Morgunblaðið - 09.11.1994, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
16 þúsund kort
STÚDENTAR í Háskóla fslands
hafa að frumkvæði Stúdentaráðs
sent þingmönnum þjóðarinnar
16 þúsund kort með 15 mismun-
andi áletrunum. Dagfur Eggerts-
son, formaður Stúdentaráðs HÍ,
segir tilgang kortanna að minna
á ýmsar staðreyndir um HÍ eða
ástand menntamála í landinu, í
þágu baráttu stúdenta fyrir
hækkuðum fjárveitingum á fjár-
lögum til skólans. Dagur og
Brynhildur Þórarinsdóttir,
framkvæmdastjóri Stúdentaráðs
Háskóla íslands, afhentu Birni
Bjarnasyni, Tómasi Inga Olrich
og öðrum þingmönnum í
menntamálanefnd Alþingis
fyrstu póstkortin á Alþingi í
gærmorgun, á sama tíma og full-
trúar SHI og Félags háskóla-
kennara hittu nefndina.
Hvergi fleiri
heilbrigðisstéttir
HVERGI í heiminum eru fleiri lög-
giltar heilbrigðisstéttir en hér á
landi, eða tæplega þrjátíu. Þær eru
ekki nema tólf eða þrettán í Sví-
þjóð. Þetta kom fram í máli Matthí-
asar Halldórssonar, aðstoðarland-
læknis, á málþingi um bótaábyrgð
heilbrigðisstétta um síðustu helgi.
Heilbrigðisstéttimar hér á landi
eru: Læknar, tannfræðingar, tann-
læknar, aðstoðarmenn tannlækna,
ljósmæður, hjúkrunarfræðingar,
lyljafræðingar, aðstoðarlyfjafræð-
ingar, Iyfjatæknar, talmeinafræð-
ingar, fótaaðgerðafræðingar, nær-
ingarfræðingar, næringarráðgjaf-
ar, sjúkraflutningamenn, matar-
fræðingar á sjúkrastofnunum, mat-
artæknar, heilbrigðisfulltrúar,
sjúkranuddarar, læknaritarar, mat-
vælafræðingar, meinatæknar, sjón-
tækjafræðingar, röntgentæknar,
sjúkraliðar, sjúkraþjálfar, félags-
ráðgjafar, iðjuþjálfar, þroskaþjálfar
og hnykkjir.
FRÉTTIR________________________________
Stuðningsmönmim umsóknar um ESB-aðild fækkar
Andstæðingar 57%
en fylgismenn 43%
STUÐNINGUR við það að ísland
sæki um aðild að Evrópusambandinu
hefur minnkað og eru andstæðingar
umsóknar komnir í meirihluta að
nýju, samkvæmt niðurstöðum skoð-
anakönnunar, sem Félagsvísinda-
stofnun Háskóla íslands gerði fyrir
Morgunblaðið í lok október. Um 36%
svarenda í könnuninni höfðu ekki
gert upp hug sinn, en af þeim, sem
afstöðu tóku, sögðust 43,3% hlynnt:
ir umsókn, en 56,7% andvígir. í
könnun Félagsvísindastofnunar í
september voru fylgismenn og and-
staeðingar umsóknar álíka margir.
í könnuninni var spurt hvort menn
teldu æskilegt eða óæskilegt að ís-
lendingar sæktu um aðild að Evrópu-
sambandinu. Af þeim, sem afstöðu
tóku, sögðust 17,6% telja það mjög
æskilegt og 25,7% frekar æskilegt.
Pjórðungur, eða 25,7%, taldi umsókn
frekar óæskilega og 31% mjög
óæskilega.
Stuðningur vex
þjá Framsókn og
Alþýðubandalagi
Ef litið er á afstöðu svarenda eft-
ir því hvaða stjómmálaflokk þeir
styðja, kemur í ljós að stuðningur
við aðiidarumsókn hefur minnkað í
hópi stuðningsmanna allra flokka
og framboða nema Alþýðubandalags
og Framsóknarflokks. I hópi alþýðu-
flokksmanna er stuðningur áfram
yfirgnæfandi, eða 86,7% en var
92,8% í september. Óákveðnum al-
þýðuflokksmönnum hefur hins vegar
fækkað verulega. í hópi stuðnings-
manna Sjálfstæðisflokks hefur fylg-
ismönnum umsóknar fækkað um-
talsvert frá í september, eða úr
61,1% í september í 51,5% nú.
Af stuðningsmönnum Jóhönnu
Sigurðardóttur segjast nú 32,5%
hlynntir aðildarumsókn og af stuðn-
Telurðu æskilegt að
íslendingar sæki um aðild
að Evrópusambandinu?
59%
Nóv.'92 Júní'94 Sept.'94 Okt.’94
ingsliði Kvennalistans eru 36,4%
fylgismenn aðildar. í báðum þessum
hópum var hins vegar nokkuð jafnt
á með stuðningsmönnum og and-
stæðingum í september.
í hópi stuðningsmanna Alþýðu-
bandalagsins hefur fylgi við aðildar-
umsókh aukizt úr 21,2% í september
í 37,2% nú og í höpi framsóknar-
manna úr 27,7% í september i 32,5%
nú.
Þeir elztu helzt á móti aðild
Stuðningur við umsókn hefur
minnkað í öllum' aldurshópum, en
sýnu mest hjá þeim elztu. Af þeim,
sem afstöðu taka, styðja þannig
aðeins 15,4% umsókn um aðild að
ESB í aldurshópnum 60-75 ára.
Stuðningur er hins vegar enn mestur
hjá þeim yngstu (18-24 ára) eða
61,9%.
Afstaðan eftir landshlutum hefur
lítið breytzt hjutfallslega, nema hvað
stuðningsmönnum fækkaði meira í
Reykjavík en á Reykjanesi. Af Reyk-
víkingum, sem afstöðu taka, segjast
nú 46,5% hlynntir umsókn (56,7% í
september), af Reyknesingum 51,8%
(58,9%) og á landsbyggðinni eru
33,5% hlynntir umsókn (38,3%).
BHMR-menn hlynntastir
umsókn
Ekki er sérstaklega marktækur
munur á stuðningi eða andstöðu við
umsókn um aðild að ESB eftir starfs-
stéttum. Það nýmæli var nú tekið
upp hjá Félagsvísindastofnun að
spyija svarendur um stéttarfélag. I
ljós kemur að stuðningur við ESB-
umsókn er mestur hjá félögum í
BHMR, eða 61,8%, en minnstur hjá
félögum í Kennarasambandinu,
28,5%. Rúmlega 47% verzlunar-
manna í ASÍ styðja umsókn, en um
38,2% verkafólks.
Ekki er marktækur munur á af-
stöðu kynjanna til aðildarumsóknar.
Þannig segjast 43,2% karla fylgjandi
umsókn, en 43,5% kvenna. Hins veg-
ar segjast mun fleiri karlar vera
mjög hlynntir umsókn, en fleiri kon-
ur telja hana „frekar æskilega". Þá
eru miklu fleiri konur óákveðnar, eða
44,1%, miðað við 29,5% karla.
Framkvæmd og heimtur
Könnunin var gerð dagana
21.-29. nóvember. Stuðzt var við
slembiúrtak 1.500 manna úr þjóð-
skrá. Viðtöl voru tekin i síma og
fengust svör frá 70,2% þeirra, sem
komu í úrtakið. Nettósvörun — þ.e.
þegar dregnir hafa verið frá úrtak-
inu þeir, sem eru nýlega látnir, er-
lendir ríkisborgarar eða búsettir er-
lendis — er 71,9%, sem telst vel við-
unandi í könnunum sem þessum.
Félagsvísindastofnun telur að úrtak-
ið endurspegli þjóðina, á aldrinum
18-75 ára, allvel.
t|
I
I
I
»
L
I
I
I
9
9
I
í
9
í
9
Neikvæðar umræður
í Noregi hafa áhrif
Telurðu æskilegt
eða óæskilegt að
íslendingar sæki
um aðild að Evrópu-
sambandinu?
Þeir sem taka afstöðu
Þeir sem styðja Sjálf-
Alþýðuflokk stæðisflokk
Karlar
Alþýðu-
bandalag
Kvennalista
Æskilegt
Óæskilegt
Jóhönnu Fram-
Sigurðardóttur sóknarflokk
Þeir
sem nefna
ekki flokk
86,7%\ 51,5%\ 37.2%Á 36,4%^ 3^5%\
-^13,3% 11/ 48,5%/yf , y/ 62,8%/ ' 63,6%/ 67,5%J 67,5 y
Áhrif hinnar neikvæðu
umræðu um ESB í Nor-
egi og Svíþjóð kunna
að hafa sitt að segja um
dvínandi stuðning við
aðildarumsókn hér.
Ólafur Þ. Stephensen
skrifar um niðurstöður
skoðanakönnunar Fé-
lagsvísindastofnunar.
STUÐNINGUR við að ísland sæki
um aðild að Evrópusambandinu hef-
ur minnkað verulega frá því að Fé-
lagsvísindastofnun kannaði viðhorf
kjósenda í júní síðastliðnum. Þá voru
59% hlynntir því að sótt yrði um
aðild, en nú hefurþeim fækkað í 43%.
Aldrei verða fundnar neinar ein-
hlítar skýringar á sveiflum milli úr-
slita skoðanakannana. Þó má telja
líklegt að uppsveiflan í stuðningi við
aðildarumsókn í júní hafi verið vegna
þeirrar jákvæðu umræðu um ESB-
aðild, sem þá átti sér stað eftir að
hin ríki Norðurlandanna — ekki sízt
Noregur — höfðu samið um ESB-
aðild.
Með sama hætti má ímynda sér
að óvissan um úrslit þjóðaratkvæða-
greiðslunnar um ESB-aðild í Svíþjóð
og hin neikvæða afstaða frænda
okkar Norðmanna, sem fram hefur
komið í skoðanakönnunum á þessum
löndum, hafi sitt að segja.
„Dómínóáhrifin“ í vestur
Allir vita að ríkisstjómir Norður-
landanna gerðu með sér óopinbert
samkomulag um að Finnar, sem tald-
ir hafa verið jákvæðastir í garð ESB-
aðildar, kysu fyrst um aðild, þá Svíar,
og loks Norðmenn, sem alla tíð hafa
haft mestar efasemdir um ágæti
aðildar. Þannig myndi hið góða for-
dæmi hafa áhrif vestur um Norð-
urlöndin og menn myndu kjósa eins
og nágrannamir. Þetta hafa verið
kölluð „dómínóáhrifin“; falli einn
kubbur í dómínótafli, detta þeir
næstu líka.
Dómínóáhrifin ná áreiðanlega hér
vestur um til íslands og það er tæp-
lega nokkur vafí á því að hinar nei-
kvæðu umræður í Noregi hafa haft
áhrif hér. Á sama hátt er næsta víst
að stuðningur við aðildammsókn
mun taka kipp á íslandi, segi Norð-
menn já 28. nóvember. Kannanir á
öllum Norðurlöndunum hafa sýnt að
almenningur er hlynntari ESB-aðild,
sé sú forsenda gefin að önnur ríki
Norðurlandanna gangi í sambandið.
Málflutningur
forsætisráðherra
ber árangur
Stuðningsmenn stjórnarflokkanna
em áfram þeir, sem hlynntastir eru
því að sótt verði um aðild að ESB.
Óákveðnum alþýðuflokksmönnum
hefur fækkað og í flokki utanríkis-
ráðherra er áfram yfirgnæfandi
stuðningur við stefnu hans.
Sjálfstæðismönnum, sem styðja
aðildarumsókn, hefur hins vegar
fækkað verulega, eða um tæp 10
prósentustig. Ekki er nú marktækur
munur í hópi stuðningsmanna Sjálf-
stæðisflokksins á fylgismönnum og
andstæðingum aðildarumsóknar.
Þetta bendir til þess að eindreginn
málflutningur Davíðs Oddssonar,
forsætisráðherra og formanns
flokksins, gegn því að sótt verði um
ESB-aðiId, hafi borið árangur. Eng-
inn, sem hlustaði á ræðu formanns-
ins á þingi Sambands ungra sjálf-
stæðismanna í lok september, velkt-
ist til dæmis í vafa um að hann telur
ekki æskilegt að sjálfstæðismenn
gæli um of við þetta stefnumál Al-
þýðuflokksins. Sama má segja um
ræðu hans á aðalfundi Landssam-
bands útvegsmanna.
Þversagnakennd
aukning
Það, sem kemur hins vegar veru-
lega á óvart í niðurstöðum könnunar-
innar, er að fylgismönnum aðildar-
umsóknar skuli hafa fjölgað í hópi
stuðningsmanna þeirra flokka, sem
hafa verið einna neikvæðastir í garð
Evrópusambandsins Alþýðu-
bandalagsins og Framsóknarflokks-
ins. Þetta er vandútskýrt, en helzt
mætti benda á þá skýringu, að for-
ystumenn þessara flokka hafa ekki
haft sig mjög í frammi gegn Evrópu-
sambandinu að undanfömu. Þvert á
móti hefur forsætisráðherra tekið
forystuna fyrir þeirri hreyfingu, sem
ekki vill sækja um aðild að ESB.
Konur jákvæðari
Athyglisvert er að skoða afstöðu
karla og kvenna til aðildarumsóknar.
Annars staðar á Norðurlöndunum
hafa konur verið mun neikvæðari í
garð ESB-aðildar en karlar og rök-
semdir ESB-andstæðinga um skort
á jafnrétti og lýðræði í sambandinu
virðast hafa höfðað til þeirra. Hér
virðist málflutningur af þessu tagi,
sem einkum hefur verið hafður uppi
af hálfu þingkvenna Kvennalistans,
ekki hafa náð að skapa sömu and-
stöðu meðal kvenna og til dæmis í
Noregi og Svíþjóð. Sama hlutfall
karla og kvenna vill hér að sótt verði
um aðild. Hins vegar eru konur í
auknum mæli óákveðnar en karlar
og færri í þeirra hópi telja aðild mjög
æskilega.
g
6
9
9

i
C