Morgunblaðið - 25.01.1994, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. JANUAR 1994
25
Morgunblaðið/Þorkell
Kjördæmaþing
FUNDARGESTIR á kjördæmaþingi sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík hlýða á erindi Björns Bjarnasonar.
Könnun Gallup á viðhorfi til heiisdagsskóla
Um 17% nýta sér
heilsdagsskóla
FLESTIR þeirra sem notfæra sér þjónustu heilsdagsskóla eru
ánægðir með þá þjónustu, og finnst flestum þeirra þetta vera betri
og öruggari kostur en þau úrræði sem viðkomandi notaði áður.
Þetta er meðal niðurstaðna úr skoðanakönnun Gallup á Islandi um
viðhorf Reykvíkinga til stofnunar og reksturs heilsdagsskóla sem
nú er starfræktur í öllum grunnskólum sem reknir eru á vegum
borgarinnar. Könnun Gallup leiddi í ljós að flestir Reykvíkinga sem
eiga börn á grunnskólaaldri vita að grunnskólar Reykjavíkur bjóða
upp á heilsdagsskóla og flestir eru ánægðir með þá nýjung. Rúm-
lega 46% aðspurðra sögðust hafa kynnt sér starfsemina vel og
rúmlega 17% sögðust nýta sér þjónustuna.
í könnun Gallup kemur fram að
Formaður Varðar á kjördæmaþingi sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík
Mikilvægasta verkefni fiokks-
ins að ná sátt um sjávarútvegsmái
KJÖRDÆMAÞING sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík var haldið á
Hótel Sögu á laugardag. Hófst þingið með því að rætt var um kjör-
dæmaskipan og þá sérstaklega hvort skipta ætti Reykjavík upp í
fleiri en eitt kjördæmi. Þá fluttu fulltrúar nokkurra sjálfstæðisfé-
laga erindi um það sem þeir töldu vera brýnustu viðfangsefnin í
borgar- og landsmálum þessa stundina. Sagði Olafur Klemensson,
formaður Varðar, að mikilvægasta pólitiska verkefni Sjálfstæðis-
flokksins þessa stundina væri að leiða deilur um sjávarútvegsmál
til lykta, þannig að allir landsmenn gætu við unað. Síðdegis kynntu
loks frambjóðendur í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
stefnu sína með stuttu ávarpi.
Það var Björn Bjarnason alþingis-
maður sem hafði framsögu um
hvort skipta bæri Reykjavík upp í
fleira en eitt kjördæmi. Hann sagði
meðal annars að mestu máli skipti
að kjósendur réðu meira um at-
kvæði sitt og því ætti að taka upp
meirihlutakosningu. Hann sagðist
vera þeirrar skoðunar að við næstu
endurskoðun kosningalaganna ætti
að huga að því hvernig fólk gæti
ráðið meiru yfir því hverja það kysi
til valda. Þá ættu flokkar að lýsa
því yfir fyrir kosningar með hveijum
þeir ætluðu að stjórna að loknum
kosningum.
Björn sagði að í sínum huga
væri það ekki markmið í sjálfu sér
að Reykjavík .yrði skipt upp í fleiri
en eitt kjördæmi og gæti slíkt jafn-
vel leitt til að smáflokkar efldust.
Markús Örn Antonsson borgar-
stjóri sagði að enginn ástæða væri
til að skipta upp Reykjavík vegna
borgarstjórnarkosninga. Þessi mál
yrði að skoða í samhengi. Ef sextán
þingmenn yrðu kosnir í einmenn-
ingskjördæmum í Reykjavík þá
væru þeir orðnir fleiri en borgarfull-
trúarnir. Væntanlega myndu þeir
hver fyrir sig reyna að byggja upp
pólitískt bakland í sínum kjördæm-
um. Borgarstjóri sagði sjálfstæðis-
menn ávallt hafa hafnað pólitískum
hverfastjórnum og ætti því ekki að
taka fyrsta skrefið í þá átt með því
að skipta Reykjavík upp í kjördæmi
vegna alþingiskosninga.
Ólafur Klemensson, formaður
Varðar, var einn þeirra fulltrúa
sjálfstæðisfélaganna sem tók til
máls á fundinum og gerði hann
kvótakerfið að umræðuefni og sagði
það vera óþolandi óréttlæti að þjóð-
in - eigandi fiskimiðanna, hefði
hvorki ráðstöfunarrétt né sann-
gjarnan arð af þessari eign sinni.
Sjómannaverkfallið á dögunum
hefði aðeins verið fyrirboði þéss sem
koma skyldi, málið væri pólitísk
púðurtunna.
Ólafur sagði það í sjáifu sér ekk-
ert undarlegt þó tekist væri á um
þetta mál. Um aðrar auðlindir, fall-
vötnin og jarðvarmann, stæðu engar
deilur enda væru þær í eigu þjóðar-
innar og nýttar sameiginlega. Eng-
inn nema „lokaður klúbbur út-
gerðarmanna“ fengi hins vegar að-
gang að auðlindum sjávar nema
greiða stórfé til þeirra sem fyrir
væru. „Þetta er einokunarklúbbur,
sem fengið hefur mikilvægustu auð-
lind þjóðarinnar frá stjórnvöldum
til fénýtingar. Lætur ekkert í stað-
inn og vill ekkert láta til allra hinna
sem eru þó réttmætir eigendur að
auðlindinni og þar með hagnaðar-
uppsprettunni."
Hann sagði þá skoðun að þetta
ástand væri með öllu ótækt vera
miklu útbreiddari og almennari en
áð hægt væri að vísa henni frá sem
sérvisku, sósíalisma eða öfundsýki
í garð útgerðarmanna, en fulltrúar
útgerðarvaldsins hefðu einmitt
haldið því fram að einhveijar slíkar
annarlegar hvatir lægju á bak við
gagnrýni á núverandi kvótakerfi.
Ekkert væri fjær sanni.
„Það er að mínu mati mikilvæg-
asta pólitíska verkefni Sjálfstæðis-
flokksins þessa stundina að leiða
þetta mál til lykta, þannig að ailir
landsmenn geti vel við unað.
Fiskistofnarnir við ísland eru
sameign íslensku þjóðarinnar. Nýt-
ingu þeirra ber að haga með þeim
hætti sem best tryggir almenn lífs-
kjör í landinu. Núverandi fyrirkomu-
lag, endurgjaldslaus einkaréttur ör-
lítils minnihluta, er óviðunandi. Það
getur ekki orðið sátt um þetta mál
nema útgerðin greiði eðlilegt og
sanngjarnt afgjald, einkaleyfisgjald,
fyrir nýtingarréttinn á fiskimiðun-
um við Island,“ sagði formaður
Varðar.
Síðdegis fluttu frambjóðendur í
komandi prófkjöri erindi og voru
þeir flestir sammála um að atvinnu-
og fjölskyldumál yrðu mál málanna
' á næstu misserum og bæri að leggja
höfuðáhérslu á þá málaflokka.
Menn sögðu málefnastöðu Sjálf-
stæðisflokksins á þessu sviði vera
sterka og hefði mikið verið gert í
þessum málum á líðandi kjörtíma-
bili. Voru aðgerðir Reykjavíkur-
borgar gegn atvinnuleysi og heils-
dagsskóli meðal annars nefndar í
því sambandi.
tæplega fjórðungur Reykvíkinga sem
eiga börn á grunnskólaaldri er mjög
hlynntur því að Reykjavíkurborg taki
við rekstri grunnskóia af ríkinu og
rúmlega 41% sagðist vera frekar
hlynnt því. Rúmlega 13% sögðu að
heilsdagsskólinn væri miklu dýrari en
það úrræði sem notað var áður en
hann kom til sögunnar og tæplega
21% sagði hann vera mun dýrari. Hins
vegar sögðu 25% þennan kost vera
mun ódýrari og rúmlega 10% sögðu
hann miklu ódýrari. í tæplegá 18%
tilvika þurfti viðkomandi ekki að
borga fyrir fyrri valkostinn.
í ijós kom að í 40% tilvika var við-
komandi barn hjá foreidrum áður en
heilsdagsskólinn tók- til starfa, og í
flestum tilvikum hafði tilkoma heils-
dagsskólans engu breytt um vinnu-
tíma viðmælenda. Þó kom í ljós að
heilsdagsskólinn hefði meiri áhrif á
vinnutíma kvenna en karla. Hjá þeim
sem ekki notfæra sér þjónustu heils-
dagsskóla eru börnin í 71% tilvika
heima hjá móður sinni, eða föður, og
í tæplega 25% tilvika eru þau ein
heima.
Flestir vilja 30 tíma viðveru
Þegar fólk var spurt hvernig það
skyldi hugtakið einsetinn skóli sögðu
22% þeirra sem tóku afstöðu að hver
bekkur hefði sina stofu, tæplega 32%
sögðu að allir væru í skólanum á sama
tíma, og rúmlega 10% sögðu að allir
væru í skólanum á sama tíma og í
sinni stofu. Svarendur voru spurðir
að því hve margar stundir á viku þeim
fyndist að tíu ára börn ættu að hafa
viðveru í skólanum, og var tíðasta
gildið sem nefnt var,30 stundir, eða
hjá tæplega 59%, -en 34% sögðu 30
til 34 stundir. Tæplega 24% sögðu
25 til 29 stundir og rúmlega 14% 20
til 24 stundir. Hins vegar sögðu tæp-
lega 25% að börnin ættu að vera 35
stundir eða meira í skólanum.
Markús Örn Antonsson
„Hjá Reykjavíkurborg
er nú unnið að undirbún-
ingi tillagna um fjölgun
starfa og margvísleg
önnur úrræði í þágu at-
vinnulauss fólks og
verða endanlegar tillög-
ur um stuðningsaðgerð-
ir og sérstök átaksverk-
efni lagðar fram um
mánaðamótin febrúar-
mars næstkomandi.“
að mjög þarf að auka stuðning við
ungt fólk á aldrinum 16-25 ára, en
þessi aldurshópur meðal atvinnu-
lausra geldur oft lítillar skólagöngu
eða takmarkaðrar starfsreynslu og
á því á brattann að sækja, þegar
þrengist um á vinnumarkaði.
í þriðja lagi ber nauðsyn til að
fjölga úrræðum, sem unnt er að
sníða að þörfum einstakra hópa
fólks á atvinnuleysisskrá, til dæmis
með hliðsjón af aldri þess, mennt-
un, starfsreynslu og efnahag, þar
sem atvinnuleysið er ekki lengur
bundið við tiltöiulega fáa hópa
fólks, sem átti margt sameiginlegt,
eins og menn áttu að venjast til
skamms tíma.
Ekki séríslensk fyrirbæri
Þau atriði, sem hér hafa verið
nefnd eru ekki séríslensk fyrirbæri.
Atvinnuleysið á Vestui'löndum hef-
ur hvarvetna bitnað einna mest á
ungu fólki, svo og því fólki, sem
komið er yfir miðjan aldur þegar
það missir vinnuna í kjölfar breyt-
inga á atvinnuháttum og getui' ekki
stuðst við áunna reynslu og þekk-
ingu við önnur störf, sem kunna
að standa til boða. Atvinnuleysi,
sem stafar af hnignun gróinna at-
vinnugreina samtímis vexti nýrra
greina er gamalkunnugt víða er-
lendis- en þess hefur ekki gætt hér-
lendis fyrr en á allra síðustu árum.
í því sambandi er nærtækt að nefna
breytingarnar innan prentiðnaðar-
ins sem dæmi um þróun af þessu
tagi, og mörg fleiri dæmi mætti
nefna á ýmsum sviðum framleiðslu,
versiunar og annarrar þjónustu.
Engar skyndilausnir eru til á þess-
um vanda, en reynt er að sporna
við honum með ýmsum hætti, til
dæmis með því að leggja aukna
áherslu á fjölbreyttar leiðir til
endurmenntunar og endurþjálfun-
ar. Ennfremur með aukinni lið-
veislu, upplýsingagjöf og síðast en
ekki síst virkri vinnumiðlun. Hér
hefur verið stiklað á stóru, en von-
andi nægir þessi lýsing til þess að
gera mönnum skiijanlegt, hvers
vegna talið er nauðsynlegt að
breyta áherslum og leita í auknum
mæli sértækra úrræða.
Nýjar tillögur í atvinnumálum
mótaðar
Hjá Reykjavíkurborg er nú unnið
að undirbúningi tillagna um fjölgun
starfa og margvísleg önnur úrræði
í þágu atvinnulauss fólks og verða
endanlegar- tillögur um stuðn-
ingsaðgerðir og sérstök átaksverk-
efni lagðar fram um mánaðamótin
febrúar-mars næstkomandi. Jafn-
framt er þá gert ráð fyrir, að kostn-
aðinum verði mætt með sérstakri
aukafjárveitingu og heimild til öfl-
unar lánsfjár, ef með þarf. Leitað
verður álits fjölmargra aðila við
mótun tillagnanna og samráð haft
við fuiltrúa atvinnurekenda og
launþega á reykvískum vinnumark-
aði. Rétt er að geta þess hér, að
forráðamenn Verkamannafélagsins
Dagsbrúnar hafa þegar átt frum-
kvæði að viðræðum við mig um
þetta efni og í framhaldi af því fol
ég formanni og framkvæmdastjóra
Atvinnumálanefndar að taka þátt í
viðræðum við fulltrúa Dagsbrúnar,
ásamt framkvæmdastjóra Aflvaka
Reykjavíkur hf.
Atvinnuúrræði í þágu skóla-
fólks vekja athygli
Atvinnuúrræði á vegum borgar-
innar í þágu skólafólks hafa vakið
athygli víða erlendis. í því sam-
bandi má nefna, að í Vestur-Evrópu
er fyrir nokkru hafin mikil umræða
um, að háskólum og öðrum fram-
haldsskólum verði ekki öllu lengur
stætt á því að útskrifa nemendur
sína án þess að þeir hafi nokkurn
tímann á námsferlinum átt þess
kost að afla sér einhverrar starfs-
reynslu. í þeim efnum höfum við
íslendingar ennþá forskot, sem
okkur ber að reyna af öllum mætti
að halda. Reynsla annarra þjóða,
sem við viljum helst geta borið
okkur saman við, hefur fyrir löngu
leitt í ljós, að fólk, sem aldrei vand-
ist vinnu á meðan það var ungt, á
tæpast afturkvæmt á vinnumark-
aðinn, þótt atvinnuástand batni.
Vinnumiðlun
Reykjavíkurborgar
Nú standa fyrir dyrum miklar
skipulagsbreytingar á Ráðningar-
stofu Reykjavíkurborgar. Starf-
semin verður efld og ákveðið hefur
verið að hún breyti um nafn um
leið og hún flyst í nýtt húsnæði
fyrir mitt þetta ár. Hún fær þá
heitið Vinnumiðlun Reykjavíkur-
borgar, og eins og að líkum lætur
gefur nafnbreytingin til kynna þá
viðhorfsbreytingu, sem orðin er
með hliðsjón af erfiðu atvinnu-
ástandi og sífellt flóknari vinnu-
markaði. Vinnumiðlun Reykjavík-
urborgar verður gert kleift að láta
til sín taka í allri umræðu um vinnu-
miðlun, atvinnuleysistryggingamál
og önnur málefni, sem snerta hag
atvinnulausra. í því sambandi ger-
ist sú spurning sífellt áleitnari,
hvort ekki megi einfalda mjög alla
afgreiðslu innan atvinnuleysis-
tryggingakerfisins og gera það skil-
virkara, til dæmis með hliðsjón af
því fyrirkomuiagi, sem komið hefur
verið á í Noregi, en starfsnianna-
stjóri og framkvæmdastjóri íþrótta-
og tómstundaráðs kynntu sér í
fyrra skipan mála þai'. Ráðningar-
stofan hefur nú verið tölvuvædd og
þótt enn þurfi að vinna vel að endur-
bótum á því sviði hefur tölvuvæð-
ingin þegar skilað mikilsverðum
árangri, sem kemur fram í greiðari
afgreiðslu og auknum möguleikum
á vinnumiðlun. Greiðari aðgangur
að öllum upplýsingum um skráða
atvinnulausa skerpir skilninginn á
raunverulegum aðstæðum einstakl-
inganna.
Höfundur er borgarsljóri.