Morgunblaðið - 03.02.1994, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. FEBRUAR 1994
Sex vikna fríið
Steingrími Hermannssyni og félögum andmælt
eftír Þór Jónsson
Á sínum tíma neitaði Steingrím-
ur Hermannsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, því staðfastlega
að hann hefði áhuga á stöðu Seðla-
bankastjóra. Um svipað leyti og
af sömu staðfestu vísaði hann því
á bug að nýjum hluthöfum í hinu
nú gjaldþrota útgáfufélagi dag-
blaðsins Tímans hefði verið ókunn-
ugt um að blaðið væri rekið með
bullandi tapi.
„Það var alltaf gert ráð fyrir
að tapið næmi 11,7 milljónum á
þessu ári,“ sagði Steingrímur í við-
tali við Morgunblaðið 4. janúar sl.
Úr'því að aldrei lék nokkur vafi
á því, hvemig skýrir þá Steingrímur
eftirfarandi orð sín í umburðarbréfi
til væntanlegra hluthafa í útgáfufé-
laginu Mótvægi hf. í maí sl.?
„Breytt og betra blað, sem legg-
ur áherslu á að þjóna lesendum
sínum, mun verða byggt upp hægt
og sígandi á þeim grunni, sem
lagður hefur verið með góðum
rekstri Tímans síðastliðið ár [þ.e.
1992]. Útkoman sýndi að unnt er
að gefa út dagblað eins og Tím-
ann, án taps ..." (leturbr. mín).
Steingrímur Hermannsson, sem
var stjórnarformaður Tímans, leið-
rétti aldrei þessi orð sín, ekki einu
sinni á hluthafafundinunr hinn 18.
ágúst, þegar hann afhenti félagið
nýjum eigendum, - og var þá hall-
inn á félaginu þegar orðinn um
12 milljónir króna og blaðið átti
ekki fyrir skuldum. Samkvæmt
góðri viðskiptavenju hefði átt að
stöðva reksturinn þá þegar. í stað
þess voru grandalausir menn
fengnir til að leggja fé í vonlausan
rekstur, - og flestir nýrra hluthafa
allt annað en auðmenn eða auðfé-
lög.
Oreiða í rekstri
Ný stjórn varð að eyða ómæld-
um tíma í að afla réttra upplýsinga
um fjárhagsstöðu félagsins. Bryn-
dís Hlöðversdóttir, stjórnarmaður
og lögfræðingur ASÍ, lét bóka eft-
irfarandi á stjórnarfundi hinn 17.
nóvember: „Állt frá fyrsta fundi
núverandi stjórnar Mótvægis hf.
hafa stjórnarmenn margítrekað
beðið um gögn í þeim tilgangi að
fá skýra mynd af fjárhag fyrirtæk-
isins. [...] Fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri varð ekki við þessari
beiðni stjómarinnar fyrr en á fundi
þann 25. október."
Þá voru liðnir meira en tveir
mánuðir frá því að stjómin tók til
starfa og þrjár vikur síðan ég var
ráðinn ritstjóri blaðsins. Bryndís
bókaði enn frekar: „Óreiða var
mikil í rekstri fyrirtækisins er
stjórnin tók við störfum." Og í
sama streng tók annar stjómar-
maður, Jón Sigurðsson lektor við
Samvinnuháskólann á Bifröst, í
grein í Tímanum hinn 23. nóvem-
ber.
Með nefndu umburðarbréfi
Steingríms Hermannssonar fylgdu
engu að síður upplýsingar um að
„skýrsla stjórnar varðandi breyt-
ingar á fjárhagsstöðu félagsins frá
áramótum ásamt umsögn endur-
skoðanda um þá skýrslu" lægju
frammi á skrifstofu félagsins. Það
mátti því ætla að réttar upplýs-
ingar um rekstrarstöðuna væm
handbærar og óþarft að bíða eftir
þeim vikum saman. En þessa
skýrslu hefur enginn fengið að sjá
og endurskoðandi félagsins kann-
ast ekki við að hafa gefið umsögn
um hana. Nýir hluthafar létu hins
vegar blekkjast af fögrum fyrirhe-
itum manna, sem þeir töldu sig
geta treyst.
Nauðsynlegt er að koma þessum
upplýsingum á framfæri, því að í
kjölfarið á villandi og ósönnum
fullyrðingum Steingríms Her-
mannssonar og annarra félaga
hans hefur þess misskilnings gætt
að nýir eigendur og ég sem rit-
stjóri eigi sök á óföranum. Þá hafa
ýmsir talið að ritstjóri bæri fjár-
hagslega ábyrgð, en það leiðréttist
hér með. Daglegur rekstur var í
höndum framkvæmdastjóra, sem
ráðinn var af Steingrími Her-
mannssyni, en sagði upp starfi sínu
með örskömmum fyrirvara í lok
október.
Veikar varnir
Steingrímur Hermannsson beitir
afar veikri vörn, þegar hann segir
Þór Jónsson
„Nauðsynlegt er að
koma þessum upplýs-
ingum á framfæri, því
að í kjölfarið á villandi
og ósönnum fullyrðing-
um Steingríms Her-
mannssonar og annarra
félaga hans hefur þess
misskilnings gætt að
nýir eigendur og ég
sem ritstjóri eigi sök á
óförunum.“
að það hafi legið fyrir áætlun um
reksturinn sem gerði ráð fyrir 11,7
milljóna króna tapi á árinu. Þessi
rekstraráætlun var ekki lögð fram
á blaðstjórnarfundi fyrr en 26. júlí.
Þá var þegar búið að safna um
fimmtán milljónum króna í hlutafé
og bindandi hlutaíjárloforðum frá
180 aðilum; hlutafjársöfnuninni
var m.ö.o. nánast lokið áður en
áætlunin um tapið var samin. Blað-
stjórnin kynnti ekki þessa rekstr-
aráætlun og brást heldur ekki við
hallarekstrinum með öðrum hætti
en að dæla hinu nýja hlutafé í
skuldahítina, - þeim peningum
sem nýjum hluthöfum var sagt að
nota ætti til uppbyggingar á
„breyttu og betra blaði“. Hlutaféð
var því sem næst brunnið upp í lok
ágúst, þegar markaðsátakið átti
að hefjast. Þar á ofan hafði Tíman-
um verið sagt upp leiguhúsnæði
sínu og varð að flytja starfsemi
sína með tilheyrandi kostnaði.
Allt var unnið af algerum van-
efnum og þegar útliti blaðsins var
breytt hinn 11. nóvember vora ég
og stjórnarmenn þeirrar skoðunar
að blaðið væri gjaldþrota. Stærstu
hluthafarnir tveir, Framsóknar-
flokkurinn og Ágúst Þór Árnason,
mynduðu þá bandalag sem sagt
var í því skyni gert að treysta
reksturinn og bjarga útgáfunni.
Steingrímur Hermannsson var þá
aftur kominn með forystu í félag-
inu eftir sex vikna frí, - en hann
var stjórnarformaður frá stofnun
þess í byijun árs 1992 til hluthafa-
fundar í ágúst að hann varð stjórn-
armaður, en sagði sig úr stjórninni
daginn sem ég tók við störfum rit-
stjóra hinn 4. október.
Miðað við málflutning Stein-
gríms Hermannssonar og manna
hans mætti ætla að skuldir og tap
Mótvægis hf. hefðu myndast á
þessum sex vikum, sem Steingrím-
ur var fjarri góðu gamni.
Er þér sama
hvemig skatt-
fénu er varið?
Um heilbrigðis-
mál í Reykjavík
eftírBollaR.
Valgarðsson
í vor ganga íbúar Reykjavíkur að
kjörborði til að kjósa nýja borg-
arstjórn. Á því 12 ára tímabili sem
sjálfstæðismenn hafa farið með völd
í borginni, hafa þeir afsannað þá
kenningu sína að þeim einum sé
treystandi ti! að stjórna borginni.
Núverandi skuldastaða borgarsjóðs
talar sínu máli. Sjálfstæðismenn hafa
farið frjálslega með skattpeninga
umbjóðenda sinnar í 12 ár. Bogar-
sjóður skuldar tæpan tug milljarð
króna.
í prófkjöri Alþýðuflokksins um
næstu helgi verða valdir þeir fulltrú-
ar flokksins sem skipa munu 4. og
9. sæti á sameiginlegum framboðs-
lista félagshyggjuflokkanna í vor og
gef ég kost á mér í það níunda.
Ný forgangsröð - meiri
ábyrgð
Hiutverk nýs borgarstjómármeiri-
hluta verður meðal annars að koma
í veg fyrir örlagarík fjárfestingaræv-
intýri eins og þau sem Sjálfstæðis-
menn hafa beitt sér fyrir og skipt
geta sköpum í fjármálum borgar-
sjóðs. Það er Ijóst að taka þarf öil
vinnubrögð innan borgarkerfisins við
gerð kostnaðaráætlana til endur-
skoðunar því gera þarf þá kröfu að
þær standist betur en hingað til. Að
þeim stefnumálum vil ég vinna.
Nýr borgarstjórnarmeirihluti verð-
ur að raða verkefnum í aðra for-
gangsröð en Sjáifstæðismenn hafa
gert. Það vill segja að ekki verði lögð
höfuðáhersla á byggingu stein-
steypuminnisvarða heldur meira gert
tii að gera íbúum Reykjavíkur
ánægjulegra að búa hér í þessari
fallegu borg. Koma þarf upp miklu
fleiri litlum grænum svæðum í borg-
inni með leiktækjum fyrir börn svip-
uðum þeim og eru á Klambratúni.
Leggja þarf áherslu á frekari upp-
byggingu atvinnulífsins, laða að fleiri
innlenda og erlenda aðila sem fjár-
festa vilja í borginni og treysta með
því atvinnulífið. Mér er afar hugleik-
ið að þróun Icenets-verkefnisins verði
með þeim hætti sem verið hefur því
ef fer sem horfir gæti það skapað
Reykjavíkurborg verulegar tekjur,
íbúum borgarinnar atvinnu við hafn-
arframkvæmdir, byggingu fullkom-
innar kapalverksmiðju, rekstur henn-
ar og fleira.
Steypu í göturnar
Á síðasta ári voru birtar niður-
stöður vísindamanna sem benda til
þess að íslenska steypan sé með
þeim slitþolnustu í heimi. Ég tel að
athuga eigi til hlítar hagkvæmni
þess að nota hana í meira mæli í
götur borgarinnar þar sem hún e_r
mun endingabetri en asfaltið. Á
hveiju ári fara miklir fjármunir
borgarbúa í fræsingu gatna og ný-
malbikun. í asfaltinu ér innflutt
olía en steypan er íslensk. Það eig-
um við að nýta okkur og efla með
því íslenskan iðnað.
Staðið verði við stóru orðin
Nýr borgarstjórnarmeirihluti
verður að ieggja kapp á að heils-
dagsskólar borgarinnar standi und-
ir nafni og að staðið verði loks við
stóru orðin um varanlegar úrbætur
í dagvistarmálum.
Hæstaréttarhúsið flutt
Nýr borgarstjórnarmeirihluti
verður að láta sig byggingarskipu-
lagsmál meira varða en verið hef-
ur. Það er staðreynd að í borginni
er of mikið af ljótum húsum enda
leyfa borgaryfirvöld byggingu húsa
Bolli R. Valgarðsson
„Koma þarf upp miklu
fleiri litlum grænum
svæðum í borginni með
leiktækjum.“
eftir nánast hvaða teikningum sem
er. Fyrir utan þetta er brýnt að
ekki sé húsum dritað niður hvar sem
er eins og sjálfstæðismenn hafa
ætlað sér með hús Hæstaréttar. Það
fallega hús mun aldrei njóta sín á
þeim stað auk þess sem það mun
þrengja að núverandi byggingum í
næsta nágrenni. Fjölmörg fleiri dæmi
mætti nefna í þessu sambandi.
Brýnast er þó af öllu að borgarbú-
um veitist fleiri tækifæri til að hafa
áhrif á þróun borgarinnar, ekki að-
eins á kjördag heldur stöðugt á kjör-
tímabilinu. Borgarbúar; vinnuveit-
endur borgarfulltrúanna, eiga að
hafa greiðan aðgang að borgarfull-
trúum til að segja álit sitt á verkum
þeirra og þeim sem fyrirhuguð eru.
Ég vil leggja mitt af mörkum til að
þetta og fleira sem til bóta horfir
nái fram að ganga. Þess vegna gef
ég kost á mér í 9. sæti í prófkjörinu
um helgina.
Höfundur er formaður FUJ í
Iteykjavík og varaformaður SUJ.
Hann starfar við almannatengsl
bjáKOMhf.
eftír Gunnarlnga
Gunnarsson
Árum saman hefur Reykja-
víkurborg verið látin sitja á hakan-
um hvað varðar uppbyggingu
heilsugæzlunnar. Dreifbýlið var
látið hafa forgang og þegar vel-
búnar heilsugæzlustöðvar höfðu
verið mannaðar fagfólki um alla
landsbyggðina, þá loks var fyrsta
stöðin tekin í notkun í Reykjavík,
árið 1977. Síðar fjölgaði stöðvum
með hægagangi smáskömmtunar.
Þingmenn Reykjavíkur stóðu sig
alls ekki í stykkinu, en mesta sök
á seinaganginum átti þó þáverandi
meirihluti sjálfstæðismanna í
borgarstjórn, því þeim virtist alveg
sama og höfðu reyndar horn í síðu
þeirra sem vildu heilsugæzluvæða
Reykjavík til samræmis við dreif-
býlið, en döðruðu þess í stað við
einkavæðingu þjónustunnar.
Blessunarlega var málaflokkur-
inn síðar tekinn úr höndum þeirra,
með lögunum um verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga, en þá fyrst
fóru hjólin að snúast eitthvað. Þó
er enn, árið 1994, töluvert í land
með það að öllum borgarbúum sé
boðið upp á viðunandi heilsugæzlu.
Heilu borgarhverfin eru enn án
heilsugæzlustöðva og þaðan verða
t.d. ungar mæður að sækja ung-
barnavernd langar leiðir í önnur
hverfi.
Ástandið er því enn óviðunandi,
enda gera borgarbúar auðvitað
réttmæta kröfu til þess að fá hér
að sitja við sama borð og aðrir
íbúar landsins.
Breytingar í vændum
Heilsugæzlan var tekin úr hönd-
um sjálfstæðismanna í Reykjavík,
eins og áður sagði, vegna þess að
smæstu sveitarfélög landsins gáf-
ust upp á rekstrinum. Þau knúðu
fram verkaskiptinguna með nýrri
lagasetningu fyrir tilstillan sam-
taka sinna. Og ríkið tók við. Þetta
var lán í óláni. Lánið fólst í því
að heilsugæzlan slapp úr einka-
væðingarfjötrum sjálfstæðis-
manna, en ólánið að sveitafélögin
skyldu neyðast til að gefast upp
á rekstrinum. Heilsugæzla á nefni-
lega að vera í höndum sveitarfé-
laganna. Flestir era sammála um
það. Til þess þurfa þau að hafa
bolmagn. M.a. þess vegna verða
þau að stækka.
Innan ekki langs tíma verður
stjórn heilsugæslunnar líklegast
færð aftur í hendur borgarstjórnar
Reykjavíkur með enn einni laga-
breytingu og þá skiptir öllu máli
hveijir standa þar í brúnni. Verði
Alþýðuflokkurinn þá við stýrið,
geta Reykvíkingar treyst því að
lokaáfanga heilsugæzlukerfisins
verði siglt í höfn án óeðlilegrar
tafar.
Öldrunarþjónustan
Eir.u skiptin sem ég hef raun-
verulega skammast mín fyrir að
vera starfsmaður heilbrigðisþjón-
ustunnar eru tengd þjónustunni
við aldraða í Reykjavík. Ég hef
oftsinnis farið í vitjanir til fjörgam-
alla og lasburða einbúa sem hokra
illa nærðir í einsemd sinni við lé-
legan aðbúnað og takmarkaða eða
enga þjónustu. Kvíðafullir ættingj-
ar hafa þá oftast beðið um læknis-
vitjun í örvæntingarfullri tilraun
til að koma gömlum ættingja eða
ástvini inn á sjúkrahús eða á við-
eigandi stofnun. Oft á tíðum hafa
aðstandendur þá beðið langtímum
saman eftir viðbrögðum við skrif-
legum beiðnum um vistun.
Það er okkur auðvitað til hábor-
innar skammar að veita ekki þess-
um gömlu samborgurum okkar