Morgunblaðið - 12.05.1995, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF TIL BLAÐSINS
Tæknin og atvinnuleysið
Frá Hafsteini Olafssyni:
ATVINNUMÁLIN standa nú illa.
Atvinnuleysið er komið til að vera
og vex með árunum svo lengi sem
það tekur að firtna leiðir til úrbóta.
Hús eru nú hætt að seljast af því
hvað hús eru dýr í byggingu og
komin langt fram úr því verðlagi
sem boðið verður á næstunni. Hús
þessi geta orðið um helmingi ódýr-
ari í byggingu — og varanlegri —
en nútíma hús. Það þarf sáralitla
vinnu fram að leggja til að byggja
þessi hús og efniskaupin eru ódýr-
ari en í vanaleg hús. Það er nú
hægt að framleiða stór og lítil hús
úr íslenskum efnum að mestu leyti
og hefja útflutning á þessum húsum
í stórum stíl. Efni og orka er til og
hvergi annars staðar á Norðurlönd-
um svo að vitað sé. Það er mikill
gjaldeyrir fólginn í þessum fram-
kvæmdum, meiri en menn grunar
í fyrstu.'Engin vandamál leysast á
meðan ekki verður skilíð af hveiju
viðkomandi vandi stafi í raun.
Örar tækniframfarir
Tæknin grípur nú inn í flestar
atvinnugreinar — eins og ætlast er
til af henni. Hún skilar sífellt meiri
sjálfvirkni inn í atvinnulífið. Fiskur-
inn fer síminnkandi í sjónum.
Frystihúsin úreldast nú hvert af
öðru eftir 70 ára tilveru, svo að
menn missa vinnu í miklum mæli.
Hafin er stórfelld framleiðsla á vél-
mennum sem taka eiga við'þeirri
vinnu sem við höfum lifað af lengst
til þessa. Vélmenni þessi vinna
launalaust 24 tíma á sólarhring.
Við verðum nú að fara að viður-
kenna að það er hrein villa að reyna
að koma í veg fyrir þær mestu fram-
farir sem átt hafa sér stað á einu
bretti svo vitað sé. Þetta breytir svo
atvinnuháttum gersamlega. Af-
kastagetan eykst verulega með
aukinni tækni og eftirspurnin
minnkar svo að sama skapi eftir
handafli til þeirrar vinnu sem eftir
stendur. Af þessu stafar svo at-
vinnuleysið. Við auglýsum um allan
heim eftir nýjum atvinnugreinum
og enn án teljandi árangurs. Sú
vinna er einfaldlega ekki til sem
kæmi í staðinn fyrir þá vinnu sem
tapast hefur.
Nauðsynlegar aðgerðir
Við erum nú sem aðrir neyddir
til að stytta vinnutímann verulega
og láta vinna í takt við þá vinnu
sem til staðar er á hveijum tíma,
sérstaklega ef við ætlum að ráða
Framfarir í at-
vinnumálum
við atvinnuleysið. Á meðan það er
stendur allt óbreytt og versnar held-
ur en hitt. Við verðum að stytta
vinnutímann verulega. Lækka hús-
verð og lækka húsaleigu að sama
skapi. Ef við sleppum þessum tæki-
færum nú úr höndum okkar til ann-
arra þjóða og látum þeim eftir að
útbreiða þessa hluti út um allan
heim er hrein vá fyrir dyrum hjá
okkur. Bíða svo eftir því að hér
kæmu skip full af þess konar húsum
til sölu hveijum sem hafa vildi. Þá
yrði of seint í rassinn gripið að fara
að reyna að taka þátt í þessum
dæmum með heiminn yfirfullan af
þessum húsum. Slíkt má alls ekki
koma fyrir og til að koma í veg
fyrir þetta og til að koma í veg
fyrir áframhaldandi atvinnuleysi
verðum við nú að stofna félag um
þessi mál og fá því allar þær upplýs-
ingar sem til eru um málin og láta
því eftir að útbreiða þessi mál um
allan heim. Ef við gerum þetta ekki
erum við að reyna að hefta mikil
framfaraspor sem stigin hafa verið
til þessa.
Uppbygging húsanna
Hús þessi eru öll byggð upp tvö-
föld með tvo útveggi unna úr gleij-
um að mestu, hertum gleijum í
ytri útveggjum og þökum og innri
útveggir eru límdir upp úr tveimur
— eða þremur — sjálfstæðum ör-
yggisglerjum. Bilið þar á milli er
afar misjafnt og þar eru staðsett
burðarvirki úr áli, úr stáli og lím-
tijám þar sem það á við. Burðar-
virki þessi eru svo studd dregurum
og þverbitum í gólfum og loftum.
Innan við báða þessa útveggi er svo
raðað upp rhissterkum plötum,
framleiddum sérstaklega fyrir þessi
hús. Þar kemur perlusteinninn inn
í þessi dæmi í fyrsta sinn í bygging-
arsögunni í slíkum mæli og hér er
talað um. Hann býr yfir þeim eigin-
leikum að vera afar léttur. Einangr-
andi með afbrigðum. Eldtraustur
og sjálfberandi svo að ekki þarf
neinar grindur í slíkum tilfellum.
Perlusteinninn 20-30 faldast að
magni til í þar til gerðum verksmiðj-
um og kemur inn í dæmið fyrir til-
stuðlan líma sem ekki voru til fyrir
áratug eða svo.
Skipt er um hráefni í húsum
þessum. Steinsteypa er lítið notuð
og lítið timbur. Gluggar og hurðir
eru ekki framleiddar lengur í sama
formi og áður. Glerjunin er nýjung
og hinum hertu gleijum er raðað
upp á rennibrautir utan um húsin
og á hveija hæð út af fýrir sig. Þök
eru svo fest á sama hátt og gleijum
utan um húsin. Gleijunum utan um
húsin er svo hægt að ýta til hliðar.
Draga þau aftur fyrir og læsa þeim
kyrfilega með einu handtaki. Þá
tækju inni útveggir við og breyttu
húsunum verulega í útliti. Gólf, loft
og milliveggir Iímast svo saman og
styrkleiki þeirra fer svo eftir því
lími sem notað verður. Plötum þess-
um er svo raðað upp hverri á sinn
stað og hægt er að færa millivegg-
ina úr stað eftir á án notkunnar
hjálpartækja.
Orkunýting hér á landi
Ef tekið er rétt á þessum málum
nú er hér um að ræða mikla vinnu
og við verðum að gera okkur grein
fýrir því að við erum ekki fleiri vinn-
andi menn í landinu en hægt væri
að líkja því við eitt hverfí í stórborg-
um erlendis. Það er mikill gjaldeyr-
ir fólginn í þessu, meiri en menn
átta sig á í fyrstu. Við verðum nú
að koma okkur upp verksmiðju til
að vinna perslusteininn að fullu.
Við eigum næg verksmiðjuhús vítt
um landið en okkur vantar vélar til
að vinna þessa hluti og þær er
hægt að fá á góðum kjörum erlend-
is. Við verðum að herða gler í stór-
um stíl til útflutnings um heiminn.
í þetta þarf mikla orku og við eigum
næga orku til í landinu og hægt
að margfalda hana ef okkur sýnist
svo. Það er fróðlegt að bera þetta
saman við þær hugmyndir að flytja
út um sæstrengi alla umfram raf-
orku til annarra og bera það saman
við þann kostnað sem því fýlgir.
Það er ólíku saman að jafna. Þess
má einnig geta að í landinu er til
heilt álver sem vantar alltaf markað
fyrir vörur sínar. Hann er hægt að
tryggja með áldráttarverksmiðju í
Iandinu til að gera álið aftur að
verðmætum hlutum. Sjáum hvað
setur í þeim efnum.
Við verðum nú að fara að flytja
út hús í stórum stíl til að bjarga
atvinnuháttum í landinu. Ég hef svo
látið stimpla þessar hugmyndir hjá
sýslumanninum í Reykjavík með
„Notarius Publicus" stimpli og
hyggst veija þær á þessum forsend-
um fyrir dómstólum ef þurfa þykir.
Teikningar liggja fyrir.
HAFSTEINN ÓLAFSSON,
hyggingameistari og hugmyndasmiður
Græðum upp landið og
sköpum 300-500 ný störf
AFKLIPPUFJALL á öskuhaugum.
Frá Kristjáni Vídalín:
ÉG GET ekki lengur þagað, undan-
farin 20 ár hafa garðyrkjumenn og
almenningur farið með allan tijá-
klippuúrgang á öskuhaugana í
Gufunesi. Á ári hvetju hefur mynd-
ast þarna geysistórt fjall af afklipp-
um, sem hefur verið urðað. Síðasta
ár hefur verið gerð tilraun með að
kurla það og reynt að gera úr því
mojd.
Ég verð að benda umhverfis-
málaráðherra og reyndar allri ríkis-
stjórninni á að þetta er algjört bijál-
æði. Þarna er verið að henda tugum
milljóna af græðlingum sem hægt
væri að nota til að græða upp land-
ið og hefta uppfok ef skipulega er
unnið að verkinu.
Gefa mætti eða selja sveitarfé-
lögum, bæjarfélögum, bændum,
sumarbústaðaeigendum og almenn-
ingi sem reyndar hefur lagt til allt
þetta efni með því að klippa garð-
ana sína.
Þarna finnast allar tegundir af
víði; brekkuvíðir, alaskavíðir, viðja,
gljávíðir, tröllavíðir, jörfavíðir og
aspir. Öllum þessum tegundum er
auðvelt að stinga niður í jörðina og
láta vaxa sem tré eins og flestir vita.
Af því fjalli sem nú er til staðar
mætti fá tugi milljóna græðlinga
og skapa ekki færri en 300-500
störf við ~að flokka og klippa þetta
efni niður í græðlinga. Er ég sann-
færður um að þessir græðlingar
gefa af sér meiri mold og ódýrari
heldur en að kurla þeta efni niður
til að gera tilraun með að gera úr
því mold.
Mig langar til að heyra rökin
fyrir því að allt þetta efni fer i til-
raunastarfsemi í stað þess að nota
það til uppgræðslu á landi sem er
að fjúka út á sjó.
Það kæmi mér ekki á óvart að
yfirmenn Sorpu færu nú að krefjast
þess að við garðyrkjumenn færum
að greiða gjald fyrir að losa allt
þetta efni því slíkt er fjallið orðið.
Ég skora á þá aðila sem þetta
mál varðar og svo atvinnumál að
bregðast fljótt við og gera eitthvað
í málinu áður en starfsmenn Sorpu
kurla eða farga öllum þessum tug-
um milljóna plantna því landið
þarfnast þeirra.
KRISTJÁN VÍDALÍN,
skrúðgarðyrkjumeistari,
Barmahlíð 52, Reykjavík.
FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 1995 45
STEINAR WAAGE
SKÓVERSLUN
Leðurskór á lámarksverði
Stærðir: 35-46. Litir: Svart og beige St. 35-46. Litir: Hvitt/blátt & svart/rautt
Póstsendum
samdœgurs
5% staðgreiðsluafsláttur
Verö:
2995,-
STEINAR WAAGE
SKÓVERSLUN x/
KRINGLAN 8-12 SÍMI Ó892I2 #
/ 'Toppskórinn STEINAR WAAGE ^
JLvíLTUSUNDI ■ SÍMI: 21212 SKÓVERSLUN
VIÐ IN6ÓLFST0RG EGILSGÖTU 3 SIMI 18519 <P
Húsbréf
Innlausnarverð
húsbréfa í
1. flokki 1989
1. flokki 1990
2. flokki 1990
2. flokki 1991
3. flokki 1992
2. flokki 1993
Innlausnardagur 15. maí 1995.
1. fiokkur 1989: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 856.508 kr. 85.651 kr. 8.565 kr.
1. flokkur 1990: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 756.191 kr. 75.619 kr. 7.562 kr.
2. flokkur 1990: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 1.500.654 kr. 150.065 kr. 15.007 kr.
2. flokkur 1991: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 1.394.893 kr. 139.489 kr. 13.949 kr.
3. flokkur 1992: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 6.155.693 kr. 1.231.139 kr. 123.114 kr. 12.311 kr.
2. flokkur 1993: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 5.679.066 kr. 1.135.813 kr. 113.581 kr. 11.358 kr.
Innlausnarstaður: Veðdeild Landsbanka íslands
Suðurlandsbraut 24.
HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
r ^ HÚSBRÉFADEILD • SUÐURIANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVlK • SÍMI 69 69 00
M9505