Morgunblaðið - 09.04.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. APRÍL 1994
IRA vísað
ábug
NORÐUR-írlandsmálaráðherra
Bretlands, Pati’ick Mayhew,
sagði í gær að þriggja daga
vopnahlé sem írski lýðveldisher-
inn (IRA) lýsti yfir á miðvikudag
væri ætlað að þvinga bresk
stjóravöld til eftirgjafar.
„Prinsinn“
var ekki prins
FJÖLMIÐLAMENN í Kólumbíu
voru heldur skömmustulegir í
gær er upp komst að maður, sem
þeir höfðu kynnt sem nígeríska
prinsinn, reyndist ekki aðalbor-
inn. Á blaðamannafundi með
Rasulu Olatoyosi Ishoia, fulltrúa
nígerísku stjómarinnar sann-
færðust blaðamenn um að hann
væri nígeríski ríkisarfinn og
birtu fréttir þess efnis daginn
eftir. Skömmu síðar barst til-
kynning frá utanríkisráðuneyt-
inu þar sem bent var á að Níger-
ía væri lýðveldi.
Gat ekki eyði-
lagt vopnin
TALSMAÐUR Borísar Jeltsíns,
Rússlandsforseta, sagði í gær
að háttsettur ráðgjafi um efna-
vopn hefði verið rekinn. Hefði
hann samþykkt að flytja og
geyma mikið magn efnavopna
innan borgarmarka ónefndrar
stórborgar. Gat talsmaðurinn
sér þess til að ráðgjafínn hefði
átt erfitt með að skipa fyrir um
eyðileggingu vopnanna. „Það er
afar erfitt að skilja við börnin
sín,“ sagði talsmaðurinn.
Ný mynd af
Pol Pot
NÝLEG mynd
af Pol Pot,
leiðtoga hinna
illræmdu
Rauðu
Khmera,
fannst er
kambódíski
stjórnarherinn
gerði árás á
vígi skæruliða
fyrir skömmu.
Myndin var birt í gær og er tek-
in árið 1986. Milljón Kambód-
íubúa lét lífíð undir ógnarstjórn
Pol Pots á áttunda áratugnum
en ekki er vitað hvar hann held-
ur sig nú.
Cobain fyrir-
fór sér
KURT Cobain, aðalsöngvari
einnar vinsælustu rokkhljóm-
sveitar í heimi, Nirvana, fannst
látinn á heimiii sínu í Seattle í
gær. Hann varð 27 ára gamall.
Rafvirki sem var að vinna að
viðgerðum í húsinu fann líkið.
Að sögn lögreglu fannst hagla-
byssa við hliðina á því og bréf
þar sem Cobain sagðist hafa
fyrirfarið sér. „Við erum harmi
lostin yfir því að missa svo hæfi-
leikaríkan listamann, náinn vin,
kærleiksríkan eiginmann og föð-
ur“, sagði í tiikynningu frá um-
boðsfyrirtæki Nirvana.
Vél Earhart á
Papúa?
TALIÐ er mögulegt að lykiiiinn
að leyndardóminum um hvarf
flugkonunnar Amelíu Earhart
árið 1937, felist í frásögn Ástr-
ala, sem var á Papúa-Nýju Gíneu
í heimsstyijöldinni síðari. Kvaðst
Ástralinn hafa gengið fram á
leifar Pratt og Whitney Wasp-
flugvélahreyfils á eftirlitsferð í
frumskógum landsins en hreyfl-
ar vélar Earhart voru þeirrar
geröar.
Pol Pot
Reuter
Hugsanlegur eftirmaður
TSUTOMU Hata, utanríkisráðherra Japans, er hér umkringdur fréttamönnum eftir afsögn Hosokawa
en hann er talinn einna líklegastur til að verða næsti forsætisráðherra.
Ritstjóra-
skiptiá
New York
Times
New York. Reuter.
SKIPT verður um aðalritstjóra á
New York Times 1. júlí er Joseph
Lelyveld tekur við af Max Fran-
kel. Mannaskiptin boða breyting-
ar á ritstjórnarstefnu blaðsins
þar sem Lelyveld fær fréttahauk
af gamla skólanum sér við hlið.
Lelyveld er 57 ára og í hópi að-
stoðarritstjóra New York Times.
Hann hefur verið aðstoðarritstjóri
Frankels frá 1990 og er fyrrum
dálkahöfundur, blaðamaður og er-
lendur fréttaritstjóri blaðsins. Hann
hlaut Pulitzer-verðlaun 1986 fyrir
bók um ástandið í um Suður-Afríku.
Arthur Sulzberger útgefandi
New York Times blaðsins skýrði
jafnframt frá því að Eugene Ro-
berts, 61 árs prófessor í blaða-
mennsku við Maryland-háskólann,
tæki við fyrra starfi Lelyvelds. Ro-
berts var biaðamaður og síðar
fréttastjóri við New York Times
áður en hann tók við starfi aðalrit-
stjóra Philadelphia Inquirer.. Þar
starfaði hann í 18 ár og undir hans
hlaut blaðið 17 Pulitzer-verðlaun
fyrir rannsóknarblaðamennsku sem
fletti m.a. ofan af spillingu í stjórn
borgarinnar Fíladelfíu og Pennsyl-
vaníu-ríkis.
Umbótasinninn Hosokawa sagði af sér sem forsætisráðherra Japans
Gat ekki skýrt nægi-
lega sín eigin fjármál
Tókýó. Reuter.
MORIHIRO Hosokawa komst til
valda og áhrifa með því að berj-
ast gegn spillingunni í japönskum
stjórnmálum en neyddist síðan til
að segja af sér sem forsætisráð-
herra vegna þess, að hann gat
ekki borið af sér sakir um að
hafa sjálfur stundað athæfi, sem
ekki þyldi dagsins ljós. Kom af-
sögn hans eftir að þingmenn
stjómarandstöðunnar, Frjáls-
lynda demókrataflokksins, höfðu
haldið þinginu og afgreiðslu fjár-
laganna í gíslingu í heilan mánuð
með kröfum um, að fyrst gerði
Hosokawa hreint fyrir sínum dyr-
um.
Hosokawa hélt því fram, að 100
milljónir jena, um 70 milljónir ísl.
kr., sem hann fékk 1982 frá Sagawa
Kyubin, flutningafyrirtæki, sem
tengst hefur mútumálunum á síð-
ustu árum, hefðu verið Ián, sem
hann hefði endurgreitt 1991. Stjórn-
arandstæðingar og fyrrverandi
flokksbræður hans í Frjálslynda
demókrataflokknum fullyrða hins
vegar, að féð hafí verið notað með
ólögmætum hætti til að fjármagna
árangursríka kosningabaráttu og
framboð hans til ríkisstjóraembættis
í Kumamoto í Suður-Japan 1983.
Kröfðust þeir þess, að Hosokawa
legði fram kvittanir fyrir endur-
greiðslu lánsins og heimilaði fyrrver-
andi fjármálaráðgjafa sínum að bera
vitni í þinginu.
„Skrítlan" sem rættist
Hosokawa var einnig gagnrýndur
fyrir viðskipti sín með hlutabéf í
Nippon Telegraph and Telephone
Corp., NTT, en hann svaraði því til,
að hann hefði hvergi komið nærri
þeim, heldur tengdafaðir sinn. Þessi
mál undu síðan svo upp á sig, að
þegar fréttist, að hann hefði fyrir
fáum dögum sagt í gamni og dáiítið
við sícál, að hann vildi helst-segja.
af sér, þá trúðu því flestir, að hann
hefði verið að tala í alvöru. Var þessi
„skrítla“ helsta fréttaefnið í Japan
sl. miðvikudag.
Það er kaldhæðnislegt, að maður-
inn, sem tók að sér að hreinsa út
spiilinguna í japönskum stjórnmái-
um, skuii hafa fallið í þessa gryfju.
Hann sagði skilið við Frjálslynda
demókrataflokkinn 1992 og stofnaði
nýjan flokk með það að markmiði
að stokka upp stjórnmála- og valda-
kerfið í landinu, sem hafði verið í
höndum Fijálsiynda demókrata-
ÁSÓKNIN í síminnkandi fisk-
stofna er farin að valda vaxandi
spennu í Suðaustur-Asíu og við
Kyrrahaf og eru sjóherir ríkjanna
reiðubúnir að beita valdi til að
koma í veg fyrir veiðiþjófnað. Af
þeim sökum er um að ræða tölu-
verða flotauppbyggingu á þessum
slóðum. Segir frá þessu í dagblað-
inu International Herald Tribune.
Þótt flotauppbygginguna megi að
nokkru rekja til óvissu með fyrirætl-
anir ríkja á borð við Norður-Kóreu,
Kína og Japan, stafar hún hún að
miklu leyti af þeirri stefnu ríkjanna
að verja betur efnahagslögsögu sína
og þær auðlindir, sem þar er að
flokksins allt frá stríðslokum. í kosn-
ingunum í júlí í fyrra vann flokkur
hans 53 þingsæti af 511 í neðri deild-
inni og Hosokawa varð forsætisráð-
herra í samstjórn margra flokka
hægrimanna, sósíalista og búddista.
Framan af naut hann meiri vinsælda
en nokkur annar forsætisráðherra
eftir stríð, hafði stuðning 70% kjós-
enda í skoðanakönnunum, en síðan
hefur mikið dregið úr þeim.
Hosokawa flutti að mörgu leyti
með sér ferskan blæ inn í japönsk
stjórnmál og hann hélt á utanrikis-
finna. Sem dæmi um það má nefna
Malasíu, sem ætlar að kaupa 27 ný
eftirlitsskip á næstu 15 árum fyrir
um 120 milljarða ísl. kr. en stjórn-
völd þar, í Indónesíu, Burma, Víet-
nam, Filippseyjum og í Ástralíu
kvarta æ meir undan ólöglegum
veiðum erlendra fiskiskipa. Þá hafa
Rússar tilkynnt, að hér eftir verði
japönsk fiskiskip, sem staðin eru að
ólögiegum veiðum við Kúrileyjar,
ekki tekin neinum vettlingatökum.
Samiö með vopnavaldi
Meginmarkmiðið með Hafréttar-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna 1982
var að binda enda á deilur um fisk-
veiðar og nýtingu amlarra auðlindá,
málunum með opnari hætti en tíðk-
ast hefur í Japan. I Asíuríkjum verð-
ur hans líka minnst fyrir það að
hafa fyrstur japanskra ráðamanna
beðist einlæglega afsökunar á fram-
ferði landa sinna í síðari heimsstyij-
öld.
Hosokawa var sjálfum sér líkur
þegar hann sagði af sér. Lét ekkert
á sér finna fyrr en hann skýrði frá
ákvörðun sinni á ríkisstjórnarfundi í
gær. Sagt er, að samráðherrar hans
hafí orðið svo hissa, að þeir hafí ekki
komið upp orði í tíu mínútur.
til dæmis olíu og gass, með því heim-
ila ríkjum 200 mílna efnahagslögu
en þar sem lögsögurnar skarast og
ágreiningur ríkir um nýtinguna er
hætta á, að margra mati, að herskip
verði notuð til „hafa áhrif“ á samn-
inga. Ofveiði á mörgum miðum hef-
ur orðið til að kynda undir pólitísk
átök og einnig þær „ræningjaveið-
ar“, sem veiðiflotar frá Tælandi,
Tævan, Kína, Suður-Kóreu og Japan
eru sakaðir um að stunda.
Það eru ekki síst togarar frá
Tælandi, sem hafa á sér illt orð en
áhafnir þeirra eru oft vopnaðar og
skipin sérstaklega styrkt til átaka
og ásiglingar á varðskip annarra
rlkja.
Vaxandi spenna í Suðaustur-Asíu og við Kyrrahaf
Sjóherir vígbúast í
stríðinu um fiskinn