Morgunblaðið - 17.03.1994, Side 1

80 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
63. tbl. 82. árg.
FIMMTUDAGUR17. MARZ 1994
Prentsmiðja Morgxinblaðsins
Serbar og Króatar til samninga
Reuter
VÍTALÍJ Tsjúrkín, sérlegum sendimanni Rússa,
tókst í gær að fá Serba og Króata til að ganga til
samninga um Krajina-hérað í Króatíu, sem hefjast
í Zagreb næsta þriðjudag. Tilkynnti Tsjúrkin frétta-
mönnum að hann hygðist halda til Bandaríkjanna
til skrafs og ráðagerða um málefni lýðvelda fyrrum
Júgóslavíu en hann hefur haft náið samráð við Charl-
es Redman, sendimann Bandaríkjanna í Júgóslavíu.
Talið er að friðarumleitanir Rússa og Bandaríkja-
manna boði endalok tilrauna Evrópusambandsins
og Sameinuðu þjóðanna til að koma á sáttum. Harð-
ir bardagar eru hins vegar á milli Bosníu-Serba og
múslima nærri Bihac í Bosníu, þar sem þessi mynd
er tekin af serbneskum hermanni.
Þjóðernissinnar sameinast í Rússlandi
Stj órnar andstað-
an í breiðfylkingu
Moskvu. Reuter.
LEIÐTOGAR stjórnarandstöðunnar í Rússlandi sögðust í gær hafa
stofnað breiðfylkingu sem ætti að verja stöðu Rússlands sem stórveld-
is og koma í veg fyrir takmarkalausar umbætur. Þjóðernisöfgamað-
urinn Vladímír Zhírínovskíj er eini stjórnarandstöðuleiðtoginn sem
er utan bandalagsins.
í sameiginlegri yfirlýsingu leið-
toganna segir að þeir hafi stofnað
breiðfylkingu, rússnesku „föður-
landshreyfinguna Rússneska sátt“.
Undir yfirlýsinguna skrifuðu for-
ystumenn þjóðernissinna, kommún-
ista og bandamanna þeirra í
Bændaflokknum, svo og flokks
Alexanders Rútskojs, fyrrverandi
varaforseta Rússlands.
í yfirlýsingunni sagði að höfuð-
markmið breiðfylkingarinnar væri
að „koma í veg fyrir takmarka-
lausar umbætur, að stöðva hrunið
í iðnframleiðslunni og vernda innan-
landsmarkaði og fjármagn".
Rútskoj vill þjóðaratkvæði
Alexander Rútskoj hvatti til þess
í gær að efnt yrði til þjóðaratkvæð-
is í fyrrverandi lýðveldum Sovétríkj-
anna um hvort sameina ætti þau
að nýju. Hann sagði að Samveldi
sjálfstæðra ríkja, sem 12 af 15 fyrr-
verandi sovétlýðveldum eiga aðild
að, yrði ekki langlíft.
Rútskoj lét þessi orð falla í til-
efni þess að þijú ár eru liðin frá
því Míkhaíl Gorbatsjov, síðasti for-
seti Sovétríkjanna, efndi til þjóðar-
atkvæðis um framtíð ríkjanna. 58%
kjósenda voru þá hlynnt „endurnýj-
uðu sambandsríki fullvalda lýð-
velda“.
Gro Harlem Brundtlandt lýsir yfir ánægju með samning Norðmanna og ESB
Býr sig undir tvísýna
þjóðaratkvæðagreiðslu
Norðmenn og ESB hyggjast stöðva óæskilegar veiðar í Smugunni
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgnnblaðsins.
GRO Harlem Brundtland lýsti því yfir í gær að með aðildarsamningi
sínum við Evrópusambandið (ESB) hefðu Norðmenn tryggt sér yfirráða-
réttinn yfir auðlindum sínum í framtíðinni. Um það er þó hart deilt í
Noregi. Undirbýr norska stjórnin sig nú undir erfiða baráttu til að
tryggja samningnum meirihluta í þjóðaratkvæðagreiðslu sem verður
að öllum líkindum í nóvember. Jan Henry T. Olsen, sjávarútvegsráð-
herra Noregs, sagðist vera ánægður með samninginn, en hann var
lengi vel yfirlýstur andstæðingur ESB-aðildar. Fagnar Olsen sérstak-
lega óvæntum loforðum ESB um að veita Norðmönnum aðstoð við stöðva
óæskilegar veiðar í Smugunni í Barentshafi.
Leyfilegt
að flengja
börnin
London. Reuter.
DAGMÆÐUR mega flengja
óstýrilát börn í þeirra umsjá
að því er dómstóll í London
úrskurðaði í gær. Niðurstað-
an var harðlega gagnrýnd
af andstæðingum líkamlegra
refsinga.
Dagmóðir í London, Anne
Davis, fagnar hins vegar sigri.
Hún höfðaði prófmál þegar
sveitarstjórn Sutton í suður-
hluta borgarinnar svipti hana
dagmóðurleyfi er hún neitaði
að undirrita yfirlýsingu þess
efnis að hún héti því að beita
skjólstæðinga sína aldrei hörðu.
Davis sagði niðurstöðuna
ekki jafngilda leyfi til að flengja
eða löðrunga börn. Hún myndi
ekki leiða til aukins ofbeldis.
Aðeins væri viðurkenndur rétt-
ur foreldra til þess að ákveða
sjálfir hvaða aga synir þeirra
og dætur skyldu sæta.
Olsen telur að Norðmenn hafi náð
eins miklu fram og mögulegt var í
samningnum og að engin niðurlæg-
ing felist í því að gefa eftir stjóm
fiskveiða norðan 62. breiddargráðu
eftir 1. júlí 1998. Auk þessa urðu
Norðmenn að láta undan kröfum
Spánveija um meiri kvóta til að
samningar næðust, 2.500 tonn um-
fram það sem fólst í EES-samkomu-
laginu. Norðmenn viðhalda samning-
um sínum við Rússa um Barentshaf
í þijú og hálft ár en þá tekur ESB
einnig þátt í þeim.
Eiskútflytjendur fögnuðu í gær
fréttum af samningnum við ESB.
Sagði Geir Andreassen, formaður
Landsambands fiskútflytjenda, að
samningurinn fæli í sér mikla mögu-
leika í markaðsetningu á norskum
fiski, þar sem Norðmenn fengju
fijálsan markaðsaðgang fyrir fisk frá
fyrsta degi. Andreassen kvaðst þó
ósáttur við að Norðmenn yrðu að
sætta sig við þriggja ára aðlögunar-
tíma fyrir átta fisktegundir sem ekki
njóta algers tollfrelsins samkvæmt
EES-samningnum.
Fullkominn samningur fyrir
ESB-andstæðinga
Norges Fiskarlag, stærstu hags-
munasamtök . í norskum sjávarút-
vegi, sögðu samning Noregs og ESB
verri en þau hefðu óttast að raunin
yrði og norskir sjómenn eru einnig
afar ósáttir. Sagði Káre Ludvigsen,
formaður Sjómannafélagsins í
Tromsa, hann fullkominn fyrir and-
stæðinga ESB-aðildar, því hann sé
svo slæmur að það hljóti að reynast
ríkisstjórninni illmögulegt að fá þá
sem ekki hafa gert upp hug sinn, til
að samþykkja aðild að ESB. Ludvig-
sen var ómyrkur í máli um hlut sjáv-
arútvegsráðherrans sem hann sagði
myndu fá það óþvegið er hann kæmi
til Noregs. Aðrir sjómenn taka enn
sterkar til orða og segja Olsen hafa
svikið Norður-Noreg. Þá óttast sjó-
menn einnig að ákvæði samningsins
um að aðilum í ESB-löndum verði
heimilað að kaupa norsk skip og þar
með kvóta eftir þriggja ára aðlögun-
artíma, verði til þess að kvótinn fær-
ist á hendur útlendinga.
Sjálfstæði Noregs í hættu
Viðbrögð stjórnmálamanna voru
misjöfn. Torbjorn Jagland, þing-
flokksformaður Verkamannaflokks-
ins, sagði samninginn góðan og taldi
engin vandkvæði á því að sannfæra
kjósendur um ágæti hans. Þá kvað
Jagland það sérstaklega mikilvægt
að Norðmenn og ESB hygðust beij-
ast sameiginlega gegn óæskilegum
veiðum í Smugunni. Anne Enger
Lahnstein, formaður Miðflokksins,
sem hefur barist harðast gegn ESB-
aðild, sagði að um sjálfstæði Noregs
væri að tefla. Samningurinn væri
slæmur í mörgum mikilvægum atrið-
um, ekki síst þeim að Norðmenn
misstu yfirráðarétt yfir fiskimiðun-
um.
Sjá viðbrögð íslenskra ráða-
manna á baksíðu og fréttir á
bls. 26, 27 og 31.
Keuter
Dýr myndi Pavarotti allur
HINN heimsfrægi óperusöngvari Luciano Pavarotti brosir breitt við kom-
una til Manila á Filippseyjum í gær þar sem hann hyggst syngja á tón-
leikum á föstudag. Hart hefur verið deilt á tónleikahaldarana þar sem
miðaverðið hefur rokið upp úr öllu valdi. Eru sæti á besta stað seld á
1.000 dali, um 72.000 kr.