Morgunblaðið - 23.01.1994, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. JANÚAR 1994
Eini g'leðidagnrinn
_________Leiklist____________
Súsanna Svavarsdóttir
Þjóðleikhúsð - Smíðaverkstæði
BLÓÐBRULLAUP
Þýðing: Hannes Sigfússon
Þýðing Vögguþulu: Magnús As-
geirsson
Hljóðmynd: Hilmar Orn Hilm-
arsson
Lýsing: Björn Bergsteinn Guð-
mundsson
Dansar: Gabriela Gutarra og
Juan Povillio
Leikmynd og búningar: Elín
Edda Arnadóttir
Leikstjóri: Þórunn Sigurðardótt-
ir
Hún er hrædd við hnífa. Líka
riffla og skammbyssur. Býr inni-
lokuð í húsi sínu, ekkja, og hefur
auk þess misst annan son sinn -
Móðirin sem á einn son eftir og
óskar þess- að hann væri dóttir sem
handléki lín og kniplinga í stað
vopna. Það læðist að henni ótti
þegar sonurinn tilkynnir henni að
hann ætli að kvænast.
Brúðurin býr á afskekktum bæ.
Hún hefur áður átt unnusta, Leon-
ardo, sem er nú kvæntur frænku
Brúðarinnar. Það heitir enginn
neitt í þessu leikriti nema Leon-
ardo. Hann (og hans ætt) er upp-
haf og endir alls; upphafið að út-
rýmingu karlpenings í fjölskyldu
Móðurinnar og hann bindur enda
á þann kostum prýdda legg. Brúð-
urin hefur gefið jáyrði sitt af fúsum
og fijálsum vilja - en Leonardo
þenur hest sinn að húsi hennar
hvað eftir annað. Þótt hann eigi
konu og bam og annað í væiidum,
vill hann ekki sætta sig við að fyrr-
verandi unnusta hans gangi í
hjónaband. Leonardo gleymir
skyldum sínum og á brúðkaupsdag-
inn gerir Brúðurin það líka. Hún
flýr með Leonardo. Brúðguminn
veitir þeim eftirför - og á hæla
þeim fara Máninn og Dauðinn.
Þetta er heimur fullur af konum,
eins og gjarnan hjá Lorca. Þær
kæla sig með blævængjum innan
veggja heimilisins, hannyrða og
skrafa saman. Hafa alltaf nóg fyr-
ir stafni. Heimur karlanna er utan-
dyra. Þeir bera vopn, blóðheitir og
blóðþyrstir og það er mikið af ekkj-
um. Enda hefur Móðirin á orði við
tengdadóttur sína í brúðkaupsveisl-
unni að brúðkaupsdagurinn sé eini
hamingjudagurinn í iífi konunnar.
En Brúðurin er ekki glöð - og
eitt lítið hamingjuleysi verður að
stórum harmleik, þegar hún flýr
með fyrrum unnusta sínum.
Það er mikill kraftur í sýning-
unni á Smíðaverkstæðinu. Slátt-
urinn er þungur og undirtónninn
þrunginn dauðahljómi - svo mjög
að á köflum fannst mér sýningin
yfirþyrmandi. Það er leikið á stórar
tilfinningar af miklum ofsa, blóð-
hitinn nánast snertanlegur, svip-
brigði eru mögnuð og það gustar
af mönnum þegar þeir hreyfa sig.
Ég held að Smíðaverkstæðið sé
bara of lítið fyrir svona „mega-
drama“.
Bríet Héðinsdóttir leikur Móð-
urina og er mögnuð í hlutverkinu.
Það má eiginlega segja að hún jarð-
bindi sýninguna, því þótt hún leiki
á tilfinningar ótta, reiði og sorgar
og haturs, fer hún aldrei yfir strik-
ið. Móðirin er mennsk í meðförum
Bríetar og það er auðvelt að skynja
harm hennar.
Baltasar Kormákur fer með hlut-
verk sonar hennar, Brúðgumans.
Tæknilega fannst mér hann vinna
hlutverkð ágætlega, en eitthvað
skorta á að hann lifði það. Svip-
brigði voru við hæfí hveiju sinni,
svona rétt eins og skipt væri um
grímu, en fremur grunnt á því.
Persónu hans vantaði hold og ólg-
andi blóð.
Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir
leikur Brúðina. Þótt hlutverkið sé
það besta sem ég hef séð Stein-
unni Ólínu gera, hefur hún varla
styrk til að skila tijfinningasveiflum
þessarar konu. I atriðinu þegar
Leonardo kemur til hennar að
morgni brúðkaupsdagsins, 'verður
hún eins og hrædd, lítil mús -
bara rétt eins og hún haldi að hún
verði skömmuð ef hún sést á tali
við hann. Það er útilokað að sjá að
á milli þeirra sé kynferðislegt að-
dráttarafl, sem er svo magnað að
það feli í sér eyðingarmátt. Þegar
stúlkukindin hefur svo verið gefín
sínum manni, vantar örvilnan
hennar og skelfingu. Hún verður
bara mjög þreytt og döpur. Svo
flýr hún.
Ingvar Sigurðsson leikur Leon-
ardo. Mér fannst hann alveg glat-
aður. Leonardo er bara fýlulegur
og svo þumbaralegur við litlu Brúð-
ina - fyrrverandi unnustu sína sem
hann elskar þó enn - þarna í morg-
unsárið að þessi örlagaríki fundur
féll gersamlega flatur. Textameð-
ferð Ingvars í því atriði var líka
óviðeigandi. Hann flutti texta sinn
afar, afar skýrt eins og hann læsi
hann. Það var enginn tilfínninga-
hiti, ekkert „sex“, engin heit þrá,
engin heit vissa um vald Leonardos
yfír þessari stúlku; hann kom fram
við hana á sama hátt og eiginkonu
sína, sem hann hafði engan áhuga
á.
Edda Arnljótsdóttir fer með hlut-
verk eiginkonunnar og skilaði þess-
ari góðgjömu, þó víkjandi, konu
með ágætum. Það sama má segja
um Rúrik Haraldsson sem leikur
föður Brúðarinnar.
Ragnheiður Steindórsdóttir leik-
ur þjónustustúlku á heimili Brúðar-
innar og er hreint afbragð í því
hlutverki. Hún hefur geysilega gott
vald á viðbrögðum stúlkunnar við
atburðunum sem eiga sér stað;
skapar glaðlynda persónu, einkar
næma fyrir umhverfi sínu og öðru
fólki og fer aldrei yfir strikið hvað
varðar tjáningu.
Vigdís Gunnarsdóttir fer með
hlutverk ungrar stúlku. Svipbrigði
hennar og hreyfingar eru ágætlega
tempruð en röddin ekki í alveg
nógu góðu jafnvægi. Vigdís beitir
henni á köflum svo hátt að maður
hrekkur í kút, eins og æpt hafí
verið í gjallarhorn.
Bryndís Pétursdóttir leikur
grannkonu Móðurinnar og Guðrún
Þ. Stephensen tengdamóður Leon-
ardos. Þetta eru lítil og einlit hlut-
verk og var þeim skilað eins og
efni stóðu til.
Hjalti Rögnvaldsson og Guðrún
S. Gísladóttir fara með hlutverk
Mánans og Dauðans og var texta-
flutningur þeirra mjög góður.
Pétur Jónasson gítarleikari flyt-
ur tónlistina á sviðinu og gerir það
mjög vel. Tónlist og hljóð eru mjög
áhrifamikil í sýningunni og
skemmtilega unnin inn í hana.
Dansatriði eru einnig lífleg og
mjög vel unnin og dansatriðið í
brúðkaupsveislunni var sérstaklega
vel útfært og nokkuð vel dansað
af leikurunum.
Það er nokkuð jafn hraði í sýn-
ingunni - eiginlega of jafn. Það
hefði mátt staldra betur við á
dramatískum og örlagaríkum
augnablikum og leggja þar áherslu
á tilfínningamar sem liggja að
baki þeim örlagaríku atburðum
sem eiga sér stað. Þar á ég helst
við framangreint samtal Leonardos
og Brúðarinnar að morgni brúð-
kaupsdagsins, einnig hefði örvænt-
ing brúðarinnar þurft að vera skýr-
ari áður en hún flýr og það hefði
mátt gera meira úr aðdráttarafli
þeirra tveggja á flóttanum. Það er
enginn sérstakur áhugi merkjan-
legur hjá þeim.
Reiði, ótti, hatur, eru tilfinningar
sem komast mjög vel til skila, en
sýninguna vantar ólgandi blóðið og
hitann; spennuna og ástríðurnar
sem tosa mann og konu hvort að
öðru af svo miklu afli að þau svíf-
ast einskis til að ná saman - jafn-
vel þótt það steypi þeim og öllum
í kringum þau í glötun.
Leikmyndin er mjög hugvitssam-
lega unnin; skapar mikið og gott
rými og búningarnir eru stílhreinir
og fallegir.
|
>
Erlendur Magnússon starfsmaður Nomura Bank í London
Göng undir Hvalfjörð eru
algjörlega íslensk áhætta
Á RÁÐSTEFNU Verkfræðingafélags íslands og Tæknifræðingafélags
íslands um Hvalfjarðargöng flutti Erlendur Magnússon, starfsmaður
Nomura Bank í London, erindi um fjármögnun framkvæmdanna en
bankinn hefur unnið að því fyrir Spöl hf. að skipuleggja fjármögnun
og mynda hóp banka til að lána fé til gerðar jarðganga undir Hval-
fjörð. Erlendur hefur starfað hjá Nomura Bank í þijú ár, en hann
hefur verið búsettur í London ásamt hollenskri eiginkonu sinni og
dóttur frá því 1989.
Að loknu stúdentsprófi hér heima
tók Erlendur sér frí frá námí í þijú
ár, en fór þá til Bandaríkjanna og
tók þar BA próf í alþjóðasamskiptum
með áherslu á stjórnmálafræði og
einnig nokkuð í alþjóðalögfræði.
Hann lauk siðan masterprófi í al-
þjóðasamskiptum með meiri áherslu
á hagfræði frá London School of
Economics. Að því loknu starfaði
hann hjá Eimskip í fimm ár, fyrst
hér á landi í tvö ár í stórflutningum,
en síðan í þrjú ár á skrifstofu Eim-
skips í Hollandi og hafði hann þá
umsjón með markaðsmálum varð-
andi flutninga beint milli Evrópu og
Bandaríkjanna.
„Ég starfaði hjá Eimskip í Hol-
landi þar til í byijun árs 1989 að ég
flutti mig til London og skipti jafn-
framt um starfsgrein. Þá fór ég í
Scandinavian Bank sem var, og
starfaði þar þangað til bankinn var
keyptur af Skandinaviska Enskilda
og var eiginlega lagður niður í kjöl-
far þess. Fljótlega eftir það byijaði
ég svo að starfa hjá Nomura Bank
og er búinn að vera þar í þijú ár.
Nomura Securities er stærsta fjár-
málafyrirtæki í heimi, en það er fyrst
og fremst verðbréfafyrirtæki. Stærð
sína sækir það auðvitað fyrst og
fremst til þess hve mikil viðskipti
hafa verið á undanförnum árum á
japönskum verðbréfamörkuðum.
Japanirnir eru búnir að vera með
þessa starfsemi í London síðan
snemma á sjöunda áratugnum, og
stærsti hluti viðskipta þeirra er á
verðbréfasviðinu, en einnig eru þeir
starfandi í New York og með minni
starfsemi annars staðar. Hvað varðar
bankann þá var hann stofnsettur í
London, því það vill nú þannig til
að þegar McArthur var svona nokk-
urskonar einræðisherra Japans eftir
stríð þá gerði hann ýmsar breytingar
á lögum þar, og meðal annars kom
hann bandarísku lögunum um að-
skilnað banka og verðbréfafyrirtækja
á í Japan og þeir búa enn að því í
dag þó þeir séu svolítið að draga úr
þeim skilum eins og Bandaríkjamenn
eru reyndar að gera sjálfír. Þar af
leiðandi hafa japönsk fyrirtæki á
sviði verðbréfamála sem hafa einnig
viljað hafa bankastarfsemi, þurft að
setja þá starfsemi upp utan Japans
og London verið staðurinn. Þetta er
svipað og sumir bandarískir bankar
gerðu til þess að komast inn á verð-
bréfamarkaðina, þeir settu þá upp
verðbréfafyrirtæki i London.
Nomura Bank var stofnaður 1986
og hefur verið að ganga í gegnum
ákveðinn vöxt og fengið mikinn
stuðning frá sínu móðurfyrirtæki.
Þetta er því ungur banki og ekki
stór í sjálfu sér á mælikvarða Lond-
on, en þeir ætla sér greinilega að
gera hann stóran því þeir vilja eiga
Morgunblaðið/Kristinn
Erlendur Magnússon
viðskipti við stórfyrirtæki og þjóna
þeim,“ sagði Erlendur.
Sér um viðskipta-
tengsl á Norðurlöndum
Erlendur gegnir „manager" stöðu
í Nomura Bank, en hann segir að
erfitt sér að þýða þann titil á ís-
lensku. „í fjárrnálaheiminum í Lond-
on er vinnustrúktúrinn nokkuð flat-
ur, og menn vinna mikið saman jafn-
vel þó þeir séu með einhvern hærri
titil eða lægri titil o.s.frv. Við erum
þarna heill hópur með þennan starfs-
titil sem raunverulega stýrum engu
nema sjálfum okkur og ritaranum
okkar. Við vinnum svo saman eða
með hærra settum og lægra settum
að ýmsum verkefnum," sagði hann.
Hjá bankanum hóf Erlendur störf
á lánasviði við það m.a. að meta láns-
hæfni viðskiptavina og meta hvort
verkefnin sem bankinn fjármagnaði
væru góð eða slæm. Frá því á síð-
asta ári hefur- hann svo í auknum
mæli verið í beinum samskiptum við
fyrirtæki, en áður var hann í sam-
skiptum við þau fyrirtæki sem gengu
illa og endurskipulagði þau, en kom
hins vegar ekki á nýjum viðskiptum
eða þróaði viðskipti. Þetta breyttist
svo á síðasta hausti þegar hann færði
sig örlítið um set innan bankans, og
er nú nýlega tekinn við því að sjá
um öll viðskiptatengsl við Norður-
lönd, sem hann segir að sé raunveru-
lega nýr markaður fyrir bankann.
Verkefnið athyglisvert
Erlendur sagði að þó nokkur tími
væri liðinn síðan Nomura Bank hefði
haft samband við Spöl hf. og fengið
upplýsingar vegna fyrirhugaðrar
jarðgangagerðar undir Hvalfjörð, en
það hefði bankinn gert að fyrra
bragði.
„Okkur fannst það sem við sáum
athyglisver og síðan komum við hing-
að og héldum með þeim fundi. Þeir
hafa tekið þetta skref fyrir skref og
ekki viljað ana að neinu og við höfum
verið að vinna með þeim, fyrst að
ákveðnu forverkefni árið 1992 og
síðan frá því snemma árs 1993 ásamt
hópi annarra ráðgjafa. Við erum eig-
inlega í tvenns konar hlutverki. Ann-
ars vegar höfum við unnið með þeim
að því að skipuleggja fjármögnun og
þar höfum við haft samstarfsaðila
sem er að hluta til systurfyrirtæki
okkar í bankanum. Sú vinna er langt
komin þó auðvitað sé ýmsilegt eftir,
og síðan erum við sem banki að vinna
ásamt svissneska bankanum Union
Bank of Switzerland að því að mynda
hóp banka sem leggur fram það fjár-
magn sem þarf í bankalánin. Sú
vinna er miklu nýlegar til komin, því
hún fór auðvitað ekkert af stað fyrr
en ákveðnum áföngum hafði verið
náð. Það er ennþá mikil vinna eftir
og undirritun samninga verður ekki
fyrr en allir aðilar, bankar, lífeyris-
sjóðir, verktakar og allir aðilar aðrir
verða búnir að komast að sameigin-
legri niðurstöðu. Það er því langt frá
því að um eitthvert lánsloforð sé að
ræða, en menn vinna auðvitað að
því,“ sagði hann.
Ekki hægt að selja holu
Enn eiga eftir að fara fram
ákveðnar rannsóknir vegna fyrirhug-
aðrar jarðgangagerðar og sagði Er-
lendur að alls ekki mætti útiloka
þann möguleika að einhver af þeim
rannsóknum leiddi af sér neikvæða
niðurstöðu. Að því gefnu hins vegar
að niðurstaðan verði góð þá sýndist
honum að af verkefninu geti orðið.
„Menn voru ekki tilbúnir að lána
fjármagn til 18 ára til íslands en
þeir eru tilbúnir að lána til 13 ára.
Mér fínnst það alls ekki slæmt, því
þó ísland sé auðugt þá vita menn
að atvinnuvegurinn er einhæfur og
aðstæður geta komið upp sem íslend-
ingar ráða ekkert við, og jafnvel þó
við hefðum bestu stjómmálamenn í
heimi gætu komið upp náttúrulegar
aðstæður sem gerðu það að verkum
að landið ætti í erfiðleikum. Það er
áhættan sem menn eru að taka þeg-
ar þeir lána til íslands. Það er annað
þegar t.d. Flugleiðum er lánað fyrir
flugvélum. Þá byija menn á því að
skoða hvort Flugleiðir geti staðið í
skilum, en þeir hafa það svo alltaf í
bakhöndinni, t.d. ef íslenski markað-
urinn hyrfí vegna náttúruhamfara,
að sækja þessar flugvélar og fljúga
með þær vestur um haf, til Evrópu
eða til Asíu og selja þær. Þú selur
hins vegar ekki holu sem liggur þvert
undir Hvalfjörð, þannig að þetta er
algjörlega íslensk áhætta. Það er
þess vegna sem ég held að menn
setji þau mörk að þetta sé nægilegt
og vilja ekki taka stærri áhættu,
Þessi áhætta er svo auðvitað ekki til
staðar hjá lífeyrissjóðunum að því
leyti að þeir eru ekki að taka gengisá-
hættu,“ sagði Erlendur Magnússon.

I
\