Morgunblaðið - 12.11.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1993
Skipverjum á Albert KE sagt upp vegna ágreinings um hafnarfrí
Töldu sig eiga rétt á að
frí yrði tekið í heimahöfn
AÐ minnsta kosti fimm skipverjar í áhöfninni á Albert KE frá Kefla-
vík sem verið hefur á línuveiðum hafa verið reknir í kjölfar ágrein-
ings áhafnarinnar og útgerðar1 skipsins um hafnarfrí. Að sögn Hólm-
geirs Jónssonar, framkvæmdastjóra Sjómannasambands íslands, eru
málavextir þeir að skipið landaði á Austfjörðum að loknum níu daga
veiðitúr og krafðist áhöfnin þá hafnarfrís í heimahöfn samkvæmt
kjarasamningi. Þessu hafnaði útgerð skipsins og tilkynnti skipverjum
að ef þeir vildu ekki una því að taka hafnarfríið í löndunarhöfninni
þá gætu þeir leitað sér að annarri vinnu. Ekki tókst að ná í Jónas
Haraldsson, lögfræðing hjá LlÚ, né Halldór Ibsen hjá Útvegsbændafé-
lagi Suðurnesja í gær, en sá síðarnefndi sagði í fréttum Ríkissjónvarps-
ins að sjópróf 'myndu verða þegar skipið kæmi til heimahafnar og
þeir myndu ekki tjá sig um málið að öðru leyti fyrr en þau hefðu
farið fram.
Hólmgeir Jónsson sagði að tveir
úr áhöfninni á Albert hefðu verið
skildir eftir í reiðileysi fyrir austan
og hefði Sjómannasambandið kostað
farið fyrir þá heim. Hann sagði að
sá kostnaður yrði innheimtur hjá
útgerðinni og í framhaldi af því yrði
kannað hvað væri frekar hægt að
gera í máiinu. „Við hljótum að gera
kröfu um uppsagnarfrest og þó hann
sé ekki langur þá eiga menn hvað
sem öllu líður ekki að vera alveg
réttlausir. Ég fagna því ef sjópróf
verða í málinu og tel það gott ef
menn vilja fá það á hreint hvernig
þessu er varið,“ sagði hann.
Hólmgeir sagði að það væri ótví-
rætt samkvæmt kjarasamningum að
sjómenn ættu rétt á 24 klst. hafn-
arfríi í heimahöfn eftir veiðiferð ef
hún tæki fimm sólarhringaéða meira.
Taki hún hins vegar skemmri tíma
þarf ekki að taka 24 klst. frí, en þó
þarf alltaf að skila fjórum sólarhring-
um í mánuði. Þar sem Albert KE
hefði verið níu sólarhringa á veiðum
hefði samkvæmt samningi átt að
gefa áhöfninni 24 klst. hafnarfrí og
samkvæmt túlkun Sjómannasam-
bandsins ætti það að vera tekið í
heimahöfn, þar sem í samningum
væri tekið fram að væri bátur skilinn
eftir utan lögskráningarstaðar áhafn-
ar skuli útgerðarmaður sjá skipveij-
um fyrir fari frá og til útgerðarstað-
ar skipsins í hafnarfríum.
RAUÐARÁRSTÍG 18, SÍMI: 62 33 50
Langtímavextir á Islandi 1987-1993:
Raunávöxtun, árleg meðaltöl í %
p Óverðtryggð bankalán
bankalán
Húsbréf á
Verðbréfa-
þingi
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993 áætlun
Raunávöxtun skammtímalána
á
ISLAND
DANMORK
SVÍÞJÓÐ
III.’91 IV.’91 I.’92 II.’92 III.’92 IV.’92 I.’93 II.’93 III.’93
Raunvaxtastig
bankalána um
11,3% áárinu
Hafa hækkað hér en lækkað á Norðurlöndum
SEÐLABANKINN telur raunávöxtun óverðtryggra bankalána verði
um 11,3% að meðaltali á þessu ári og hafa raunvextir þessara lána
farið hækkandi hér á landi frá síðasta fjórðungi ársins 1992 ólíkt
þróuninni annarstaðar á Norðurlöndunum. Vextir spariskírteina rík-
issjóðs eru einnig hærri hér á landi en á Norðurlöndunum en vextir
ríkisvíxla hafa verið nálægt meðaltali ríkisvíxlavaxta á Norðurlönd-
unum og hafa farið lækkandi að undanförnu.
í nýrri greinargerð Seðlabankans
um þróun og horfur í peninga- og
gengismálum kemur fram að erlend-
is hafi efnahagssamdráttur leitt til
vaxtalækkunar en hér á landi hafi
mikil lánsfjáreftirspurn, m.a. frá
heimilum og ríkissjóði, tafið fyrir
lækkun vaxta. Útlit sé fyrir að raun-
ávöxtun óverðtryggðra bankalána
verði 11,3% áþessu ári, raunávöxtun
verðtryggðra bankalána verði um
9,2% að meðaltali og ávöxtun á eftir-
markaði 6,9-7,1%. Fram kemur í
greinargerðinni, að vextir bankalána
hafa hækkað töluvert frá því eigin-
legt vaxtafrelsi hófst árið 1987 en
vextir á verðbréfamarkaði hafa
lækkað talsvert þrátt fyrir hækkun
sem varð árið 1991.
Veruleg vaxtahækkun
Bent er á að þegar ávöxtun ríkis-
víxla hafi lækkað í júlí og ágúst
hafi veruleg hækkun orðið á útláns-
vöxtum bankanna. í byijun nóvem-
ber hafi nafnávöxtun almennra víx-
illána verið um 16,3% að meðaltali
og viðskiptavíxla 19,4%. Á sama
tíma hafi meðalávöxtun í síðasta
útboði þriggja mánaða ríkisvíxla
verið 6,9% og 6,8% í sölutilboðum
á Verðbréfaþingi.
I greinargerðinni kemur fram,
að vextir á spariskírteinum ríkis-
sjóðs séu hærri hér á landi en i
nágrannalöndunum. Þar sem gefin
séu út verðtryggð ríkisskuldabréf
hafí vextir þeirra verið 2-4% lægri
en ávöxtun spariskírteina hér á
landi. Hins vegar sé yfirleitt minni
munur á kjörvöxtum bankalána og
spariskírteinavöxtum hér á landi en
víða þekkist. Bendi það til þess að
ein af meginforsendum almennrar
raunvaxtalækkunar sé lækkun
vaxta á spariskírteinum ríkissjóðs.
Amnesty International
Alþjóðleg herferð gegn
pólitískum morðum
Amnesty International stendur um þessar mundir fyrir alþjóð-
Iegri herferð gegn pólitískum morðum og „mannshvörfum“. Meðal
þeirra mála sem hæst ber er mál 21 árs gamals læknanema frá
Venesúela sem skotinn var til bana á Carabobo-háskólalóðinni.
Luis Enrique Landa Díaz var
viðstaddur hátíðarhöld í tilefni 17
ára afmælis Carabobo-háskólans
hinn 17. september 1992 þegar
þjóðvarðliðar hófu að skjóta á
varnarlausa nemendur eftir orða-
hnippingar milli þeirra og nemend-
anna. Luis Enrique var skotinn í
höfuðið og lést samstundis. Eftir
að faðir hans hafði rætt við fjöl-
miðla um morðið var honum hótað
og seinna var skotið á hann fyrir
utan heimili hans og hann særður
auk þess sem fjölskyldan hefur
sætt margvíslegum ofsóknum.
Þó svo að opinber rannsókn hafi
verið sett af stað hefur enginn
þurft að svara enn til saka og þjóð-
varðliðinn sem grunaður er um
morðið var fluttur til af yfirvöidum
og færður í annað fylki í Venesú-
ela. Meðferð máls Luis Enrique
Díaz er dæmigerð fyrir mál á hend-
ur þjóðvörðum sem njóta verndar
stjórnvalda.
Amnesty International hvetur
fólk til að skrifa stjómvöldum í
Venesúela og mótmæla pólitískum
morðum og „mannshvörfum“. Vin-
samlegast skrifið til: President of
Venezuela, sr. Ramón José Velásqu-
ez, Presidente Interino, de la
República de Venezuela, Palacio de
Miraflores, Caracas, Venezuela.“