Morgunblaðið - 07.12.1994, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ

SJÚKRALIÐADEILAN
Hjartadeild Landspítala er rekin
með hálfum afköstum
Um 200 manns
bíða eftir
hjartaaðgerð
ENGIR sjúklingar hafa verið kall-
aðir inn af biðlista eftir hjartaþræð-
ingu síðan verkfall sjúkraliða hófst.
Eingöngu bráðaþræðingar eru
framkvæmdar. Nú eru yfir 100
manns á biðlista eftir hjartaþræð-
ingum, 40 manns bíða eftir að kom-
ast í æðavíkkunaraðgerð og yfir
60 bíða eftir að komast í hjarta-
skurðaðgerð. Biðtími eftir aðgerð
er nokkrir mánuðir.
Kristinn Eyjólfsson, sérfræðing-
ur á hjartadeild, segir að langan
tíma taki að ná niður biðlistum, en
biðlistar eftir hjartaþræðingu og
æðavíkkun hafa verið að lengjast
allt þetta ár.
Venjulega eru gerðar 10-12
hjartaþræðingar á viku á hjarta-
deild Landspítala, en undanfarið
hafa einungis bráðaþræðingar verið
gerðar. í síðustu viku voru aðeins
fimm þræðingar framkvæmdar. Sjö
hjartaskurðaðgerðir eru gerðar
vikulega, en þeim hefur fækkað
mikið. í síðustu viku voru einungis
þrjár skurðaðgerðir gerðar.
Hluti hjartadeildar tekinn
undir annað
Ástæðan fyrir því að aðgerðum
á hjartadeild hefur fækkað um nær
helming er að búið er að loka deild-
um á Landspítala og þess vegna
hafa bráðveikir sjúklingar verið
lagðir inn á hjartadeild. Þar liggja
nú sjúklingar sem eru að jafna sig
eftir botnlangaskurði og ýmsa fleiri
kvilla.
Að sögn Grétars Ólafssonar, yfir-
læknis á hjartaskurðdeild, voru 63
á biðlista eftir hjartaskurðaðgerðum
í síðustu viku. Hann sagði að vel
hefði gengið að fækka á biðlistanum
á þessu ári en það hefði flölgað á
listanum undanfamar vikur meðan
verkfall sjúkraliða hefði staðið.
Fjölgun á biðlista eftir hjarta-
skurðaðgerðum er reyndar ekki
mikil í verkfallinu vegna þess að
þeir sem þurfa að fara í skurðað-
gerð þurfa fyrst að fara í hjarta-
þræðingu. Biðiistinn eftir hjarta-
þræðingu lengist stöðugt.
Biðlistar hafa lengst í ár
Kristinn Eyjólfsson sagði að
verkfall sjúkraliða kæmi mjög illa
við hjartadeildina vegna þess að
biðlistar eftir hjartaþræðingu og
æðavíkkun hefðu verið að lengjast
allt þetta ár. Biðlisti eftir æðavíkk-
un hefði lengst vegna tækjabilunar
í byijun þessa árs og vegna meina-
tæknaverkfalls í vor. Kristinn sagði
að um 30 hefðu verið á biðlista
eftir æðavíkkun í sumar, en nú
væru um 40 á biðlista. Venjulega
eru sex víkkunaraðgerðir gerðar á
viku.
Kristinn sagði ljóst að það tæki
langan tíma fyrir spítalann að ná
biðlistunum niður eftir þetta verk-
fall. Hann sagði að spítalinn hefði
aðeins eina skurðstofu og ekki væri
hægt að fjölga aðgerðum nema þá
að gera aðgerðir á kvöldin eða um
helgar, en það hefði hingað til ver-
ið bannað.
Bið fylgir viss áhætta
„Þetta er mjög slæmt ástand,
sérstaklega í sambandi við víkkanir
á æðum. Æðarnar geta breyst á
biðtímanum. Maður hefur séð til-
felli þar sem æðar hafa lokast, en
það gerir okkur miklu erfiðara fyr-
ir. Það er því mjög óæskilegt fag-
lega að sjúklingamir þurfí að bíða
svona. Að sjálfsögðu hefur biðin
einnig slæm áhrif á sjúklinginn.
Þetta er hættulegt ástand fyrir
suma sjúklinga sem em á biðlista.
Maður veit hins vegar ekki hvaða
sjúklingur á biðlistanum er í hættu.
Þetta er hins vegar áhættuhópur
og biðin felur í sér vissa áhættu,"
sagði Kristinn.
Morgunblaðið/Kristinn
KRISTÍN Á. Guðmundsdóttir, formaður Sjúkraliðaféiagsins, átti
fund með fjármálaráðherra og heilbrigðisráðherra í gær.
Samninganefnd ríkisins
kölluð á fund ráðherra
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráð-
herra ætlar að kalla samninganefnd
rikisins á sinn fund í kjölfar fundar
sem hann átti með Kristínu Á.
Guðmundsdóttur, formanni Sjúkra-
liðafélagsins, í gær. Friðrik vill að
í kjaraviðræðum við sjúkraliða verði
tekið mið af almennri launaþróun
í landinu síðustu tvö ár, en ekki
eingöngu af kjarasamningi hjúkr-
unarfræðinga.
Kristín og Friðrik ræddu saman
eftir að Kristín hafði átt fund með
heilbrigðisráðherra og landlækni
þar sem ástandið á heilbrigðis-
stofnunum landsins var til um-
ræðu.
„Ég tel að þessi fundur hafi ver-
ið gagnlegur," sagði Friðrik. „Á
honum fóm fram einlægar viðræður
um þetta viðkvæma mál og ýmis-
legt sem gæti leitt til þess að frek-
ari hreyfing kæmist á samningavið-
ræðurnar. Það er ekki hægt að
segja að fundurinn hafi leitt í ljós
að það liggi fyrir einhveijir nýir
möguleikar, en við munum hvort í
sínu lagi, ég annars vegar og for-
maður Sjúkraliðafélagsins hins veg-
ar, ræða viðhorfin sem upp komu
á fundinum við okkar samninga-
fólk. Ég tel að andinn á fundinum
gefi það til kynna að reynt verði
að ná samkomulagi sem allra fyrst,
en að því verða samninganefndimar
að vinna. Þetta var ekki neinn
samningafundur.
Ég tel að þegar samið er við
sjúkraliða sé eðlilegt að tekið sé
tillit til þeirra almennu launabreyt-;
inga sem hafa orðið í landinu á síð-
ustu tveimur árum fremur en að
viðmið sé sótt í einn sérstakan
samning, eins og hjúkrunarfræði-
samninginn þar sem aðstæður voru
ákaflega sérstakar,“ sagði Friðrik.
„Ég veit ekki hvort ég er bjart-
sýnni eftir þennan fund. Ég minni
bara á að fjármálaráðherra er lykil-
maðurinn í þessu dæmi. Hvort að
verkfall heldur áfram næstu vikur,
það er fjármálaráðherra sem getur
svarað því,“ sagði Kristín Á. Guð-
mundsdóttir, formaður Sjúkraliða-
félagsins, að loknum fundi með fjár-
málaráðherra.
Samningar við sjúkraliða
skapa fordæmi
„Þetta eru samningar sem hafa
ákveðið fordæmisgildi," sagði Sig-
hvatur Björgvinsson heilbrigðisráð-
herra að loknum fundi með land-
lækni og formanni Sjúkraliðafé-
lagsins. Hann sagðist telja líklegt
að ein af ástæðum þess að hægt
miði í samningum sjúkraliða við
ríkið væri að samningaviðræður á
almennum vinnumarkaði væru að
hefjast.
Sighvatur sagði að ríkisstjómin
hefði rætt um sjúkraliðadeiluna og
afleiðingar verkfallsins. Umræður
um málið hefðu þó ekki farið fram
á ríkisstjórnarfundi í gærmorgun.
Hann sagði að ekki hefði komið til
umræðu að setja lög á verkfall
sjúkraliða.
)
I
>
)
i
I
i
i
i
i
i
í
l
Hj úkrunarfr æ ð ingar að
veikjast vegna þreytu
Erfiðasta ástandið á
hjúkrunardeildum
ÁSTA Ólafsdóttir, trúnaðarmaður
hjúkrunarfræðinga á Landakoti,
segir að áiag á hjúkrunarfræðinga
hafi verið mjög mikið undanfarnar
vikur og mikillar þreytu sé farið
að gæta meðal starfsfólks. Hún
segir að dæmi séu um veikindi
meðal hjúkrunarfræðinga sem
megi rekja beint til álags sem skap-
ast hafi vegna verkfalls sjúkraliða.
Engir sjúkraliðar hafa verið við
vinnu á Landakoti frá því fyrir
helgi og halda hjúkrunarfræðingar
uppi neyðarþjónustu. Ásta sagði
að hjúkrunarfræðingar styddu
sjúkraliða i kjarabaráttu sinni, en
skyldur þeirra væru hins vegar
númer eitt og tvö við sjúklinga.
Hún sagðist ekki telja að hjúkrun-
arfræðingar treystu sér til að neita
að mæta á aukavakt ef yfirmaður
þeirra kalli þær til vinnu.
Mikið álag á
hj úkrunarfræðinga
„Álag á hjúkrunarfræðinga hef-
ur aukist mjög mikið. Það er farið
að gæta mikillar
þreytu meðal starfs-
fólks. Maður þorir
hreinlega ekki að
hugsa þá hugsun til
enda ef þetta verkfall
dregst fram yfir jól
eins og talað er um,“
sagði Ásta.
Asta sagði að verk-
fallið hefði leitt til þess
að hægt hefði verið á
allri starfsemi Landa-
kotsspítala. Dregið
hefði verið úr skurðað-
gerðum. Erfðiðast
væri þó ástandið á
hjúkrunardeildum.
Sjúklingar hefðu verið fluttir af
annarri hæð hjúkrunardeildar á
Hafnarbúðum og yfír á deildir á
Landakoti.
Á hjúkrunardeildinni A-1 eru
4-5 hjúkrunarfræðingar á vakt, en
venjulega starfa þar 8 hjúkrunar-
fræðingar og sjúkraliðar. Þrír
hjúkrunarfræðingar eru á kvöld-
vakt, en venjulega eru 5 við störf.
Engin breyting hefur orðið á næt-
urvöktum. Þar eru tveir starfs-
menn á vakt.
Lög kveða á um að
undanþágunefnd veiti
undanþágu til að sjá
um að neyðarþjónustu
sé haldið uppi á heil-
brigðisstofnunum.
Orð forsvarsmanna
sjúkrahúsa og land-
læknis um að öryggi
sjúklinga sé í sumum
tilvikum ekki tryggt
og að lágmarksþjón-
ustu sé á sumum svið-
um ekki haldið uppi
vekur upp þá spurn-
ingu hvort sjúkraliðar
séu að bijóta lög.
Segjast fara að lögum
„Ég tel að við förum fyllilega
eftir iögum. Þessi undanþágu-
nefnd, sem starfar samkvæmt lög-
um, á að sinna brýnustu neyðar-
þjónustu. Túlkun fjármálaráðu-
neytisins er sú að þessi neyðar-
þjónusta þýði að um stórslys sé
að ræða. Undanþágunefndin hef-
ur veitt mun víðtækari undanþág-
ur,“ sagði Kristín Á. Guðmunds-
dóttir, formaður Sjúkraliðafélags-
ins.

ÁSTA Ólafsdóttir
Lágmarksþjónustu |
er ekki haldið uppi
„ÞAÐ er mjög brýnt
að þessu verkfalli fari
að Ijúka. Það er orðið
þannig að á sumum
sviðum er lágmarks-
þjónustu ekki haldið
uppi,“ sagði Ólafur
Ólafsson landlæknir
að Ioknum fundi sem
hann átti mcð heil-
brigðisráðherra og
formanni Sjúkralið-
afélagsins.
Ólafur sagði að bið-
iistar eftir aðgerðum
hefðu lengst mikið í
verkfallinu og biðlist-
ar eftir hjartaþræð-
ingum hefðu ekki áð-
ur verið lengri.
Ólafur sagði að verkfallið hafði
haft víðtæk áhrif á heilbrigðis-
þjónustuna. Biðlistar lengdust
stöðugt, sem hefði í för með sér
vanlíðan fyrir sjúklinga. „Á bið-
listum eru margir með langvinna
sjúkdóma. Sumu fólk versnar
meðan það bíður, oft og tíðum
það mikið að það verður að lcggja
það inn brátt. Það hefur auðvitað
örlagarík áhrif á líðan fólks.
Heilsa þess versnar.
Það er sérstakt áhyggjuefni að
biðlistar eftir hjartaþræðingu
lengjast. Samanlagðir
biðlistar eftir hjarta-
þræðingum og hjarfa-
skurðaðgerðum hafa
aldrei verið lengri, en ^
sjúklingar með P
hjarta- og æðasjúk- |
dóma eru einmitt >
mestri hættu. ™
Sjúklingar komast
ekki í bað
í öðru lagi er farið
að sverfa rnjög að
ýmsum sjúklingum, á
hjúkrunardeildum. Ég
veit dæmi þess að illa L
haldnir öldrunarsjúkl- P
ingar hafa ekki koni- |
ist í bað í 2-3 vikur.
I þriðja Iagi hefur vinnuálag á •
hjúkrunarfræðinga og annað
starfsfólk heilbrigðisstofnana
aukist mjög mikið. Það eru dæmi
um að fólk hafi átt við veikindi
að stríða, sem rekja má til mikiD
vinnuálags. Starfsfólk er orðið
mjög þreytt og þá eykst hættan
á mistökum. Þó að enn hafi ekki
borist fregnir af því þá veit ég %
um dæmi þar sem legið hefur við ^
alvarlegum mistökum. Þessu
verkfalli verður að ljúka sem allra ■
fyrst,“ sagði landlæknir.
Ólafur Ólafsson
landlæknir