Morgunblaðið - 13.10.1994, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 13. OKTÓBER 1994
AÐSENDAR GREINAR
A að svelta Fisk-
vinnsluskólann í hel?
FISKVINNSLUSKÓLINN tók
til starfa haustið 1971.
Fyrstu tvö árin fór skólahaldið
fram í Reykjavík. Þá fluttist skól-
inn til Hafnarfjarðar og var hann
þar fyrst í leiguhúsnæðum.
Vorið 1985 var auglýst eftir til-
arboðum í framkvæmdir við skóla-
byggingu. Hér var um að ræða
þann hluta skólans þar sem áform-
að var að verkleg kennsla færi
fram. Gólfflötur er 1.690 m2 og
rúmmál er 9.968 m3.
Þegar húsið var nær fokhelt, 16.
maí 1986, lagði menntamálaráð-
herra, Sverrir Hermannsson, horn-
stein að þessari byggingu.
Haustið 1987 urðu þáttaskil í
sögu skólans því þá var öll verkleg
kennsla flutt í glæsilegt húsnæði
á Hvaleyrarbraut 13, Hafnarfirði.
Með tilkomu færanlegs skólahús-
næðis, fyrir bóklega kennslu,
haustið 1993, hefur ölí starfsemi
^skólans farið þar fram.
Áætla má að byggingin ásamt
búnaði kosti nú um 200 millj. kr.
Frá því að skólinn tók til starfa
hefur hann útskrifað um 360 fisk-
iðnaðarmenn og af þeim hafa um
70 haldið áfram námi og útskrif-
ast sem fisktæknar. Stúlkur hafa
nú síðustu árin reynst vera um ‘A
af þeim sem innritast. Nemendur
koma alls staðar af landinu. Um
35% þeirra koma frá höfuðborgar-
svæðinu en um 65% frá dreifbýlinu
og dreifast þeir nokkuð jafnt um
byggðir landsins.
Um 2.400 manns hafa sótt
ýmiss konar námskeið sem skólinn
hefur haldið.
Kennsla skólans miðast að því að:
Fiskiðnaðarmenn hafi öðlast
nægilega undirstöðuþekkingu,
bóklega og verklega, til þess að
geta annast almenna verkstjórn,
gæðaflokkun, einfalda vinnuhag-
ræðingu og stjórnun.
Físktæknar verði auk þess færir
um að annast ýmiss
konar rannsóknar- og
skipulagsstörf.
Verklega námið fer
fram að mestu eins
og um störf við fisk-
vinnslufyrirtæki væri
að ræða. Fiskurinn er
keyptur á fiskmörk-
uðum, hann unninn
af nemendum og seld-
ur af sölusamtökun-
um. Áður en nám er
hafið í skólanum er
krafist fornáms eftir
grunnskóla, a.m.k. 27
eininga í almennum
námsgreinum.
Til að öðlast starfs-
heitið fiskiðnaðarmaður skal nem-
andi hafa staðist öll próf og auk
þess hafa lokið 36 vikna skipu-
lagðri starfsþjálfun á vinnustöðum.
Starfsþjálfun er fengin úti í at-
vinnulífinu hjá viðurkenndum fisk-
vinnslufyrirtækjum og/eða físki-
skipum. Samráð skal haft við skól-
ann varðandi ráðningar.
Til að öðlast starfsheitið fisk-
tæknir skal nemandi hafa lokið
öllum prófum fiskiðnaðarmanna.
Fisktæknanámið fer að mestu
fram við Tækniskóla Islands og
verða innritaðir nemendur að hafa
lokið tilteknum inntökuskilyrðum,
a.m.k. 57 einingum í almennum
námsgreinum.
Námið tekur 1 önn og er náms-
efnið að mestu það sem kennt er
á námsbraut S4S við Tækniskól-
ann í Reykjavík. Auk þess þarf að
taka matvælafræði á vegum Fisk-
vinnsluskólans og skila skýrslu um
ákveðið lokaverkefni.
Nemendafjöldi hefur aldrei verið
mikill. Yfirleitt hafa innritast að
hausti milli 18 og 24 nýnemar. Því
hefur verið haldið fram að mjög
hafi dregið úr aðsókn í skólann.
Það er ekki rétt. Meðalaldur innrit-
aðra nemenda hefur
verið nokkuð hár, eða
um 25-27 ár. Útskrif-
uðum nemendum hef-
ur yfirleitt gengið vel
að fá vinnu við hæfi
og nokkrir þeirra era
í lykilstöðum við fisk-
iðnaðinn.
Námsefnið hefur
verið breytilegt og
reynt hefur verið að
fylgjast með nýjung-
um. Að stofni til hefur
verið farið eftir náms-
vísum sem skólanefnd
hefur samþykkt og
menntamálaráðuneyt-
ið fengið í hendur.
Fullyrða má að tengsl við fisk-
iðnaðinn og stofnanir hans hafa
verið góð. Stundakennarar hafa
margir komið þaðan og miðlað af
reynslu sinni. Ymsar stofnanir
hafa einnig verið heimsóttar, þar
á meðal fyrirtæki okkar erlendis.
Þó er það alltaf svo að ekki eru
allir ánægðir og ber sérstaklega á
því í svo smáum hópi nemenda sem
er í skólanum hveiju sinni. Oft
sannast einnig að lítið tilefni getur
komið óánægju af stað. Oftast
leysast málin en stundum hefur
þurft að skipa hóp manna til að
gera tillögur til úrbóta. Síðast
gerðist þetta í mars 1992, en sá
hópur skilaði áliti í apríl 1993.
Tillögur þessar komu ekki til fram-
kvæmda.
Skólanefnd er skipuð fulltrúum
frá fiskiðnaðinum og ýmsum stofn-
unum hans. Formaður er Gunnar
Rafn Sigurbjörnsson.
Hinn 8. apríl sl. voru skólastjóri
og formaður skóianefndar boðaðir
til fundar í menntamálaráðuneyt-
inu. Þar var þeim tjáð að mennta-
málaráðherra hefði ákveðið að
fresta inntöku nýrra nemenda í
Fiskvinnsluskólann á hausti kom-
Sigurður B.
Haraldsson
anda. Skýringin var sú að þessi
ákvörðun væri tekin til að auðvelda
undirbúning og framkvæmd breyt-
inga sem í vændum væru. Þá hafði
enn ein ný nefndin séð dagsins ljós
undir forystu Jóns Ásbergssonar.
Skólinn vissi lítið um tilvist hennar
fyrr en skólastjóri var beðinn að
koma á fund með henni til að segja
frá starfsemi skólans. Gefið var í
skyn að nefndin lyki störfum sínum
fljótlega, en nú í október hafði
skólinn ekki frétt neitt um niður-
stöður hennar.
Á fundinum í ráðuneytinu kom
fram sú hugmynd að húsnæði skól-
ans mætti nýta til námskeiðahalds
ef engin regluleg kennsla færi þar
fram. Skólanefndin harmaði
ákvörðun menntamálaráðherra.
Mótmælti hún þeirri aðferð sem
hér væri viðhöfð þegar innritun
nemenda væri hafin og starfsemi
Frá því Fiskvinnsluskól-
inn tók til starfa hefur
hann útskrifað 360 fisk-
iðnaðarmenn, segir Sig-
urður B. Haraldsson,
70 héldu áfram námi
og útskrifuðust sem
fisktæknar.
skólans óvenju vel auglýst. Því var
beint til ráðherra að hann heimil-
aði inntöku nýrra nemenda að
hausti. Ef ekki, var lagt til að
tryggt yrði að starfsemi á vegum
skólans færi fram á vorönn 1995
með öflugu námskeiðahaldi.
Ráðuneytið svaraði fljótlega þar
sem staðfest var að engir nýir
nemendur yrðu innritaðir fyrir
skólaárið 1994/1995. Hins vegar
lagði ráðuneytið til að kannaðir
yrðu möguleikar á að nýta þá að-
stöðu sem skólinn hefði upp á að
bjóða með því að koma á sérstökum
námskeiðum í samvinnu við hags-
munaaðila í sjávarútvegi.
Seinna frétti skólastjóri, af til-
viljun, að ráðuneytið hefði sent út
bréf til allra framhaldsskóla þess
MORGUNBLAÐIÐ
efnis að ekki yrðu teknir inn nýir
nemendur í Fiskvinnsluskólann í
haust. Hins vegar var bent á að
nám í fiskvinnslu yrði rekið við
sjávarútvegsdeildina á Dalvík eins
og undanfarin ár. Nám í fisk-
vinnslu við þann skóla er mjög
sambærilegt við námið eins og það
hefur farið fram við Fiskvinnslu-
skólann í Hafnarfirði. Fáir nem-
endur hófu nám í fiskvinnslu við
Dalvíkurskólann í haust eða um
11 talsins, að sögn skólastjórans
þar.
Hinn 8. júlí sl. sendi skólastjóri
Fiskvinnsluskólans menntamála-
ráðuneytinu bréf þar sem bent var
á að skólinn hefði athugað ýmsa
möguleika á að nýta þá aðstöðu
sem skólinn hefði upp á að bjóða
til að koma á sérstöku námskeiða-
haldi fyrir starfsfólk í fiskiðnaði.
Álitið var að slíkir möguleikar
væru fyrir hendi.
Engin viðbrögð hafa enn borist
frá ráðuneytinu um þessar hug-
myndir. Áhuginn virðist því vera
lítill á þeim bæ en gera má þó þá
kröfu að erindi sem þessu sé svar-
að á skemmri tíma en þremur
mánuðum. Einnig mætti vera auð-
veldara að ná sambandi við ráða-
menn þessa ráðuneytis en raun ber
vitni.
Starfsmenn skólans vita ekkert
hvað er framundan. Þeim er haldið
í óvissu, enda hafa tveir kennarar
skólans nýlega hætt störfum og
snúið sér að öðra. Þeir höfðu starf-
að við skólann í 15-20 ár.
Einn bekkur nemenda er enn í
skólanum og er ætlast til að þeir
ljúki bóklegu námi í haust. Einnig
ætla nokkrir nemendur að hefja
tæknanám á næstu vorönn. Hvern-
ig verður það hægt? Þess má einn-
ig geta að margir hafa haft sam-
band við skólann og óskað eftir
að hefja nám við skólann.
Fjárlagaframvarpið gerir ekki
ráð fyrir rekstrarfé til skólans fyrr
en haustið 1995. Ef ekki fæst
breyting þar á býður ónotað dýrt
húsnæði og búnaður í Hafnarfirði
ásamt þekkingu sem kemur þá
ekki að gagni fyrir okkar fiskiðn-
að. Lítið fer þá fyrir eflingu á verk-
legu námi sem sumir ræða þó svo
mikið um að þurfi að efla!
Höfundur er skólastjóri.
Vegatollur til kvikmyndagerðar
„NÝJA BRÚIN yfir
Kúðafljót vígð“ var yf-
irskrift fréttar í Morg-
unblaðinu á bls. 8, 2.
október 1994. í frétt-
inni er greint frá því
að leiðin frá Reykjavík
að Kirkjubæjarklaustri
styttist um tæplega 8
km við þessa fram-
kvæmd. I máli vega-
málastjóra Helga Hall-
grímssonar kom fram
að sparnaður vegfar-
^enda er áætlaður um
60 m.kr. á ári. Síðan
er rætt um fram-
kvæmdina og að í leið-
' inni voru endumýjaðar
brýrnar á Skálm og Djúpabreiði í
Eldhrauni. Einnig er brúin yfir
Kúðafljót 302 m löng og taldir upp
verktakar, verkfræðingar, tækni-
fræðingar og hönnuðir. Síðan er
sagt frá því að samgöngumálaráð-
herra, Halldór Blöndal, hafi klippt
á borðann með aðstoð vegamála-
stjóra. Að lokum vora stutt ávörp
flutt á staðnum en síðan haldið á
Hótel Eddu, þar sem fólk þáði veit-
ingar, mörg ávörp voru flutt og
heimamenn jafnt sem aðkomnir
lýstu ánægju sinni með þeim
áfanga. Það kom fram hjá vega-
málastjóra að öll framkvæmdin var
innan kostnaðaráætlunar.
I rauninni ósköp venjuleg frétt,
nema hvað það vantaði upplýsingar
um kostnað og umferðarþunga. Til
að svala forvitni minni
leitaði ég til Vega-
gerðar ríkisins og fékk
þær upplýsingar hjá
Eymundi Runólfssyni
að heildarkostnaður
var 321 milljón króna
og að umferðarþungi
1993 var að meðaltali
185 bílar á dag sem
samsvarar 67.525 bíl-
um á ári.
Ef við lítum aðeins
á sparnaðinn, 60 mkr.
á ári, er hann 164.384
kr. á dag eða 888 kr.
á bíl.
Kvikmyndasjóður
Kvikmyndagerðarmenn hafa
löngum bent á það, með góðum
rökum, að framlag til kvikmynda-
gerðar endurheimtist margfalt í rík-
issjóð. Er skemmst að minnast
greinar Snorra Þórissonar í Morg-
unblaðinu 4. október sl. þar sem
hann minnir á „að á undanförnum
árum hafi ríkissjöður hagnast í
formi skatta af launum og þjón-
ustu, sem kvikmyndaframleiðendur
hafa greitt með fjármagni sem þeir
hafa fengið erlendis frá og því sé
rekstur Kvikmyndasjóðs þjóðhags-
lega arðbær“, vegna þess, „að flest-
ar íslenskar kvikmyndir eru nú
framleiddar með erlendu fjármagni,
sem nemur frá 10% til allt að 80%
af heildar framleiðslukostnaði. Því
aðeins geta framleiðendur haldið
Ég legg til að Kvik-
myndasjóður innheimti
kr. 888 í vegatoll af
hverjum bíl, segir Jón
Axel Egilsson, sem
væri þá 60 m.kr. tekju-
kostnaður á ári.
þessu starfi áfram að þeir fái
grunnfjármagnið frá Kvikmynda-
sjóði Islands, sökum þess að fjöl-
margir kvikmyndasjóðir í Evrópu
leggja aðeins fé til mynda sem hafa
fengið opinberan stuðning í sínu
heimalandi."
Lögbundið framlag til Kvik-
myndasjóðs hefur verið skorið niður
svo að segja frá byijun. Eiríkur
Thorsteinsson kannaði þennan nið-
urskurð milli áranna 1984 til 1990.
Með því að framreiknai misræmið
milli lögbundins framlagS og úthlut-
aðs fjármagns samkvæmt láns-
kjaravísitölu að viðbættum 6% vöxt-
um nemur sú upphæð 292.033
m.kr. Árið 1991 var niðurskurður-
inn 21,5 m.kr., og í ár var skorið
niður um 17 m.kr. Samtals nemur
þessi niðurskurður rúmlega 330
m.kr.
Hver á brúna?
Um leið og ég vil óska samgöngu-
málaráðherra, vegamálastjóra,
heimamönnum og aðkomnum til
hamingju með þennan áfanga vil ég
varpa fram spurningunni: Hver
borgaði brúsann og á því brúna?
Samkvæmt því sem að framan
greinir er kostnaður við fram-
kvæmdina ótrúlega nærri skuld rík-
isins við Kvikmyndasjóð. Ég tel því
rétt að vera að Kvikmyndasjóði
dæmist brúin og megi hann gera við
hana það sem honum sýnist.
Ég legg til að Kvikmyndasjóður
innheimti krónur 888 í vegatol! af
hverjum bíl, sem væri þá um 60
m.kr. fastur tekjustofn á ári. Vegfar-
endur geta þá ráðið því hvort þeir
fari „lengri leiðina" eða greiði toll-
inn. Komandi ríkisstjórn gætu svo
haldið áfram að klípa af lögbundnu
framlagi Kvimyndasjóðs og notað
það til að byggja upp vegakerfið,
að því tilskildu að slíkar fram-
kvæmdir yrðu í eigu Kvikmynda-
sjóðs að verki loknu.
Sparnaðurinn mun að sjálfsögðu
þurrkast út en vegakerfið mun batna
og Kvikmyndasjóður eflast, sem er
þá hagur beggja.
í rauninni saknaði ég þess að for-
manni Kvikmyndasjóðs, Vilhjálmi
Egilssyni, skyldi ekki vera boðið að
klippa á borðann og kvikmyndagerð-
armönnum boðnar veitingar á Hótel
Eddu.
Höfundur er
kvikmyndagerðarmaður.
Hlutavelta
ÞESSAR stúlkur héldu nýlega
hlutaveltu til styrktar Rauða
krossi Islands og varð ágóðinn
2.317. Þær heita Ingibjörg Guð-
mundsdóttir, Bryndís Guðmunds-
dóttir og Ingibjörg Ösp Óttars-
dóttir, en hana vantar á myndina.