Morgunblaðið - 23.10.1993, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B LESBOK/D
241. tbl. 81.árg.
LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Skæruliðar vinna gríinmdarverk 1 Angóla
Stríðshörm-
ungar í Cuito
Reuter
Fijálslyndi flokkurinn í Kanada í sókn
ÞINGKOSNINGAR fara fram í Kanada á mánudag og samkvæmt skoðanakönnunum fær Fijálslyndi
flokkurinn rúm 40% atkvæða en íhaldsflokkurinn, sem hefur verið við völd í níu ár, aðeins 17-22%.
Líkur eru hins vegar á að Frjálslyndi flokkurinn tapi þingsætum í Quebec vegna mikils fylgis þjóðernis-
sinna úr röðum frönskumælandi Quebec-búa. Líklegt þykir að forsætisráðherraefni flokksins, Jean
Chretien, sem er í framboði í Quebec, nái ekki kjöri. Myndin er af Chretien og konu hans á kosningafundi
í Montreal í gær.
Luanda. The Daily Telegraph.
FREGNIR tóku í gær að berast af stríðshörmungum í borginni Cuito
í Mið-Angóla og grimmdarverkum skæruliða, sem setið hafa um
borgina í níu mánuði. Að minnsta kosti 25.000 manns hafa beðið bana
í Cuito og hermt er að 80% þeirra sem enn lifa hafi særst. Hungurs-
neyð er í borginni og að sögn sjónarvotta hafa margir gripið til
þess ráðs að leggja sér lauf af tijánum til munns.
en í gær þegar flugvélar á vegum
Sameinuðu þjóðanna fluttu 120 út-
lendinga, aðallega Portúgali, úr
borginni.
Vitað.er að um 25.000 manns
hafa beðið bana í umsátrinu um
Cuito og lík þeirra hafa verið graf-
in í fjöldagröfum eða hulin gijóti
og múrsteinum við íbúðarhúsin eða
á þökunum. Bein og lík liggja eins
og hráviði um torg í miðborginni.
Flugvélar á vegum Sameinuðu þjóð-
anna og angólsku stjórnarinnar
hafa varpað matvælum til borg-
arbúa en það nægir engan veginn
og margir hafa neyðst til að borða
lauf af tijánum. „Menn sem höfðu
misst fæturna skriðu út til að éta
gras, lauf og maura,“ sagði sjónar-
vottur um sjúklinga á sjúkrahúsinu
í borginni.
Síðasti læknirinn á sjúkrahúsinu
flúði til skæruliðanna í ágúst vegna
hungurs. Síðan hefur óþjálfað
hjúkrunarfólk þurft að aflima særða
menn án nokkurra svæfingar- eða
deyfilyfja.
Skjóta á allt sem hreyfist
Embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna áætla að 1.000 manns deyi
dag hvem í landinu öllu vegna bar-
daga eða hungursneyðar og sjúk-
dóma sem blossað hafa upp vegna
stríðsins. Sérlegur sendimaður
Sameinuðu þjóðanna í landinu,
Malímaðurinn Alioune Blondin
Beye, segir bardagana „versta
stríðið í heiminum“.
Síðasti læknirinn flúinn
Skæruliðar Unita-hreyfingarinn-
ar, undir forystu Jonas Savimbis,
hafa reynt að koma í veg fyrir að
umheimurinn fái fregnir af ástand-
inu í Cuito. Frásagnir af stríðshörm-
ungunum tóku ekki að berast fyrr
Borís Jeltsín hyggst breyta uppkasti að nýrri stjórnarskrá Rússlands
Vill sleppa skírskotunum
um sjálfsforræði lýðvelda
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti hefur látið strika allar skírskotanir
um sjálfsforræði 20 lýðvelda Rússlands út úr uppkasti að nýrri stjórn-
arskrá sem þjóðin greiðir atkvæði um samhliða þingkosningunum
sem ráðgerðar eru 12. desember. Með þessu styrkir hann miðstjórnar-
valdið í Moskvu og töldu sljórnmálaskýrendur líkur á að upp ættu
eftir að blossa deilur milli leiðtoga lýðveldanna og forsetans.
Fréttastofan Interfax hafði eftir
Sergej Fílatov, skrifstofustjóra í
forsetaskrifstofunni, að tilvísanir
til sjálfstjórnar hefðu verið strikað-
ar út þar sem ákvæðin væru talin
geta haft „ófyrirsjáanlegar afleið-
ingar“. Var það túlkað þannig að
Jeltsín og samverkamenn hans ótt-
uðust að fyrir Rússlandi gæti farið
eins og Sovétríkjunum; að landið
leystist upp í fjölda veikburða ríkja
sem myndu ala á tortryggni í garð
hvers annars.
Jeltsín hefur boðað að uppkast
að stjórnarskrá, sem til stendur að
leggja fyrir þjóðina 12. desember,
verði tilbúið í byrjun nóvember.
Tillagan verður byggð á niðurstöð-
um sérstaks stjórnlagaþings sem
forsetinn kallaði saman í sumar,
en sérstakir vinnuhópar héldu
áfram vinnu við hana.
Héruðin ánægð?
Yfirvöld lýðveldanna 20 höfðu í
gær ekki brugðist opinberlega við
ákvörðun forsetans. Talið var líklegt
að héraðsstjórnir myndu jafnvel
fagna henni. Þær hugsa margar
lýðveldisþingunum þegjandi þörfina
þar sem þau hafa beitt löggjafar-
valdi til þess að seilast til yfirráða
í efnahagslega öflugum héruðum.
Tveir erlendir stjórnarerindrekar
í Tbilisi höfðu eftir georgískum
heimildarmönnum að Rússar hefðu
afhent stjórnarhernum um 50
þungavopn af ýmsu tagi, þ. á m.
skriðdreka og brynvarða liðsflutn-
ingabíla. Shevardnadze sendi sl.
Jafnframt boðaði Borís Jeltsín í
gær kosningar til héraðsþinga í
Moskvu, Pétursborg og rúmlega
60 héruðum á tímabilinu desember
nk. til mars á næsta ári. Er tilskip-
unin liður í áformum forsetans um
að uppræta leyfar sovétskipulags-
ins. Hann fyrirskipaði þó ekíd bein-
línis nýjar þingkosningar í lýðveld-
unum 20 en „mæltist“ til þess að
þriðjudag Rússum örvæntingar-
fullar beiðnir um hernaðaraðstoð
en stjórnvöld í Moskvu hafa opin-
berlega ávallt hafnað beinum af-
skiptum af átökunum, sagt að um
innanlandsstyijöld væri að ræða.
Gamsakhurdia hlaut meirihluta í
þau tækju tillit til tilskipunarinnar
og stokkuðu upp löggjafarsam-
kundur sínar.
Kvennalisti í Moskvu
í gær var stofnaður fyrsti stjórn-
málaflokkur kvenna í Rússlandi,
Rússneska kvennasambandið. Mun
hann bjóða fram í þingkosningun-
um í desember.
lýðræðislegum kosningum 1991 en
var steypt í janúar 1992.
Það hefur orðið Shevardnadze
fjötur um fót í baráttunni við
skæruliða að stjórnarher Georgíu
er klofinn í þijá hluta sem lúta
hver sínum yfirforingja. Einn
þeirra hlýðir fyrirmælum stríðs-
herrans Jaba Ioseliani, annar
Tengiz Kitovani, fyrrverandi varn-
armálaráðherra, sá þriðji er undir
beinni stjóm núverandi varnar-
málaráðherra, Gia Karkarashvili.
Talsmenn hersveitanna við Sam-
tredia fullyrða þó að þessi klofn-
ingur komi ekki að sök í átökunum
Stjómarherinn í Georgíu
sagður sækja í sig veðrið
Tbilisi. Reuter.
FULLTRÚI innanríkisráðuneytis Georgíu fullyrti i gær að hermenn
ríkisstjórnar Edúards Shevardnadze, leiðtoga landsins, hefðu tekið
á ný borgirnar Samtredia og Abasha í vesturhluta Iandsins og
rekið skæruliða Zviads Gamsakhurdia, fyrrverandi forseta, á brott.
Talsmaður rússneskra hersveita í Georgíu sagði að verið væri að
skipuleggja gæslu járnbrautarinnar milli höfuðborgarinnar Tbilisi
og hafnarborgarinnar Poti og talið er að Rússar hafi látið stjórnar-
hernum í té nokkuð af þungavopnum. «■
Unita-skæruliðarnir hafa gert
harðar sprengjuárásir á borgina
undanfarnar vikur en áður voru
leyniskyttur á nálægum hæðum og
skutu á allt sem hreyfðist á götun-
um, jafnt fullorðið fólk sem börn
og dýr. Ef leyniskytturnar hæfðu
ekki þegar íbúarnir fóru að útjaðri
borgarinnar til að ná í vatn skutu
þeir þá iðulega þegar þeir burðuð-
ust með vatnsföturnar til baka.
Sjónarvottar segja að um 80%
þeirra 80.000 manna, sem enn lifa
í borginni, hafi særst meira eða
minna af völdum byssukúlna eða
sprengna.
BARIST I GEORGIU
Innanríkisráðuneyti Georgíu segir að
hersveitir þess hafi tekið á ný borgina
Samtredia af skæruliðum Zviads
Gamsakhurdla fyrrverandi forseta.
uní borgina, liðsmenn allra fylking-
anna taki við fyrirskipunum
Karkarashvilis og beijist samein-
aðir gegn skæruliðunum.