Morgunblaðið - 12.11.1993, Blaðsíða 1

80 SIÐURB/C
STOFNAÐ 1913
258. tbl. 81. árg.
FÖSTUDAGUR12. NÓVEMBER1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Stjórnarandstæðingar deila á rússnesku kjörstjórnina
Jeltsín sag'ðnr vilja
kæfa aJla andstöðu
Fækka þotum
MEÐ sparnaði hyggst SAS taka 17 þotur úr rekstri á næstunni.
SAS fækkar flug-
leiðum til að spara
Tólf milljarða tap fyrstu níu mánuðina
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
HALLI á rekstri flugfélagsins SAS fyrstu níu mánuði ársins nemur
um tólf milb'örðum íslenskra króna. Á blaðamannafundi í Stokk-
hóimi í gær tiikynnti stjórn félagsins að á næstunni yrði ráðist í
endurskipulagningu fyrirtækisins til að ná tökum á hallanum, en
reynt yrði í lengstu lög að láta ekki koma til uppsagna. Markmiðið
er að skera niður um 20-25 milljarða króna.
Halli SAS nú er ekki síst ins.sem ekki snertir flugið beint,
skuggalegur í ljósi þess að á sama
tíma í fyrra var gróði af rekstrinum
upp á rúma sex milljarða. Fyrir lok
næsta árs á að vera búið að endur-
skipuleggja reksturinn og lækka
kostnað um sem nemur 25 míllj-
örðum króna. Tólf flugleiðir verða
lagðar niður, þannig losna sautján
þotur úr rekstri en ein af orsökum
vanda SAS er talin sú að félagið
eigi of margar vélar. Hætt verður
flugi á fjórum leiðum frá Kaup-
mannahöfn, m.a. til Los Angeles.
í Svíþjóð verður fækkað flugleiðum
innanlands. Tekið verður upp flug
til Osaka í Japan. Sá hluti reksturs-
verður seldur.
Að sögn forráðamanna SAS
verður reynt í lengstu lög að láta
ekki koma til fjöldauppsagna, held-
ur að fækka starfsmönnum með
því að ráða ekki í störf, sem losna.
Lögð verður áhersia á að auka
afköst starfsmanna.
Slæm staða SAS gæti torveldað
samninga félagsins við Swissair,
Austrian Airlines og KLM um sam-
runa. Viðræðurnar eru erfiðar fyr-
ir, meðal annars af því það vefst
fyrir aðilunum að finna bandarísk-
an samstarfsaðila.
Fangaðir neðanjarðar
Reuter
Bretar óttast að Pekiug-
flensa verði mannskæð
Moskvu. Reuter.
STJÓRNARANDSTÆÐINGAR í Rússlandi gagnrýna harðlega þá
ákvörðun kjörstjórnar að úrskurða framboð átta flokka til þingkosning-
anna 12. desember ógild vegna formgalla. Virt dagblað benti á það í
gær að vart geti verið tilviljun að flokkarnir séu allir andvígir Borís
N. Jeltsín forseta og umbótastefnu hans. Andstæðingar forsetans segja
einnig að í drögum að nýrri stjórnarskrá, sem kosið verður um samtím-
is þingkosningunum, séu honum tryggð svo mikil völd að hann verði
í reynd einráður og þingið verði ófært um að binda hendur hans.
Alls fá 13 stjórnmálaflokkar og
samtök að bjóða fram, meðal þeirra
er kommúnistaflokkurinn endur-
reisti. Eitt af stærstu og virtustu
dagblöðum Rússlands, Nezavísímaja
Gazeta, fullyrti í gær að stjórnvöld
hygðust ekki gefa andstæðingum
Jeltsíns neitt færi á að hasla sér völl
á nýja þinginu sem kosið verður í
desember. Markmiðið væri að
tryggja forsetanum „völd yfír lífi og
dauða“ landsmanna. „Hægt og síg-
andi er verið að gera út af við jafnt
skipulagða stjórnarandstöðu sem þá
er gætu myndað slíka andstöðu,"
sagði blaðið. Það hefur að jafnaði
verið hlynnt umbótastefnu forsetans
og liðsmanna hans.
Sergej Babúrín, ungur lögfræð-
ingur frá síberísku borginni Omsk,
sagði í gær að til væri leynilegur listi
yfir einstaklinga sem stjórn Jeltsíns
hefði ákveðið að mættu ekki bjóða
sig fram. Babúrín er meðal þekkt-
ustu andstæðinga Jeltsíns og hefur
slegið á strengi þjóðemisstefnu en
jafnframt stutt harðlínumenn í bar-
áttunni um völdin í landinu. Hann
sagði að úrskurður kjörstjómar, sem
taldi flokk hans, Rússneska þjóðar-
sambandið, hafa farið á svig við regl-
ur um söfnun stuðningsmanna, væri
ekkert annað en tilraun stjómvalda
til að klekkja á stjórnarandstöðunni.
Babúrín sagði jafnframt að hann
ætlaði ekki að gefast upp, flokks-
menn myndu reyna að tryggja að
kosningarnar yrðu „réttlátar og
ftjálsar" og myndu bjóða sig fram í
einmenningskjördæmum. Helmingur
þingmanna í neðri deild þingsins
verður kjörinn í slíkum kjördæmum.
ELLEFU múslimar voru teknir til fanga í gær í neðanjarðarbyrgi í skóg-
lendi skammt frá borginni Sanski Most í vesturhluta Bosníu. Á myndinni
stendur bosníu-serbneskur lögreglumaður við útgangsopið er einn múslim-
anna kemur upp úr byrginu. Þeir voru sakaðir um að hafa stundað grip-
deildir frá fylgsni sínu og em sagðir hafa nokkur morð á samviskunni.
London. Reuter.
ELLEFU manns hafa dáið af völdum nýrrar tegundar Asíuflensu
í Bretlandi. Veikin hefur breiðst hratt út síðustu daga og er farin
að minna á flensufaraldurinn sem leiddi um 25.000 manns til dauða
árið 1989. Farið er að gæta skorts á bóluefni víða um Bretland.
Veiran sem veldur flensunni ber
tegundarheitið A/Peking-32-92-
(H3N2) og er talið að hún eigi
eftir að leiða til faraldurs um allan
heim.
Breskir læknar sögðust í gær
efins um að flensan yrði jafn skæð
og faraldurinn 1989 þó fjölgun
sjúkdómstilfella væri mjög hröð,
en í síðustu viku er talið að hún
hafi skotið sér niður í 65.000
manns. Þegar faraldurinn stóð
sem hæst 1989 veiktust rúmlega
þrisvar sinnum fleiri í viku hverri.
Veikin breiðist hraðast út í suð-
urhluta Englands og era börn og
gamalmenni ásamt þeim sem eiga
við öndunarerfiðleika að stríða
taldir í mestri hættu. Allir 11 sem
látnir eru úr veikinni voru aldraðir
og hafði enginn þeirra verið bólu-
settur. Fjórir þeirra dóu í Edinborg
Fundin aðferð til að velja
kyn fósturvísis fyrirfram
London. The Daily Telegraph.
BANDARÍSKIR vísindamenn segjast hafa orðið fyrstir til að þróa
aðferð til að velja fyrirfram kynferði fósturvísis manns og verða
senn hafnar tilraunir á fólki. Notað verður sæði sem ætlað er til
glasafrjóvgunar, að sögn talsmanna bandaríska landbúnaðarráðu-
neytisins sem skýrðu frá málinu í tímaritinu Journal of Human
Reproduction.
Dreyrasýki og um það bil 400 þegar egg sem inniheldur svonefnd-
aðrir erfðasjúkdómar greinast að- an X-litning kemst í samband við
eins hjá öðru kyninu og verður sæðisfrumu. Fósturvísirinn verður
hægt að koma í veg fyrir þá með karlkyns sé Y-litningur í sæðis-
þessari aðferð. frumunni en hann verður kvenkyns
Kynferði ákvarðast við fijóvgun ef í henni er X-litningur. Mestur
vandinn er að sundurgreina með
vissu litningana og telja þá.
Breskir læknar hafa þróað aðferð
til að greina í sundur Y- og X-sæðis-
frumur en óljóst er hvort hún kem-
ur að gagni. Búin er til upplausn
eggjahvítuefna úr manni og er upp-
lausnin síðan notuð sem eins konar
skeiðvöllur. Sæðisfrumur eru lagðar
ofan á upplausn í glasi og Y-frum-
urnar, sem hafa dáiítið minna yfir-
borð, sökkva fyrr til botns.
en sjö á sjúkrahúsi í Fareham,
suðvestur af London.
Peking A-stofninn greindist
fyrst í Kína í fyrra og hefur þegar
borist til Ástralíu og rómversku
Ameríku þar sem veiran hefur
valdið miklum usla.
-----*-*—*------
Herða enn
að Líbýu
New York. Reuter.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóð-
anna ákvað í gær að frysta eigur
Líbýumanna erlendis frá 1. des-
ember og banna sölu á tækjabún-
aði til oliuiðnaðar.
Gripið er til aðgerðanna þar sem
Iibýustjórn hefur skirrst við að
framselja hryðjuverkamennina sem
komu sprengju um borð í banda-
ríska breiðþotu sem splundraðist á
flugi yfir Lockerbie í Skotlandi
tveimur dögum fyrir jól 1988.