Morgunblaðið - 31.12.1994, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ i
URVERINU
Morgunblaðið/Muggur
Togað í brælunni
BRÆLAN er fylgifiskur sjómanna
á veturna og oft er togað við erfið-
ar aðstæður. Hér er það rækjutog-
arinn Júlíus Havsteen frá Húsa-
vík, sem er að toga í Eyjarfjarðar-
álnum. Fá skip eru að jafnaði á
sjó um jól og áramót, þar sem slík
útivera er aðeins leyfileg, sé verið
að fiska í siglingu. Hins vegar
mega skipin fara á sjó milli jóla
og nýárs, að því tilskyldu að þau
komi í höfn fyrir áramótin.
Vélstjórar vilja ekki ganga
frá kjarasamningum strax
Vilja koma í veg fyrir þátttöku sjómanna
ALMENNUR félagsfundur vél-
stjóra á fískiskipum, haldinn 27.
desember, hvetur félög yfir- og
undirmanna til þess að ganga ekki
frá kjarasamningum fiskimanna
fyrr en ljóst er hvort samstarfs-
nefnd sjómanna og útvegsmanna
sem stofnað var til með lögum nr.
24 7. maí 1994, nær því markmiði
sem henni var ætlað, að koma í
veg fyrir að sjómenn séu þátttak-
endur í kaupum á veiðirétti.
I greinargerð með tillögunni
segir: „í janúar sl. voru sett bráða-
birgðalög til þess að stöðva verk-
fall sjómanna sem boðað var til,
að stærstum hluta, til þess að
koma í veg fyrir að sjómenn tækju
þátt í kaupum á veiðirétti í and-
stöðu við landslög og gildandi
kjarasamninga. í framhaldi af
setningu bráðabirgðalaganna
samþykkti Alþingi lög um ýmsar
aðgerðir í sjávarútvegi, þn. 19.
maí í vor, sem m.a. kváðu á um
skipun samstarfsnefndar sjó-
manna og útvegsmanna sem
skyldi m.a. hafa það verkefni að
leysa úr ágreiningi og álitamálum
kaupum á veiðirétti
sem tengjast áhrifum af viðskipt-
um með veiðiheimildir á aflahlut
sjómanna. I störfum nefndarinnar
hefur komið í ljós að lagaramminn
sem nefndin starfar eftir þyrfti
að vera fyllri og ítarlegri á ýmsum
sviðum til þess að hún nái þeim
árangri sem henni var ætlað í
upphafi, að koma í veg fyrir að
sjómenn taki þátt í kaupum á
veiðirétti. í ljósi þessa telur fund-
urinn óráðlegt að ganga frá kjara-
samningum fiskimanna fyrr en
ljóst er hvort nefndin nær ætluðu
markmiði eða ekki.“
AVS Hagtæki kynnir nýja
aðferð til sótthreinsunar
Morgunblaðið/Sverrir
GUÐMUNDUR S. Guðmundsson og Guðmundur Ó. Guðmunds-
son með úðunarstút, sem fylgir kerfinu.
AVS Hagtæki hefur hafið sölu á
nýrri gerð sótthreinsunarkerfis
fyrir físk- og matvælaiðnað, Total
disinfection, svokallaða al-sótt-
hreinsun. Þetta kerfi hefur verið
notað m.a. í dönskum mjólkuriðn-
aði og hefur að sögn Guðmundar
S. Guðmundssonar framkvæmda-
stjóra Hagtækis skilað þar góðum
árangri.
Guðmundur segir að nýja kerfið
geti haft afgerandi þýðingu fyrir
hreinslætisstaðalinn í íslenskum
matvælaiðnaði. „Reynsla fisk-
iðnaðarrisans Royal Greenland,
danskra sláturhúsa, bruggiðnað-
arins, smjör- og ostaframleiðenda
og ísframleiðenda er ótvíræð og
sýnir jákvæðan árangur," segir
Guðmundur.
Sérlega fín úðun
Guðmundur segir að al-sótt-
hreinsun er úðunarkerfi þar sem
með notkun nokkurra úðara næst
sérlega fín úðun þar sem 95% af
ögnunum er minna en 3 my. A
fáum mínútum fyllist rýmið af
þéttri þoku. Öll framleiðslutæki
og áhöld sótthreinsist fullkomlega
þannig að engar skaðlegar lífverur
verði til staðar á eftir. Að lokinni
sjálfri sótthreinsuninru sjái kerfið
sjálfkrafa um vandlega og árang-
ursríka skolun. Öll framkvæmdin
taki áðeins 60 mínútur án tillits
til stærðar rýmisins. Til saman-
burðar nefnir Guðmundur að hefð-
bundin, handvirk sótthreinsun taki
u.þ.b. 15 mínútur á hveija 100
fermetra.
Guðmundur segir að það sé
ekki einungis tímasparnaður við
notkun al-sótthreinsunarkerfisins
heldur liggi sparnaður einnig í
vinnu, vatni og sótthreinsunarefn-
um. Vatnsnotkunin minnki um allt
að þriðjung og notkun sótthreins-
unarefna minnki um allt að 80%
jafnframt því sem virkni sótt-
hreinsunarinnar verður töluvert
meiri.
____________FRETTIR: EVROPA
Grikkir andsnún-
ir fækkun vinnu-
tungumála
Aþenu. Reuter.
GRIKKIR hafa hafnað tillögu
Frakka um að fækka vinnutungu-
málum Evrópusambandsins í fimm
til að auðvelda túlkun á fundum.
Fordæma grísk stjórnvöld tillögur
Frakka en samkvæmt þeim yrði
gríska ekki lengur opinbert
vinnutungumál.
Fór Yannis Kranidiotis, að-
stoðarutanríkismálaráðherra
Grikklands, fram á það við sendi-
herra annarra ESB-ríkja að ríkis-
stjórnir þeirra myndu rita frönsk-
um stjórnvöldum bréf þar sem til-
lögunum væri mótmælt. Þær voru
kynntar af Alain Lamassoure,
Evrópuráðherra Frakka, fyrr í
mánuðinum. Samkvæmt tillögun-
um yrðu enska, franska, þýska,
spænska og ítalska vinnutungu-
mál innan ESB. Hafa menn miklar
áhyggjur af þeim þýðingárvanda-
málum sem munu skapast er aðild-
arríkjum fjölgar úr tólf í fimmtán.
Nú þegar þarf 33 þýðendur
þegar fundað er í ráðherraráðinu.
Við stækkun bandalagsins um ára-
mót fjölgar vinnutungumálum að
öllu óbreyttu í ellefu og segja
Frakkar að þar með væru um-
breytingarmöguleikar við þýðingu
orðnir 110.
Samkvæmt tillögum þeirra
myndu embættismenn tala á sinni
eigin tungu á fundum en hins veg-
ar yrði málflutningur þeirra ein-
ungis fluttur yfir á eitthvert hinna
fimm tungumála.
Grískir fjölmiðlar og stjórnmála-
menn gagnrýndu tillögumar harð-
lega og sagði vinstrimaðurinn Ale-
kos Alavanos að ef Frökkum væri
svo mikið í mun að draga úr kostn-
aði við rekstur ESB ættu þeir að
beijast fyrir því að Evrópuþingið
fundaði að staðaldri í stað þess að
láta þingmenn mæta einu sinni í !
mánuði með miklum tilkostnaði
vegna ferða.
Grikkir virðast taka það sérstak-
lega nærri sér að Frakkar leggi
þetta til. Benti Evangelos Venize-
los, talsmaður grísku stjórnarinnar
á að öll evrópsk tungumál ættu að
hafa sömu stöðu þar sem annað
kynni að skaða jafnvel tungumál
sem væru mikið notuð. „Þetta skilja
Frakkar sérstaklega vel þar sem
þeir hafa ávallt verið mjög við-
kvæmir fyrir því að enska leysti ;
frönsku af hólmi í einhveiju sam- !
hengi,“ sagði Venizelos.
Stjórn og stjórnarandstaða
stendur sameinuð í þessu máli í
Grikklandi. „Hin gríska tunga hef-
ur í aldanna rás verið notuð til að
flytja og tjá texta og hugmyndir
er hafa altækt og almennt gildi.
Nýtt lýðræði er andvígt ákvörðun
af þessu tagi,“ sagði í yfírlýsingu
frá helsta stjórnarandstöðuflokkn-
um.
Svíar milli vonar og ótta við inngöngu í ESB
Fylgir salmonella
meira matarúrvali?
HIN sænska Lína langsokkur, afkvæm
Astrid Lindgren, var ekki alltaf öll í holl
ustunni og einu sinni keypti hún sér átjái
kíló.af brjóstsykri.
Stokkhólmi. Reuter.
SVÍ AR vonast til að
matarverð lækki og
vöruúrval aukist með
ESB-aðild um áramót
og að þeir þurfi ekki
lengur að fylla Volvo-
inn af mat í Þýzka-
landi áður en þeir
taka ferjuna heim úr
sumarfríinu. „Það
verður himnaríki. Að
hugsa sér allar pyls-
urnar, ostana, ferska
grænmetið, búttu-
deigsbrauðið og bjór-
tegundirnar, segir
Inger Franke, 64 ára
gömul húsmóðir.
Hún og margir
aðrir Svíar telja litla
eftirsjá í stórmörkuð-
um, þar sem græn-
metið er Iint og dýrt,
brauðið eins eða
tveggja daga gamalt,
kjötið og osturinn pakkað inn í
plast og ekki vínflösku eða bjór-
dós að sjá — slík munaðarvara
fæst eingöngu í ríkiseinokunar-
verzluninni.
Sérfræðingar búast þó við að
sænskar búðarhillur fyllist ekki
í einu vetfangi af útlendum land-
búnaðarafurðum, heldur muni
aukið úrval og breyttur matar-
smekkur virka hvort á annað.
En þótt Svíum þyki meira
matarúrval freistandi, standa
þeir eftir sem áður í þeirri
bjargföstu trú að sænskur mat-
ur sé sá hreinasti, hollasti og
bezti í heimi. ESB-andstæðingar
hafa hamrað á því að með aðild
muni salmonellusýktir kjúkling-
ar og kjöt af svínum, sem hafa
verið stríðalin á hormóna- og
eiturlyfjakúr, flæða yfir landið.
Astrid Lindgren, barnabóka-
höfundurinn ofurvinsæli, telur
að ESB-aðildin muni að engu
gera tilraunir Svía til að bæta
líðan og réttindi húsdýra.
„Svíar tala gjarnan um það
hvað útlendur matur sé hættu-
legur. Svo fara þeir í ferðalag
til útlanda, koma heim og segja
öllum hvað maturinn hafi verið
frábær,“ segir Hákan Nygren,
sem á sæti í Sænsku matgæð-
ingaakademíunni. „Það verður
athyglisvert að sjá hvaða
árangri sænskir matarútflytj-
endur ná í Evrópu með hreina
matinn sinn. Það verður próf-
steinninn á það hvort sænskur
matur er jafngóður og við höld-
um.“