Morgunblaðið - 16.05.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 1995 27
AÐSENDAR GREINAR
Ráðherrann vill ekki
ræða kjama málsins
ÁSTÆÐA er til að
vekja sérstaka athygli
manna á viðbrögðum
Þorsteins Pálssonar
dómsmálaráðherra
við ásökunum mínum
um áð hann hafi ekki
gætt almannahags-
muna við setningu
skaðabótalaganna nr.
50/1993. Hann reynir
ekkert að svara því
meginatriði málsins,
hvort reikniregla lag-
anna mæli mönnum
fullar bætur fyrir fjár-
tjón. Hann segir bara Jón Steinar
að íslensku lögin hafi Gunnlaugsson
verið gerð að danskri
fyrirmynd. Þetta er dæmigert fyr-
ir öll þau viðbrögð, sem ábending-
ar okkar fimm lögmanna við efni
laganna frá árinu 1993 hafa feng-
ið hjá honum og öðrum „verjend-
Eftir því sem tíminn
lengist með lögunum
óbreyttum fjölgar þeim
tjónþolum, segir Jón
Steinar Gunnlaugs-
son, sem líða fyrir mis-
fellur laganna.
um“ þeirra. Aldrei er neitt vikið
að þessum einfalda kjarna máls-
ins: Felur reiknireglan í sér fullar
bætur fyrir fjártjón?
Það skal rifjað upp að í fram-
söguræðu sinni fyrir lagafrum-
varpinu 28. febrúar 1992 sagði
ráðherrann: „Reynt var að gera
reglur frumvarpsins þannig úr
garði að tjónþoli fái almennt auk
hæfilegra miskabóta fullar bætur
fyrir raunverulegt fjártjón sem
hlýst af völdum líkamsmeiðsla.“
Alltaf var sagt að þetta væri mark-
mið laganna enda hefði annað fyr-
irkomulag þýtt byltingarkennt frá-
vik frá meginreglum skaðabóta-
réttar um ákvörðun skaðabóta.
Danska fyrirmyndin
íslendingar hafa fyrir nokkrum
áratugum hlotið sjálfstæði frá
Dönum. í því felst m.a. að við
setjum okkar eigin lög sjálfir. Vel
má þó vera að það kunni að henta
að leita fyrirmyndar til danskrar
löggjafar við lagasetningu hér á
landi, ef menn gera það að vel
yfirveguðu ráði. Það hefur reyndar
oft verið gert. Ef menn ætluðu í
þessu dæmi að styðjast við dönsk
lög, var það lágmarkskrafa að
fyrst yrði aflað nákvæmra upplýs-
inga um rétt danskra tjónþola til
bóta úr danska almannatrygg-
ingakerfinu. Þetta var ekki gert.
Ef í ljós hefði komið við slíka at-
hugun að danskir tjónþolar nytu
ekki fullra bóta fyrir fjártjón hefð-
um við íslendingar þurft að taka
um það „meðvitaða" ákvörðun,
hvort við vildum að íslenskir tjón-
þolar yrðu látnir búa við sama
kost. Eg met það svo að í því falli
hefðum við hafnað danska for-
dæminu. Eftir á að hyggja blasir
það við að danska fordæmið hafi
verið notað að málinu óathuguðu
vegna þess að það hentaði hags-
munum íslensku vátryggingafé-
laganna vel. Kemur m.a. fram í
grein stjórnarformanns Sjóvár-
Almennra trygginga hf. í frétta-
bréfi félagsins í mars 1992, að
Samband íslenskra tiyggingafé-
laga hafi haft frumkvæði að því
við dómsmálaráðherra að samið
yrði nýtt frumvarp að skaðabóta-
lögum.
Hundsa álit sinnar
eigin nefndar
Það er ekki nokkur
vandi að gera útreikn-
inga á því hversu fjár-
hagslegt tjón vegna
örorku nemi hárri fjár-
hæð, þegar búið er að
finna rétt örorkustig.
Athugasemdir okkar
lögmannanna byggj-
ast á slíkum útreikn-
ingum. Það er allt í
lagi að setja í lögin
tilbúna reiknireglu,
eins og gert er, en hún
verður þá að vera
þannig úr garði gerð
að hún mæli mönnum fullar bætur
fyrir þann tekjumissi, sem búið
er að sanna að hætti laganna að
þeir verði fyrir. Það gerir reikni-
regla laganna ekki. Um þennan
kjarna málsins fæst ráðherrann
ekki til að tala. Hvers vegna ekki?
Eftir að við lögmennimir fimm
gerðum athugasemdir við efni lag-
anna skipaði dómsmálaráðherra
að beiðni allsheijamefndar Al-
þingis nefnd til að athuga rétt-
mæti athugasemdanna. Þessi
nefnd skilaði áliti í júní 1994. í
því áliti var af meiri hluta nefndar-
manna fallist á athugasemdir okk-
ar og lagt til að margföldunarstuð-
ullinn 7,5 yrði hækkaður í 10.
Niðurstaðan var ítarlega rökstudd.
Af hveiju var verið að skipa nefnd-
ina ef ekki átti að fara að tillögum
hennar? Ætluðu dómsmálaráð-
herrann og formaður allsheijar-
nefndar bara að gera það ef nefnd-
in hefði ekki tekið undir ábending-
ar okkar? Hvers vegna? Var það
vegna þeirra almannahagsmuna,
sem þeim ber að gæta? Vom þau
kannski að gæta einhverra ann-
arra hagsmuna? Tekið skal fram,
að á fundi Lögmannafélagsins sl.
fimmtudag kom m.a. fram hjá
formanni örorkunefndar, sem
skipuð var eftir hinum nýju skaða-
bótalögum, að nauðsynlegt væri
að gera umræddar breytingar á
stuðlinum.
Engu hefur verið svarað
Dómsmálaráðherrann segir að
athugasemdum okkar hafi verið
svarað, m.a. af Vátryggingaeftir-
litinu. Það er rétt hjá ráðherranum
að mikið er búið að leggja á sig
til að reyna að andæfa ábending-
um okkar. Öll þessi svör eru þann-
ig að í þeim er vikist undan að
fjalla um kjarna málsins, þ.e.a.s.
hvort reiknireglan reikni fullar
bætur fyrir fjártjón. Um þetta
fjallaði ég ítarlega á fundi Lög-
mannafélagsins. Það er of langt
mál að endurtaka það hér. Eg
skora á dómsmálaráðhe'rra að
mæta mér á opinberum vettvangi
til að ræða efni þessa máls. Hann
má hafa með sér alla þá sérfræð-
inga sem hann vill, m.a. forstöðu-
mann Vátryggingaeftirlitsins sem
undirritaði umsagnir þess.
Hættir siðaðra þjóða
Þorsteinn Pálsson dómsmála-
ráðherra hafnar því að fjölskyldu-
tengsl hans við yfirmann hjá einu
vátryggingarfélaganna, sem þar
fer með þennan málaflokk, hafí
skipt máli fyrir viðbrögð hans.
Hvorki ég né nokkur annar maður
veit hvort þetta er rétt. Hitt liggur
ljóst fyrir, að ráðherrann hefur
ekki með nokkrum hætti skýrt
ástæðurnar fyrir furðulegum og
ofsafengnum viðbrögðum sínum í
málinu. Og það liggur líka ljóst
fyrir, að hann víkur sönnuðum
hagsmunum tjónþolanna til hliðar
fyrir þá hagsmuni sem hann sjálf-
ur hefur kosið að þjóna.
Við Sólveigu Pétursdóttur al-
þingismann segi ég aðeins í tilefni
af viðtali Morgunblaðsins við hana
sl. laugardag, að hún þarf ekki
að skilja við sinn góða ektamann
Kristin Björnsson. Það er nóg að
hún hætti að hafa afskipti sem
trúnaðarmaður almennings af
þeim málum, þar sem þau hjónin
hafa beinna fjárhagsmuna að
gæta. Það er satt að segja rauna-
legt, að hún, lögfræðingurinn
sjálfur, skuli ekki skilja þetta.
Menn geta reynt að gera sér í
hugarlund hvernig litið yrði á það
hjá öðrum þjóðum ef þingmaður
með slík hagsmunatengsl væri lát-
inn hafa fyrirsvar fyrir opinbera
hagsmuni í máli. Það er löngu
tímabært að við íslendingar temj-
um okkur hætti siðaðra þjóða í
þessu efni.
Brýnar endurbætur
Það er afar brýnt að reikniregla
skaðabótalaganna verði lagfærð
sem fyrst. Stafar það af því að
ekki er unnt að gera slíka breyt-
ingu á lögunum með afturvirkum
hætti. Eftir því sem tíminn lengist
með lögunum óbreyttum, fjölgar
því þeim tjónþolum sem verða að
líða fyrir misfellur laganna. Ekki
varð annað séð en að þeir alþingis-
menn sem sóttu fund Lögmanna-
félagsins sl. fimmtudag skildu efni
málsins vel og hefðu hug á að
lagfæringum yrði komið á. Vekur
það vonir um að úr verði bætt við
fyrsta tækifæri.
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
Nú er rétti tíminn til að sinna viðkvæmri grasflötinni með ábur&i og
gróðurkalki, og huga aá útsæði fyrir uppskeru haustsins. Þess vegna
bjóðum við þessar vörur, ásamt öllum garðverkfærum á afar góðum
kjörum út vikuna. Og gleymið ekki ráögjöf sérfræöinga.
Gras- og trjááburöur 5 kg 295 kr., 10 kg 545 kr.
[_ Gróöurkalk 10 kg 390 kr.# 25 kg 750 kr.
Grænmetisáburöur 5 kg 295 kr., 10 kg 545 kr.
Allar tegundir útsæöis 5 kg 475 kr.
20%
Opið laugardag kl.10-18
og sunnudag kl.13-16
afsláttur á öllum garðverkfærum.
Garðyrkjufélagið kynnir
nýútkomna bók sína,
,Garóurinn, hugmyndir
aö skipulagi og efnisvali
laugardag kl.13-17.

f If' ) Ráðgjöf sérfræSinga um garö- og g ró&u rrækt
jr GRÓÐURVÖRUR
VERSLUN SÖLUFÉLAG5 GARÐYRKJUMANNA
Smiðjuvegi 5 • 200 Kópavogi • Sími: 554 321 1 • Fax: 554 2100
AROUS 4 ÖRKlN/Sl'AGVOtO