Morgunblaðið - 13.10.1994, Blaðsíða 31

MQRGiUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 13. OKTÓBER 1994 31
AÐSEIMDAR GREINAR
Sjúkraþjálfun
Borgarspítal-
ans 25 ára .
Kalla Malmquist
SUMARIÐ 1969
hófst sjúkraþjálfun á
deildum Borgarspítal-
ans í Fossvogi, 1. sept.
var ráðinn yfirsjúkra-
þjálfari til að skipu-
leggja og halda utan um
starfsemina og í árs-
bytjun 1970 var tilbúið
æfmgasvæði á 11. hæð
í turni. í fyrstu báru 2
sjúkraþjálfarar og 1 að-
stoðarmaður uppi starf-
semina.
Framsýni og dugur
Umsvifin í starfsemi
spítalans, og þar með
sjúkraþjálfunar, jókst
mikið ár frá ári á þessum tíma.
Þáverandi yfirlæknar spítalans
höfðu kynnst mikilvægi sjúkraþjálf-
unar erlendis og lögðu áherslu á að
vel yrði hlúð að þessari starfssemi.
Þess má geta til gamans, að Dr.
Friðrik Einarsson sagði að ómögu-
legt væri að skera upp og negla
brot fengi hann ekki sjúkraþjálfara
til að sjá um eftirmeðferðina. En það
var ekki auðhlaupið áð því að fá
sjúkraþjálfara til starfa, þar sem
ekki var hægt að stunda þetta nám
hérlendis og mikill skortur var á
sjúkraþjálfurum víðast erlendis. Með
mikilli framsýni og dug tókst samt
ráðamönnum spítalans að laða til sín
innient og erlent starfsfólk í sjúkra-
þjálfun með ýmsum ráðum. Haukur
Benediktsson framkvæmdastjóri og
Sigurlín Gunnarsdóttir forstöðukona
áttu þar ríkan hlut að máli.
Bætt aðstaða
Starfsemin færðist verulega í
aukana með tilkomu Grensásdeildar
1973 og síðan sundlaugar þar 1985.
Þá varð hægara að fá sjúkraþjálfara
til starfa með opnun námsbrautar í
sjúkraþjálfun við Háskóla íslands
1976. Aðstaða til sjúkraþjálfunar í
Borgarspítalanum batnaði einnig
verulega snemma árs
1986 þegar vel tækjum
búið húsnæði fékkst á
fyrstu hæð í B-álmu
spítalans. í dag þjónar
sjúkraþjálfun Borgar-
spítalans auk deildanna
í Fossvogi og Grensás-
deild hjúkrunar og end-
urhæfmgardeildinni í
Heilsuverndarstöð, dag-
deild geðdeildar í
Templarahöll, Hvíta-
bandi og Arnarholti.
Deildin hefur samtals
23 stöður sjúkraþjálf-
ara, 12 stöður aðstoðar-
manna, 1 stöðu ritara
og móttökustjóra í sund-
laug. I þessum stöðum eru í dag
samtals 46 manns.
SJUKRAÞ JALFUN á Borgarspítala.
Gott samstarf
Með vaxandi þekkingu í endur-
hæfingu og þróun á ýmsum sviðum
læknisfræðinnar hefur sérhæfing
eflst innan sjúkraþjálfunar. Mjög
gott samstarf hefur verið frá upp-
hafi við sérfræðinga spítaians á
hinum ýmsu deildum og sérsviðum
enda nauðsynlegt ef vel á að tak-
ast. Leiðbeining, ráðgjöf og þjálfun
fer ýmist fram á legudeildunum eða
í sjúkraþjálfun allt eftir líðan sjúkl-
ings. Það hefur ætíð verið mikil-
vægt að eiga góða samvinnu við
hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða
deildanna, þar sem þörf er á að
fylgja meðferðinni eftir á deildunum
og auðvitað að fýlgjast með öllum
breytingum á heilsufari sjúklings.
Sjúkraþjálfarar starfa á sumum
deildum einnig náið með öðrum
stéttum í endurhæfingarteymi svo
sem iðjuþjálfa, félagsrágjafa og
talmeinafræðingi t.d. á Grensás-
deiid og öldrunardeild.
Frá gjörgæslu til göngudeildar
Fólk gerir sér almennt ekki grein
fyrir því að sjúkraþjálfun hefst strax
Með framsýni hefur
ráðamönnum Borgar-
spítala tekist, að mati
KöUu Malmquist, að
laða til sín gott starfs-
fólk í sjúkraþjálfun.
á gjörgæsludeild, þar sem um er að
ræða mikilvæga öndunarþjálfun og
hreyfingar/æfingar þeirra sem lítið
éða ekkert geta hreyft sig sjálfir.
Þá heidur sjúkraþjálfun oft áfram á
göngudeild eftir útskrift af spítalan-
um. Þar getur m.a. verið um að
ræða þjálfun hjartasjúklinga, bak-
skóla eftir bijósklosaðgerð, þjálfun
eftir ísetningu gerfiliðs eða eftir
aðrar skurðaðgerðir eða sjúkdóma
eins og heilablóðfall o.m.fl.
Margir sjúklinganna á göngudeild
hafa aldrei legið inni á spítalanum.
Þeir hafa komið á bráðamóttökuna,
svo sem eftir hálshnykk eða aðrar
tognanir og áverka, eru í þjálfun
fyrir aðgerð eða þjálfun til að reyna
að komast hjá aðgerð. Þá getur ver-
ið um sérhæfða þjálfun sjúklinga að
ræða sem sérfræðingar spítalans
teija best komna innan vébanda
hans, þar sem þeir geta best tekið
þátt í og fylgst með framgangi með-
ferðar.
Veigamikill þáttur
Á Grensásdeildinni er til endur-
hæfingar fjöldi fólks sem hefur hlot-
ið alvarlega áverka eftir alls konar
slys og sjúkdóma og þarf á langvar-
andi þjálfun að halda og jafnframt
læknismeðferð og umönnun annars
sérhæfðs starfsfólks. Sjúkraþjálfun
er veigamikill þáttur í meðferð, þar
sem markmið getur verið að ná eðli-
legri hreyfisvörun, leikni í hreyfmg-
um og sem bestri starfshæfni.
Áhersla er lögð á að hindra kreppur
í liðum viðhalda/auka styrk og stöð-
ugleika samhliða stjórnun og sam-
hæfingu hreyfinga. Þama er oft um
margslungna krefjandi þjálfun að
ræða sem krefst mikillar þolinmæði
sjúklings sem sér ekki alltaf strax
tilgang með öllu vafstrinu.
Forvörn
Stór þáttur í sjúkraþjálfun er for-
varnarstarf þ.e. að sporna við sjúk-
dómum eða reyna að koma í veg
fyrir endurtekningu meiðsla eða
kvilla. Sem dæmi um slíkt starf er
starfsmannasjúkraþjálfun, sem hef-
ur verið starfrækt á «pítalanum síð-
an 1981. Hún er fólgin í ráðgjöf,
fræðslu og þjálfun og lögð er áhersla
á góða vinnutækni með íjölbreytni
í hreyfíngum líkamans, líkamsstöð-
um og verkefnum og að notfæra sér
þau hjálpartæki sem eru við hend-
ina. FYá 1986 hefur verið starfrækt
heilsurækt fýrir starfsfólk spítalans.
Hún er utan vinnutíma og starfs-
fólki að kostnaðarlausu.
Góður starfsandi
Þeir sem starfa við sjúkraþjálfun
Borgarspítalans eru almennt mjög
ánægðir með starfíð sem er krefj-
andi og með síbreytilegum viðfangs-
efnum. Starfsfólkið gegnir starfi af
faglegum metnaði og miklum áhuga
fyrir velferð sjúklinganna. Því hefur
ríkt þar góður starfsandi frá upphafí.
Höfundur cr yfirsjúkrnþjálfuri
Borgarspítalnns.
Stórbætt staða almennu
lífeyrissj óðanna
Rammalöggjöf nauðsynleg
FYRIR skömmu kom
út skýrsla bankaeftir-
lits Seðlabankans um
ársreikninga lífeyris-
sjóðanna fyrir árið
1993, ásamt upplýsing-
um um fjárhagsstöðu
þeirra.
Skýrslan staðfestir
þá mikilvægu stað-
reynd, að í heildinni lit-
ið er fjárhagsstaða líf-
eyrissjóða á samnings-
sviði ASÍ og VSÍ styrk.
Þessi staðreynd hlýtur
að vera fagnaðarefni
fyrir sjóðfélaga ai-
mennu lífeyrissjóð-
anna.
Þróun þessa má rekja til tveggja
mikilvægra þátta. Lífeyrissjóðirnir
búa ekki lengur við neikvæða raun-
ávöxtun, líkt og einkenndi áratug-
inn 1970 til 1980, en auk þess hafa
lífeyrissjóðir á almennum markaði
tekið til hendinni, m.a. með endur-
skoðun bótaákvæða, svo og með
ýmiss konar hagræðingu og sam-
runa sjóða. Lífeyrissjóður sjómanna
hefur fram til þessa þó skorið sig
nokkuð úr. Nú hafa sjómenn og
Hrafn Magnússon
útvegsmenn hins vegar
tekið sjóðinn í sínar
hendur með útgáfu
nýrrar reglugerðar,
sem leiðréttir fjárhags-
stöðu sjóðsins verulega.
Þótt að í þeim efnum
sé aðeins um fyrsta
skref að ræða, er' ekki
ástæða til annars en
ætla að haldið verði
áfram að treysta fjár-
hagslegar undirstöður
sjóðsins.
Þegar rætt er um
fjárhagsstöðu lífeyris-
sjóðanna má með eng-
um hætti rugla saman
lífeyrissjóðum á al-
mennum markaði og sjóðum, sem
eru með ábyrgð launagreiðenda,
s.s. lífeyrissjóðir starfsmanna ríkis,
sveitarfélaga og ríkisbankanna.
Fjárhagsstaða hinna almennu líf-
eyrissjóða hefur styrkst óðfluga,
eins og áður segir. Hins vegar er
fjárhagsstaða þeirra lífeyrissjóða
sem eru á ábyrgð launagreiðenda
afleit og fer sífellt versnandi. Þess-
ir sjóðir eiga hvorki fyrir áföllnum
skuldbindingum né framtíðarskuld-
Því verður ekki trúað
að óreyndu, segir Hrafn
Magnússon, að fjár-
málaráðherra leggi ekki
fram á þessu þingi
frumvarp um ramma-
löggjöf um lífeyrissjóði,
eins knýjandi og það er
_____________orðið.______________
bindingum og nemur halli þeirra
tugum milljarða króna, sem sækja
verður í vasa skattborgaranna á
næstu áratugum. Það skal því und-
irstrikað að þegar rætt er um fjár-
hagsstöðu lífeyrissjóðanna er nauð-
synlegt að almenningur og reyndar
einnig fjölmiðlar geri þarna skýran
mun á.
Á vegum fjármálaráðuneytisins
er nú unnið að frumvarpi til laga
um starfsemi lífeyrissjóðanna.
Vinnan virðist vera það langt á veg
komin að ekkert á að vera því til
fyrirstöðu að leggja frumvarpið
fram til samþykktar á Alþingi nú
í vetur og þá í fullu samráði við
heildarsamtök aðila vinnumarkað-
arins. Meginefni rammalöggjafar
um starfsemi lífeyrissjóða þurfa að
vera ákvæði um lágrnarksrétt sjóð-
félaga til lífeyris. Á það bæði við
um skyldur lífeyrissjóða að greiða
ellilífeyri ævilangt, svo og ákvæði
sem tryggja þeim sjóðfélögum líf-
eyri sem missa starfsorku sína, auk
makalífeyris til eftirlifandi maka
við fráfall sjóðfélaga. Ljóst er að
séreignarsjóðir verðbréfafyrirtækj-
anna, sem greiða tímabundinn elli-
lífeyri, munu þurfa að breyta starfs-
grundvelli sínum ef þeir vilja telja
sig til lífeyrissjóða, enda hafa þeir
fyrst og fremst starfað í skjóli þess
að engin heildarlöggjöf er til um
starfsemi sjóðanna. Almennu lífeyr-
issjóðirnir eru hins vegar vel í stakk
búnir að aðlaga sig nýrri löggjöf.
Því verður ekki trúað að óreyndu
að fjármálaráðherra leggi ekki fram
á þessu þingi frumvarp um ramma-
löggjöf um lífeyrissjóðina, eins
knýjandi og það er orðið.
Höfundur er framk væmdastjóri
Smnbands almennra Hfeyrissjóða.
Excel námskeið
94029
Tölvu- og verkfræðiþjónustan
Tölvuskóli Halldórs Krisljanssonar
Grensásvegi 16 • ® 68 80 90
Spurningin
Hvað er svona
gott við
Gevalia kaffi?
—
Sparibolli frúarinnar:
Ilmanin er svo hárfín.
Plastbolli
íslenskukennarans:
Það fer svo vel í málinu.
Kanna piparsveinsins:
Keimurinn er svo makalaus.
Bolli skíðamannsins:
Það rennur svo vel niður.
BoIIi fýlupokans:
Það er svo mátulega súrt.
GEVALIA
- það er kaffið!