Morgunblaðið - 22.04.1995, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1995 37
KRISTJÁN
KRIS TINSSON
+ Kris1ján Krist-
insson fæddist
9. janúar 1919 í
Leirhöfn, elstur
sex systkina. Hann
lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Ak-
ureyri 14. apríl sl.
Foreldrar hans
voru hjónin Krist-
inn Krisljánsson,
bóndi og járnsmið-
ur í Nýhöfn, og
Sesselja Benedikts-
dóttir. Systkini
Kristins voru
Helga Sigríður,
Benedikt, Steinar, Sigurður
Jóhann og Guðmundur. Eru
þau öll á lífi nema Benedikt sem
dó ungur. Kristján kvæntist
þýskri stúlku, Maríu Bruhne,
f. 13. september 1928, 8. sept-
ember 1951. Þeim varð fjög-
urra barna auðið. Elstur var
Wolfgang Jóhann, f. 23. nóvem-
ber 1949, d. 29. apríl 1971, þá
Kristinn, f. 18. nóvember 1951,
d. 26. nóvember 1980, María,
f. 25. nóvember 1954, og Hans
Alfreð, f. 10. desember 1960.
Kristján verður jarðsunginn
frá Snartarstaðarkirkju í dag,
22. apríl, og hefst athöfnin kl.
14.00.
Á FÖSTUDAGINN langa missti ég
minn besta vin, mág minn Kristján
í Sandvík.
Andlát hans kom mér í raun
ekki á óvart. Eftir uppskurðinn og
aðgerðina á Akureyri nú í febrúar,
dvínaði þrekið og greinilegt var að
eitthvað mikið varð að ske ef hann
átti að ná heilsu á ný. Þegar við
Helga mín kvöddum hann á spítal-
anum á Húsavík, viku fyrir andlát-
ið, sáum við bæði að hveiju gæti
stefnt. Mér fannst þá ég vera að
kveðja hann í hinsta sinn.
Hugurinn hvarflar til baka og
minningarnar streyma fram eins
og myndir á tjaldi. Alltaf er Stjáni
minn fyrir miðri mynd, en sviðið
tekur stöðugum breytingum. Sam-
vinna okkar bændanna á Leirhafn-
arbæjunum gerði okkur mögulegt
að byggja upp okkar býli og sjá
fjölskyldunum farborða. Efnin voru
ekki mikil og því varð að nýta það
vel sem landið og hafið hafði að
bjóða. Húsin reistum við eitt af
öðru, — íbúðarhús, fjárhús, hlöður
og hjalla. Rekaviðurinn var ristur í
stoðir og sperrur eða sagaður niður
í fjárhúsgrindur undir féð. Kleyf-
ustu spýtumar fóru í girðingar-
staura. íbúðarhúsin í Sandvík og
Miðtúni voru bæði byggð úr err-
steini sem við steyptum í vél sem
hugvitsmaðurinn, pabbi þinn og
tengdafaðir minn, Kristinn í Ný-
höfn, smíðaði.
Þau þættu ekki merkileg í dag
tækin sem við höfðum til að yrkja
með jörðina. Móarnir voru brotnir
og sandbörðin sléttuð, melarnir
þaktir mold en stórgrýti ýtt út fyr-
ir túnjaðarinn. Með litlum Farmal
Cub voru túnin slegin og heyinu
snúið og inn komst það í hlöðurnar
þótt það kostaði bæði svita og tár.
Sælustundirnar að loknu erfíðu
dagsverki voru þó þreytunni yfír-
sterkari. Þær vom sigurlaun hins
örþreytta manns. Með þessum litla
traktor brutum við móana, smíðuð-
um á hann ýtu og með honum dróg-
um við trén úr fjörunni. Hann var
6 hestöfl að mig minnir, en við
bættust okkar öfl. Ég man vel eftir
okkur, jafnvel báðum vera að ýta
þessu litla tæki. Settum hann í gír
og settum svo herðarnar á þá staði
þar sem helst var viðspyrnu og ýtt-
um sameiginlega, og ég held að við
höfum stundum verið dtjúgari en
vélin þegar við tókum báðir á.
Snemma á búskaparárum okkar
keyptum við ásamt Steinari bróður
þínum mótorbát sem við nefndum
Hafþór. Það var mikið happafley
og mörg tonnin færðum við að
landi. Þeir voru dá-
samlegir dagarnir út
við Rauðanúp þegar sá
guli var vel við. Það
kom fyrir að við tví-
hlóðum bátinn, settum
þá aflann í land í Geir-
svík eða á Gijótanesi
og síðan var haldið út
á miðin á ný. Það voru
ánægðir en þreyttir
menn sem sigldu inn á
Leirhafnarvíkina í
miðnætursólinni með
drekkhlaðinn bát í
annað sinn þann dag-
inn.
Þegar vel gekk í grásleppuveið-
inni söltuðum við um 100 tunnur
af hrognum og í mörg ár eftir að
við hættum sameiginlegri útgerð á
Hafþóri lagðir þú fyrir grásleppuna
á litla bátnum þínum. Síðustu árin
fórstu þó ekki lengra en rétt út
fyrir skeijasundið þar sem þú gjör-
þekktir hveija flúð og hveija flæðu.
En traustustu böndunum tengd-
umst við mássi minn þegar við lág-
um xveir saman á grenjum austur
í heiði og biðum eftir því að lágfóta
léti sjá sig. Það er engin sæluvist
að liggja illa búnir algerlega hreyf-
ingarlausir klukkustundum saman
í hvassviðri og hríðaslyddu norður
á Melrakkasléttu. Við höfðum þó
prímus sem við reyndum að hita
upp með tjaldið, ef hann þá gleymd-
ist ekki í ákafanum þegar við lögð-
um af stað að heiman. Sterkari eru
þó minningarnar um vornætumar
björtu, þá djúpu kyrrð og ró sem
hvíldi yfir heiðinni frá miðnætti og
fram undir óttuna, þegar fyrstu
geislar morgunsólarinnar brutust í
gegnum lognmóðuna út við sjón-
deildarhringinn í austri. Þá skyndi-
lega var riæturkyrrðin rofin. Lóan
hóf sinn dýrðarsögn, hrossagaukur-
inn og spóinn tóku undir með
ijúpnaskaranum sem fór að kallast
á við nágranna sinn á næst holti.
Ég vil þakka þér, Stjáni minn,
þessar góðu minningar.
Við Helga mín munum sakna
þess að sjá þig ekki oftar koma
labbandi neðan frá Sandvík á þinni
morgungöngu með Skugga, hund-
inum þínum sem batt svo sterkum
böndum sínum við þig. Sléttan okk-
ar hefur misst einn af sínum bestu
sonum.
Svífur frá djúpi sólin skær,
söngfuglar kveða snjöllum rómi,
dagperlur fagrar blika á blómi,
svifur of engi blíður blær.
Af nætursvefni nývöknuð
náttúran gervöll lofar Guð.
(Kristján Jónsson fjallaskáld)
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég þig, kæri mágur. Við Helga
mín vitum að þín bíður góð móttaka
á himnum. Þú varst traustur bróð-
ir, vinur og félagi.
Árni Pétur Lund.
Móðurbróðir minn, Kristján
Kristinsson í Sandvík á Melrakka-
sléttu, er látinn, 76 ára að aldri.
Kristinn unni Leirhöfn mikið og
ásamt Sesselju byggði hann upp
jörðina Nýhöfn sem er 'A úr óskiptu
Leirhafnarlandi. Settu þau hús sitt
við sjóinn á svonefndum Leirhafn-
artanga. Þau eignuðust sex börn
og var Kristján sá er hér er minnst
þeirra elstur Bar hann heiti afa síns
Þorgrímssonar frá Hraunkoti í Að-
aldal og var ekki undarlegt svo
mikið sem Kristni þótti til um föður
sinn.
I Leirhöfn þykir fallegt og sömu-
leiðis í Nýhöfn. í norðaustri rís
Rauðinúpur tignarlegur úr sæ og
frá honum fjallahringur sem lokast
með Snartarstaðanúp í suðri. Af-
markar þessi fjallahringur undir-
lendi sjávar. Til vestur sést til Tjör-
ness, Kinnarfjalla og Tröllaskaga.
Til norðus er hafið og himinn svo
langt sem augað eygir og í júní
má sjá sólina tylla sér niður á speg-
ilsléttan hafflötinn og rísa að nýju
MINNINGAR
án hvíldar. Þannig eru bernsku-
stöðvar Kristjáns og við þær tók
hann tryggð.
Kristján var vel meðalmaður á
hæð, grannvaxinn, skarpleitur, vel
að manni og harðduglegur að hveiju
sem hann gekk. Ungur fór hann
um tíma á togara og held ég að
sjómennskan hafi ætíð heillað hann.
Kristján var laghentur og ágætur
smiður, átti enda stutt að sækja
þá eiginleika.
Árið 1949 var ráðin í Nýhöfn ung
þýsk stúlka, María Bruhne. Er
skemmst frá því að segja að með
Maríu og Kristjáni tókust ástir og
gengu þau í hjónaband. Þau byggðu
fljótlega íbúðarhús örskammt frá
Nýhöfn og nefndu Sandvík.
Um svipað leyti hófu einnig bú-
skap systkini hans Helga í Miðtúni
og Steinar í Reistamesi, hvert á
sínum hluta úr Nýhöfn þannig að
jarðnæðið var ekki ótakmarkað.
Fyrstu árin vom þeir bræður með
sameiginlegt fjárhús en fljótlega
byggði Kristján sér sitt eigið og
ræktaði tún sín. Þótt ekki væri
aðstaða til að hafa margt fé, voru
afurðir góðar og afkoman síst lak-
ari en hjá öðrum. Þá var Kristján
duglegur að sækja aðra vinnu sem
gafst, var í sfld á sumrin, slátur-
húsi á haustin og refaveiðum á
vorin. Var hann annáluð skytta
hvort heldur hann átti við lágfótu,
fugl eða sel.
Það er stutt á milli bæjanna Mið-
túns og_ Sandvíkur og milli föður
míns, Áma Péturs, og þeirra
bræðra Kristjáns og Steinars var
mikil samvinna, einkum þó Krist-
jáns og því kom það af sjálfu sér
að milli krakkanna í Sandvík og
okkar bræðranna í Miðtúni mynd-
uðust afar sterk tengsl. Ekki var
fyrr farið á fætur en hringt var
milli bæja og mælt sér mót, t.d. að
sækja kýrnar, smíða fleka, byggja
kofa, fara á hestbak eða annað sem
ákveðið hafði verið þegar skilið var
seint kvöldið áður. Auðvitað kom
það oft í hlut foreldranna að að-
stoða og snemma fóru líka foreldr-
arnir að geta nýtt sér barnahópinn
við búskapinn. Allt gekk þetta
árekstralaust og krakkarnir heima-
gangar á báðum heimilum. Kristján
þekkti hugsanagang þeirra og hafði
gaman af þeim. Minnist ég hans
sitja og hlusta á masið í okkur með
pípuna sína brosandi að vitleysunni
sem út úr okkur rann. Þá áttu feð-
umir til að rétta okkur hjálparhönd
og man ég eftir þegar Stjáni aðstoð-
aði mig og Kidda son sinn við að
setja upp miðstöð í moldarkofa. Ég
veit að hann hafði gaman af uppá-
tækinu. Þannig liðu bama- og ungl-
ingsárin á þessum stað við eilíft
sólskin og gott veður.
En skammt var í alvöru lífsins.
Þann 29. apríl 1971 dmkknaði
Wolfgang í höfninni í Leirhöfn,
þegar lítilli fleytu hvolfdi skammt
frá landi. Vom þeir bræður Volli
og Kiddi, eins og þeir vom jafnan
kallaðir, ásamt þriðja manninum
að fara í land frá því að leggja
báti við legufæri. Kristinn var mjög
hætt kominn en lifði slysið af enda
mikill þrekmaður. Að sjálfsögðu
fékk þetta áfall mikið á þau hjónin
Maríu og Kristján. En skammt var
högga á milli og níu árum seinna
fórst Kristinn sonur þeirra ásamt
öðmm manni er bátur þeirra sökk
í aftakaveðri á leið frá Ákureyri til
Kópaskers þann 26. nóvember
1980. Það voru erfíðir stundir sem
þau áttu María og Kristján meðan
leit stóð yfir sem þó bar ekki árang-
ur. Þessi slys settu mark sitt á
Kristján og þarf engan að undra.
Var sem lífsneistinn hefði að ein-
hveiju leyti slokknað, lífið e.t.v.
misst að hluta tilgang sinn. Kristinn
var þá nýlega búinn að byggja íbúð-
arhús á Kópaskeri og stofna heim-
ili með Guðrúnu Eiríksdóttur og
tveimur sonum hennar. Saman áttu
þau lítinn dreng sem ber nafn afa
síns, Kristjáns. Þá átti Kristinn eina
dóttur fyrir, Ester, sem bjó hjá
móður sinni.
Að missa tvo gjörvulega syni á
sviplegan hátt hlýtur að beygja
menn, en þeir sterku brotna ekki
og það gerðu hvorki Kristján né
María. En stórt skarð var höggvið
í fjölskylduna í Sandvík og fyrir
leikfélagana og bræðurna í Miðtúni
verður það ekki fyllt. í Sandvík var
alltaf gott að koma og fyrir allar
samverustundir á æskuámm er
Kristjáni nú þakkað.
Fyrir rúmum tíu ámm hætti
Kristján sauðfjárbúskap. Bjó hann
áfram í Sandvík með Maríu og syn-
inum Hans Alfreð sem stundað
hefur sjómennsku frá Leirhöfn og
víðar. Sótti Kristján vinnu um tíma
á Kópasker og stundaði grásleppu-
veiðar að vori á bát sínum frá Ný-
höfn. Þá nytjaði hann tún sín og
seldi hey. María dóttir þeirra er
gift Hauki Þórissyni, starfsmanni
Hitaveitu Suðurnesja, og búa þau
í Vogum, Vatnsleysustrandar-
hreppi. Eiga þau þijú börn, Þóri,
Jóhann Kristin og Maríu Margréti.
Þá átti María dreng fyrir, Vigni
Skúlason. Vignir hélt mikið upp á
afa sinn og ömmu og dvaldi oft hjá
þeim fyrir norðan, enda þar gott
að vera. Það var að bera í bakkafull-
an lækinn hjá þeim Maríu og Stjána
þegar Vignir lenti í mjög alvarlegu
mótorhjólaslysi sl. sumar á leið
norður til afa og ömmu. Var honum
vart hugað líf en er nú á batavegi.
Já, mikið hefur verið lagt á fjöl-
skylduna í Sandvík.
Kristján var líkamlega hraustur
fram á eftir ár en þá fór þrekið
smám saman að dvína. Síðast heim-
sótti ég Kristján og Maríu í stuttri
heimsókn á æskustöðvarnar sl.
sumar. Drakk ég hjá þeim kaffi í
sólskini á tröppunum í Sandvík. Það
var gaman að ræða við þau þessa
stund, hvort heldur það var um al-
vöru lífsins sem nóg er af eða þeg-
ar rifjaðar voru upp gamlar endur-
minningar. Þá kímdi Stjáni eins og
svo oft áður.
Fyrir nokkrum vikum fór hann á
sjúkrahúsið á Akureyri í stóra að-
gerð. Hann kom aftur heim en var
svo lagður inn á sjúkrahúsi á Húsa-
vík skömmu fyrir páska. Á skírdag
versnaði honum skyndilega og var
fluttur til Akureyrar. Daginn eftir,
föstudaginn langa, lét hann aftur
augun í síðasta skipti. Hjá honum
vakti hans María. Friður færðist
yfir andlit þreytts manns sem hafði
fengið að bera sínar byrðar á lífs-
leiðinni. Ég trúi því að á móti hon-
um hafí tekið synir hans sem hann
saknaði svo mjög og leitt hann í
eilíft ríki Guðs.
Um leið og ég kveð kæran
frænda minn Kristján í Sandvík
hinstu kveðju, votta ég og mín fjöl-
skylda Maríu, bömum hans og öðr-
um aðstandendum dýpstu samúð.
Blessuð sé minning Kristjáns í
Sandvík.
Níels Árni Lund.
í dag, þegar vorið ætti að vera
komið, verður frændi minn, Kristján
Kristinsson, jarðsunginn frá
Snartastaðakirkju. Eitt lífskeið get-
ur skipst í vor og sumar, og svo
haust og vetur. Kristján frændi
minn var af eldri kynslóðinni, einn
af frændfólki mínu sem skapaði það
umhverfi, ást og umhyggju sem
við, stór hópur af frændsystkinum,
ólumst upp í.
Vorið 1949 urðu miklar breyting-
ar hjá föðurfjölskyldu minni þegar
tvær ungar þýskar stúlkur komu
þangað sem vinnukonur. Önnur
stúlkan, María Bruhne, varð síðar
lífsförunautur Kristjáns frænda
míns. Það var örugglega hans
mesta gæfuspor í lífínu að ganga
að eiga hana, því þau voru mjög
samhent hjón. María eignaðist
dreng eftir að hún kom til Islands,
Wolfgarig Jóhann, sem Kristján
gekk í föðurstað. Þau eignuðust
síðan þijú börn saman og í dag eru
barnabörnin orðin sex.
Þegar ég hugsa til þess tíma sem
ég var barn að alast upp norður á
Sléttu, þá fínnst mér að það hafí
altaf verið sumar, þar sem himinn
og haf runnu saman í einn bláma.
Þar sem lífsafkoman byggðist á
landbúnaði og sjófangi og allt iðaði
af lífi. Stundum kvað við skothljóð
þegar Kristján í Sandvík var að
skjóta sel, en Kristján var góð
skytta og veiðimaður. Það fylgdi
því alltaf ákveðin spenna hjá okkur
bömunum að skoða veiðina, hvort
sem það var selur, tófa, fuglar eða
fískar. Þetta var allt hluti af dag-
lega lífinu þar sem pabbamir sáu
um útiverkin og mömmurnar voru
heima við matargerð við eldhús-
bekkinn og tíminn stóð nánast kyrr.
Svo kom haust. Við frændsystk-
inin vomm orðin fullorðin og lífið
var ekki endalaust sumar. Það kom
haust hjá hjónunum í Sandvík þeg-
ar elsti sonur þeirra, Wolfgang Jó-
hann, drukknaði í hörmulegu slysi
heima í fjörunni og síðar varð ann-
að hörmulegt slys þegar Kristinn,
sonur þeirra fórst með rækjubátn-
um Trausta ÞH 8 frá Kópaskeri.
Hjónin frá Sandvík urðu fyrir
mikilli sorg. Þar studdu þau hvort
annað eins og þau höfðu gert í
gegnum lífið. Heilsunni fór að hraka
og allt í einu var frændi minn orð-
inn gamall maður og ég komin á
miðjan aldur. Ég kom alltaf við hjá
þeim þegar ég fór austur á Sléttu.
En það voru komnir aðrir tímar og
nú voru umræðuefnin barnabörnin.
Síðustu dagana var Kristján á
sjúkradeildinni sem ég vinn á. Það
var ánægjulegt að fá að hjúkra
honum og sjá að hann var að hress-
ast og þegar Vignir dóttursonur
hans kom norður til afa síns hvað
það gladdi gamla manninn mikið.
Það var stefnt að því að hann færi
heim eftir helgina. En svona var
lífið, hann andaðist á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri 14. aprfl.
Ég vil þakka Kristjáni frænda
mínum það sem hann gaf mér í líf-
inu; kynni af góðum manni, sem
ég heyrði aldrei segja styggðaryrði
um nokkurn mann á sinni lífs-
göngu. Ég vil votta Maríu og fjöl-
skyldunni í Sandvík mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Sesselja Steinarsdóttir.
t
Stjúpmóðir mín,
ÞÓREY JÓIMSDÓTTIR
frá Hnappavöllum,
Öræfum,
Vesturgötu 113,
Akranesi,
andaðist í Sjúkrahúsi Akraness fimmtudaginn 20. apríl.
Fyrir hönd aðstandenda,
Erla Guðmundsdóttir.
t
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
EINAR ÁSGEIRSSON,
Hvassaleiti 56,
varð bróðkvaddur 20. apríl sl.
Ásgeir Einarsson, Elín Elíasdóttir,
Sigurveig Einarsdóttir,
Guðrún Einarsdóttir, Sölvi M. Egilsson,
Einar Karl Einarsson,
Magnús Stefán Einarsson, Dana Lind
og barnabörn.