Morgunblaðið - 12.03.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 12. MARZ 1995 19
til að spjalla við yfirburðagreindan
ungling sem gekk um með byssu
og skaut nánast á hvað sem fyrir
var. Þau skrifuðust á heillengi og
þar sagði hann frá lífi sínu," segir
Lára og kveðst geta haldið áfram
að telja upp fjölda annarra verk-
efna.
Engin könnun á þekkingu
- Hefur verið kannað hvort
nemendur sem hafa lengi unnið við
KIDLINK standi betur að vígi varð-
andi almenna þekkingu en hinir sem
engan aðgang hafa að tölvum?
„Nei, það hafa engar slíkar kann-
anir verið gerðar. Menntamálaráðu-
neytið hefur gert eina könnun og
hún snerist um hversu margar tölv-
ur og forrit voru til í skólunum,"
segir Lára og telur það dæmigert.
Hún segir að möguleikamir í
tölvunotkun séu ótæmandi og hægt
sé að vinna meðlalla aldurshópa.
Meðal annars hafi komið fyrirspum
erlendis frá hvort væri hægt að
hafa sex ára böm í samskiptaverk-
efni á netinu. „Ég hugsaði með mér
að það væri kannski einum of.
Ákvað síðan að leyfa stráknum
mínum sem þá var sex
ára að prófa. Hann byrj-
aði að skrifa örstutt
bréf. „Ég á heima niður
við sjó. Eg má ekki fara
niður að sjó af því að
hann er hættulegur,"
skrifaði hann. „Af
hverju mátt þú ekki fara
niður að sjó? Við fömm
alltaf á sunnudögum“
spurði jafnaldri hans í
Perú og þá upphófst mikil fræðsla
í kringum hvað er ólíkt með sjónum
í Reykjavík og í Lima í Perú.
í einu spjallinu kom skipastigi inn
í umræðumar og i annað skipti járn-
brautarlest, sem hvort tveggja kall-
aði á umræður. Hann var meðal
annars í samskiptum við böm í
Tasmaníu og Bretlandi og hafði
mjög gaman af vegna þess að
krakkar vom að segja frá. Hann
skrifaði að jafnaði eitt bréf á viku
eða aðra hvora viku. Auðvitað þurfti
ég að þýða allt fyrir hann, þannig
að ég er ekki að segja að kennari
geti sinnt 30 bama bekk. Hins veg-
ar er ég viss um að mjög margir
foreldrar em tilbúnir að aðstoða
börn sín við að skrifa 3-4 línur á
ensku öðm hvom. Þegar þau em
orðin 11—12 ára þá geta þau spjar-
að sig sjálf.“
Umsvif ISMENNT eykst
Umsvif íslenska menntanetsins
hafa aukist gífurlega að undan-
förnu, að sögn Lám, og em starfs-
menn sex í fullu starfí auk þriggja
skólanema í hlutastarfi. Sá mis-
‘skilningur er algengur að íslenska
menntanetið tilheyri menntamála-
ráðuneytinu, enda segir Lára að
þeim fínnist það ákaflega broslegt
þegar spumingum eins og „Hvað
segir íslenska mennta- ---------
kerfið um þetta?" er
beint til þeirra.
íslenska menntanetið
er aftur á móti einkafyr-
irtæki og er upphafs-
maður þess Pétur Þor-
steinsson, skólastjóri á
Kópaskeri, sem setti upp
tölvumiðstöð þar 1988.
Hann byijaði með eina
tölvu og módem og varð
„Hugsjónfn
með KIDLINK
er að börn
kynnist menn-
ingu hvers
annars og sýni
þar með enga
fordóma."
„Við þurfum
að takastá
við hvernig
tölvur nýtast
í bókmennt-
um, móður-
máli og fleiri
greinum."
gmnnskólinn á Raufarhöfn fyrstur
til að tengjast miðstöðinni. Smám
saman fylgdu skólarnir á norðaust-
urlandi í kjölfarið og síðan aðrir.
Þá var starfsemin orðin of umsvifa-
mikil fyrir Pétur, þannig að árið
1992 stofnaði hann ásamt Láru,
Jóni Eyfjörð og Birni Þór Jónssyni
hlutafélag um Islenska menntanet-
ið.
Tölvunám fyrir tilviljun
Þegar Lára er spurð hvemig hún
hafí komið að fyrirtækinu segir hún
að áhugi hennar á tölvum hafi kom-
ið til með undarlegum hætti. Hún
hafí alltaf ætlað sér að verða „bisn-
esskona" og fór því í Samvinnuskól-
ann. Þegar hún útskrifaðist þaðan
vann hún við innflutning á efni til
raflagna og sinnti því í tíu ár.
„Þá keyptum við tölvu,“ segir
hún íbyggin á svip. „Ekkert af for-
ritunum virkaði, þannig að við vor-
um með forritara öll kvöld að lag-
færa þau. Þá voru allar keyrslur
ákaflega tímafrekar og þarna sát-
um við kvöld eftir kvöld svo að ég
fór fram á að hann kenndi mér
forritun meðan við biðum. Á ein-
hveijum mánuðum gat ég farið að
laga forritin sjálf og þar með var
áhuginn vakinn," segir hún.
Hún skellti sér upp úr því í nám
og útskrifaðist sem kerfisfræðingur
úr Tölvuháskólanum 1989, tók síð-
an kennslufræði í háskólanum og
miðaði hana við tölvukennslu. Hún
bætti við sig námi f London og hjá
NATO.
„Ég varð gríðarlega hrifín af því
hvernig hægt er að nota tölvur í
námi og fékk hugljómun um að
þama væri verkfæri sem hægt
væri að nota til skemmtilegra hluta.
Ég sá fyrir mér að sjálf hefði ég
getað gert hitt og þetta í skóla, ef
tækin hefðu verið fyrir hendi," seg-
ir hún staðráðin í því að aðrir nem-
endur megi ekki fara á mis við það.
Fólk er mjög opinskátt
- Þetta gefur greinilega mikla
möguleika bæði í skólakerfinu og
utan þess, en verða samskipti
manna ekki ópersónu-
leg?
„Það er frekar hætta
á að þau verði of per-
sónuleg," segir Lára og
bætir við að spuming
sem þessi geti ekki kom-
ið frá öðmm en þeim
sem þekki ekki til tölvu-
samskipta.
_________ „Þegar fólk situr við
tölvuskjá segir það oftar
meira um sjálft sig en augliti til
auglitis. Maður skrifast á við ein-
hvem, fær ákveðna mynd af honum
í huganum og síðan hittist fólk jafn-
vel.
Nemendur hér innanlands hafa
til dæmis með sér félag og þeir
ákváðu í fyrrasumar að hittast í
útilegu í Ásbyrgi. Sumir höfðu
aldrei hist en þekktust einungis í
gegnum netið,“ segir Lára og kallar
snarlega fram mynd af hópnum á
skjánum ásamt frásögn af ferðinni,
sem nemendur höfðu sett inn í kjöl-
farið.
Lára hefur ferðast víða til að
halda fyrirlestra um menntanetið,
því í Evrópu er iitið til íslands sem
forystulands á þessu sviði. Hún
leggur áherslu á að sér hafí alls
staðar verið tekið sem gömlum vini.
Ástæðan sé sú að hún hafí kynnst
fólkinu fyrst i gegnum samskipti á
netinu.
„Samstarfsmenn mínir eru um
allan heim og ég þarf að ráðfæra
mig við mann á Nýja Sjálandi, í
Perú eða Ósló. Ef klippt verður á
þessa línu verð ég ótrúlega einangr-
uð,“ segir hún svo.
Með blikkandi eyrnalokka
Hún rifjar upp hvernig fólk komi
þó oft á óvart miðað við það sem
hún hafi gert sér í hug-
arlund og tekur dæmi
af samstarfskonu í Bos-
ton. „Hún er um sjötugt
og stýrði þemaverkefn-
inu „Ferðast um heim-
inn“ sem 550 börn frá
60 löndum tóku þátt í.
Henni fannst það ekkert
mál. Hún var einnig
__ verkefnisstjóri „Festiv-
als“ sem var þemaverk-
um hátíðir og stýrði því af
efni
sömu röggsemi. Ég sá því fyrir mér
granna snaggaralega konu sem
leysti öll vandamál.
Þegar ég kom til Bandaríkjanna
tók á móti mér þessi gríðarlega
stóra kona sem var að minnsta
kosti höfðinu hærri en ég. Hún
klæddist fötum í öllum regnbogans
litum og kórónaði allt með eyma-
lokkum sem blikkuðu. Ég lýg því
ekki,“ segir Lára og hlær óstöðv-
andi. „Hún hafði keypt þá í tölvu-
búð og þeir blikkuðu rauðum og
grænum ljósum,
Hún var frábær starfskraftur en
ég hefði örugglega aldrei fengið
hana til að stjórna verkefnum ef
ég hefði séð hana fyrst. Hún hefði
aldrei fengið að njóta sannmælis.
Það jákvæða við netið er að þar fer
fólk ekki í manngreinarálit heldur
njóta einstaklingamir sín fyrir eigin
hæfileika."
Tölvunotkun algeng
í Olduselsskóla
OLDUSELSSKOLI er
einn þeirra skóla sem
standa framarlega í
tölvukennslu og -notk-
un. í fyrra tóku 10 ára
nemendur þátt í til-
raunaverkefni undir
stjóm kennara síns,
Sigrúnar Ólafsdóttur.
Fólst verkefnið í að
gefa út sameiginlega
ljóðabók með banda-
rískum nemendum. Lá
gífurleg vinna að baki
og segist Sigrún hafa
unnið að bókinni á
kvöldin og um helgar í
hálft ár án þess að fá
greitt fyrir. „Ég sótti
um styrk til Reykjavík-
urborgar sem ætlað er
til nýbreytni í skóla-
starfí en fékk aldrei neitt svar.
Það er ljóst að þegar þessi mikla
vinna er einskis metin minnkar
áhuginn og ég kem ekki til með
að vinna kauplaust aftur að slíku
verkefni," sagði Sigrún í samtali
við Morgunblaðið.
Hugmyndin að verkefninu kom
frá Bandaríkjunum og var notast
við einfalt japanskt ljóðform.
„Bömin ortu ljóð og samskiptin
gengu daglega á milli og jafnvel
oft á dag. Þetta var mjög tíma-
frekt, því það kom í minn hlut að
þýða ljóðin ásamt eldri nemanda
í skólanum og setja þau inn í tölv-
una. í fyrstu sendi ég bréfín heim-
an að frá mér en fékk að lokum
módem í kennslustofuna og þá
gátu nemendur fylgst með hvemig
samskiptin gengu fyrir sig.“
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
SIGRÚN Ólafsdóttir segir nauðsynlegt að ætla tölvu-
notkun tíma í stundaskrá til þess að
kennslan verði markviss.
enginn tími sé ætlaður
til að vinna verkefni
sem þetta. „Ef við vilj-
um brydda upp á nýj-
ungum verðum við að
stela tíma frá stærð-
fræði, íslensku eða öðr-
um fögum,“ sagði hún.
Nemendur í Öldu-
selsskóla hafa aðgang
að tölvum utan skipu-
legrar kennslu, en Sig-
rún segir það ekki eiga
við alls staðar. „Mér er
óskiljanlegt hvernig
hægt er að veita öllu
þessu fé til skólanna en
fylgja því ekki eftir. Til
þess að kennslan verði
markviss verður að ætla
tölvunotkun tíma á
stundatöflu."
Suœarið fölnar,
fugiasðngurinn Arfhar
o« «1H verÖur hvftt
Th« *ummcr withers.
Bird* are bacommg kilent.
Evwything geu whito.
SÝNISHORN úr Ijóðabókinni.
Nýr heimur opnast
Sigrún segir nemendur hafa
haft gaman að verkefninu og öðl-
ast mikla víðsýni en bendir á að
Tvær flugur í einu höggi
Auk þessa verkefnis hefur Sig-
rún átt samvinnu við enskukenn-
ara skólans. Fá til dæmis 12-13
ára nemendur einn tíma á viku í
tölvuveri skólans, þar sem þeir
læra hvort tveggja í senn ensku
og tölvunotkun. „Við notum enskt
tölvuforrit frá Námsgagnastofnun
auk annarra sem ég hef keypt
erlendis."
Hún kveðst hafa prófað KID-
LINK-verkefni en segir að það
hafí ekki gengið upp. „Hópurinn
var of stór auk þess sem illa gekk
að fá svör frá Bandaríkjunum."
Sigrún kennir einnig 10-11 ára
nemendum á tölvur, þar sem þau
læra ritvinnslu og fíngrasetningu.
Ummæli í erlendum
blöðum og tímaritum
Á NORÐURLÖNDUM og raunar
víða í Evrópu er litið á ísland
sem forystuland varðandi tölvu-
samskipti skólanema.
• t bæklingi Evrópusambands-
ins þar sem fjallað er um tölvu-
samskipti í Evrópu kemur meðal
annars fram að skólar þar séu
almennt ekki tengdir Interneti.
„ísland er eftirtektarverð und-
antekning. 90% allra skóla
landsins eru tengdir íslenska
menntanetinu (ISMENNT), sem
átti upptök sín í litlu þorpi á
norðausturhorni íslands fyrir
tilstuðlan skólastjórans þar með
stuðningi kennara og tölvufræð-
inga,“ segir þar meðal annars.
<
• í bæklingi sem dreift er í
sænska skóla segir: „ísland er
einstakt. Ekki bara fyrir náttúru
þess heldur einnig fyrir það
hvemig íslenskir skólar nálgast
tölvusamskipti."
• í fylgiriti dagblaðsins Times
um menntunarmál 27. maí 1994
er heilsíðugrein um ISMENNT.
Segir blaðamaður í kynningu að
Bretar geti lært mikið af því
hvemig lítið land nálgast svo
stórt upplýsinganet.
Möguleikar í KIDLINK
KIDLINK
• KIDLINK er fyrir böm á aldrin-
um 10-15 ára. Verkefninu er
stjórnað í sjálfboðavinnu af kennur-
um og foreldrum um allan heim.
Börnin taka þátt annað hvort undir
umsjón foreldra eða kennara.
Stjómandi og stofnandi er Odd de
Presno frá Noregi, aðstoðarstjóm-
andi Lára Stefánsdóttir, íslandi.
Aðrir í stjórn koma frá Nýja Sjá-
landi, Japan, Brasilíu, Bandaríkjun-
um og Danmörku.
• KIDLINK skiptist á mismunandi
póstlista, s.s. fyrir foreldra og kenn-
ara (KIDLEADR, KIDPLAN) og
fyrir börn (KIDCAFE, KIDFOR-
UM). Böm og fullorðnir vinna líka
saman að lengri verkefnum
(KIDPROJ).
• Aðalsamskiptin fara fram á ensku
en einnig eru listar fyrir sérstök
tungumál t.d. KIDCAFEN (Norður-
landamál), KIDCAFES (spænska),
KIDCAFEP (portúgalska) og KIDC-
AFEJ (japanska).
• Fylkisháskólinn í N-Dakóta
(vmI.nodak.edu) dreifir póstinum og
veitir KIDLINK ókeypis þjónustu.
• Um 90% íslenskra skóla hafa
beinan aðgang að íslenska mennta-
netinu og þar með KIDLINK. For-
eldrar geta einnig komið með börn
sín í KIDLINK.
• Frekari upplýsingar á tölvupósti:
LISTSERV@VMl.NODAK.EDU
og skrifa einungis GET KIDLINK
GENERAL. Upplýsingar á verald-
arvef: http://kidlink.org:70/0/kid-
link-general.html
RESPONSE
• Eina skyldan sem börn verða að
uppfylla í upphafí er að svara KID-
LINK spurningunum fjórum um sig
sjálf. Stjórnandi er Claus Berg,
kennari og foreldri í Danmörku.
KIDCAFE
• Pennavinir og smáverkefni, t.d.
fyrirspurnir, kannanir o.fl. Stjómað
af Dan Wheeler, háskólaprófessor
í Bandaríkjunum.
KIDFORUM
• Þemaverkefni 6-8 vikur í senn.
Stjómað af Alenku Makuc, kennara
í Slóveníu.
KIDPROJ
• Lengri verkefni stýrt af Mike
Burleigh, kennara í London.
KIDLINK IRC
• Spjallrásir þar sem börn og full-
orðnir hittast og ræða saman mál
sem efst eru á baugi eða í sam-
bandi við þau verkefni sem verið
er að vinna að. Stjórnendur eru
Hannah Sivan og David Lloyd,
kennarar frá ísrael.
KIDLEADR
• Umræður kennara og foreldra
um samstarfsverkefni og hvernig
best sé að vinna að tölvusamskipt-
um barna. Stjómandi Oscar Becc-
era, foreldri í Perú.
KIDPLAN
• Nánari útfærslur verkefna af for-
eldmm og kennurum, stjórnandi
Knut Brátane, starfsmaður
menntamálaráðuneytisins í Noregi.