Morgunblaðið - 09.04.1994, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. APRIL 1994
43
1
Minning
Elín Ólafsdóttir
Stephensen
Heyrirðu fossinn þruma í gljúfrum gráum,
gnötur-dyn þjóta í stuðlabjörgum háum?
Þaðan þú græddir táp og taugaþrótt,
tungunnar map - og sálarþreksins pótt.
Þar eru kraftalög kveðiri.
Þessar hendingar í Átthagaljóði
Sigurðar Arngrímssonar um Aust-
urland minna miklu helzt á Horna-
fjörð, — en á Fljótsdalshérað ljóðlín-
urnar, sem eru fremur yfirskrift
landsins og fólksins veru: Hlustaðu
með mér — heyrðu vorsins óma.
Hásumargeislar yfir dalnum ljóma.
Heyrirðu blómin um bala sín blíðmál-
in hjala?
Frú Elín á Egilsstöðum átti ung-
lingsárin suður í Hornafirði, þroskaár
æskunnar í Bjamarnesi í Nesjum,
þar sem síra Olafur Stephensen fað-
ir hennar var prestur í 11 ár frá
fermingarvori hennar 1919, og
lengst af prófastur Austur-Skaftfell-
inga.
Síra Olafur var sonur Magnúsar
bónda í Viðey, sonar Ólafs sekretera,
Magnússonar konferenzráðs, Ólafs-
sonar stiftamtmanns síðast í Viðey,
sonar síra Stefáns Ólafssonar á
Höskuldsstöðum. Var hann dóttur-
sonur síra Stefáns skálds í Valla-
nesi. Ólafur frá Höskuldsstöðum,
sem var verðlaunað valmenni og ein-
hver hinn tillitssamasti embættis-
maður við fátækan landslýð, nefndi
sig Stephensen, enda Hafnarkandí-
dat. Fór líkt og um Stefán Þórarins-
son amtmann á Möðruvöllum frænda
hans, að hann varð oft kallaður Thor-
arensen og niðjar í karllegg alfarið.
Helzt svo enn og eru þær ættir kunn-
ari en frá þurfi að segja.
Síra Ólafur Stephensen var
kvæntur Steinunni Eiríksdóttur á
Karlsskála í Reyðarfírði Björnssonar.
Var Eiríkur rausnarbóndi mikill, seg-
ir síra Einar ættfróði, og meðal barna
hans og Sigríðar Páldsóttur á Karls-
skála, auk Steinunnar, Guðný húsfrú
á Kirkjubæ á Straumey, kona Joa-
nesar Paturssonar kóngsbónda og
forgöngumanns í Færeyjum. Helga
systir þeirra átti Jón Ólafsson skáld
og alþingismann frá Kolfreyjustað,
Indriðasonar.
Þegar síra Ólafur fékk Bjarnar-
nes, var hann kominn á roskinn ald-
ur, fæddur 1863, en hafði áður þjón-
að í Mýrdalnum og um mörg ár á
Mosfelli í Mosfellssveit. Bjuggu þau
Steinunn á Lágafelli og voru átta
börn þeirra fædd, áður en þau fóru
þaðan, en Elín og Ingibjörg í Skild-
inganesi við Skerjafjörð, þar sem þau
bjuggu í tvö fardagaár. Lifir nú Ingi-
björg ein þeirra systkina. Ragnhildur
var miklu yngst og fædd, er þau
bjuggu á Grund í Grundarfirði. Þar
vestra í byggðum Breiðaljarðar ólst
Elín upp á stóru heimili útvegsbónd-
ans, en eftir eilefu ára umsvif til sjós
og lands, kaus síra Ólafur að hverfa
aftur að prestsþjónustu og fóru þau
þá austur í Hornafjörð. Fermdist
Elín þar í kirkjunni við Laxá við
fyrstu messu föður*síns í Bjarnarnes-
prestakalli. Var búnaður síra Ólafs
stór í Bjarnarnesi og framkvæmdir
miklar í ræktun og húsagerð. Fór
orð af, ekki sízt rafstöðvarbyggingu
hans, en Skaftfellingar brautryðjend-
ur um vatnsafistöðvar. Auk ungl-
inganáms til munns og handa, helzt
og bezt í foreldrahúsum, réðst Elín
til námsdvalar á Kristjánssandi allra
sunnanverðast í Noregi. Var hún þar
í eitt ár. Hin fallega og glaðlynda,
íslenzka prestsdóttir settist ekki að
erlendis eins og sumar frænkur
hennar frá Karlsskála höfðu gert.
Ólafur Jónsson1 dýralæknir, sonar-
sonur hennar, segir frá því í minning-
arorðum í kyrruviku fyrir útför
ömmu sinnar, að hún kynntist
mannsefni sínu á utansiglingunni.
Var þá samskipa henni Pétur sonur
Jóns bónda Bergssonar á Egilsstöð-
um á leið á norskan búnaðarskóla.
Þau Pétur og Elín giftust í kirkj-
unni við Laxá á útmánuðum 1929,
ári fyrr en síra Ólafur lét af störfum.
Hér hafði hún áít góð æskuár og
glaða daga unglingsins og síðan
ungrar konu. „Þaðan þú græddir táp
og taugdþrótt, tungunnar magn —
og sálarþreksins gnótt. Þar eru
kraftalög kveðin." Umhverfíð mótar.
Tigin fegurð við jöklabirtu og dökka
sanda. Sól og regn á hinu hlýjasta
landshorni. Kraftar andstæðnanna
voru kvæðalagið, sem græddi þann
taugaþrótt, er aldrei þvarr við Lagar-
fljót starfsævinnar, þá sálarþreksins
gnótt, sem ekki brást við sonarmissi
og síðar langæ veikindi eiginmanns
og dauða 1991, hvað þá ýmist mót-
drægt frá amstri daganna á Egils-
stöðum, en heimilið var stórt og bú-
reksturinn færðist þeim hjónunum í
fang með árunum, en Ólafur, sonur-
inn ungi, sem við skyldi taka, burt-
kallaður í slysför. Yngst barna þeirra
Áslaug giftist Austfirðingi og búa
þau syðra, en Margret og Jón dýra-
læknir á Egilsstöðum og var það
foreldrum þeirra afar mikils virði,
og henni nú síðast í stuttum ekkju-
dómi, er hún dvaldi gjarna hjá Mar-
greti, sem býr í túninu heima.
Á hinum fyrri árum í gamla, stóra
timburhúsinu á Egilsstöðum var
tengdamóðir Elínar, Margret Péturs-
dóttir frá Vestdal, í heimili með þeim,
en hún lézt nær áttræð 1944. Einnig
Ólöf verzlunarmaður og fröken Sig-
ríður stöðvarstjóri áralengi, en Sig-
ríður tók við símstöðinni af foreldrum
sínum. Var hér fyrst talað í síma
milli byggðarlaga á landinu og frá
Egilsstöðum við Seyðisfjörð, er lína
var lögð 1906. Hér við margfaidaðist
mannaferð og var þó ærin fyrir,
vegna verzlunar og samgangna á
landi og á Fljótinu. Kom sér nú vel
fyrir húsfreyju að hafa heyrt fossinn
þruma í gljúfrum gráum, gnötur-dyn
þjóta í stuðlabjörgum háum. Hafa
hlýtt á kraftalög kveðin. Því gat frú
Elín sinnt kalli hversdagsins í þeirri
tignu ró, sem ekki þokaði fyrir há-
reysti ólíkra sjónarmiða og átökum
umhverfisins í lífshorfi og baráttu
viðfangsefnanna. Gleði æsku hennar
og upplags skein í gegnum þetta
allt. Og hafí nokkur eystra fegrað
hina alkunnu austfírzku kímni, var
það frú Elín Stephensen. Brosið eitt
— eins og í auðu bilinu skopskyns
og samúðar — er ógleymanlegt frá'1’
nánum vinarkynnum, er ég átti tíðum
stund hjá þeim Pétri og þá iðulega
næturgistingu á vetur, en snjóþung
leið upp í Vallanes. Síðan er fullur
aldarfjórðungur, en þegar á þeim
árum var komið kvöld á verkmiklum
búdegi þeirra, heimilið næsta létt,
miðað við þá önn, sem áður var, og
Pétur gat stundað íþrótt sína með
hestunum að vild. Þetta urðu mörg
góð ár, unz heilsan tók að bila, eink-
um hans.
Að Pétri og Elínu á Egilsstöðum
er mikill svipur á Héraði. Ekki af
því, hve kunn þau voru á langri
mannsævi, heldur af hinu, sem
frægði þau eystra, hinum dýru
mannkostum, sem þau voru gædd.
Víst gátu þau tekið undir við Átt-
hagaljóðið: Lærðum við ung að leika
á huldu-strengi, lífsins á þessu kæra
fósturvengi. Því að enn koma aðrir,
þegar hinir fara og þar eru sólarlög
sungin. Ennþá er vorið æskubjart
að yngjast, átthagaljóðin jafnan enn
að syngjast. Sumar í sveitum og
fjörðum.
Guði séu þakkir, að þessi varð síð-
ust fastan í jarðneskri veru frú Elín-
ar Stephensen — að hún fékk að
ganga frjáls í andanum inn í páska-
dýrðina. Til hins eilífa vors í sumar-
landi líkingamáls trúarinnar.
Agúst Sigurðsson,
Prestbakka.
Föstudaginn 25. mars sl. andaðist
á sjúkrahúsinu á Egilsstöðum Elín
Ólafsdóttir Stephensen, húsfreyja á
Egilsstöðum, og var hún jarðsungin
frá Egilsstaðakirkju laugardaginn 2.
apríl.
Er eg og fjölskylda mín vorum á
ferð austur á Hérað, fyrir rúmum
mánuði, heimsóttum við Elínu á
sjúkrahúsið á Egilsstöðum, en þar
hafði hún dvalið stuttan tíma vegna
veikinda.
Hún tók á móti okkur af mikilli
hlýju og gleði, eins og alltaf er við
komum til hennar á heimili hennar
á Egilsstöðum, en þar vorum við allt-
af aufúsugestir, hvenær sem var og
hvernig sem á stóð.
Er eg frétti andlát Elínar reikaði
hugur minn til baka og ótal endur-
t
Elskulegur eiginmaöur minn, faftir okkar, tengdafaftir, afi og
langafi,
ALBERTS. GUÐMUNDSSON
fyrrverandi ráðherra,
andaðist þann 7. apríl 1994.
Brynhildur H. Jóhannsdóttir,
Helena Þóra Albertsdóttir,
Ingi Björn Albertsson, Magdalena Kristinsdóttir,
Jóhann Halldór Albertsson, Margrét Stefánsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Astkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaftir og afi,
ÞÓRARINN ST. SIGURÐSSON
fv. sveitarstjóri,
Hringbraut 136B,
Keflavík,
lést í Sjúkrahúsi Keflavíkur aðfaranótt
8. apríl.
Þorbjörg Daníelsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
KARLS EMILS BJÖRNSSONAR,
áður Sólvöllum.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á Skjaldarvík og dvalarheimilinu
Hlíð, Akureyri, fyrir góða umönnun.
Ingimar Snorri Karlsson, Ólöf Guðbjörg Kristjánsdóttir,
Sigríður Árnadóttir, Júlíus Fossdal,
Sigrún Árnadóttir, Sverrir Jónatansson,
Regína Árnadóttir, Svavar Sigursteinsson,
Halldóra Árnadóttir, Snorri Guðmundsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
minningar rifjuðust upp, alveg aftur
til bernskuáranna, en Elín hefi eg
þekkt frá því eg fyrst man eftir mér.
Elín var fædd á Skildinganesi við
Skeijafjörð 19. október 1904. For-
eldrar hennar voru séra Ólafur
Stephensen frá Viðey, síðar prófast-
ur að Bjarnarnesi í Hornafírði og
Steinunn Eiríksdóttir frá Karlsskála
við Reyðarfjörð. Elín ólst upp í stór-
um systkinahópi, en hún var níunda
í röð 11 systkina, en af þeim dó eitt
í bernsku.
Elín flyst á Egilsstaði 1929 en hún
giftist frænda mínum Pétri Jónssyni
bónda á Egilsstöðum 10. mars það
ár. Það hefir verið sagt að þau Pétur
og Elín hafi verið eitt glæsilegasta
par þess tíma á Austurl.andi og þótt
víðar væri leitað. Pétur lést 1. ágúst
1991.
Pétur og Elín eignuðust fjögur
börn, en þau eru: Jón, f. 23. júní
1930, héraðsdýralæknir á Egilsstöð-
um, hann er kvæntur Huldu Matthí-
asdóttur og eiga þau þijú börn, Ólaf,
Guðrúnu og Elínu Hrund; Ólafur, f.
11. nóvember 1932, sem lést af slys-
förum 26. desember 1955; Margrét
f. 14. ágúst 1937, póstfulltrúi á
Egilsstöðum, gift Jónasi Gunnlaugs-
syni og eiga þau fjögur börn, Elínu,
Ragnhildi, Sigríði og Gunnlaug;
Steinunn Áslaug, f. 8. mars 1944,
starfsmannastjóri Alþýðubankans,
búsett í Kópavavogi og gift Viðari
Sigurgeirssyni og eiga þau tvö börn,
Pétur og Rósu.
Eins og áður segir þá rifjuðust upp
margar endurminningar bernskuára
minna er eg frétti andlát Elínar. Frá
blautu barnsbeini vandi eg komur
nn'nar „inn í hús“ til þeirra Elínar
og Péturs. Þar var mér alltaf vel
tekið. Þai- ríkti alltaf glaðværð og
létt lund. Þau voru bæði einstaklega
lagin við að tala við börn gáfu sér
tíma til þess að hlusta á það sem
þau sögðu. Bæði voru þau spaugsöm
og miklir húmoristar og börn hænd-
ust að þeim. Eg lék mér mikið með
þeim Jonna og Óla, sonum þeirra,
og gekk þá stundum mikið á, er við
lögðum svo til allt húsið undir okk-
ur, frá háalofti niður í kjallara. Aldr-
ei man eg eftir að hafa fengið ávítur
eða styggðaryrði, hvað sem á gekk,
og Elín gat jafnvel brugðið á leik
og fundið upp á ýmsum tilækjum til
að gera leikina eftirminnilegri og
skemmtilegri. Það fór ekki á milli
mála að sumt af þessu hafði hún
tekið í arf frá sínum stóra systkina-
hópi.
Frá því eg var smá polli hefi eg
verið heimagangur á Egilsstöðum II,
og segja má að þar hafi verið mitt
annað heimili. Eftir að eg kvæntist
og eignaðist börn hefir öll fjölskylda
mín notið sömu hlýju og ástúðar og
eg var aðnjótandi þar í æsku. Börnin
okkar sóttu alltaf „inn í hús“ til Elín-
ar og Péturs til að spjalla við þau
um lífið og tilveruna eða hvað sem
var, eða til að leika sér þar með
barnabörnum þeirra, sem voru á
svipuðum aldri og sóttu mjög til afa
síns og ömmu.
Elín var mikil húsmóðir. Þau hjón-
in voru mjög gestrisin og það var
alltaf mjög gestkvæmt á heimili
þeirra. Þau voru mjög samstillt í því
að láta alltaf gestum sínum líða vel,
húsfreyja með myndarlegum veiting-
um, og þau bæði með hlýju og giað-
legu viðmóti, enda bæði skemmtileg
með afbrigðum.
Það var mikið áfall fyrir fjölskyld-
una þegar yngri sonurinn, Ólafur,
aðeins 23 ára, fórst af slysförum á
annan jóladag 1955, er hann hrakt-
ist fram af Ásklifinu í ofsaveðri eftir
að snjóbíll sem hann ók hafði bilað.
Þyngst lagðist þetta slys á Elínu og
það tók hana mörg ár að ná sér eft-
ir það og hún hefír aldrei verið söm.
Nú er Elín horfín yfir móðuna
miklu, þangað sem allir fara að lok-
um. Henni hefir áreiðanlega verið
fagnað af ástvinum, sem á undan
eru gengnir.
Eg og ljölskylda mín erum þakk-
lát fyrir að hafa átt samleið með
þessari ágætu konu, og fvrir alla
góðvild hennar í okkar garð, og send-
um börnum hennar og fjölskyldum
innilegar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Elínar Steph-
ense'n.
Ingimar Sveinsson.
t
Systir okkar,
SIGRÍÐUR ANNA VALDIMARSDÓTTIR,
Freyjugötu 46,
Reykjavík,
lést á heimili sínu þann 7. apríl.
Þorkell Valdimarsson,
Sigurður Valdimarsson.
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir og amma,
INGUNN H. SIGURJÓNSDÓTTIR HLÍÐAR
hjúkrunarkona,
Laugateigi 9,
Reykjavík,
lést á heimili sínu fimmtudaginn 7. apríl.
Jarðarförin auglýst síðar.
Dætur, tengdasynir og barnabörn.
t
Við þökkum öllum þeim, sem sýndu okkur samúð og hlýhug við
aldlát og útför eiginmanns míns, föður, tengdaföður og afa,
KARLS LÚÐVÍKSSONAR,
Digranesvegi 56,
Kópavogi.
Kristín Kristjánsdóttir,
Hilmar Karisson, Kristín Pétursdóttir
Kristján Pétur Hitmarsson, Guðrún Svana Hilmarsdóttir.
t
Við þökkum öllum, er sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát
og útför móður okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
RÖGNU PÉTURSDÓTTUR,
Lækjartúni v/Vatnsveituveg,
Reykjavfk.
Guðrún Lárusdóttir, Arne Jonasson,
Pétur E. Lárusson,
Þórunn E. Lárusdóttir, Jakob Jakobsson,
barnabörn og barnabarnabörn.