Morgunblaðið - 09.11.1994, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
Efnahags- og fjármálaráðherrar ESB
ERLENT
Stríðsdómstóll í málefnum fyrrum lýðvelda Júgóslavíu
Hætt við björg-
unaraðgerðir
í stáliðnaði
Reuter
► RÁÐHERRAR ríkjanna, sem samið hafa
um aðild að ESB, eiga seturétt á fundum
ráðherraráðsins. Hér eru þeir Sigbjnrn
Johnsen frá Noregi, Iiro Viiranen frá Finn-
Iandi og Göran Persson frá Svíþjóð í upp-
hafi fundar fjármálaráðherra ESB í gær.
Brussel. Reuter.
EFNAHAGS-
fjármálaráðherrar
Evrópusambandsins
ákváðu á fundi sín-
um í Brussel í gær
að hætta við björg-
unaraðgerðir í stál-
iðnaði Evrópu. Þetta
var gert að tillögu
framkvæmdastjórn-
ar ESB, sem segir
að evrópsk stálfyrir-
tæki hafi ekki staðið
við samkomulag,
sem gert var fyrir
ári um að minnka
framleiðslugetu um
19 milljónir tonna.
Samdrátturinn varð
ekki nema 16 millj-
ónir tonna.
Tillögur framkvæmdastjómar-
innar, sem lágu fyrir fundi ráð-
herranna, gerðu ráð fyrir að hætt
yrði að gera reglulegar markaðs-
spár um stálmarkaðinn á vegum
ESB og styrkir til stálfyrirtækja,
meðal annars gegn því að minnka
framleiðslu eða loka verksmiðjum,
yrðu aflagðir. Jafnframt yrði hætt
félagslegri aðstoð við atvinnulausa
stálverkamenn og innflutnings-
hömlur á stál frá Tékklandi og
Slóvakíu yrðu aflagðar.
Ráðherrarnir voru ekki tilbúnir
að ganga svona langt og ákváðu
að halda aðstoð við stálverkamenn
áfram. Jafnframt náðist sam-
komulag við framkvæmdastjóm-
ina um að halda innflutningshöml-
um út næsta ár.
Kaup á Norsk Stál samþykkt
Framkvæmdastjórn ESB sam-
þykkti í gær kaup British Steel
plc og Svensk Stál AB á norska
stálfyrirtækinu Norsk Stál. Fram-
kvæmdastjómin komst að þeirri
niðurstöðu að kaupin brytu ekki í
bága við samkeppnisreglur á Evr-
ópska efnahagssvæðinu.
Fleiri konur á
móti ESB
• MUN fleiri konur en karlar
ætla að greiða atkvæði gegn
ESB í Noregi. Samkvæmt skoð-
anakönnun í Aftenposten ætla
67% norskra kvenna að greiða
atkvæði gegn aðild. Þetta er
mun hærra hlutfall en í þjóð-
aratkvæðagreiðslunni árið 1972
en þá greiddu 55% kvenna at-
kvæði gegn aðild. MMT-stofn-
unin, sem framkvæmdi könnun-
ina, segir skýringuna vera þá
að nú séu mun fleiri konur úti-
vinnandi og að mikill fjöldi
þeirra vinni hjá hinu opinbera
eða sé háður opinberri þjón-
ustu.
• UNICE, samtök evrópskra
iðn- og atvinnurekenda, hafa
hvatt breska atvinnurekendur
til að halda áfram að beijast
áfram fyrir því að styrlga sam-
keppnisstöðu evrópsks atvinnu-
lífs, sem farið hefur versnandi.
Fran^ois Perigot/forseti
UNICE, sagði á aðalfundi CBI,
samtaka breskra vinnuveitenda,
að breskt viðskiptalíf hefði mik-
ilvægu hlutverki að gegna í
Evrópu. Bretar væru ekki
feimnir við að hafna hlutum en
þeir væru ávallt með tillögur
að öðrum og skynsamlegri
Iausnum í staðinn og leiða til
að afla þeim fylgis. Það væri
líka besta leiðin til að hafa áhrif
í Brussel. VSÍ og Samtök iðnað-
arins eiga aðild að UNICE.
• GRO Harlem Brundtland, for-
sætisráðherra Noregs, var
sigurvegari í kappræðum gegn
Evrópuandstæðingnum Anne
Enger Lahnstein í norska ríki-
sjónvarpinu á mánudagskvöld.
í könnun sem Dagbladet fram-
kvæmdi eftir útsendinguna
sögðust 43% Norðmanna telja
að forsætisráðherrann hefði
staðið sig betur en 34% nefndu
Lahnstein. Af þeim sem voru
óákveðnir töldu 53% að Brundt-
land hefði verið betri en einung-
is 19% að Lahnstein hefði verið
betri. Fréttaskýrendur sögðu
forsætisráðherrann hafa verið
betur undirbúinn en þegar hún
mætti Lahnstein siðast og verið
ákveðnari.
• SOKUM þess hve varabirgðir
ESB af korni hafa dregist mikið
saman íhugar framkvæmda-
stjórnin að leyfa einungis út-
flutning á óniðurgreiddu korni
á frjálsum markaði. COCERAL,
samtök kornframleiðenda inn-
an ESB, segja að minni fram-
leiðsla geri það að verkum að
neytendur innan sambandsins
verði að hafa forgang.
• MARGIR Norðmenn hafa
skipt um skoðun í Evrópumál-
um á þessu ári. Samkvæmt
skoðanakönnun Gallup í Noregi
hafa 60% Norðmanna skipt um
skoðun einu sinni eða oftar á
árinu. Þó svo að fylgi stuðnings-
manna og andstæðinga aðildar
virðist ekki breytast mikið til
eða frá er það alls ekki sama
fólkið sem stendur á bak við
tölurnar hveiju sinni.
• Framkvæmdasljórn ESB hef-
ur gefið út reglugerð (2702/94)
sem breytir eldri reglum um
hámarkshlutfall efna úr dýra-
lyfjum í afurðum af skepnum.
Reglurnar munu væntanlega
verða hluti EES-samningsins.
Fyrstu yfirheyrsl-
urnar hefjast í Haag
Haag. Reuter.
FYRSTU yfirheyrslumar fyrir stríðsdómstól Sameinuðu þjóðanna í málefn-
um ríkja fyrrum Júgóslavíu, voru í gær, um hálfri öld eftir að Númberg-
réttarhöldin yfir stríðsglæpamönnum nasista hófust. Em yfirheyrslurnar
í kjölfar handtökuskipunar sem gefin hefur verið út á hendur fangabúða-
stjóra Bosníu-Serba en hann er sakaður um grimmdarverk gagnvart
múslimskum föngum í Susica-búðunum.
vænst að aðildarn'ki SÞ muni fram-
selja þá, sé þess óskað. Þau ríki sem
neita samvinnu við stríðsdómstólinn
eiga yfir höfði sér refsiaðgerðir SÞ.
Dauðarefsing ekki leyfð
Dómarar í þessu fyrsta máli
stríðsdómstólsins era frá Nígeríu,
Costa Rica og Frakklandi. Þar sem
hinn ákærði, Dragan Nikolic, er
talinn vera í felum á svæðum sem
Bosníu-Serbar ráða, óskaði sak-
sóknarinn, Richard Goldstone frá
Suður-Afríku, eftir því að annað
mál yrði tekið upp fyrir réttinum.
Það er mál Bosníu-Serbans Dus-
ans Tadics, sem hefur verið í haldi
í Þýskalandi frá því í febrúar. Hann
hefur ekki enn verið formlega
ákærður en honum er m.a. gefið
að sök að hafa barið þijá múslima
til bana og neytt fanga til þess að
limlesta líkin í Omarska-fangabúð-
um Bosníu-Serba.
Goldstone sagði í gær að þrátt
fyrir að menn hefðu vænst þess, í
kjölfar heimsstyijaldarinnar síðari,
að grimmdarverkum myndi linna
og mannréttindi vera í heiðri höfð,
hefði raunin orðið allt önnur. Á síð-
ustu fimm áratugum hefði heimur-
inn orðið vitni að mörgum af alvar-
legustu mannréttindabrotum sem
framin hefðu verið. Hinir seku
hefðu oftar en ekki komist hjá rétt-
arhöldum og refsingu.
Ekki má rétta yfir sakborningum
að þeim fjarverandi og er þess
Lýsi dómstóllinn eftir stríðsglæpa-
mönnum, fara þeir á lista hjá al-
þjóðalögreglunni Interpol og verða
á honum svo áram skiptir.
Dómstóllinn getur ekki kveðið
upp dauðarefsingu, þyngsta refsing
er lífstíðarfangelsi.
Stríðsdómstólnum var komið á
fót í maí 1993 að ósk öryggisráðs
SÞ en fjárskortur og önnur vanda-
mál hömluðu starfsemi hans fyrsta
árið. Eftir að Goldstone, sem er
virtur dómari í heimalandi sínu, tók
við embætti saksóknara í ágúst sl.
hefur starfsemi hans hins vegar
hafist af fullum krafti.
Reuter
BLAÐAMENN fylgjast með fyrstu yfirheyrslum stríðsdómstóls SÞ í Haag í Hollandi.
Skothelt gler skilur að réttarsalinn og sal fyrir almenning og blaðamenn.
Stj órnarerindrekar óttast að átökin í Bosníu breiðist ut
Ringulreið ríkir í
friðarumleitunum
Brussel. Reuter.
SÓKN stjórnarhersins í Bosníu
varpar skæru ljósi á ringulreiðina
sem ríkir í friðarumleitunum Vest-
urlanda og Rússa og hætta er á
að bardagarnir breiðist út, að mati
stjórnarerindreka og fréttaskýr-
enda.
„Það væri mjög hættulegt ef
bardagarnir héldu áfram,“ sagði
rússneskur stjórnarerindreki. „Það
er afar hættulegt að standa í þeirri
trú að frekari bardagar verði til
þess að frambúðarlausn finnist á
deilunni."
Þetta er svar rússneska stjórnar-
erindrekans við ummælum Yasushi
Akashi, sendimanns Sameinuðu
þjóðanna, þess efnis að sókn stjórn-
arhersins gæti orðið til þess að
Bosníu-Serbar sæju sig knúna til
að semja um frið.
„Það sem Akashi sagði er þvað-
ur, helber óskhyggja. Enginn stríðs-
aðilanna hefur áhuga á að undirrita
friðarsamning núna,“ sagði Jonath-
an Ayle, vamarmálasérfræðingur í
Lundúnum.
Ayle sagði að sókn stjómarhersins
beindi athyglinni að alvarlegum
ágreiningi meðal fimmveldanna svo-
kölluðu, sem hafa beitt sér fyrir frið-
arsamningi í Bosníu. Rússar segja
Bandaríkjastjóm hafa stuðlað að
bardögunum með því reyna að knýja
fram afnám vopnasölubannsins á
stjómarherinn. „Múslimarnir hugsa
augljóslega með sér: „Úr því þeir
eru að tala um aflétta vopnasölu-
banninu er kominn tími til að herða
árásir okkar.“ Þetta er Rússum mik-
ið áhyggjuefni,“ sagði Andrej Koz-
yrev, utanríkisráðherra Rússlands.
Bjargar Serbíustjórn
Bosníu-Serbum?
Vamarmálasérfræðingar sögðu
að rök Akashis stæðust ekki og
töldu að bardagarnir myndu breið-
ast út. Þeir bentu á að Króatar í
Bosníu hafa stutt stjórnarherinn í
bardögunum og Serbar í Króatíu
sent 2.000 hermenn til að aðstoða
Bosníu-Serba.
„Allir, jafnvel Akashi að ég tel,
vita að múslimarnir sögðust vilja
undirrita friðarsamninginn vegna
þess að þeir vissu að Serbar myndu
ekki gera það. Þótt Serbar segðust
nú vilja semja um frið myndu músl-
imamir ekki gera það,“ sagði heim-
ildarmaður innan Atlantshafs-
bandalagsins.
Stjómarerindrekar óttast einnig
að stjómin í Serbíu neyðist síðar til
að veita Bosníu-Serbum hernaðarað-
stoð harðni bardagamir enn og ef
þeir tapa fleiri landsvæðum. Slobod-
an Milosevic, sem hætti hemaðarað-
stoðinni við Bosníu-Serba til að
knýja á um friðarsamning, gæti
ekki horft upp á að þeir töpuðu stríð-
inu.