Morgunblaðið - 31.08.1994, Qupperneq 36

36 MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
ÆTLAj&U ALÞRBi AÐ KjOMAST DKBOLiNUi OA6, SKETTIR _ * ■_/ íT^ / pu SKILU£ 1 AB> \ ( SOFA EK. / i SVO VER.TV EKKJ \ > AE> TEUFUA SKÖPUH-J ( ACFEieLIÐ/ j V HMM/MW? / ) jJL
© JfM PAV9B
Tommi og Jenni
BREF
HL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 691100 • Símbréf 691329
Það sem Magn-
úsi sást yfir
Frá Halldóri frá Kirkjubóli:
ÞÓ LANGT sé um liðið síðan
Morgunblaðið birti bréf frá Magn-
úsi Skarphéðinssyni sem svar til
mín mælist ég til þess að ég fái
að birta athugasemd við tilskrif
hans. Hér er líka þannig ástatt
að leiðrétting mín er í fullu gildi
þó gleymt sé það sem á undan
fór. Hér er um það að ræða hvort
ég hafí nokkra skoðun á orsökum
vímuefnaneyslu eða ekki.
Magnús bar mig þeim sökum
að ég hafí gleymt „grundvallaratr-
iðum umræðunnar, hvers vegna
tapast hvert stríðið á fætur öðru.“
Þessi ásökun þykir mér ósann-
gjörn enda þótt ég viti að seint
verða grundvallaratriðin tæmd.
Bindindi farsælt
Ég hef lengi trúað því að veiga-
mikil ástæða vímuefnaneyslu væri
óheppileg eða ófullnægjandi lífs-
skoðun. Menn væru út úr leiðind-
um að leita að einhveiju til hress-
ingar og skemmtunar.
Nú eru senn 60 ár síðan ég
skrifaði þessi orð:
„Við förum einskis góðs á mis
við það að vera afsláttarlausir
bindindismenn, en með því tökum
við virkan þátt í velferðarbaráttu
þjóðarinnar. í þeirri baráttu getur
æskan fundið sér tilgang sem ger-
ir lífið þess vert að lifa því.“
Þetta hefur verið grundvöllur
viðhorfa minna í áfengismálum
alla tíð.
Nú eru um það bil 30 ár síðan
ég fann í bókaverslun kver á
norsku um Viktor Frankl og heim-
speki hans. Þar fannst mér ég fá
svar við ýmsu sem varðar mann-
lega hamingju. Frankl var tauga-
og geðsjúkdómalæknir í Vínarborg
en var árum saman fangi í Ausc-
hwitz og öðlaðist þar mikla lífs-
reynslu. Ég komst yfír annað kver
þar sem var erindi sern Frankl
flutti við háskólann í Osló. Ég hef
reynt að kynna boðskap hans, þó
í smáu sé, í útvarpi og blöðum hér
á landi. Til þess skal nú vitnað:
„Viktor Frankl missti allt nema
lífíð sjálft í fangabúðunum. Faðir
hans og móðir, eiginkona og bróð-
ir létu lífíð — öll fjölskylda hans
nema ein systir. Það er fróðlegt
að vita hvernig á því stóð, að hon-
um fannst þrátt fyrir allt að lífið
væri þess vert að lifa því.
Trúin á lífið
Niðurstaðan af reynslu Frankls
og athugunum er í stuttu máli sú
að mestu skiptir að maðurinn fínni
einhvem tilgang og þýðingu með
lífí sínu og fínni til ábyrgðar. Öll
viðleitni hans í þá átt að hjálpa
mönnum að endurheimta og varð-
veita andlega heilbrigði og lífs-
gleði beinist að því að vekja
ábyrgðartilfínningu þeirra og láta
þá fínna tilgang með lífi sínu.
Þetta telur hann nauðsynlegt, því
að missi maður trúna á lífíð og
tilgang þess og tapi ábyrgðartil-
fínningu er lífsmáttur hans brotinn
niður."
Önnur tilvitnun:
„Það gengur yfír menn og þjóð-
ir eins og plága að efast um til-
gang lífsins.
Fyrsta einkenni þess eru leið-
indi. Þá skilst það sem Schopen-
hauer segir, að mannkynið sé
dæmt til að sveiflast milli skorts
og leiðinda. Leiðindin eru meira
vandamál á Vesturlöndum en
skorturinn. Að minnsta kosti
reyna þau meira á taugalæknana.
Þau vandamál vaxa eftir því sem
frítími fólks lengist, því að það eru
svo sorglega margir sem ekki vita
hvað þeir eiga að gera við tóm-
stundirnar.
Þetta er böl aldarinnar. Afbrot
unglinga og ofdrykkja, sem nú
hefur vaxið hröðum skrefum víða
um lönd, eiga sínar orsakir í þessu.
Og lífsleiðinn, sem stafar af til-
gangsleysi og trúleysi, brýst fram
í ýmiskonar öfgum, svo sem
gengdarlausri ásókn í peninga,
völd og nautnir."
Takmark og ábyrgð heitir grein
sem ég skrifaði í jólablað Isfirð-
inga 1968. Niðurlagsorð hennar
eru þessi:
„ég held að íslenska þjóðin ynni
stærstan sigur í baráttunni við
ógæfu sína og vandamál ef hún
reyndi að notfæra sér lífsspeki
Viktors Frankls og ala sig og börn
sín upp í þeirri ábyrgðartilfínningu
sem kallar menn til baráttu og
starfa af heilum huga og lífi og
sál.“
Betri menn - betri heilsa
Ef Magnús Skarphéðinsson vildi
lesa bók mína í dvalarheimi, en
þaðan eru allar þessar tilvitnanir,
þá held ég að hann hlyti að sjá
að orð hans um hvað vanti í um-
ræðuna af minni hálfu eru sleggju-
dómar sem lítið vit er í. Þar í bók
er sitthvað fleira að fínna til fyllri
skýringar á málunum.
Ég enda þennan pistil með því
að endurtaka niðurlagsorð úr
grein sem Morgunblaðið birti fyrir
míg á síðasta ári. Þar eru tekin
nokkur brýnustu verkefni íslenskr-
ar bindindishreyfingar:
„Að fræða um vímuefni, þar á
meðal, að áfengi er vímuefni og
hver áhætta er að venjast því.
Að fræða um þjóðhagslegar af-
leiðingar áfengisneyslu á Islandi
og vekja umhugsun og umræður.
Að breyta samkvæmislífí í land-
inu svo að fækki sem mest þeim
tækifærum sem notuð eru til
neyslu áfengis.
Að ná til barna og unglinga sem
leiðandi afls í félagsmálum við
margskonar þroskandi viðfangs-
efni og áhugamál.
Að glæða þann lífsskilning að
menn og mannlíf séu hér á þroska-
braut þar sem markmiðið er þrosk-
aðri og farsælli menn og betri og
fegurri heimur.
Þannig mun birta yfír þjóðlífinu.
Hér er sú stefnuskrá sem gefur
markmið og tilgang og fylkir til
farsællar sóknar."
HALLDÓR KRISTJÁNSSON
frá Kirkjubóli,
Leifsgötu 6, Rvík.