
hér á íslandi, því svo fór hann til
Hollands með konu sinni Emblu,
sem hann var nýbúinn að giftast.
Tveimur vikum fyrir lát hans var
ég viðstödd giftinguna. Þau svo
ástfanginn að ekkert hefði getað
eyðilagt þennan dag fyrir þeim.
Sonny fékk þá að kynnast þeirri
hamingju sem Embla veitti honum.
Ég vil þakka henni fyrir það.
Tveimur dögum áður en Sonny
og Embla fóru út sátum við öll og
ræddum um allt milli himins og
jarðar. Þá fannst mér ég nánari
honum en nokkurn tímann áður.
Þeirra stunda sem við Sonny sátum
og spjölluðum um lífíð og tilveruna
á ég eftir að sakna mjög mikið.
En ég veit að honum líður vel.
Litla systir Aðalheiður.
Hér koma fáeinar línur um mann
sem ég náði því miður ekki að kynn-
ast mjög náið. Þrátt fyrir það hafði
ég heyrt mikið um hann. Álltaf var
Heiða að tala um Sonna bróður.
Eftir langan tíma fékk ég svo
loks að hitta hann, því að hann
hafði dvalið erlendis um nokkurt
skeið. Ég man að ég kveið dálítið
fyrir. Mér fannst svo skrítið að
Heiða litla ætti stóran bróður, og
stór var hann svo sannarlega.
Ég sá hann fyrst á Dyngjuvegin-
um á heimili foreldra þeirra systkin-
anna. Þá var hann brúnn og mikill
á velli. Við kynntum okkur og ótrú-
legt en satt: eftir fáeinar mínútur
sátum við tveir inni í eldhúsi yfír
kaffíbolla og töluðum saman
óþvingað og opinskátt. Fyrst þá
skildi ég Heiðu, en hún var búin
að segja mér að þau tvö gætu setið
klukkutímum saman og talað.
Það streymdi eitthvað frá honum
Sonna sem gerði það að verkum
að maður vildi tjá sig við hann.
Fleiri verða þessar línur ekki, en
að lokum vil ég biðja Guð um að
gefa foreldrum, systkinum, eigin-
konu, syni og öðrum syrgjendum
styrk.
Einar Halldór.
Ósk hennar rættist og nú þegar
amma hefur lokið lífshlaupi sínu
kveðjum við hana með söknuði og
þakklæti fyrir öll árin. Nú dvelur
hún hjá afa. Blessuð sé minning
hennar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem)
Hafsteinn, Hilmar, Andrés,
Sveinbjörn og Árni Björn
Hilmarssynir.
En meðan árin þreyta hjörtu hinna,
sem horfðu eftir þér í sárum trega,
þá blómgast enn, og blómgast ævinlega,
þitt bjarta vor í hugum vina þinna.
(Tómas Guðmundsson)
Allt í einu er amma dáin og við
sem héldum að hún ætti eftir að
vera lengur hjá okkur. Við vorum
alltaf velkomin til hennar, bæði í
Beijanes og á Selfoss þar sem hún
bjó síðustu árin. Hún tók okkur
opnum örmum og áður en við viss-
um af var borðið hlaðið ótrúlega
þunnum pönnukökum, kleinum og
flatkökum. Hún kenndi okkur að
baka flatkökur, sem urðu þó aldrei
eins góðar og hjá henni. Og oftar
en ekki vorum við leyst út með
pijónuðum gjöfum.
Þó að barnabömin og bama-
bamabömin væm orðin mörg þá
fylgdist hún með okkur öllum og
Minning
í dag, laugardaginn 16. október,
er til moldar borinn frá Höskulds-
staðarkirkju Torfí Sigurðsson frá
Mánaskál, en hann lést á Landspít-
alanum 9. október eftir að hafa
legið þar mikið veikur í þijár vikur.
Torfi var fæddur að Ósi í Nesjum
á Skaga 4. febrúar 1917, sonur
hjónanna Sigurðar Jónssonar og
Sigurbjargar Jónsdóttur sem þar
bjuggu. Þau áttu átta börn og var
Torfi fimmti í röðinni. Þau fluttust
að Mánaskál í Laxárdal 1918 er
þau keyptu þá jörð og bjuggu þar
síðan allan sinn búskap. Torfi hef-
ur því verið eins árs er þau flutt-
ust. Móðir hans lést 1992 er hún
ól sitt áttunda bam, af barnsfara-
sótt, sem var því miður nokkuð
algeng á þeim ámm. Torfí keypti
jörðina af föður sínum og tók við
búinu 1953, en faðir hans lést
1968.
Ég kynntist Torfa fyrst sumarið
1959 er systir mín Agnes fluttist
til hans með kjörson sinn Guðna
Agnarsson þá 12 ára. Þau gengu
í svo í hjónaband þá um haustið
og vom gefín saman að Útskálum
af séra Guðmundi Guðmundssyni
sem var þar prestur þá. Þau hafa
búið á Mánaskál síðan. Þeim varð
ekki bama auðið, en sonur Guðna,
Agnar Torfí, ólst upp hjá þeim frá
fjögurra ára aldri þar til hann
stofnaði sitt eigið heimili í Vest-
mannaeyjum.
Torfí var öðlingsmaður og góður
sendi okkur hlýjar kveðjur. Hún sá
líka til þess að við vissum hvert af
öðm, hún spurði frétta og sagði
fréttir. Það var gaman að gleðja
ömmu, hún kunni að meta það sem
fyrir hana var gert. Okkur langar
að kveðja hana og þakka fyrir okk-
ur. Amma vissi að okkur þótti vænt
um hana og við munum ekki gleyma
henni.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skait.
(V. Briem.)
Matthíasarbörn og fjölskyldur.
í dag klukkan ellefu verður hún
amma okkar, Marta Guðjónsdóttir,
fyrrverandi húsfreyja í Beijanesi
undir Austur-Eyjafjöllum, jarð-
sungin frá Eyvindarhólakirkju. Hún
var bráðkvödd si. laugardagsmorg-
un á heimili sínu á Selfossi þar sem
hún hafði búið sl. áratug. Þangað
fluttist hún eftir að afí missti heils-
una og þau höfðu bmgðið búi.
Andlát ömmu markar þáttaskil í
margvíslegum skilningi. Þar með
lýkur löngu og oft ströngu en samt
hugljúfu ævintýri sem eins og svo
mörg önnur, hófst með kynnum,
ástum og bjartsýni ungrar konu og
ungs manns af aldamótakynslóð-
inni. Ævintýri sem greinir frá upp-
hafí hjúskapar þegar heimskreppan
var að halda innreið sína, sem grein-
ir frá samheldni afa og ömmu, þrot-
lausri eljusemi þeirra, sparsemi og
þrauteeigju. En ævintýrið greinir
einnig frá uppskem þessara mann-
kosta þeirra, að þau stýrðu um ára-
tuga skeið einu stærsta býlinu und-
ir Eyjafjöllum, eignuðust tíu börn
og komu níu þeirra til fullorðinsára
en við barnabömin erum nú þijátíu
og átta talsins og bamabamabörnin
em tuttugu.
Ævistörf sem státa af slíkri upp-
skeru þurfa ekki frekari vitnanna
við. Þau em okkur, afkomendum
heim að sækja. Við hjónin komum
oft Mánaskál, oftast tvisvar til
þrisvar á ári, því að faðir minn,
Sigurður, var hjá þeim hjónum á
Mánaskál á hveiju sumri fram til
1980, en hann lést 1983 þá 96 ára
gamall. Þá vom dóttursynir okkar
tveir, þeir Ólafur og Klemens,
nokkur sumur hjá þeim í sveitinni
er þeir vora á aldrinum 5-10 ára
og líkaði þeim þar vel enda var
Torfi laginn við að stjóma ærsla-
fengnum strákum. Torfí fór ungur
maður í Eiðaskóla til að afla sér
menntunar. Leið hans lá svo suður
til Reykjavíkur þar sem hann vann
við ýmis störf. Hann var mjög lag-
inn og fljótur að læra og mun
hann hafa unnið mikið við bíla-
og vélaviðgerðir hér syðra. Þetta
kom sér vel fyrir hann í búskapnum
eftir að vélarnar komu til sögunn-
ar. Eins munu nágrannar hans
hafa notið góðs af hagleik hans,
því að hann var mjög bóngóður
og átti erfítt með að neita mönnum
um greiða.
Torfa vom falin ýmis trúnaðar-
störf fyrir sveitarfélag sitt, Vind-
hælishrepp, sérstaklega nú síðari
árin, er hann hefur setið í hrepps-
nefnd og verið fulltrúi þess á fjórð-
ungsþingum. Þá hefur hann verið
í sóknamefnd Höskuldsstaðar-
sóknar og séð um kirkjuna í nokk-
ur ár.
Torfi hefur ekki gengið heill til
skógar undanfarin ár, þó að það
afa og ömmu, áminning um það sem
máli skiptir í lífinu og hollt mót-
vægi við hégómlegt metorðapríl
nútímans. Hvert og eitt hljótum við
því að líta um öxl með þakklæti og
virðingu þegar við kveðjum ömmu
okkar og langömmu hinstu kveðju.
Amma var áttatíu og eins árs
er hún lést. En hún var ekki göm-
ul, hvað sem árafjöldanum leið. Hún
fylgdist af áhuga með öllu því sem
hæst bar í þjóðlífinu hveiju sinni,
hafði alltaf mikið og gott samband
við unga fólkið í fjölskyldunni og
hafði afburðaminni sem hún hélt
óskertu fram í andlátið.
Fyrir tveimur mánuðum sóttum
við systurnar þing ungra sjálfstæð-
ismanna á Selfossi. Þá var, eins og
alltaf áður, gott að koma til ömmu
og eiga hjá henni næturstað. Hún
ræddi við okkur af áhuga um stjórn-
mál líðandi stundar, hafði fylgst
með sjónvarpsviðtali við formanns-
frambjóðendur þingsins og lét sig
ekkert muna um það að ráða okkur
heilt í því hvom þeirra við ættum
að lqósa.
Við þetta tækifæri var indælt að
sitja með ömmu og rifja upp gaml-
ar minningar frá bemskudögunum
austur í Beijanesi. Okkur systmm
þóttu það orð að sönnu sem hún lét
falla af því tilefni: „Stelpur mínar,
þið verðið aldrei of gamlar til að
koma í pössun til mín.“
En heimsóknimar til ömmu verða
ekki fleiri. Eftir stendur minningin,
ómetanleg.
Marta og Raggý
Guðjónsdætur.
Hvað getur maður skrifað á blað,
þegar svo margt kemur í hugann?
Hlutir sem áður voru ómerkilegir,
eru núna allt í einu orðnir að minn-
ingu _sem maður heldur í af öllu
afli. Ég sá ömmu mina seinast. í
maí við brúðkaupið okkar Luc.
„Sendu nú ömmu gömlu kort, ef
þú hefur tíma í brúðkaupsferðinni,"
sagði hún við mig þegar við kvödd-
umst.
Ég sendi henni kort með nokkr-
um línum, en lét margt ósagt, hluti
sem ég ætlaði að segja henni þegar
við kæmum til íslands um jólin. í
staðinn biðjum við bæn í dag. Guð
blessi mihningu þína, amma mín.
Luc, Berglind og Páll Leroy,
Martinique.
hafí ekki komið í ljós fyrr en fyrir
tæpu ári hversu alvarlegur sjúk-
dómur hans var, sem hefur leitt
til þess að hann er nú allur. Ég
vil með þessum línum þakka hans
góðu kynni gegnum árin og öll
samskipti okkar og þá góðu vin-
áttu sem við höfum notið frá hans
hendi, við hjónin, dóttir okkar,
hennar maki og börn, sem verið
hafa okkur ómetanleg.
Við vottum ykkur, Agga mín,
Guðni, Agnar og fjölskyldur okkar
dýpstu samúð í sorg ykkar. Við
vitum, Agga mín, að missir þinn
er mikill og sár. Þó að það hafi
verið í raun og veru ljóst á síðustu
vikum að hveiju stefndi, þá kemur
dauðinn alltaf að óvömm. Við biðj-
um Guð að styrkja þig og leggja
sína líknandi hönd yfir sárin.
Ólafur Sigurðsson.
Torfi Sigurðsson
bóndi á Mánaskál