Morgunblaðið - 25.02.1995, Blaðsíða 8
8 LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1995
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Samlífið verður varla til vandræða hjá okkur Davíð minn. Flokkurinn er með kynlífsfræð-
ing á sínum snærum . . .
Afrýj unarnefnd samkeppnismála um kæru
verkfræðistofu á hendur félagsmálaráðherra
Ráðherra gekk gegn
markmiðum laga
ÁFRÝJUNARNEFND samkeppnis-
mála telur að Jóhanna Sigxirðardótt-
ir, fyrrum félagsmálaráðherra, hafí,
með því að mæla fyrir um notkun
sveitarfélaga á ákveðinu tölvuforriti
við atvinnuleysisskráningu, gengið
iengra en nauðsyn krafðist og unnið
gegn markmiðum samkeppnislaga
um að vinna að hagkvæmri nýtingu
framleiðsluþátta þjóðfélagsins og
efla virka samkeppni í viðskiptum.
Áfrýjunamefndin hefur fellt úr gildi
úrskurð Samkeppnisráðs og falið því
að taka ótvíræða efnisiega afstöðu
til kæru Verk- og kerfisfræðistof-
unnar Spors sf. í Keflavík á hendur
félagsmálaráðherra vegna ákvörð-
unar ráðherrans.
Spor sf. hafði frá 1989 lagt vinnu
í að útbúa sérstakt tölvukerfí fyrir
atvinnuleysisskráningu og vinnu-
miðlanir sveitarfélaga og verkalýðs-
félög. Með bréfí til allra sveitar-
stjóma og vinnumiðlana þeirra til-
kynnti Jóhanna Sigurðardóttir fé-
lagsmálaráðherra í nóvember 1993
þá ákvörðun sína að allar vinnumiðl-
anir skyldu nota tölvukerfi, sem
vinnumálskrifstofa ráðuneytisins
hafði þróað í samvinnu við
SKÝRR.
Spor sf. mótmælti
ákvörðuninni og kærði
hana síðar til Samkeppnis-
stofnunar og umboðs-
manns Alþingis þar sém
með þessu væri gengið gegn sam-
keppnislögum. Umboðsmaður taldi
ákvörðun ráðherra hafa lagastoð og
undirbúningi hennar hafí ekki verið
áfátt og samkeppnisráð taldi að
umrædd tölvukerfi hefðu sérstöðu
þar sem þau væru ekki seld á ftjáls-
um markaði heldur eingöngu ætluð
til að skil á upplýsingum í eða notk-
un á miðlægum gagnagrunni ráðu-
neytisins færu í gegnum samræmt
heiidarkerfí sem ráðuneytið beri
ábyrgð á. Því hafi ákvörðunin fallið
utan gildissviðs samkeppnislaga og
ekki gengið gegn markmiðum þeirra
Samkeppnisráði
falið að úrskurða
að nýju í málinu
og lýsti talsmaður ráðsins því yfír
að ráðið vísaði málinu frá.
Neikvæð áhrif á hags-
muni fjölda aðila
Áfrýjunarnefnd samkeppnispála
hefur hnekkt þessum úrskurði. í nið-
urstöðum nefndarinnar segir að
ákvæði laga um vinnumiðlun veiti
ekki að séð verði ráðherra ótvíræða
heimild til að ákveða að allar vinnu-
miðlanir skuli taka upp tiltekið at-
vinnuleysis- og skráningarkerfí; ein-
göngu sé heimild til að mæla fyrir
um tölvuskráningu sem geti t.d.
tengst miðlægum gagnagrunni. Að
öðru leyti sé einstökum vinnumiðlun-
um fijálst að velja það.kerfi sem
fullnægi almennum skilyrðum.
Spor og ýmsir aðrir sem stundi
forritavinnslu hefðu getað framleitt
fullnægjandi kerfí og hagkvæmni
hefði mátt
tryggja með
útboðum.
„Ákvörðun ráð-
herra var til
þess fallin að
hafa neikvæð
áhrif á hagsmuni ótiltekins fjölda
aðila, sem stunda forritavinnslu og
ætla má að hefðu áhuga á viðskipt-
um af þessu tagi. Einkum hafði þetta
þó áhrif á hagsmuni [Spors sf.] sem
hafði hafíð kostnaðarsaman undir-
búning kerfisvinnslu af þessu tagi
áður en ákvörðun ráðherra var tek-
in,“ segir í úrskurði áfrýjunarnefnd-
ar.
Með því að mæla fyrir um notkun
þess kerfís sem ráðuneytið hafði lát-
ið hanna hafi ráðherra gengið lengra
en nauðsyn krafði til þess að fram-
fylgja ákvæði laga um vinnumiðlun
og hafi unnið gegn markmiðum sam-
keppnislaga um að vinna að hag-
kvæmri nýtingu framleiðsluþátta
þjóðfélagsins og efla virka sam-
keppni í viðskiptum.
„Benda ber á þá meginreglu ís-
lensks stjómsýsluréttar um að við
ákvarðanatöku stjórnvalda skuli
hagsmunir aðila utan stjómkerfisins
ekki skertir umfram það sem brýn
nauðsyn krefst hveiju sinni til að
náð verði markmiðum laga,“ segir í
úrskurðinum. Síðan segir að þótt
atvinnuleysisskráningar- og vinn-
umiðlunarkerfí ráðuneytisins sé ætl-
að takmarkað notkunarsvið snerti
fyrirmæli ráðherra um notkun þess
tiltekinn atvinnurekstur. Taki þau
að því leyti til efnissviðs samkeppni-
slaga enda hafí ráðuneytinu ekki
tekist að hnekkja þeirri fullyrðingu
að í þjónustugjaldi því sem notendum
kerfísins sé ætlað að greiða felist
endurgjald í merkingu iaganna.
Áfrýjunarnefndin komst að þeirri
niðurstöðu á gmndvelli þessara rök-
semda að málið heyrði undir sam-
keppnisyfirvöld og lagði fyrir sam-
keppnisráð að taka málið að nýju
til meðferðar og kveða
upp í því ótvíræðan efnis-
legan úrskurð.
Ásgeir Jónsson, hdl.,
lögmaður Verk- og kerf-
isfræðistofunnar Spors
sf., sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að umbjóðendur
hans mundu nú bíða niðurstöðu sam-
keppnisráðs og það helgaðist af
’nenni og viðbrögðum félagsmála-
ráðuneytisins hvort farið yrði í bóta-
mál gegn ráðuneytinu vegna máls-
ins, sem valdið hefði fyrirtækinu
verulegu tjóni þar sem það hefði
tapað viðskiptum fjölmargra aðila
vegna ákvörðunar ráðherrans. Hann
vildi ekki tjá sig um hve háar kröfur
Spors sf. gætu orðið en kvaðst von-
ast til að ráðuneytið legði nú áherslu
á að leysa málið.
Heyrir undir
sam-
keppnislög
Þjónustugjald
felur í sér
endurgjald
IMiðurskurður hjá Námsgagnastofnun
Teljum rangt að
þurfa að greiða
virðisaukaskatt
Framkvæmdafé
Námsgagnastofn-
unar hefur dreg-
ist saman um 144 millj-
ónir síðan árið 1991.
Þróun námsefnis er
langtímavinna og telur
forstjóri Námsgagna-
stofnunar að það geti
haft ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar ef hlé verður á
vegna fjárskorts. Hjá
stofnuninni eru um 40
starfsmenn.
- Hvað veldur þess-
um samdrætti?
„Þetta kemur aðal:
lega til af tvennu. í
fyrsta lagi hafa fjárveit-
ingar til stofnunarinnar
lækkað, aðallega árið
1993 og í öðru lagi,
álagning 14% virðis-
aukaskatts á íslenskar bækur.
Framkvæmdafé á hvern nem-
anda hefur því lækkað um þús-
und krónur, úr 6.184 krónum í
5.121 á ári. Við höfum ætíð litið
svo á að það væri rangt að krefja
okkur um virðisaukaskatt af efni
sem stofnunin afgreiðir skólun-
um að kostnaðarlausu. Það var
viðurkennt við afgreiðslu
fjáraukalaga fyrir 1994 og 1995
með 27 milljóna króna aukningu
í allt. Það er sama upphæð og
stofnunin greiðir á einu ári í virð-
isaukaskatt af námsefni."
- Hvert er hlutverk Náms-
gagnastofnunar?
„Það er að sjá skólunum fyrir
sem bestum náms- og kennslu-
gögnum, í samræmi við uppeld-
is- og kennslufræðileg markmið,
lög um grunnskóla og aðalnáms-
skrá.“
- Getur stofnunin sinnt lög-
boðnu hlutverki sínu með þessu
fjárframlagi?
„Hún gerir það sem best hún
getur miðað við þær fjárveiting-
ar sem hún fær. Við teljum að
verulegur árangur hafi náðst í
því að sjá skólunum fyrir náms-
efni en það eru alltaf einhveijar
glufur og þær er stöðugt verið
að reyna að fylla.“
- Hvað mynduð þið vilja háa
fjárhæð til þess að geta sinnt
hlutverkinu nægilega vel?
„Þetta er erfið spurning og
henni verður ekki svarað með
nákvæmri krónutölu. í dag segj-
um við að fengi stofnunin það
fjármagn sem hún hafði 1991
þá stæði hún miklu
betur.“
- Voru menn þá
ánægðir með fjár-
magnið sem til umráða
var þá?
„Eg held að við höf-
um líka óskað eftir meira fjár-
magni á þeim tíma. Fjöldi ve'rk-
efna eru á áætlun, sem ekki
hefur verið hægt að veita fjár-
magn í. Stöðugt verður að for-
gangsraða verkefnum."
— Getur nefnt einhver dæmi?
„Dæmi má finna um það í
langflestum námsgreinum, bæði
hvað varðar endurskoðun og
endurnýjun á efni. En það er
fyrst og fremst nýgerð sem þetta
bitnar á.“
- / hvaða greinum er hröðust
endurnýjun á bókum?
„Sem stendur er það væntan-
lega móðurmálið en við erum líka
að gera átak í fleiri greinum,
eins og til dæmis náttúru- og
stærðfræði. Svo er reynt að
Asgeir Guðmundsson
► ÁSGEIR Guðmundsson for-
stjóri Námsgagnastofnunar
fæddist 16. janúar 1933 á
Hvanneyri í Borgarfirði. For-
eldrar, Guðmundur Jónsson
skólastjóri og María Ragnhild-
ur Ólafsdóttir húsmóðir. Ás-
geir lauk kennaraprófi frá KÍ
1952 og íþróttakennaraprófi
frá íþróttakennaraskóla ís-
lands 1953. Ásgeir kenndi við
Laugarnesskóla 1953-60, var
yfirkennari í Hliðaskóla
1961-69 og skólasljóri þar
1969-72 og 1974-1980. Hann
hefur verið forstjóri Náms-
gagnastofnunar frá 1980.
Vinnum að
3-400 titlum
á ári
grípa til hendi á sem flestum
sviðum. Stöðug endurskoðun fer
fram í öllum námsgreinum."
- Hvað gefið þið út margar
bækur á ári?
„Á ári hveiju vinnum við að
3-400 titlum og af því eru um
80 nýir. Það hefur verið svo frá
1980 þannig að stofnunin hefur
gefið út um það bil 1.100 nýja
titla frá þeim tíma sem skólarn-
ir hafa úr að velja. Magnið sem
við sendum í skólana eru um
650.000 - 750.000 eintök á
ári.“
- Hvernig eru línur lagðar í
útgáfunni?
„Stofnunin skipar starfshópa,
sem skoða stöðu hverrar náms-
greinar. Þeir leggja fram tillögur
um endurskoðun námsefnis og
nýtt námsefni. Þessar tillögur
eru metnar af sérfræðingum í
greininni, en stjórn
Námsgagnastofnunar
ásamt starfsmönnum
tekur ákvörðun um
hvað gefið skuli út.
——— Það fer síðan eftir fjár-
magni hvernig til tekst
að fylgja þeim tillögum fram.
Stundum verðum við að hægja
á okkur og þá getur myndast
glufa í útgáfu námsefnisins sem
leiðir af sér erfiðleika fyrir kenn-
ara.“
- Hvernig geta skólastjórn-
endur og foreldrar beitt áhrifum
til að auka fjárveitingar?
„Það er mikilvægt að þeir láti
til sín heyra um nauðsyn þess
að skólar fái námsefni við hæfi.“
- Eru foreldrar áhugasamir
um slík mál?
„Það hefur ekki borið mikið á
því á undanförnum árum. En það
verður að segjast að ný samtök
þeirra eru duglegri við að koma
sjónarmiðum sínum á framfæri
en áður.“