Morgunblaðið - 12.05.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. MAÍ1995 27
AÐSENDAR GREINAR
Launakjör for-
seta Alþingis
Salome Þorkelsdóttir
LAUNAKJOR for-
seta Alþingis hafa verið
mikið í sviðsljósinu að
undanförnu og umræð-
an um þau farið út um
víðan völi. í þeim hefur
kjarni málsins að mestu
leyti farið fyrir ofan
garð og neðan og ýmis-
legt verið fullyrt, sem á
sér litla stoð eða bygg-
ist á vafasömum for-
sendum. Því þykir mér
hlýða enn á ný að gera
nokkra grein fyrir þeim
sjónarmiðum, sem ég
hef alla tíð haft að leið-
arljósi í þessum efnum,
um leið og éjg svara nokkrum spurn-
ingum sem Olafur G. Einarsson bein-
ir til mín í Morgunblaðinu í gær.
Alþingi er ein af meginstoðum rík-
isvaldsins og í þeim orðum, sem ég
hef látið falla um þetta mál, hef ég
ávallt lagt á það áherslu — og ekk-
ert legið á þeirri skoðun minni — að
embætti forseta Alþingis skuli skipa
þann virðingarsess sem því ber, sem
eins æðsta embættis þjóðarinnar, og
njóta launakjara í samræmi við það.
Um þetta þarf ekki að fjölyrða svo
sjálfgefið sem það er.
Þrátt fyrir þetta er staðreyndin
sú að launakjör forseta Alþingis,
samkvæmt því launakerfi sem gildir
um æðstu embættismenn þjóðarinn-
ar og úrskurðuð eru af Kjaradómi,
Sé öllum greiðslum til
skila haldið má segja
að kjör forseta Alþingis
séu sambærileg við
launakjör ráðherra, seg-
ir Salome Þorkelsdótt-
ir í svari til Ólafs G.
Einarssonar.
eru ekki í neinu samræmi við stöðu
embættisins í stjórnskipulegu tilliti
og hafa algerlega setið á hakanum.
Á undanförnum árum hefur hvað
eftir annað verið vakið máls á því
innan þings að á þessu þyrfti að
ráða bót, ekki eingöngu launakjörum
forseta Alþingis heldur og einnig
launakjörum alþingismanna al-
mennt, en hingað til hefur ekki tek-
ist að hrinda málinu í framkvæmd.
Mér er m.a kunnugt um það að Ólaf-
ur G. Einarsson gerði um það tillögu
í stjórnarskrárnefnd 1990-1991 að
forseti Alþingis nyti sömu launakjara
og ráðherra en ekki hlaut tillagan
brautargengi. Þegar svo breytingar
voru gerðar á skipulagi og starfs-
háttum Alþingis vorið 1991, sem
fólu það m.a. í sér að umsvif forseta-
embættisins jukust til mikilla muna,
upphófst enn á ný umræða um það
að láta nú til skarar skríðar í eitt
skipti fyrir öll, en ekki náðist um það
full samstaða. Það má því e.t.v. segja
að við alþingismenn höfum verið
sjálfum okkur verstir í þessum efn-
um. Sumarið 1992 ákvað Kjaradóm-
ur í úrskurði sínum að embætti for-
seta Alþingis skyldi staðsett í kerfínu
við hlið forseta Hæstaréttar. Blekið
var varla þornað af úrskurði Kjara-
dóms þegar hann var ógiltur með
bráðabirgðalögum svo að allt fór í
hið fyrra far. Og þannig standa
málin í dag.
Samkvæmt úrskurði Kjaradóms
eru mánaðarlaun forseta Alþingis kr.
195.898,- á mánuði. Að auki fær
forseti greiddar samtals kr. 75.000,-
á mánuði, sem eru sérstakar álags-
þóknanir fyrir stjórnunarstörf, en
þær voru ákveðnar fyrir mína tíð sem
forseta Alþingis, fyrst 1987 og síðan
hækkaðar 1990. Samtals gerir þetta
kr. 270.898,- á mánuði. Til þess að
koma til móts við óskir Ólafs G. Ein-
arssonar um samanburð skal upplýst
að allir þingmenn, aðrir en ráðherr-
ar, eiga rétt á svonefnd-
um starfskostnaði, sem
er íjárhæð úrskurðuð
af Kjaradómi, og ætluð
til að standa undir ýms-
um kostnaði við störf
þingmanna. Fjárhæð
þessi er mismunandj
eftir kjördæmum. I
Reykj aneskj ördæmi
eiga þingmenn rétt á
svokölluðum ferða-
kostnaði, sem er 24 þús.
kr. á mánuði og þeir
sem búa utan Reykja-
vikursvæðisins rétt á
dagpeningum að fjár-
hæð 25 þús. kr. á mán-
uði. Þessar greiðslur falla niður ef
þingmenn verða ráðherrar, en í stað
þess eiga þeir þá rétt á fullum afnot-
um af bifreið í eigu ríkissjóðs. Sé
öllum þessum greiðslum til skila
haldið, má til sanns vegar færa að
þær séu sambærilegar við þau launa-
kjör sem ráðherrar njóta, enda hef
ég aldrei haldið því fram að svo
væri ekki. I mínum huga hefur þetta
mál ekki snúist um það hvað forseti
Alþingis telur upp úr launaumslagi
sínu og hvaða sporslur hann fær,
heldur hvar honum er skipaður sess
í röðum æðstu embættismanna ríkis-
ins.
Mér þykir það mjög leitt að per-
sóna mín og Ólafs G. Einarssonar
skuli hafa verið dregnar inn í þessa
umræðu. Staða og launakjör forseta
Alþingis eiga ekki að snúast um per-
sónur heldur embættið sem slíkt,
hver sem því gegnir, kona eða karl.
Hins vegar hef ég oft sagt það,
þó ekki á prenti fyrr, að umræða um
stöðu forseta Alþingis mundi koma
upp að nýju um leið og karl veldist
í embættið. Þá var ég alls ekki að
skírskota til þess að útborguð laun
yrðu hækkuð — heldur til stöðu
embættisins í ríkiskerfinu og þeirra
launakjara sem forseti Alþingis á að
njóta sem handhafi eins æðsta og
virðulegasta embættis þjóðarinnar.
Ég fagna því ef þetta mál fær far-
sæla lausn, því að það er löngu orð-
ið tímabært, en harma það hins veg-
ar hvernig umræðan hefur þróast.
Mál er að linni.
Ég vil að lokum senda vini mínum
og samstarfsmanni í rúm 15 ár, Ól-
afi G. Einarssyni, bestu kveðjur og
góðar óskir um farsæl störf í mikil-
vægu embætti. Ég veit að hann mun
verða góður forseti og auka veg og
virðingu þingsins með störfum sínum.
Höfundur er fráfamndi forseti
Alþingis.
bj om@centrum .is
EKKERT var að því
að sitja við hlið hins
nýja menntamálaráð-
herra á Alþingi á síð-
asta löggjafarþingi,
þó að vart verði um
hann sagt að hann sé
tiltakanlega ræðinn
eða gamansamur. En
á því er nú skýring.
Honum láðist alveg að
segja mér í upphafi
kynna að hann kysi
heldur að hafa sam-
band við fólk um
tölvupóst en að taka
þátt í innihaldslitlu
skrafi. Þetta kom
fyrst fram í Morgun-
blaðinu í gær. Ég vildi að ég hefði
vitað þetta fyrr svo að ég þreytti
hann ekki með óþarfa masi í dágs-
ins önn.
Það er þó ljóst að bjorn@centr-
um.is, öðru nafni Björn Bjarnason
Á þessu skipulagi, segir
Guðrún Helgadóttir,
er bara einn smágalli.
menntamálaráðherra, nýtur
ómældra vinsælda landsmanna.
Óralangir biðlistar hafa myndast
á viðtalaskrá ráðherrans, svo að
hann telur kjörtimabilið ekki end-
ast til að hitta allt þetta fólk sem
áhuga hefur á mennt og menningu
þjóðarinnar. Hann segir því í
Morgunblaðinu 10. maí sl. og þetta
má líka lesa á Internetinu: „Fljót-
legasta og einfaldasta leiðin er
hins vegar sú að senda tölvubréf.
Á meðan mér endist kraftur til
að opna tölvuna og sjá það sem
hún hefur að geyma mun ég lesa
bréfin og leitast við að svara þeim.
Þetta krefst ekki neinna formleg-
heita og á að tryggja skjót og
milliliðalaus samskipti.“
Þetta er auðvitað hárrétt. Mis-
fríðir milliliðirnir eru aðeins til leið-
inda á biðstofu ráðherrans og
ástæðulaust að eyða vinnutíma
þeirra og hans í að hanga þar.
Miklum mun er eðlilegra að þeir
setjist við tölvuna að loknum
vinnudegi og skrifi ráðherra sínum
í trausti þess að honum „endist
kraftur til að opna tölvuna“ að
morgni. Og vissulega má spara
Guðrún
Helgadóttir
dýrmætt starfsþrek
ráðherrans, því að
þetta getur hann gert
heima í rúmi.
Á þessu skipulagi
er aðeins einn smá-
galli. Til er fólk - eða
svona milliliðir - í
landinu sem annt er
um íslenska menn-
ingu, en hefur aldrei
vanist tölvuskriftum.
Því fólki fer þó fækk-
andi og mikill fjöldi
manna hefur fjárfest
í heimilistölvu og kann
að nota hana. En ekki
nægir að eiga tölvu til
að skrifa ráðherran-
um, heldur þarf einnig að festa
kaup á viðbótarhlut sem kallaður
er mótald og hann kostar ein-
hverja tugi þúsunda. Þetta er
nauðsynlegt að menn viti sem
áhrif vilja hafa á mennta- og
menningarmálastefnu ráðherrans.
Ekki er að efa að öll ríkisstjórn-
in á eftir að fara að dæmi mennta-
málaráðherrans, svo og Alþingi
allt, og losa sig þannig við sauð-
svartan almúgann sem vílar ekki
fyrir sér að trufla þingmenn og
ráðherra í tíma og ótíma með ólík-
legasta kvabbi og hafa skoðanir á
öllum málum. Það er dagljóst að
kraftar þingmanna duga miklu
betur ef þeir þurfa aldrei að sjá
kjósendur sína í eigin persónu sína
eða eyða tíma sínum í að hlusta
á rausið í þeim en geta þess í stað
einbeitt sér við að „leitast við að
svara“ bréfum. Milliliðalaus sam-
skipti manna er það sem koma
skal.
Og þegar grannt er skoðað geta
svona samskipti orðið reglulega
persónuleg. Nú þegar ég á þess
ekki kost að hitta fyrrverandi
sessunaut minn bjom@centrum.is
daglega og sakna þess svolítið,
get ég bara sest við tölvuna og
boðið honum góðan daginn og
sagt honum hvað mér finnst hann
í raun geðugur maður. Og því
þarf ekkert að svara. En - ég á
ekki ennþá mótald. Það_ ætla ég
að kaupa þegar hann Ólafur G.
fær þingforsetalaunin og ég launa-
uppbótina fyrir þingforsetastörf
mín um árabil. Þá get ég verið í
daglegu sambandi við alla strák-
ana í ríkisstjórninni og stappað í
þá stálinu svo að þeir haldi kröft-
um. Það væri frekast að ég talaði
við hana Ingibjörgu beint, hún er

CIVIC DX
Nú með vökvastýri og
loftpúðum fyrir ökumann
og farþega !
ftt. 1.195.000
svo spræk og óþreytt, enda
reynslulaus.
Kæri bjom@centrum.is. og þið
allir. Þið heyrið frá mér innan tíð-
ar. Og takk fyrir árin öll. Rétt að
lokum: Þetta centrum í nafninu
hans Björns. Er það ekki dálítið
framsóknarlegt?
Höfundur er alþingismaður.
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, sími
567-1800^
Löggild bílasala
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig.
Opið laugard. kl. 10-17
sunnudaga kl. 13-18
M. Benz 190E '93, svarturm sjálfsk., ek.
aðeins 29 þ. km., sóllúga, álfelgur o.fl. Bíll
í sérflokki. V. 2.650 þús.
Nissan Sunny SLX Station 4x4'93, vín
rauður, 5 g., ek. 33 þ. km., rafm. í rúðum
o.fl. V. 1.250 þús.
BMW 316i '90, 5 g., ek. 72 þ. km. Reyk-
laus. Toppeintak. V. 950 þús.
Hyundai Pony LS Sedan '94, 5 g., ek. 2i>
þ. km V. 780 þús. Sk. ód.
Toyota Hi Lux D Cap SR 5 m/húsi '93,
5 g., ek. 49 þ. km., 33“ dekk, álfelgur,
brettakantur. V. 2.090 þús. Sk. ód.
Nissan Primera 2000 SLX diesel '92,
sjálfsk., ek. 70 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
V. 1.220 þús. Sk. ód.
Hyundai Pony LS '94, 4ra dyra, vínrauð-
ur, 5 g., ek. 25 þ. km. V. 780 þús. Sk. ód.
MMC Lancer GLXi '93, 5 g., ek. 43 þ
km., rafm. í rúðum, central. o.fl. V. 1.150
þús. Sk. ód.
Renault Twingo '94, 5 g., ek. 12 þ. km
V. 850 þús. Sk. ód.
Hyundai Accent LS '95, grænsans., 5 g.
ek. aðeins 4 þ. km., 2 dekkjag. Sem nýr.
V. 990 þús.
Nissan Terrano 5 dyra 2,7 Turbo diesil
árg. '93, rauður, 5 g., ek. 26 þ. km., ABS
bremsur, rafm. í rúðum o.fl. V. 2.650 þús.
Sórstakur bfll: Audi 4000 S '86, blás-
ans., 5 g. ek. 100 þ. mílur, ABS bremsur,
sóllúga, rafm. í öllu o.fl. Toppeintak.
V. 1.090 þús.
Toyota 4Runner V-6 '91, steingrár, 5 g.
ek. 99 þ. km., rafm. í rúðum. álfelgur o.fl
Gott eintak. V. 1.980 þús. Sk. ód.
Fiat Uno 45 '92, 5 g., ek. 32 þ. km.
V. 530 þús.
Ford Econoline 150 4x4 '84. „Innréttaður
ferðabíir 8 cyl. (351), sjálfsk., ek. 119 þ.
km. Tilboðsverð 980 þús.
Mazda 323 LX Sedan '91, blásans
sjálfsk., ek. 75 þ .km. V. 690 þús.
Toyota Corolla 1.6 GLi Sedan '93
sjálfsk., ek. 30 þ. km. V. 1.250 þús.
Subaru Legacy 1.8 4x4 Station '90, 5 g.
ek. aðeins 64 þ. km. V. 1.160 þús.
Nissan Sunny 1.4 LX Sedan '92, 5 g.
ek. 55 þ. km. V. 790 þús.
Hyundai Elantra 1.8 GT Sedan '94, 5 g.
ek. aðeins 3 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
V. 1.200 þús.
Toyota Landcruiser langur (bensín) '90,
5 g., ek. 65 þ. km., læstur aftan og fram
an, 38“ dekk. V. 2,5 millj.
Nissan Sunny 1.6 SR '93, 5 g., ek. 32
þ. km, rafm. í rúðum, spoiler. V. 990 þús.
Nýr bfll: Dodge Dakota Sport V-6 4x4
'95, sjálfsk., álfelgur, rafm. í rúöum o.fl,
V. 2,5 millj.
Toyota Corolla Liftback '92, hvítur, 5 g.
ek. 41 þ. km V. 980 þús.
Suzuki Swift GL '88, 3ja dyra, sjálfsk.
ek. aðeins 68 þ. km. V. 360 þús.
Grand Cherokee Limited V-8 '94, græn
sans., sjálfsk., ek. aðeins 9 þ. km., leður
innr., álfelgur, geislasp., einn með öllu
Sem nýr. V. 4.550 þús.
Honda á íslandi - Vatnagörðum 24 • Sími: 568-9900
-kjarni málsins!