Morgunblaðið - 09.11.1994, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐID
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1994 21
L
Blásara-
kvintett-
inn á há-
skólatón-
leikum
BLÁSARAKVINTETT
Reykjavíkur leikur á háskóla-
tónleikum í Norræna húsinu í
dag, miðvikudag, kl. 12.30. Á
efnisskránni er Divertimento
nr. 14 í B-dúr eftir Mozart og
kvintett fyrir tréblásara eftir
Áskel Másson. Blásarakvint-
ettinn skipa: Bernharður Wilk-
inson, flauta, Daði Kolbeins-
son, óbó, Einar Jóhannesson,
klarínett, Jósef Ognibene,
horn, og Hafsteinn Guðmunds-
son, fagott.
Blásarakvintett Reykjavíkur
hefur starfað frá árinu 1981
með óbreyttri skipan hljóð-
færaleikara. Blásarakvintett-
inn hefur hljóðritað tvær
geislaplötur fyrir breska fyrir-
tækið Chandos. Sú fyrri, sem
inniheldur eingöngu ameríska
tónlist, kom út árið 1993 en
sú seinni, þar sem eingöngu
er leikin frönsk tónlist, er vænt-
anleg innan skamms.
Sinfóníuhljómsveit Islands
Verk eftir Mendelssohn,
Boccherini og Mozart
Á SINFÓNÍUTÓNLEIKUM í Há-
skólabíói á morgun fimmtudag verða
flutt Jónsmessunæturdraumur, for-
leikur eftir Mendelssohn, Sellókon-
sert eftir Boccherini og Sinfónía nr.
41 „Jupiter" eftir Mozart. Einleikari
er Gunnar Kvaran og hljómsveitar-
stjóri Guillermo Fugueroa. Tónleik-
arnir hefjast klukkan 20.
Það var í maí 1965 að ungur selló-
leikari sté á pall með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands og lék einleik í sellókon-
sert eftir Boccherini. Nú tæpum 30
árum síðar mun þessi sami sellóleik-
ari, Gunnar Kvaran, leika sama kon-
sertinn sem ekki hefur heyrst hér á
landi í 30 ár.
Á efnisskrá tónleikanna utan sel-
lókonsertsins verður forleikurinn að
Jónsmessunæturdraumi eftir Felix
Mendelssohn. Mendelssohn var að-
eins 17 ára þegar hann las leikritið
Draumur á Jónsmessunótt eftir
Shakespeare.
I fréttatilkynningu segir: „Hin
ævintýralega stemmning leikritsins
gaf hugmyndaflugi unga tónskálds-
ins lausan tauminn og úr varð leik-
andi tónlist. Síðasta verk á efnisskrá
Gunnar Guillermo
Kvaran Figueroa
tónleikanna er Júpíter-sinfónía Moz-
arts. Mozart samdi sinfóníu árið
1788 en það ár var honum mjög
erfitt. Faðir hans var nýlátinn, dótt-
ir hans Theresa dó það sama ár og
hann og kona hans áttu við mikla
vanheilsu að stríða og peningávand-
ræði voru mikil. I von um að eitt-
hvað kæmi í aðra hönd réðst Mozart
í að semja þrjár sinfóníur á sex vikna
tímabili þetta ár. Er það með ólíkind-
um að slíkt afrek skuli vera mögu-
legt. Þessar þrjár sinfóníur Mozarts
sem jafnframt urðu hans síðustu
hafa jafnan verið taldar fegurstu
sinfóníur hans.“
Eftir að einleikarinn Gunnar
Kvaran hafði lokið námi hér heima
hleypti hann heimdraganum og fór
til Danmerkur þar sem hann stund-
aði framhaldsnám hjá Erling Bl.
Bengtssyni. Síðar varð Gunnar að-
stoðarkennari Erlings. Gunnar er
mjög virkur í flutningi kammertón-
listar og hefur hann haldið tónleika
víða um lönd. Gunnar sem er einn
af stofnendum Tríós Reykjavíkur er
nú kennari við Tónlistarskólann í
Reykjavík.
Hljómsveitarstjórinn og fiðluleik-
arinn GuiIIermo Figueroa er fæddur
í Puerto Rico. Hann hefur um ára-
bil verið einn af konsertmeisturum
hinnar frægu kammersveitar Orp-
heus, auk þess að vera konsert-
meistari í New York City Ballet og
aðalgestastjórnandi Sinfóníuhljóm-
sveitar Puerto Rico. Figueroa kom
til íslands í tvígang á áttunda ára-
tugnum og lék meðal annars með
Sinfóníuhljómsveitinni í 1100 ára
afmæli íslandsbyggðar á Þingvöll-
um.
Þessir tónieikar eru þeir fyrstu í
grænni áskriftarröð.
Blæbrigða-
ríkur söngur
TONLIST
Gerðuberg
ÍSLENSKA
EINSÖNGSLAGIÐ
_ Flj'tjendur: Sigríður Gröndal og
Ólafur Vignir Albertsson. Fyrirles-
ari: Þorkell Sigurbjörnsson. Sunnu-
dagur 6. nóvember 1994.
ENN er haldið fram kynningu
á íslenska einsöngslaginu og líður
senn að lokum tónleikahalds og
mun þeim ljúka 19. nóvember, þar
sem Halldór Hansen læknir mun
flytja fyrirlestur sem hann nefnir
Horft um öxl og frumflutt verða
ný einsöngsverk, en það á eftir
er meiningin að stofna til pall-
borðsumræðna um íslenska ein-
söngslagið. Þá er rétt að geta þess
að Þorsteinn Hannesson óperu-
söngvari mun „rabba við gesti í
Þjóðalagastofu yfirlitssýning-
arinnar um ævi og starf Bjarna
Þorsteinssonar tónskálds og þjóð-
lagasafnara", 13. nóvember næst-
komandi kl. 14.
Yfirskrift fyrirlesturs Þorkels
Sigurbjörnssonar tónskálds var
„Lög við ljóð“ og fjallaði almennt
um tákngildi tónstefja og að kalla
mætti söng upphafinn flutning á
texta, sem nyti stuðnings með
ýmsum hætti í undirleik hljóð-
færa. í stuttu máli verður slíku
efni ekki gerð skil, en einmitt
það, að fjalla um stíl og tækniþró-
un sjálfs sönglagsins, hefur vant-
að á þessari einsöngshátíð. Þá
má benda á að fróðlegt hefði ver-
ið að fá Landsbókasafn íslands
til að sýna allt sem gefið hefur
verið út á íslandi af einsöngstónl-
ist. Auk þessa mætti benda á, að
það vantar t.d. sérprentaða skrá
yfir útgefin einsöngsverk, þar
sem einnig væri getið útgefanda
og tilgreint útgáfuár. Þetta,
ásamt fræðilegri úttekt tónfræð-
inga, bókmenntafræðinga og
sagnfræðinga, á sögu og þróun
íslenska sönglagsins og tengsl
þess við ljóðgerð á íslandi, verður
trúlega framhald þessa framtaks
og þá er vel.
Sigríður Ólafur Vignir
Gröndal Albertsson
Sigríður Gröndal og Ólafur
Vignir hófu tónleikana með tveim-
ur lögum eftir Sigvalda Kaldalóns,
Vorvindur og Svanasöngur á heiði,
sem þau flutti mjög fallega og
mátti þá strax heyra að rödd Sig-
ríðar hefur breyst mikið og að
túlkun hennar er mun blæbrigða-
ríkari en áður. Eftir Pál ísólfsson
fluttu þau Söng bláu nunnanna
og tvo söngva við Ljóðaljóðin Heyr
það er unnusti minn og Hvað er
það, sem kemur úr heiðinni, með
miklum glæsibrag, sérstaklega
Söng bláu nunnanna.
Það vinsæla lag Gylfa Þ. Gísla-
sonar, Ég leitaði blárra blóma og
Amma kvað, voru síðustu lögin
fyrir hlé, sem Sigríður flutti af
sérlegum innileik. Japanskt ljóð og
Enn syngur vornóttin, eftir Karl
O. Runólfsson, voru fyrst eftir hlé,
en Karl náði oft að vinna skemmti-
Iega úr fimmundartónbili tví-söngs-
ins, eins og heyra mátti í undirleik
beggja laganna. Kvöldvísa og sér-
staklega Litla barn, eftir Fjölni
Stefánsson, var mjög fallega flutt.
Lítill þröstur og Vor hinsti dagur
eftir Jón Ásgeirsson voru bæði
mjög vel flutt svo og aukalagið,
Gamalt ljóð eftir Þorkel Sigur-
björnsson, sem var lokaviðfangs-
efni tónleikanna. Flest lögin hafa
notið mikilla vinsælda og eina lag-
ið sem undirritaður hafði ekki heyrt
áður var lag Þorkels við kvæðið
Gamalt ljóð eftir Matthías Johann-
essen. í heild var söngur Sigríðar
blæbrigðaríkur og féll einkar vel
að nákvæmum og hófstilltum leik
Ólafs Vignis.
Jón Ásgeirsson
GÖTULÍFSMYND úr Aðalstræti árið 1836.
Götulífsmynd
úr Aðalstræti
LEIÐIN til lýðveldis, sögusýningin í
gamla Morgunblaðshúsinu við Aðal-
stræti, verður opin fram að jólum. Á
sýningunni er rakin saga sjálfstæðis-
baráttunnar frá hugsjónastarfi Bald-
vins Einarssonar og Fjölnismanna
um 1830 fram til stofnunar lýðveldis
á Þingvöllum, 17. júní 1944. Sýning-
arefnið - skjöl, munir, myndir og
fatnaður - er sett fram í aímörkuð-
um efnisþáttum sem komið er fyrir
í sautján básum á tveimur hæðum.
Á næstu vikum mun Morgunblaðið
greina frá ýmsum þáttum sýningar-
innar og verður sá fyrsti kynntur hér.
Sýningin hefst með Götulífsmynd
úr Aðalstræti árið 1836. Til er teikn-
ing frá þessum tíma eftir August
Mayer, sem kom hingað til lands með
leiðangri Paul. Gaimards. Horft er
norður eftir götunni niður að sjó. Til
hægri er vatnspósturinn, Ingólfs-
brunnur, sem nú hefur verið endur-
gerður. Við brunninn hittust menn
og staðurinn mátti kallast helsti frétt-
amiðill bæjarins. Dannebrogfáninn
blaktir við hún á Sunchenbergshúsi,
þar sem nú er Geysishús. Húsið lengst
til vinstri er þar sem nú er Morgun-
blaðshúsið gamla, sem hýsir þessa
sýningu Þjóðminjasafns og Þjóð-
skjalasafns. Á myndinni ber kona
vatn í fötum og hefur ok á herðum
til að létta byrðina. í básnum er
amboð og klæðnaður frá miðri 19.
öld, bæði hversdagsklæðnaður og
faldbúningurinn, sem var hátíðarbún-
ingur kvenna fram yfir miðja öldina.
Söngskemmtun í
Stykkishólmskirkju
Stykkishólmi. Morgunblaðið.
KVARTETTINN „Út í vorið“ hélt
söngskemmtun í stykkishólms-
kirkju laugardaginn 5. nóvember
sl., en kvartettinn skipa þeir Einar
Clausen, Halldór Torfason, Þor-
valdur Friðriksson og Ásgeir Böð-
varsson. Undirleikari og aðalþjálf-
ari kvartettsins er Bjarni Þ. Jóna-
tansson píanóleikari.
Kvartettinn var stofnaður fyrir
tveimur árum og hefur hann hald-
ið tónleika víða og komið fram við
ýmis tækifæri. Efnisskráin var
fjölbreytt og kunnu áheyrendur
„ÚT í vorið“ á tónleikum.
vel að meta söng þeirra og í lokin
urðu þeir að syngja mörg aukalög.
Nýjar bækur
• Gamlar vísur handa nýjum börn-
um eru komnar út. í bókina hefur
Guðrún Hannesdóttir, bókasafns-
fræðingur, valið gamlar vísur, þulur
og kviðlinga sem hún hefur fundið
í ýmsum prentuðum og óprentuðum
heimildum og fórum fólks sem
geymdi efnið í minni sér.
í kynningu segir: „Þótt veröld
jessarar bókar sé horfin, má í vís-
unum greina óm af löngu liðnum
samskiptum barna við fullorðna.
Vísurnar höfðu margvíslegt gildi til
jroska og fróðleiks. Þær voru not-
aðar til að halda á sér hita í köldum
húsakynnum, til að svæfa, gleðja
eða hugga. Þennan þátt má rekja
gegnum sögu okkar og annarra
)jóða, uns hann hverfur í myrkur
aldanna."
Útgefandi er Forlagið. Guðrún
Hannesdóttir hefur einnig mynd-
skreytt vísurnar og erhver vísa
felld inn ílitaða teikningu. Gamlar
vísurhanda nýjum bömum er36
blaðsíður að stærð, prentuð íPrent-
smiðjunni Odda hf., ogkostar 1.290
kr.
• Tónlistarorðabók eftir Terry G.
Lacy er að sögn útgefanda fyrsta
verk sinnar gerðar sem gefið er úr
á íslensku. Orðabókin er bók fyrir
alla tónlistarunn-
endur, tónlistar-
nema, og hljóð-
færaleikara.
Hér er að finna
upplýsingar um
hljóðfæri og um
öll helstu hugtök
og heiti tónlist-
artungumálsins.
Uppflettiorðin
eru rúmlega þijú
þúsund, flest á
þeim tungumálum sem algengast
er að nota þegar rætt er um tónlist.
Höfundur bókarinnar, Terry G.
Lacy, er með víðtæka menntun í
tungumálum ogtónlistarsögu. Hún
hefur starfað sem flautuleikari, en
fæst nú fyrst og fremst við kennslu
og ritstörf.
Útgefandi erlðunn. Bókin er
prentuð íPrentbæ hf. Verðhennar
er 2480 krónur.
• Veistu, ef þú vin átt - minning-
ar Aðalheiðar Hólm Spans, eftir
Þorvald Kristinsson eru komnar
út.
Aðalheiður Hólm kvaddi ísland
fyrir hálfri öld og fluttist til Hol-
lands með eiginmanni sínum. Aðeins
átján ára gömul stofnaði hún
Starfsstúlknafélagið Sókn.
í kynningu útgáfunnar segir: „í
lifandi og hispurslausri frásögn lýsir
Aðalheiður því ógleymanlega fólki
sem helgaði líf sitt baráttunni fyrir
betra lífi og bættri siðmenningu og
dregur upp meitlaðar og litríkar
myndir af fólki og þjóðlífi sem nú
er horfíð. Útgefandi er Forlagið.
Veistu, ef þú vin átt er 248 bls.
Prentsmiðjan Oddi hf. prentaði. Erl-
ingur Páll Ingvarsson hannaði kápu.
Bókin kostar 3.480 kr.
• Séra Gunnar Björnsson, prestur
í Holti í Önundarfirði og sellóleik-
ari, hefur sent frá sér bókina Hug-
leiðingar um tónlistina (með sér-
stöku tilliti til sellóleiks.)
I formálsorðum segir m.a.:
„Sumrin 1981 til 1989, að árinu
1988 einu undanskildu, sótti ég Al-
þjóðlega tónlistarnámskeiðið í
Weimar, kennt við Franz-Liszt-tón-
listarháskólann þar í borg. Kennslan
fór fram í „Master-Classes", sem
kallað er; það er tilsögn handa
lengra komnum; prófessorinn kenn-
ir einum nemanda í senn, að öllum
þátttakendum áheyrandi.
Þetta litla kver, sem ris að sjálf-
sögðu ekki undir því að kallast bók
i venjulegum skilningi, gerir enga
kröfu til þess að sýnast vera annað
en það er; hreinritun á orðræðum
og athugasemdum, sem ég klóraði
hjá mér í kennslustundum á dálitla
minniskompu, sem ég var með á
hnjánum."
Bókin er 65 blaðsíður oggefin
út á kostnað höfundarins. Bókin
fæst hjá höfundi.