Morgunblaðið - 30.03.1994, Qupperneq 39

Morgunblaðið - 30.03.1994, Qupperneq 39
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARZ 1994 39 Sigríður Halldórs- dóttir — Minning Fædd 14. apríl 1910 Dáin 21. mars 1994 Þegar Sigríður Halldórsdóttir í Hlíðardal er lögð til hvíldar þá kveðjum við frændsystkini hennar einn seinasta fulltrúa frændliðs sem fluttist úr Húnaþingi suður yfir heiðar á þriðja áratug aldar- innar. Það var kallað að flytjast á mölina. En þeir, sem mundu Þing- eyrar, Akur, Steinnes, Jörundarfell og Vatnsdalinn með hólunum ótelj- andi, gróðursælar sveitir og straumþungan vatnanið, lögðu nótt við dag að breyta gróður- snauðum melum og holtum nýrra heimkynna og flytja með þeim hætti gróðursæld norðlenskra dala til sjálfrar höfuðborgarinnar. Enn i dag lifna grös í görðum og bera vitni um farsælt starf samhentra systkina. Kært var með afa mínum, séra Bjarna Pálssyni prófasti í Stein- nesi, og systur hans Ingunni. Sam- an höfðu þau dvalist í frægum föðurgarði í góðum systkinahópi á Akri í Húnavatnssýslu. Við fráfall frænku minnar Sigríðar verður mér hugsað til afkomenda systkin- anna Ingunnar og séra Bjarna. Segja má að ólík hafi uppvaxtar- kjörin verið. Börn séra Bjarna gengu mörg svokallaðan mennta- veg. Öll voru þau vel af guði gerð og gátu sér gott orð. Slíkt hið sama má segja um börn Ingunnar, en þau hösluðu sér völl á öðrum vett- vangi. Börn Ingunnar afasystur minnar og Halldórs Bjarnasonar eiginmanns hennar voru Guðrún, Páll Ólafur og Sigríður. Það var samhentur systkinahópur. Öll bjuggu þau í Hlíðardal í Kringlumýri. Mér verður lengi minnisstætt þegar við systurnar þrjár, Birna, Jóhanna og Guðrún, fórum í gönguferð, eina af ótalmörgum, inn í Hlíðardal. Þetta mun hafa verið í janúarmánuði. Hvergi sást í auðan blett en veðrið var undur fallegt. Þá sjáum við systurnar Ingunni, blessaða afasystur okkar, og er hún að þeytast fram um tún og garða. Fljótt sjáum við að hún er að strá korni fyrir fuglana. Það sást vel að hún skammtaði ekki naumt. Hún sækir í skál í stóran strigapoka þessar krásir, sem fugl- arnir höfðu beðið eftir. Þeir sátu á öllum staurum í grenndinni og á útihúsamænum nágrannabýlanna. Fuglarnir vissu af fyrri reynslu að biðin yrði ekki löng. Það tilheyrði daglegum búverkum í Hlíðardal, morguns og kvölds, að hyggja að fuglum himinsins. Þetta var andi hússins. Við þann anda voru börn Ingunnar Pálsdóttur og Halldórs Bjarnasonar uppalin. Það sagði mér móðir mín, Anna Þorgrímsdóttir, að engan mann hafi faðir okkar metið meir en Halldór Bjarnason, eiginmann Ing- unnar. Faðir okkar systkinanna, Jón Bjamason læknir frá Stein- nesi, var alinn upp hjá afa sínum Páli Ólafssyni dannebrogsmanni á Akri og elskaðri ömmu sinni Guð- rúnu Jónsdóttur frá Otradal. Þau Ingunn, Halldór og eldri hjónin Guðrún og Páll bjuggu í sambýli á Akri. Halldór Bjarnason tók við búi á Akri er ellin mæddi tengda- foreldra hans. Þar bjó hann með Ingunni konu sinni allt til dauða- dags árið 1918. Heimili Halldórs og Ingunnar var rómað fyrir gest- risni og góðvild. Þar var ferða- mönnum og sveitungum búinn góður beini. Og þar áttu dýrin trausta talsmenn og hollvini. Eftir lát Halldórs dvaldist Ingunn hjá séra Bjarna bróður sínum í Stein- nesi og var að sögn Ólafs bónda í Brautarholti „hin sama ágæta og umhyggjusama systirin og frænk- an og varði öllum sínum kröftum fyrir velferð frændfólksins, sem ætíð verður munað og vegsamað af þeim sem hlut eiga að máli“. Sigríður fluttist með móður sinni og Olafi bróður sínum í Borgar- fjörðinn og dvaldist þar í nokkur ár hjá foreldrum sínum. Árið 1927 lá svo leiðin til Reykjavíkur. Það vakti jafnan mikla tilhlökk- un ef einhver af ættingjum eða vinum komu í heimsókn í Læknis- húsið í Keflavík þar sem ég ólst upp. Einu sinni kom Sigga Hall- dórs frænka mín til að dveljast hjá okkur í nokkra daga, sér og okkur til skemmtunar. Ég man hvað hún hafði blá augu, engu saman að líkja nema sjálfum himinblámanum. Ekki var laust við að ég öfundaði hana. Minn draumur um útlit var fallegt hár og blá augu. Eiginmaður Sigríður var Einar Guðbrandsson vélsmíðameistari. Einar var fæddur 4. nóvember 1912. Sigrnður og Einar og kynntust á heimili Guðrúnar systur hennar og Sigfúsar Magnússonar stýrimanns, þeir Einar og Sigfús voru systkina- synir. Sigríður frænka mín var heimakær og vann flest sín verk á heimilinu og að búverkum með systkinum sínum Guðrúnu og Ólafí og mökum þeirra. Stöku sinnum stökk hún upp á holtið hjá vatns- geyminum við Háteigsveg og breiddi saltfísk á stakkastæði sem var sunn- an við Sjómannaskólann sem seinna reis. Lágmynd Siguijóns Ólafssonar myndhöggvara rís þar nú til merkis og minja um þá starfsemi. Einar maður Sigríðar var frábær vélsmiður, völundur í höndum og verkfús. Auk þess var hann bók- hneigður og kunni vel að velja sér lestrarefni. Skáldrit Halldórs Lax- ness voru í miklum metum hjá Ein- ari. Þegar ég lít til baka koma í hugann ótal gleðistundir sem bundnar eru frændfólkinu í Hlíð- ardal. Þangað var jafnan sótt til þess að gleðjast með glöðum á góðri stund. Þangað var einnig gott að leita er ský dró fyrir sólu. Þar var gróðurilmur og töðuangan, sælureitur í malbiksauðn og stein- steypuveröld. Þar var lifað af landsins gæðum í sátt og samlyndi við náttúnma og þess jafnan gætt að miðla af rausn og gefa af gjaf- mildi, en einnig munað að rækta jörðina og eija, hlúa að grösum og gróðri, en umfram allt hlynna að mönnum og málleysingjum. Gilti þá einu hver í hlut átti. Allir nutu góðvildar og umhyggju. Einkadóttir Sigríðar og Einars er ída Bjarney, fædd 26. júní 1942. Hún er hjúkrunarfræðingur. Eigin- maður hennar er Páll Sigurðsson kennari. Þau eiga tvö börn, Jónu Ingunni og Einar Frey. Ég kveð Sigríði frænku mína Halldórsdóttur innilegri kveðju og sendi þakkir okkar hjóna og fjöl- skyldunnar. Ástvinum hennar sendum við samúðarkveðjur. Birna Jónsdóttir. Nú hefur Sigga ömmusystir mín kvatt þennan heim eftir erfið veik- indi. Áldrei heyrði ég hana kvarta, þó ég vissi að oft var hún sárþjáð. Sigga var einstaklega dýragóð og mátti ekkert aumt sjá, enda löðuð- ust kettist að henni úr ýmsum átt- um inn í vaskahúsið, þar sem þeirra beið nógur matur og hlý ból. Við áttum tvær læður saman, sem hún kallaði alltaf „stelpurnar" sínar. Nú eru þær ósköp aumar og sakna hennar sárt. Sigga horfði mikið á sjónarp og hafði mest dálæti á Derrick, hinum þýska lögregluforingja. Hafði hún á orði að hún væri viss um að hann væri ekki matvandur og gott væri að hafa hann í fæði. Myndir þar sem dýr koma við sögu kunni hún vel að meta og táraðist hún ef illa var farið með skepnur. Þrátt fyrir erfið veikindi var Sigga ætíð skapgóð, glettin og prakkari í sér. Hún hafði járnvilja og kom ég oft að henni standandi á kassa með hamarinn á lofti að laga ýmislegt sem aflaga fór. Þegar ég skammaði hana fyrir að vera að þessu príli, svaraði hún mér að bragði: „Vertu ekki að þessu væli stelpa. Ég prófa hvað ég get.“ Þetta litla dæmi sýnir þann dugnað sem hún bjó yfir í ríkum mæli. Sigga kenndi mér að steikja kleinur og baka pönnukökur og var hún þolinmóður hennari. Hún var mér bæði góð ömmusystir og kær vinkona. Þrátt fyrir aldursmuninn gat ég spjallað við hana og trúað henni fyrir ýmsu, eins og við værum jafnaldrar, svo vel gat hún skilið og sett sig í spor yngra fólks. Henni var mjög umhugað um að eiga nóg til með kaffinu ef einhver skyldi „reka inn nefíð“, eins og hún orð- aði það. Nú er blessunin komin „heim“ til ástvina sinna sem glaðir hafa tekið á móti henni og er hún laus við þrautir og er hún glöð og ham- ingjusöm. Ég er viss um að margir kettir hafa tekið henni fagnandi. Að lokum við ég þakka Dóru, nágrannakonu okkar alla þá hlýju og vinsemd sem hún hefur sýnt Siggu gegnum árin. Einnig henni Nínu sem kom svo oft að heim- sækja hana, alltaf kát og hress. Veittu þær henni margar góðar gleðistundir. Og þér Maggi minn að gefa þér alltaf tíma að líta inn og færa henni ógrynni af -súkkulaði þegar þú varst staddur á landinu. Hún var ávallt svo glöð þegar hún vissi að þín var von. Elsku Sigga mín. Ég þakka þér 35 ára dýrmæta samveru. Nú er tómlegt í Hlíðardal án þín. En minn- ingin um þig lifir. Guð blessi þig og varðveiti. Þín Sigrún. Það var síðla árs 1962 að ég kynntist ídu, ljóshærðri stúlku úr Kringlumýrinni. En hún var dóttir hjónanna Einars Guðbrandssonar vélsmíðameistara og Sigríðar Hall- dórsdóttur, Hlíðardal. Mér er ákaflega minnisstæð fyrsta opinbera heimsókn mín í Hlíð- ardal. Ég opnaði útidyrnar og þá birtist í gættinni verðandi tengda- móðir mín, hún Sigga Hall, örlítið vaggandi, andlitið uppljómað og ekki laust við að það mótaði fyrir prakkarasvip. Hún bauð mig hjart- anlega velkominn og spurði hvort ég væri ekki svangur. Hún væri með jólaköku, þá gæti hún gefíð mér lax á brauð eða kannski vildi ég heldur kæfu. Ég sagðist vera nýbúinn að borða. Hún sagði að svona ungur og hraustur maður hluti að geta torgað einni brauð- sneið og auðvitað lét ég undan eins og ávallt síðan. Ekki er mér siður minnisstæður tengdafaðir minn, Einar, sem þá var fárveikur. Tel ég mig mikinn gæfu- mann að hafa kynnst þeim mæta manni og hafa fræðst af honum um Kiljan og skáldverk hans, en þau kunni hann nánast utanað. Einar lést langt um aldur fram 9. ágúst 1963. Það var Siggu mikið áfall að missa Einar aðeins rúmlega fimm- tugan. En hún tók þessu með miklu æðnileysi og fór þá að sinna enn betur strákunum í smiðjunni, Vél- smiðju Einars Guðbrandssonar, sem komið var fyrir í gamalli hlöðu á Hlíðardalslóðinni. Ólafur Sigfússon, systursonur hennar, tók við rekstri smiðjunnar þegar Einar veiktist og hefur rekið hana síðan. En brátt fór Sigga að taka meiri þátt í rekstr- inum. I fyrstu sinnti hún aðeins næringarþörf sveinanna. Síðan fór hún að annast bókhaldið með dyggri aðstoð og handleiðslu Kjartans Frið- bjarnarsonar endurskoðanda. Auk þess borgaði hún út kaupið, greiddi reikninga og sá um ýmis aðföng. Sigga lifði sig af lífí og sál inn í rekstur smiðjunnar og var mjög annt um að starfsmönnunum liði vel. Þótt hún kæmi lítt nálægt rekstri smiðjunnar síðustu árin var hugur hennar tengdur henni allt fram á það síðasta. Þegar við ída flytjum á efstu hæðina í Hlíðardal 1965, bjó Guðrún systir Siggu á miðhæðinni ásamt eiginmanni sínum, Sigfúsi Magnús- syni, og dótturdóttur sinni, Sigrúnu, en Sigga bjó á jarðhæðinni. Með þeim systrum voru miklir kærleikar. Þegar dóttir okkar ídu, Jóna, fæddist 1964 má segja að Sigga hafí orðið hennar önnur mamma. Hún svaf löngum hjá ömmu sinni, sem reyndist henni afar vel og minn- ist Jóna ömmu sinnar af mikilli hlýju. Sigga var stundum hijúf í fram- komu og gat verið mjög ákveðin og jafnvel þijósk. Hún vildi ekkert vol eða víl heldur skyldi tekið á hlutun- um. En mjög stutt var í brosið og glettnina og barngóð var hún með afbrigðum og átti auðvelt með að umgangast ungt fólk og setja sig í spor þess. Minningamar hrannast upp og erfitt er að velja úr. Lífið í Hlíðar- dal var ákaflega sérstakt, engu öðru líkt. Segja má að Hlíðardalur hafi verið eins konar griðastaður, þar sem allir áttu öruggt skjól, hvort sem þeir þurftu á mat, húsnæði eða annars konar aðstoð að halda. Þær systur fóru lítið, sérstaklega Sigga, en höfðu ákaflega gaman af að taka á móti fólki og veita vel. Mörgum er þar enn í fersku minni 80 ára afmæli Siggu, sem var sérstaklega glæsilegt. Fjölmargir lögðu leið sína í Hlíð- ardal, en minnisstæðast er mér sam- band Siggu og Málfríðar (Möllu) og Gunnars, sem mun hafa haldist óslitið, meðan öll lifðu, frá því að þau kynnust um 1930. Milli Siggu og Möllu lágu sterkir þræðir, sem styrktust þegar erfiðleikar steðjuðu að, sbr. eftirfarandi vísu sem Malla orti til Siggu: Lifir lengi í gömlum glæðum, gengi fær því ekki breytt. Finn ég oft á fomum slóðum, friðsæld þegar ég er þreytt. Þangað liggur leyniþráður, lífið finnst mér stundum gott, því Sigga hún er söm og áður, sendir angur hugans brott. Víst er að mörgum hefur Sigga létt lundina og hjálpað til að horfa á björtu hliðar lífsins. Margt bröll- uðum við Sigga saman og mátti deila um hvort væri eldra. Sigga mín. Við ída, Jóna Ingunn og Eyjólfur, Einar Freyr og Hulda, Eyjólfur Aðalsteinn og ída Bjarney, þökkum þér samfylgdina. Far þú í friði, friður Guðs þig blessi, hafðu þökk fyrir allt og allt. (V. Briem.) Þinn tengdasonur. Minning Marin Briand de Creve coeur ræðismaður Vinur okkar, Guðrún Marin de Crevecoeur, ræðismaður Islands í Málaga á Spáni, er látinn, aðeins á sextugasta og fimmta aldursári. Hún var alltaf kölluð Mæja af vinum og kunningjum og stundum Mæja konsúll en þann titil bar hún með þeim sóma og af slíkri virðingu sem aðeins sannur íslendingur getur gert. Hún var einhver mesti per- sónuleiki sem við höfum kynnst. Hún er eina manneksjan sem við höfum kynnst á lífsleiðinni sem með sanni umgekkst alla jafnt. Við sáum hana taka á móti, og halda veislur, á hinum rómaða heimili þeirra hjóna, íslenskum ráðherrum, borg- arstjórum og ýmsu fleira fyrirfólki. Mörgum er gjarnt að líta upp til fólks af því standi. Hún kom fram við það á nákvæmlega sama hátt og alla aðra sem hún umgekkst. Af reisn, elskulegheitum, glaðværð og kurteisi. Heimsborgarinn og lífs- listamaðurinn skein alltaf í gegn. Hún var drottning í hópnum. Hún var miðdepillin, hvar sem hún kom, svo sterkur var persónuleiki henn- ar, svo virðulegt var fasið. En um- fram allt var hún elskuleg mann- eskja og tryggur vinur sem unun var að heimsækja. Sumir halda að fólk þurfi að vera hávaxið og sterklegt til þess að vera sterkasti persónuleikinn. Sá sem tekið er eftir. Það er ekki rétt. Hún Mæja var lágvaxin og hún var grönn og fínleg. Það var alveg sama hve stór hópur af hávöxnum og þreknum körlum og konum voru nærri henni Mæju. Hún bar alltaf af. Hún varð umsvifalaust sá sem allt snerist um. Við sáum hana í sjónvarpi mæta í konungsveislu í glæsilegum stuttum kjól. Aðrar konur voru í síðkjól. Hún bar samt af. Hún gat þétta. Engin önnur kona, sem við höfum kynnst, hefur persónuleika til að gera þetta. Fyrir utan þennan undursterka persónuleika, var hún gull af manni. Við hjónin unnum í mörg ár á sólar- ströndinni vestur af Málagaborg. Þar kynntumst við því hvílíkur öðl- ingur og snillingur hún Mæja var. Þá kom margt uppá sem aðeins ræðismaðurinn gat leyst. Líka mál sem aðeins sendiráð áttu að geta leyst en ræðismaðurinn í Málaga leysti á þann veg sem aðeins snill- ingar geta gert. Mæja hlaut sinn skammt af erfið- leikum lífsins eins og flestir. Þar var hún sterk eins og alltaf. Hún kunni líka að njóta lífsins og lysti- semda þess. Hún lifði lífinu lifandi. Þegar hún bauð lieim fólki og hélt veislu þá var það eins og konungs- veisla. Ekki endilega vegna þess hve allt var fínt og dýrt sem fram var borið. Nei, heldur vegna þess að hún kunni að taka á móti fólki og láta því líða vel. En um leið finnast það vera í konungsranni. Hún átti líka eiginmann sem er fáum líkur. Þær eru okkur ógleym- anlegar hinar fjölmörgu og glað- væru stundir sem við áttum með Mæju og manninum hennar, Jean Philipe de Crevecoeur, sem lifír konu sína. Vinir eins og þau eru hluti af æviljársjóði okkar og minn- ingarnar nokkuð sem enginn tekur frá okkur. Jean, elskulegi vinur, þinn missir er mestur. Megi þau öfl sem mestu ráða styrkja þig og börnin í sorg- inni. Sigrún og Sigurdór.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.