Morgunblaðið - 10.03.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MARZ 1994
í sólinni í Sómalíu
Reuter
BANDARÍSKUR hermaður í sólbaði á gámi merktum ekki lengur uppi eftirliti á götum sómölsku höfuðborg-
Sameinuðu þjóðunum á flugvellinum í Mogadishu, sem arinnar og þeim er ekki leyft að fara af fiugvallarsvæð-
hefur verið breytt í herstöð. Bandarískir hermenn halda inu.
Níunda líkið finnst í „hryllingshúsinu“
Tilviljun réð
því að leit hófst
Gloucester. Daily Telegraph. Reuter.
NÍUNDA líkið fannst í gærmorgun í „hryllingshúsinu" í Gloucester í
vesturhluta Englands. Talsmaður lögreglunnar kvaðst óttast að öll
kurl væru ekki enn komin til grafar i þessu máli. Tilviljun réð því
fyrir tveimur vikum að rannsóknin i Gloucester hófst.
Lögregla hóf í gær leit að fleiri
fórnarlömbum húsráðandans í
Cromwellstræti 25 í Gloucester,
Frederick West. Leitað var í 16 kj'ló-
metra fjarlægð frá hryllingshúsinu,
á akri fyrir utan þorpið Much Marcle
þar sem West bjó með fyiri konu
sinni, Catherine Costello.
Tilviljun réð að upp komst
Tilviljun réð því að rannsóknin í
húsi Wests var hafin. Þannig vildi
til að stúlka sem var jafnaldra dóttur
Wests, Heather, lét þau orð falla að
ekki hefði sést til dótturinn í sjö ár
eða frá því hún var 16 ára. Leiddi
það til þess að lögreglan í Gloucester
gerði húsleit á heimili hennar í
Cromwellstræti 2§.
Hófst 30 manna lögreglusveit þeg-
ar handa við að grafa upp 50 fer-
metra baklóð þriggja hæða hússins
sem byggt var á tímum Játvarðs 7.
Bretakonungs og stendur við hlið
kirkju sjöunda dags aðventista.
Leiddi það til handtöku Wests og
konu hans Rosemary næsta dag.
Fannst lík dóttur þeirra í þann mund
sem yfirheyrslur voru að hefjast yfir
þeim. Frederick West situr enn inni
og hefur verið ákærður fyrir morð á
þremur stúlkum en kona hans var
látin laus eftir nokkra daga í haldi
og fer huldu höfði.
Spánveijar sakaðir um þvergirðingshátt í samningrmum við Norðmenn
Óttast ný valdahlutföll í
ESB með aðild EFTA-rflda
Bonn, Strassborg, Madrid. Reuter.
MIKIL reiði ríkir í garð Spánverja í flestum aðildarríkjum Evrópusam-
bandsins, ESB, og eru þeir sakaðir um að hafa með óbilgirni sinni
komið í veg fyrir, að unnt reyndist að Ijúka samningum um aðild
Norðmanna að ESB. Halda þeir stíft fram kröfunni um auknar veiði-
heimildir í norskri lögsögu en Klaus Kinkel, utanríkisráðherra Þýska-
lands, kvaðst í gær ekki skilja þessa afstöðu og sagði, að nú yrðu
Spánverjar að athuga sinn gang og gefa eftir. Utanríkisráðherra Grikk-
lands sagði í gær, að hann byggist við að ljúka samningum við Norð-
menn á næstu dögum.
Spánveijar eru kunnir fyrir kröfu-
hörku þegar veiðiheimildir í lögsögu
annarra ESB-ríkja eru annars vegar
en afstaða þeirra í viðræðunum við
Norðmenn stafar þó ekki eingöngu
af löngun þeirra í fiskinn. Þeir ásamt
Portúgölum, Grikkjum og írum hafa
verið þiggjendur fremur en gefendur
innan ESB og nú hafa þeir áhyggjur
af því, að valdajafnvægið innan sam-
bandsins breytist verulega með til-
komu EFTA-ríkjanna fjögurra, með
öðrum orðum, að þungamiðjan færist
í norður. Spánveijar kreQast þess til
dæmis, að sá atkvæðafjöldi, sem nú
þarf til að stöðva samþykktir ráð-
herraráðsins, verði óbreyttur þrátt
fyrir tilkomu nýrra aðildarríkja.
Bretar og ítalir taka raunar undir
þetta með Spánveijum en af nokkr-
um öðrum ástæðum.
Spánveijar gera þessa kröfu ekki
aðeins vegna tilkomu EFl'A-ríkj-
anna, heldur ekki síður vegna hugs-
anlegrar þróunar ESB á næstu árum
og fram yflr aldamót. EFTA-ríkin
fjögur munu greiða meira til ESB
en þau fá þaðan en svo verður ekki
um ríkin í Mið- og Austur-Evrópu,
Ungveijaland, Pólland, Tékkland og
Slóvakíu, sem vonast eftir aðild eftir
fímm eða sex ár. Þau þurfa verulegr-
ar aðstoðar við og þá er hætt við,
að eitthvað dragi úr fjárstreyminu
til Spánar.
Þrýst á Spánverja
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, sagði í gær í viðtali við
sjónvarpsstöðina N-TV í Brussel, að
Spánveijar yrðu að gefa eftir, það
væri með öllu óskiljanlegt, að þeir
skyldu vilja láta deiluna um fiskveiði-
heimildimar standa í vegi fyrir inn-
göngu Noregs og hinna EFTA-ríkj-
anna. Kinkel kvaðst þó ekki efast
um, að Spánveijar væru hlynntir
aðild ríkjanna fjögurra.
Karolos Papoulias, utanríkisráð-
herra Grikklands, sagði í gær, að
hann væri viss um, að lokið yrði við
samningana við Norðmenn á næstu
dögum og Hans van den Broek, sem
fer með utanríkismál í framkvæmda-
stjórn ESB, tók undir það og sagði,
að samningarnir við Norðmenn yrðu
lagðir fyrir Evrópuþingið næsta mið-
vikudag. Það má ekki seinna vera
til að þingið geti fjallað um samning-
ana um aðild EFTA-ríkjanna fjög-
urra fyrir Evrópuþingskosningarnar
í júní og það er forsenda fyrir því,
að ríkin geti orðið fullgildir aðilar
strax um næstu áramót. Papoulias
sagði einnig, að ESB yrði fyrst um
sinn að búa við bráðabirgðafyrir-
komulag hvað varðar atkvæðavægi
innan sambandsins en það er mikið
deilumál, einkum vegna áhyggna
Spánveija af stöðu sinni eftir inn-
göngu EFTA-ríkjanna.
Spánveijar standa raunar ekki al-
veg einir innan ESB í deilunni um
fískinn því að Jose Manuel Durao
Barroso, utanríkisráðherra Portúg-
als, sagði í gær, að Portúgalir styddu
granna sína og kröfur þeirra um
auknar fiskveiðiheimildir.
Ekkert spyrst til fyrri konu
Lögregla hefur árangurslaust
reynt að hafa upp á fyrri konu Wests,
Catherine Costello, en ættingjar
hennar hafa engar fregnir af henni
haft í 25 ár eða um það bil frá því
hjónaband þeirra Wests fór út um
þúfur. Ekkert hefur heldur spurst til
dóttur þeirra Charmaine sem nú
ætti að vera þrítug.
Tekist hefur að bera kennsl á þijú
lík af níu og var aldrei tilkynnt um
hvarf tveggja stúlknanna, Heather
dóttur West-hjónanna og Shirley
Robinson sem bjó í húsinu en hún
var komin sjö mánuði á leið er hún dó.
Mörg þúsund manns hverfa árlega
í Bretlandi. Langflestir skila sér heim
aftur eða byija nýtt líf annars stað-
ar. Ástæða þess að menn, fullorðnir
eða börn og unglinga, láta sig hverfa
er oftast rakin til upplausnar á heim-
ili. Talið er að um 2.000 manns séu
með öllu týndir eða hafi tekist að
búa svo um hnúta að aldrei verið upp
á þeim haft. Hjá Lundúnalögreglunni
einni voru 1.440 skráðir týndir um
áramótin. Þar á meðal eru eiginmenn
sem skila sér ekki heim úr sam-
kvæmi í fyrirtækinu og konur sem
strunsuðu út af heimili til þess að
veita karli sínum ráðningu fyrir að
hlaupa út undan sér. Meira en helm-
ingur tilvika af því tagi endar þó
vel, þ.e. með sátt. Engu að síður
voru 558 á skránni sem ekkert hafði
spurst til í rúmt ár, engin merki
höfðu fundist um 282 undanfarin
fímm ár og 62 í 10 ár.
Jeltsín neit-
ar að ræða
við Nixon
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rúss-
lands, kvaðst í gær hafa aflýst
fundum með Richard Nixon,
fyrrverandi forseta Banda-
ríkjanna, vegna þess að hann
heimsótti Alexander Rútskoj,
fyrrverandi varaforseta Rúss-
iands og einn af leiðtogum
þeirra sem gerðu uppreisn
gegn Jeltsín í fyrra.
„Fyrrverandi forseti Banda-
ríkjanna, Nixon, hitti Rútskoj
og Gennadíj Zjúganov [leiðtoga
kommúnista] að máli en það sem
er áhugaverðast er að hann hafði
komið hingað til að ræða við
mig,“ sagði Jeltsín. „Hvemig
getur hann leyft sér þetta -
komið til landsins og leitað að
dökku hliðunum? Nei, ég ræði
ekki við hann, eftir þetta. Og
stjómin ræðir ekki við hann. Og
ekki heldur Sergej Fílatov [skrif-
stofustjóri forsetans]."
Nixon heimsótti Rútskoj
fyrstan manna í Moskvu á mánu-
iáiSiSAísi í'rtiiR . ffl
Eftirlitsmenn RÖSE gagnrýna kosningarnar í Kazakstan
Nazarbajev hefur ör-
ugg tök á nýja þingínu
Alma Ata. Reuter.
FLOKKUR hliðhollur Nursultan Nazarbajev, forseta Kazakstans, fékk
flesta menn kjörna í fyrstu fjölflokkakosningunum, sem fram fóru í
landinu sl. mánudag. Þeir verða þó aðeins 25 til 30 af 177 þingmönnum
alls en búist er við, að Nazarbajev muni njóta stuðnings meirihluta
annarra þingmanna enda flestir • ópinberir embættismenn. Talsmenn
RÖSE, Ráðstefnunnar um öryggi og samvinnu í Evrópu, og stjórnarand-
stöðunnar í landinu segja, að kosningaraar hafi ekki getað talist lýðræð-
islegar en ríkisstjórnin ber á móti því þótt hún viðurkenni ýmis mistök
við framkvæmdina. Óttast er, að spenna milli tveggja helstu þjóðar-
brota í landinu, Kazaka og Rússa, muni aukast mjög á næstunni.
Karatai Turisov, formaður yfir-
kjörstjómar I Kazakstan, sagði í
gær, að Einingarflokkur Kazaka,
sem styður Nazarbajev forseta, hefði
fengið allt að 30 menn kjöma í kosn-
ingunum og væri stærstur einstakra
flokka. Þá hefðu um 60 óháðir eða
sjálfskipaðir frambjóðendur, aðal-
lega opinberir embættismenn, náð
kjöri en 42 þingsæti að auki voru
frátekin fyrir menn, sem forsetinn
tilnéfndi sérstalílega.' Það er því ágg-
ljóst, að Nazarbajev þarf ekki að
óttast afstöðu þingsins en Turisov
nefndi ekki hvað hin eiginlega stjóm-
arandstaða í Kazakstan hefði komið
mörgum mönnum að.
Kosningar í skötulíki
Kazakstan á aðild að RÖSE og
eftirlitsmenn þaðan fylgdust með
framkvæmd kosninganna á mánu-
dag. Segja þeir, að ekki sé hægt að
kajlg, kosningarnar lýðræðislegar og
benda á, að komið hafí verið í veg
fyrir framboð meira en 200 „óæski-
legra“ manna og alls konar tylliá-
stæður notaðar til þess. Þá nefna
þeir einnig, að dæmi hafí verið um,
að fólk hafí kosið fyrir fjarstadda
ættingja sína. Talsmenn stjórnarand-
stöðunnar, einkum ýmissa flokka
Rússa, hafa einnig mótmælt kosn-
ingaframkvæmdinni og segja, að
víða hafí kjörkassar verið opnir og
opinberir embættismenn bætt í þá
mörgum kjörseðlum sjálfír.
Mikil spenna hefur ríkt á milli
tveggja helstu þjóðarbrotanna í Kaz-
akstan, Kazaka og Rússa, en hvort
um sig er um 40% 17 milljóna íbúa.
Nazarbajev forset.i og Kazakar hafa
gert kazösku að opinberu máli og
hafnað kröfum um, að rússneska
verði það einnig og ríkisstjómin vísar
einnjjg á bug tilmælutn Rússa í land-
inu' og stjönivaldá 1 'Móslcvu um ^ð
KAZAKSTAN
Kazakstan er 2.717.300 ferkm. að
stærð eða fimm sinnum stærra en
Frakkland. íbúar eru um 17 milljónir,
um 40% Kazakar, 38% Rússar og
þriðja stærsta þjóðarbrotið er fólk af
þýskum ættum, svokallaðir Volgu-
fólk af rússnesku bergi brotið megi
einnig hafa ríkisfang í Rússlandi.
Kazakar, sem eru af tyrkneskum og
mongólskum uppruna, búa flestir í
suðurhluta landsins en í norðurhlut-
anum eru Rússar langfjölmennastir.
Ólíklegt er, að þeir muni sætta sig
lengi við að vera undirsátar Kazaka
og því óttast margir, að upp úr sjóði
fyrr en varir. Auk Rússa og Kazaka
má tína til hvorki meira né minna
en 100 önnur þjóðarbrot, til dæmis
Volgu-Þjóðvetja, sem Stalín lét flytja
þangað en hann notaði Kazakstan
sem eins konar „geymslu" fyrir hópa,
sem háún vjintreysti.