Morgunblaðið - 25.02.1995, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
BREYTINGAR A
VERÐTRY GGIN GU
ITENGSLUM við nýgerða kjarasamninga á almennum
vinnumarkaði hefur ríkisstjórnin ákveðið tvær megin-
breytingar á verðtryggingu fjárskuldbindinga. Lánskjara-
vísitalan verður afnumin 1. apríl nk. og verðtrygging
miðuð við vísitölu neyzluverðs. Þá verður dregið úr notk-
un verðtryggingar enn frekar en orðið er. Hvorttveggja
var sameiginleg krafa aðila vinnumarkaðarins.
Það er tímanna tákn, að viðbrögð við þessum mikiu
breytingum á fjármagnsmarkaði hafa verið lítil, ekki sízt
miðað við þau hörðu viðbrögð sem urðu í ársbyijun 1989,
þegar ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar breytti sam-
setningu lánskjaravísitölunnar, sem nú er í gildi. Aðstæð-
ur í þjóðfélaginu eru nú allt aðrar en þá, verðbólga lítil
sem engin og fijálsræði á fjármagnsmarkaði gerir Islend-
ingum kleift að velja um fjárfestingarleiðir heima og er-
lendis. Efnahagslífið er ekki lengur lokað og samningur-
inn um Evrópskt efnahagssvæði tryggir, að stjórnvöld
geta ekki lengur hneppt fjármagnsmarkaðinn í fjötra
vegna pólitískra stundarhagsmuna.
Lítil eftirsjá er í lánskjaravísitölunni eins og hún er
samsett eftir breytinguna 1989. Ástæðan er sú, að laun
vega um 60% í henni í stað 40% áður. Þetta háa hlutfall
gerði það að verkum, að verðtryggð lán hækkuðu langt
umfram ávinninginn af launahækkun. Sama gilti um
vinnuveitendur. Þeir gátu ekki hækkað laun nema fjár-
magnskostnaður fyrirtækjanna ryki upp. Bæði VSÍ og
ASI mótmæltu breytingunni á sínum tíma, svo ekki er
undarlegt að krafa hafi nú komið fram um breytingu á
verðtryggingarkerfinu.
Nú er ákveðið, að verðtrygging miðist framvegis við
framfærsluvísitölu, sem fær það óþjála heiti neyzluverðs-
vísitala. Hún á að vera almennur verðmælir á heimilisút-
gjöld og sýna breytingar á verði vöru og þjónustu. Út-
reikningar aðila vinnumarkaðarins sýna, að neyzluverðs-
.vísitalan muni á næstu misserum hækka minna en láns-
kjaravísitalan, eða um 1-1‘/2%. Ekkert er öruggt í þeim
efnum og-má benda á, að framfærsluvísitalan hækkaði
4% umfram lánskjaravísitölu frá 1989 til marz 1995.
Ókostur er við framfærsluvísitöluna, að auðveldara er
að hafa áhrif á hana með stjórnvaldsaðgerðum, t.d. niður-
greiðslum einstakra liða. Hins vegar ætlar ríkisstjórnin
að tryggja, að ekki verði unnt að breyta vísitölunni fram-
ar með reglugerð, svo meiri festa mun ríkja en áður.
Allar breytingar á verðviðmiðun fjárskuldbindinga eru
viðkvæmar og fólk verður að geta treyst því, að hún standi
óhögguð, þegar verið er að fjárfesta til langrar framtíðar.
Verðtrygging hefur áhrif á stöðu skuldarans eins og
eiganda sparifjárins. Upphæð verðtryggðra skuldabréfa
er áætluð um 500 milljarðar króna. Standist útreikningar
um að framfærsluvísitala verði l-l*/2% lægri en lánskjara-
vísitala á samningstímanum verða skuldir 5-7,5 milljörð-
um lægri en ella, en á móti tapa eigendur fjárins þeirri
upphæð. Birgir ísleifur Gunnarsson, seðlabankastjóri,
sagði m.a. um fyrirhugaða breytingu á vísitöluviðmiðun-
inni: „Athygli vekur, að fulltrúar stærstu fjármagnseig-
endanna, þ.e. lífeyrissjóðanna, hafa sameinast urn þessar
breytingar, sem draga úr verðtryggingu eigna þeirra og
koma launþegum til góða.“
Segja má að lögin um verðtryggingu hafi verið neyðar-
ráðstöfun á sínum tíma, þegar sparifé landsmanna brann
upp á verðbólgubáli. Verðtryggingin var vopn í barátt-
unni gegn óðaverðbólgunni og hún hefur náð tilgangi
sínum. Augljóslega er ekki unnt að afnema verðtryggingu
á eldri fjármagnsskuldbindingum, en hins vegar er einnig
ljóst, að við núverandi aðstæður er ekki þörf á verðtrygg-
ingu með sama hætti og áður. Ávöxtun sparifjár mun í
auknum mæli ráðast af vaxtastigi á alþjóðamörkuðum
enda eðlilegt miðað við það frjálsræði sem orðið er.
Ragnar Ógmundsson, framkvæmdastjóri hjá íslands-
banka, sagði í viðtali við Morgunblaðið, að ekki þurfi að
hafa áhyggjur af breytingunni á vísitöluviðmiðun, þar sem
framfærsluvísitalan sé nú betri mælikvarði á verðlags-
breytingar en lánskjaravísitalan og betur fallin til að
varðveita kaupmátt. Hann segir, að það mikla frjáls-
ræði, sem nú gildi í gjaldeyrismálum, geri verðtryggingu
óþarfa.
KENNARAVERKFALL
ERFIÐ-
LEIKAR Á
HEIMILUM
FATLAÐRA
Verkfall kennara bitnar harkalega á fötluðum
bömum og fjölskyldum þeirra og eru foreldr-
ar óánægðir með að ekki fáist undanþága
fyrír kennslu bamanna. Verkfallsstjóm kenn-
ara vísar ábyrgðinni af ástandinu á hendur
stjómvöldum.
MIKLIR erfiðleikar hafa
skapast á heimilum
margra fatlaðra bama
eftir liðlega vikulangt
verkfall kennarasamtakanna. Verk-
fallsstjórn kennarasamtakanna hefur
hafnað flestum umsóknum um undan-
þágur nema hvað leyfi fékkst til
kennslu einhverfra barna. Ásta B.
Þorsteinsdóttir, formaður Landssam-
takanna Þroskahjálpar, segir að þau
rök sem liggi til grundvailar undan-
þágu vegna einhverfra eigi jafn vel
við um þá einstaklinga sem mest eru
fatiaðir en undanþágubeiðnum vegna
þeirra hefur verið hafnað. Þeir þoli
verkfallið afar illa 0g geti ekki haft
ofan af fyrir sér í löngu verkfalli. Auk
þess leggist umönnunin þungt á fjöl-
skyldur fatlaðra sem margar séu
orðnar illa staddar eftir vikulangt
verkfail.
Þarf neyðarlista
Ásta segir að skólarnir hafi ekki
undirbúið verkfallið með sama hætti
og gert væri fyrir verkföll hjúkrunar-
stétta með því að útbúa neyðarlista
fyrir þá sem ekki geta verið án þjón-
ustunnar. Þroskahjálp hefur óskað
eftir fundi með verkfallsstjóm kenn-
ara á mánudag til að ræða um slíka
neyðarlista.
í bréfí Þroskahjálpar segir m.a:
„Fyrir mikið fötluð börn er markviss
kennsla, örvun og þjálfun á athafna-
og féiagslegum þáttum afar mikil-
væg. Tímabundin skerðing á þessum
þáttum getur haft í för með sér ófyr-
irsjáanlegar afleiðingar fyrir fram-
farir þessara bama. Fram hjá því
verður ekki litið að skólinn hefur
mjög mikiu hlutverki að gegna sem
félagslegt úrræði fyrir þennan hóp
nemenda, sem oftar en ekki eiga
ekki annarra kosta völ til þess að
njóta samskipta við aðra en nánustu
fjölskyldu. Áð síðustu verður að
benda á þá staðreynd að fjölskyldur
þessarra nemenda eiga ekki í nokkur
önnur hús að venda með aðstoð,
umönnun og þjálfun þessara barna.
Samtökunum er kunnugt um að
margar fjölskyldur eiga við verulega
erfiðleika að etja nú þegar.“
Áslaug Brynjólfsdóttir, fræðslu-
stjóri í Reykjavík, segir að verkfall
kennara hafí mjög slæm áhrif á þessa
hópa. Hún segir að það sé stofnan-
anna sjálfra að sækja um undanþág-
ur en hún hafi fyrir sitt leyti reynt
að liðka fyrir þessum málum. Hún
hafi til dæmis fengið undanþágu fyr-
ir tvö einhverf börn sem væm utan
stofnana sem fengið hefðu undan-
þágu.
Stór hluti fötluðu barnanna er í
Öskjuhlíðarskóla, eða 89, og Safa-
mýrarskóla, 36. Fjöldi fatlaðra er í
almennum skólum.
Lýsa ábyrgðinni á hendur
stoórnvöldum
Sigrún Ágústsdóttir, formaður
verkfallsstjómar Kennarasambands
íslands og Hins íslenskra kennarafé-
lags, segir að almennt séð hafi verk-
fallsstjórnin verið mjög spör á undan-
þágur i verkfallinu. Kennarar séu í
verkfalli og þeir lýsi ábyrgð á hendur
stjórnvöldum vegna þess ófremda-
rástands sem skapist. Þá ábyrgð geti
kennarar ekki tekið af stjómvöldum.
Sigrún segist hafa orðið vör við
óánægju foreldra fatlaðra barna með
þá ákvörðun að veita eingöngu und-
anþágu fyrir kennslu einhverfra. Hún
segir að kennslufræðileg rök ráði
þessu. Sérfræðingar segi að kennsla
sé einhverfum mikilvægari en öðrum
hópum nemenda. Hún segir að verk-
fallstjómin geri sér vel grein fyrir
erfiðu ástandi hjá fleiram, bæði hjá
fötluðum og börnum sem eiga við
ýmsa félagslega erfiðleika að etja.
Stjómin verði hins vegar að benda á
ábyrgð stjórnvalda. I giidi séu lög
um félagsþjónustu sveitarfélaga og
um málefni fatlaðra þar sem kveðið
sé á um úrræði fyrir þessa hópa.
„Verkfallið hefur sömu áhrif fyrir
öll skólabörn og skapar erfíðleika á
heimilum þeirra. Það verða ekki
framfarir í námi, fremur afturför.
Ég veit að um þetta má deila en við
treystum okkur ekki til að veita þess-
ar undanþágur," segir Sigrún.
„Mikil spenna
á hveijum degi“
„Þ AÐ er alveg á mörkunum að ég
ráði við þetta, það er mikil spenna
á hveijum degi,“ segir Jóhanna
Sigurðardóttir. Hún er kennari í
verkfaili með þrjú börn, þar af tvö
fötluð. Tumi, 17 ára sonur hennar,
er mongólíti og Gréta, 10 ára dótt-
ir hennar, er greind einhverf.
Jóhanna segist hafa vitað að hún
yrði ekki verkefnalaus í verkfall-
inu þar sem hún hafi reiknað að
vera heima með Grétu dóttur sinni
sem er í almennum skóla og hefur
haft þar kennara með sér, og heil-
brigðum syni. Tumi er í Safamýr-
arskólanum og dagvistun í Lyng-
ási. „Það hvarflaði ekki annað að
mér en Safamýrarskólinn yrði
starfræktur í verkfallinu vegna
þess hvað börnin þola illa að vera
án hans. Eg var svo viss að mér
datt ekki í hug að sækja um undan-
þágu,“ segir Jóhanna.
Hún segir að Tumi þurfi mikla
þjálp og hún ráði varla við hann.
Pabbi hans sé eins mikið heima og
hann mögulega geti og eigi erfitt
með að bæta miklu við vegna vinn-
unnar. Segist hún aðeins geta sinnt
öðru barninu í einu þegar þau séu
bæði heima. „Það er hægt að gera
ýmislegt í stuttan tíma sem þó
gengur ekki Iengi,“ segir hún.
Jóhanna segir að fötluð börn
missi mikið þegar þau komist ekki
í skólann. Þau þurfi að hafa alla
hluti í föstum skorðum og séu fljót
að tapa því sem áunnist hafi. „Þau
þurfa á tímanum í skólanum að
halda. Verða erfiðari heima,“ segir
hún.
Tumi átti að vera í skammtíma-
vist með skólanum þessa vikuna
en getur ekki nýtt sér það vegna
verkfallsins. Móðir hans segir að
það hefði hjálpað mikið til ef feng-
ist hefði heimild til að hafa börnin
allan daginn á Lyngási.
Jóhanna er sjálf kennari i verk-
falli og segir að eina raunhæfa
lausnin á þessu vandamáli sé að
semja. En hún getur ekki leynt
vonbrigðum sínum með verkfalls-
sljórn kennara fyrir að veita ekki
undanþágu fyrir kennslu fatlaðra.
„Ég held að það sé ekki málstað
okkar kennara til framdráttar að
láta verkfallið bitna á þessum ein-
staklingum. Allir sem ég hef talað
við eru jafn hissa á þessu og ég,“
segir hún.
„Pirraður og erfiður
vegna breytinganna“
„ÞAÐ skiptir miklu máli að það
séu fastir punktar í daglegu lífi
fatlaðra. Allar svona breytingar
skapa óróleika og gera börnin
pirruð og erfið,“ segir Fjóla Bend-
er, móðir Péturs Axels Oskarsson-
ar, 13 ára nemanda í Safamýrar-
skóla, en hann er mongólíti.
Pétur Axel er í dagvistun í
Lyngási fyrir hádegið og í skól-
anum eftir hádegi. I verkfalli
kennara hefur Fjóla orðið að taka
sér frí eftir hádegi til að vera
heima með drengnum sem þarf
mikla umönnun. Hún getur ekki
tekið hann með sér í vinnuna. Hún
segir að Pétur Axel sé viðkvæmur
fyrir breytingum á daglega lífinu
og sé pirraður og erfiður heima.
Fjóla segist hafa verið búin að
fá skammtímavistun fyrir Pétur
Axel í Víðihlíð í næstu viku og
yrði þá léttara. „Ég vona að verk-
fallið verði leyst þegar hann kem-
ur aftur heim. Annars verður
skólinn að fá undanþágu eða að
Lyngás fái möguleika til að hafa
börnin lengur í dagvistun,“ segir
Fjóla.
Morgunblaðið/Emilía
JOHANNA Sigurðardóttir með tveimur börnum sínum, Tuma og
Grétu Zimsen, við Safamýrarskólann sem er
lokaður í verkfalli kennara.
„ ^ Morgunblaðið/RAX
FJOLA Bender og Pétur- Axel Óskarsson á heimili sínu í gær.
Safamýrarskóli
•. ........—.mmmmmmmí
LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1995 31
Þingkosningar í Finnlandi í næsta mánuði
Lækkun ríkisútgjalda
stefnumál allra flokka
Allir helstu stjórnmálaflokkamir í Finnlandi
hafa það efst á stefnuskránni að skera niður
ríkisútgjöldin. Er stefnt að mestum spamaði
í framlögum til félagsmála að því er fram
kemur hjá hjá Lars Lundsten, fréttaritara
Morgunblaðsins í Finnlandi. Um það em þó
ekki allir sammála hvar eigi að bera niður
fyrst. Þingkosningamar í Finnlandi
verða 19. mars nk.
MARTTI Ahtisaari
ESKOS Ahos
ÞAÐ kemur örugglega mörg-
um spánskt fýrir sjónir, að
stjómmálafiokkar skuli
keppast um að draga sem
mest úr félagslegu öryggi kjósenda
sinna. Sú -er þó raunin í þeirri kosn-
ingabarátta, sem nú stendur yfir í
Finnlandi. Þegar Finnar ganga að
kjörborðinu sunnudaginn 19. mars
nk. geta þeir ekki kosið sér þingmeiri-
hluta, sem vill ábyrgjast framhald
núyerandi velferðarkerfis.
í skýrslu OECD um fjárhagsstöðu
Finnlands sem birtist fyrir skömmu
var spjótunum aðallega beint að vel-
ferðarkerfínu. Var meðal annars bent
á, að skuldir ríkissjóðs myndu þre-
faldast miðað við þjóðarframleiðslu á
næstu þremur áratugum yrði haldið
áfram á sömu braut. Telur OECD,
að útgjöld til heilbrigðiskerfisins og
þær félagslegu bætur, sem flestir
Finnar telja eðlilegar, séu orðin meiri
en þjóðfélagið ráði við og því verði
núverandi kerfi ekki haldið gangandi.
Núverandi meirihlutastjórn Mið-
flokksins og Hægriflokksins með
þátttöku Sænska þjóðarflokksins
hefur nú þegar skorið ríkisútgjöldin
verulega niður. Hefur þetta verið
gert með því að gera undanþágur frá
lögbundnum útgjöldum við gerð fjár-
laga á ári hveiju. Hefur stjórnarand-
staðan gagnrýnt stefnu ríkisstjórnar-
innar í þessum málum en nú hefur
hún og einkum jafnaðarmenn skipt
um skoðun.
Grundvöllurinn brostinn
Eins og í öðram velferðarríkjum í
Norður-Evrópu eru útgjöld Finna til
félagsmála einn helsti þátturinn í rík-
isfjámiálum. Hugmyndin um féiags-
legt öryggi allra
landsmanna er svo
rótgróin að fæstir
þora að gagnrýna
kerfið sem slíkt. Hins
vegar hafa efna-
hagslegar stað-
reyndir leitt í ljós, að
ekki sé lengur hægt
að viðhalda kerfinu
eins og það var fyrir
fímm árum, þ.e. áður
en efnahagskreppan mikla skall á.
Allir helstu stjórnmálaflokkarnir
eru sammála um, að ekki megi auka
skuldasöfnun ríkissjóðs og þeir virð-
ast einnig vera á nokkuð einu máli
um, að nauðsynlegt sé að skera niður
útgjöld ríkisins til félagsmála um 16
milljarða marka. Hins vegar era þeir
mjög ósammála um hvaða þætti vel-
ferðarkerfisins eigi að endurskoða.
Enginn flokkur hefur lagt fram
málefnalegar og nákvæmar tillögur
um endurskipulagningu velferðar-
kerfisins. Eini viðmiðunarpunkturinn
er álit sérfræðinganefndar sem starf-
aði í umboði Martti Ahtisaaris Finn-
landsforseta í fyrrahaust. Markmið
nefndarinnar var að efna kosninga-
loforð Ahtisaaris um að binda enda
á atvinnuleysi landsmanna en nefnd-
arálitið hefur ekki valdið neinum
breytingum. Úr þessu áliti hafa menn
samt tekið til dæmis hugmyndina um
16 milljarða marka niðurskurð sem
vaxandi skatttekjur.
Finnar greiða nú þegar hærri
skatta en flestir aðrir og því er útilok-
að að viðhalda velferðarkerfinu með
skattahækkunum. Það hefur reynst
erfitt að draga saman seglin hlut-
fallslega jafn mikið á öllum sviðum
enda er til dæmis ekki hægt að spara
ÞINGHUSIÐ í Helsinki.
Atvinnuleysi í Finn-
landi hefur sexfaldast
á síðustu hÓTum
árum, hækkað úr
3 prósentum
í 19 prósent.
nú er orðinn helsti þátturinn í efna-
hagslegri trúaijátningu stjórnmála-
fiokkanna.
Ógnvænleg skuldasöfnun
Staðan nú er sú að fjárlagahalli
finnska ríkisins er 63 milljarðar finn-
skra marka (u.þ.b. 760 milljarðar
ísl. kr.). Skuldir ríkis-
ins era mjög miklar
en áhyggjurnar eru
þó ekki mestar af
þeim, heldur af því
hve skuldasöfnunin
er hröð.
Á undanförnum
fjórum áram, í vald-
atíð hægristjórnar
Eskos Ahos, hefur
þetta ójafnvægi rík-
isfjármálanna orðið að helsta
áhyggjuefni stjórnmálamanna. Tekj-
ur af sköttum hafa dregist saman
vegna kreppunnar en samtímis hefur
atvinnuleysi sexfaldast, úr 3 prósent-
um í 19 prósent. Eru nú tæplega
500.000 Finnar án atvinnu en at-
vinnuleysisbætur eru aðallega borg-
aðar úr ríkissjóði.
OECD telur meðal annars, að at-
vinnuleysisbótakerfið sé allt of fijáls-
legt í Finnlandi. Hins vegar þyrfti
atvinnuleysið að minnka verulega til
þess að jafnvægi næðist í ríkisíjár-
málum. Jafnvægið felur í sér bæði
minni útgjöld vegna atvinnuleysis og
12% af launakostnaði eins sérfræð-
ings á sjúkrahúsi. Það er því aðeins
róttæk endurskoðun sem getur skilað
árangri.
Einn nýr flokkur reynir að ná þing-
sætum með því að boða í raun enda-
lok velferðarkerfisins. Það er Flokkur
Ungfinna sem aðhyllist nokkurs kon-
ar „thatcherisma“.
Sækir hann helst -------------------
fylgið til hægriarms
Hægriflokksins enda
svarar það, 4%, til
fylgistaps Hægri-
flokksins.
Jafnaðarmenn
vilja skera niður
Stærsti flokkur- _______
inn, Jafnaðarmanna-
flokkurinn, er mjög háður vilja Al-
þýðusambandsins (SAK). Það þýðir
meðal annars, að erfitt yrði að lækka
atvinnuleysisbætur að frumkvæði
krata. Núverandi hægristjóm reyndi
það einu sinni en SAK hótaði strax
með allsheijarverkfalli. Hafa tals-
menn SAK því tekið það óstinnt upp
þegar kratahöfðingjar hafa nefnt
endurskoðun atvinnuleysisbótakerf-
isins.
Það eru þó aðrir stórir þættir sem
launþegaflokkur eins og krataflokk-
urinn getur notfært sér. í kjölfar
aðildar Finna að Evrópusambandinu
var samið um stórfellda hækkun á
Tekjur af sköttum
hafa dregist saman
vegna kreppunnar
og útgjöld vegna
atvinnuleysisbóta
stóraukist.
opinberum styrkjum til
landbúnaðarins. Jafn-
aðarmenn voru andvígir
því og formaður þeirra,
Paavo Lipponen, segist
geta hugsað sér að taka
allt að fimm milljarða
marka af bændum.
Ætli hann sér hins veg-
ar að mynda stjórn með
þátttöku Miðflokksins,
er eins gott fýrir hann
að gieyma þessum
áformum strax.
Það er nokkuð óljóst
hvort styrkir til land-
búnaðarins eigi að telj-
ast til félagslegra út-
gjalda eða til atvinnu-
mála. Kratar og hægri-
menn telja gjarnan
þessar bætur til félagslegra útgjalda
en miðflokksmenn, sem sækja fylgið
í sveitirnar, líta svo á, að um sé að
ræða framlög til atvinnumála.
Paavo Lipponen er líklegastur sem
forsætisráðherra að kosningum iokn-
um. Kosningaloforð hans varðandi
ríkisfjármálin hljóða upp á 20 millj-
arða marka niðurskurð. Þetta er
veralega meiri niðurskurður en nú-
verandi stjórnarflokkar telja fram-
kvæmanlegan.
Samsteypustjórn
eini kosturinn
Skoðanakannanir spá jafnaðar-
mönnum allt að 30% fylgi í kosning-
unum en þeir geta samt aldrei mynd-
að stjórn einir. Mjög ólíklegt þykir
einnig að Lipponen takist að mynda
minnihlutastjórn eins og Ingvar
Carlsson gerði í Svíþjóð. Hefur Lipp-
onen þá um þrennt að velja: Áð
mynda samsteypustjórn með þátt-
töku Miðflokksins, Hægriflokksins
eða Vinstrabandalagsins.
Hægriflokkurinn sat í stjórn með
krötum fyrir fjórum áram. Eru skoð-
anir þessara flokka mjög líkar til -
dæmis varðandi afstöðu til landbún-
aðar. Hins vegar voru kratar og mið-
flokksmenn vanir að sitja í stjórn
saman um áratugaskeið. Vinstra-
bandalagið er eini flokkurinn sem
vill alls engan niðurskurð í félagsleg-
um útgjöldum.
Samdráttur í ríkisrekstrinum veld-
ur auðvitað hræringum í þjóðfélag-
inu. Heilbrigðisþjónustan og skóla-
kerfíð eru í brennidepli einmitt nú
þegar hitna fer í kosningabarátt-
unni. Sjúkraliðar og kennarar hafa
orðið fyrir tekjurýrnun undanfarin
ár þegar ríkið og
sveitarfélögin hafa
samið við stéttarfé-
lögin um launafryst-
ingu. í reynd hefur
þetta þýtt versnandi
kjör, til dæmis í
kennarastétt þar sem
launabætur og auka-
vinna hafa fallið nið-
ur í flestum tilvikum.
Víðtækt verkfall
sjúkraliða og kennara verður líklega
efst á baugi í fréttum næstu vikurn-
ar en erfitt er að segja um hvaða
áhrif þessar kjaradeilur muni hafa á
framvindu kosningabaráttunnar.
Kjósendur skilja að sjálfsögðu, að
skuldasöfnun ríkissjóðs getur valdið
miklum erfíðleikum í framtíðinni, en
almenningur hefur samúð með
sjúkraliðum og kennurum. Það þykir
ekki eðlilegt, að verkamenn í pappírs-
verksmiðju skuli fá 30% hærri laun
en kennarar en þeim fyrrnefndu tókst
nýlega að knýja fram verulegar
iaunahækkanir með verkfallsboðun.